Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 10, 12 ʻOkakopa 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Aldann Rico |
| This work is dedicated to: | Chloe Ann Rico |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me ke a la ka nupepa puka la Hawaii Aloha Aina.
E hoopiha ia ana kona mau kola@a me na manao kalaiaina naauao mahuna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, na manao alakai naauao o na makamaka i kakau inoa ia.
E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.
E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke kooi@@ pu inai i ka uku pepa.
O ka ulu pepa, he hapahu ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a he umi kenela no ke kope hookahi.
@EENA HANA:
@A KA HALE O KILIKINA
Alanui Papu, Honolulu
Aloha Aina
J. K. Kauoamano
On@ Lunahooponopono a @@ Puuku.
He Makai @e Ola o ka Molwahine e nohe nei, he mau nanaina ma kai ko kona mau helehelena a ko nonoi haahaa nei makou i na Mana Lani Kona.
Ka Nani o ke Lu.
Nani Kanahele,
Ka mauna o Hualalai;
Ke kaha ku a Huehue i ka makani,
E paha ana i ka lai na kuahiwi,
Ka mauna li hauanu o Poliahu;
A ka ua awaawa;
E hoone la i oka,
Oia – io – oia ka!
Oia nei kai ka hiko lehua,
O Mokuaweoweo;
Ua hao e kul@@ i ka ua,
Ua noe awa ka lua;
A ua – e – e – o – e,
E o e Liliuokalani.
Ka Mea a @@@@.
Ho po pouli aaki o ke konouli ke hahi paa ana ma ke alanui Ema.
He pouli a@h@i a pui ke kuj lanakauhale. Maalo aela kekahi mea uhane me ka awiwi nui.
He loihi wiwi kona kulana. He umiumi kona i loloa e like me ke kawelu. Pu pololei aku la ia ma ka aoao ma Ewa o ke alanui.
O ke auau o ua wawae oia ka mea i hoomaopopo ia aku. Aole no i ike ia aku e huli mai ana hope.
Pu pololei aku la oia a hiki i ke k@hi o ke alanui Kula a me Ema. Aole no i ku iho e nana mai i ka halalu aku o kekahi lio mahope.
Ma ka pa ma Ewa o ke alanui. Komo aku la na mea uhane nei a nalo loa.
Pa maila hoi ke kehau me ka huihui. I ke hou ia aku @@ kekahi mea @hane, e lei ana ma kona aoao he gita,
Kuwelu ihola ma kona a@i he mau lipine silika.
Ua awaiaujlu ia ke keokeok me ka olele.
E hoike mai ana he kulana hoohui aina a he aloha aina. E hoike ana i ke kulana kalaiaina o ke kanaka. Haki-opa hele ae nei no ma ka aoao ma Ewa o ke alanui. Pii pololei aku nei no a ma ke kihi o ke alanui Kula me Ema.
Ku iho nei mawaho me ka nana ana i keia hale. Aole i maka’u i ka ilio. Komo aku nei ma ka puka pa. Nahuia m@i nei ka wawae e ka ilio.
Aole i eha ka waWae. oka ilio ka mea i eha. No ka mea he kila ka wawae. Hele aku nei a malalo o ka puka an ian Hoomaka iho nei e pana i ke kaula o kana gita.
Kapalulu ae nei kana gita. Puana aenei i ka leo, aole he leo kane. Aole no he leo wa hine; aule no he leo aleto. aole nohoi he leo waena.
He leo huikau nae o keia poe leo aela maluna. Pana hou iho nei i kana gita, nahenahe aenei ke ka@i ana, me ka maikai.
Puana ae nei i kana himeni, a koi ana e malia mai.
Aole iloko o ka Hoku Ao Nani; aole no i ka Lei Alii, aole ika Euanelio.
Aole i ka Hae Hoonani, Oki loa aku hoi i na himeni hoole waiona, A hea aku la oia elike me ka he@a Hiku, e uwalu aku ana e hoolohe mai. Ua kakau aku au ia oe he leta ha
(mama,
He mau mahina loihi ae nei i hala,
Ua hiki mai anei ka manawa,
A kou lunaikehala e poina ai,
E ala, - e ala, e Hiku i ka nahele,
A e pa@e mai i kau kauwa nei i
(K@i@, po.
Ua poi na pa anei oe,
I ka la o kaua e kaawale ai,
He la puanuanu ana ia,
Ke hoomanao ae ia oe a me a’u.
E ala, - e ala, e Hiku i ka nahe’o,
A e pan@ mai i kau kauwa i keia
po.
Ke kulu nei ko’a mau waimaka me
a ka ehaeha.
i ka hoomanao ae ia oe a me a’u,
O kou kaawale ana aku i kahi e,
Mai kou home a me kou aina.
Nolaila, e ala, - e alae, a e pane mai i kau kauwa i keia po.
(po
O ka leta a’u i kakau aku ai ia oe,
He leta ia o ka@maluhia mo ke aloha
A pehea la oe i Kekake ai,
E noha ma kae o ka muliwai,
E ala, - e ala, e Hikuikai@@hel@,
A e pane mai i @kau kaawa i @e@a
(po.
Aole anei au mau hoonaauao ana,
No kou kulana e ku nei i kela wa,
Ua helu ia kea mau @@ malaila,
Aole nae no ka wa mau loa,
E ala, - e ala, e Hikuikanahe’e,
A e pane mai i kau kauwa i keia
(po
Ke hooki nei au maanei e ka healoha,
Ma na kulawaimaka eloelo a ke alo-
(ha,
No kou kaawale mai a’u aku a me
(kou home,
Ka mea a ke Akua i hoolaa ai nou,
A ke puana ae nei ma keia wahi,
Hawaii Ponoi - - nana i kou Moi
Make no i ka mea Pono.
Noloko mai o ka moolelo kahiko o Pamano keia huaolelo.
He makuakane ponoi o Waipu no Pamano, a ua loaa na kumu kahalahala kupono e make ai o Pamano ia Waipu.
Aole makou e olelo ana ua pili o Alapaki i ka moi ma ka ili like, aka, ua pili ma ke koko ka hana he hookele Aupuni like h mau pookiekie like ma ka oihana malana o ka lahui kanaka.
A ma ia ano, ua pili o Liliu me Alapaki, a ua make no nae i ka mea pono.
Nana aku la o Pamano i kona make, e hauhoa mai ana ka nui o na kanaka i ka oi o ka lakou ko’i ma ke koa o ke-au, o ka oi o ka Waipu ko’i aia no mamua, manao iho la o Pamano, aia kona ola i ka lehulehu, aia kona make ia Waipu i ka mea pono. Hapai ae la o Pamano keia mele:
“Hoakupukupu ka uka o Ka – nehoa la e – ho – a
Hoa na lima o ka makani anu he Waikoloa
He Waikoloa ka makani and Lihue
Olina aloha ia’u ka uka waiopua – la
Kuu pua ua lilo
Ua pili pono ka kakou mea e kamailio nei, ke leta nei o Alapaki i Amerika no ka make o Liliu, lehulehu na poe e leta nei i Amerika he ola ka lakou n o Liliu, a make la i ka mea pono.
Kuhikulu aku la na kanaka ia Pamano e noho iluna o ka moena aole pela ko Waipu manao, kuhikuhi aku la e noho ma kahi a hana ia a kelekele i ka wai malaila e noho ai. Hapai ae la o Pamano i keia mele:
Uliuli kaipali e Kahikinui
Kokolo mai ana ka ohu e he
ino
I hoolono i ka nehe a ke kai o
Papaloa i Kahikinui
Pupuu wale ko’u wahi he a
wale ka’u moe
I mae au i Kaniku-
Iwaenakonu o ka ino
E ka lahui aloha Alii, milimili Alii, ke hauhoa ne oukou me ka oukou mau leo pule e ola ka Moi, e hoi aku ma ko a wahi nani, oia ka oi o ka oukou ko’i.
Aole nae pela ka Alapaki ko’i, aia no imua ka oi o kana ko’i e like me ka Waipu, e ake ana oia e oki a moku a hoonoho aku i kahi ino, e moe ma kahi ino.
Kulalani ae la ua kanaka a oki aku la ia Pamano me ka lakou mau ko’i he kanaha, aole nae he wahi pohole, no ko lakou aloha no ia Pamano.
A hiki aku la ia Waipu, oki aku la oia me ka oi o kana ko’i a moku aku la ke kipoohiwi. Hapai ae la o Pamano i keia mele:
Kulukulu ka pahu niu a ka loa make
Ke Ali ia o ka maewaewa
Ua lono kini o ka po
He pihe aha ko luua o wa nei
He pihe awe
Ke holili nei – e
E ka lahui pulaina @@ poi Alii, he nui na ou Alii, he poe uwe wale ou iniki ia ke Alii.
Aole nae pela ko Alapaki nao, kukulu aku nei Amerika he leta me ke ka hoomaewaewa o ka aloha ole, hua kumakea aloha iloko o ka lahui.
Makona, a laa l@, ua hoolako i ka nalo kiko.
He hana aloha ole n@ Alapaki i kona mea han@ noho i Lunakanawai h@ hanohano.
Oiaio ka Ka Leo, o @@ wale no i pule i ke Ak@@ kemake ka naau i ka i@@ loa e hoolohe mai ana k@@ i kana pule. Oia ka mea ai e kamalii lehelehe e@@ lokoino.
INA E HOIHOI IA AE AN@
@UOKALANI I KA N H@
Pehea lae pau ai ka li’i @@
me kue i@a ma keia @ ua
He ninau nui a koikoi nei@ kalaia@@a e hoomakaukau @@ honjua, a hoolaha ae ma @@ Mamuli o keia ninau i ulu ae lilo loa mai o ko’u noo@ @@ maopopo no wau, e ulu pa@@ na kala@manao like ole malu@@ nanau h@ kahi: Nolaila, ke@@ nei au i ko’u noonoo kalai@@ @ma o keia ninau hookahi e@@ ka hiki ia u.
1 – I ku@@ anawai kau@@ hoopaa ia ka uku o na lun@@ kiekie maloko o ke ku@iuka like me ko na lunakanawai pela pu me ko ka Moi.
2 – E like ke koho ana o @@ ainana ponoi a me ka poe i@@ ia i na @li@ o ka @haolelo e @@ na.
3 – E mahele ia i elua h@ olelo, o ka hale o ua ilii a @@ lunamakaainaua, e like m@@ noho M@i ia e Kauikooalii.
4 – E kohoia ma ka halol@ na Aupuni kiekie e like me @@ Na Kuhina no @@ makahiki ka lakou hana. (2) Na @@ wai Kiekie ko pono ka lakou. (@). Ka @a@uk@. (@). @@ hope. (@). Na Kiaai@@. @ukula Nui. (7). Ka P@p@ Luna Leta Nui. (9) L@@ Awa. (10). Luna Hooiaa@@ Lunakanawai Apana.
@a keia mau hookaka @@@ @a manao au, i ka wa e @@ @ahi luna Aupuni paha i k@ @ @ana@ai i kauoha ai @@@ @@@