Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 6, 6 ʻOkakopa 1893 — Page 2
This text was transcribed by: | Johanna Stone |
This work is dedicated to: | Kekuaokalaaualailiahi Kaleleiki |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
Aloha Aina.
J. K. Kaunamano.
Ona Lunahooponopono me Puuku.
Poalima, Okatoba 6, 1893
Ke Maikai Ke Ola o ka Moiwhaine e noho nei, he mau manalua maikai ko Kona mau helehelena a ke nonoi haahaa nei makou i na Mana Lani Noaa.
MELE KOIHONUA:
Ike ia Liliulani
Ka uila hamaka oi
Ka ouli lani a Kane
Ka hekili ku ʻ i ke nei ke
Nei nakolo nakolokolo
Nakolo ilalo o Keleihonua
Nunu'a ka lani paa
Hoowiwili paa ka honua
Honua ku no Kanaloa
E Ku ua paa e--o
E o mai i ko Inoa
E---o oe----a
E HOOMANAO.
O ka la apopo, oia ka la e ku mai ai ka mokuahi Australia mai Kapalakiko mai, a me he mea la, aia maluna o kona hokua na kanaka nana e hooponopono i ko kakou mau pono, i umiapuaa ia e ka poe a kakou i kapa aku ai na anela o ka hemolele, nolaila, e lana mau ka manao, aia no he pomaikai a hoea mai.
MAHALO.
Mahalo makou i ka Luna Alanui Nui i kana hoonani maikai ana i na alanui kau aoao o ke kulanakauhale nei, o ka oi loa no nae o kona hope iho o ka ikaika hapai laau me na kanaka paahana pu, oia ke ano o na luna maikai a makou e mahalo ai o ka hana o na lima aole ke kuakii e pea ai na lima.
O ka la apopo, he la lele uwati ia no na keiki ulele hua metala o ka nupepa Aloha Aina, a e naue aku ana lakou e ike a e lulu lima pu me ke Komisina hou, a me ke Kanikela o Amerika. Eleu no.
He Aloha Makou I Ka Aina.
O keia na leo mele elua a na aoao kalaiaina e noke nei i ke kamailio no na la i hala ae nei, a pela no hoi i keia mau la e naue nei. Ke olelo nei kekahi poe, o ke aloha maoli i ka aina, oia ka hoohui ana aku me Amerika Huipuia, a e hoopau loa i ko kakou noho aupuni kuokoa ana, malalo o ka hiki ole ia kakou ke hooponopono no kakou iho. A eia hoi kekahi, ina o o kakou ae ole ana e hoohui me Amerika, ua like ka ia me ke aloha ole o na kanaka ponoi o ka aina i ko lakou aina hanau, no ka mea, wahi a kekahi aoao, he hopena ia e alapoho ia aku ai kakou iloko o ka pilikia mamuli o ka hoomahuahua ole ia o na hana hoolaupai o ka aina, a hoemi ia mai hoi na kumuhana hoopomaikai a kakou i ake nui ai, i mea e holomua ai ka aina. Nolaila, ke i mai nei ka aoao kue, eia ke aloha maoli la i ka aina, a mai noho oukou a kanalua, e loaa ana ia oukou na pomaikai oikelakela mamua o keia wa a oukou e noho nei, nolaia, eia ke aloha la, huipu mai kakou, e mai noho oukou a punihei wale i na alakai a ko oukou mau alakai lahui. No makou iho, o ke kumu keia o ko makou lalau ana i keia oo kamahao a mahi aku iloko o na naau o makou mau hoa kanaka e noho ana ma na kihi eha o keia mau Paemoku, no ka makee i ka aina hanau, ka aina nana i hoohua mai i ka makou mau opuu milimili, i mea nana e hoomau aku i ka onipaa ana o kona kuokoa mau loa a me ka welo haaheo ana o kona hae nani ma na welelau o ka makani. He aloha makou ma na ano a pau no ko makou aina hanau, he aloha makou iaia, no ka lilo ana he home a he punana no ka maluhia, kahi i oleloia, "e hele ka elemakula a moe i ke ala, ka luahine a me ke keiki liilii iluna ke alo." Nolaila, ua hiki ia makou ke olelo, aohe aina malalo iho o na kukuna o ka la, i hele ae kona ana iliwai a hiki i ka hapaha iniha o ko Hawaii maluhia, nolaila, o na noi a me na koi hoohua a na nupepa hoohui aina e hui kakou me Amerika, he kue loa makou ia mea, mailoko a waho o ko makou kino, no ka mea, ua pipili ke aloha o ka aina iloko, ua wela ke aloha i ke Alii, a ua onipaa hoi ka manao no ka hoomau loa ia o ke kuokoa.
KA LETA A CHAS. NORDHOFF E PILI ANA I KA NINAU O HAWAII.
Ka Pane ia Rev. Oleson a me Kakina--Ke koi a Iapana e loaa ko lakou Mana Koho- Ke Kumukanawai o 1887-- Ka hoonele ia ana o na kanaka Hawaii i ka Pono Koho.
I ka Hui Hawaii Aloha Aina Nui a me kona mau Hui lala Hawaii Aloha Aina a puni ka Pae Aina---Ke pane aku nei makou no ka pomaikai o na lala apau o na Hui Aloha Aina a me na makamaka o ka poai hookahi o ke aloha aina i ka Leta a Chas. Nordhoff ka hoaloha maikai nana i hoike i ka oiaio o na mea apau o ka hookahuli Aupuni o 1893 a kakou i haawi aku ai i makana maikai nana, ka kakou malihini aloha i kakoo ai i na manao maikai nou e Hawaii.
[Mai ka N. Y. Herald mai.]
Cororado, Kaleponi, Aug. 23, ʻ 93.
Ua manao kekahi mau nupepa kue hoohuiaina o Honolulu, he mea pono e hoopuka hou ia kekahi leta, me he mea la, na ka Rev. W. B. Oleson i hoolaha no ka mea e pili ana i ka ninau hoohuiaina ma ka Nupepa Avalakaika o ka Pakipika o ka la 12 o Dekemaba, he mau la pokole mamua iho o ka hoolele ana o Kuhina Steven (Kivini) i na koa Amerika me na pu iuka nei o ka aina no ka hoohuli pu ana i ke aupuni nana i apono mai kona palapala hookohu Kuhina Nui no Amerika nei. He kahunapule o Mr. Olesona a he kumu ao hoi no na opio Hawaii, a ua kakau oia i kekahi leta au i manao ai he leta naauao loa ia ua like no ma ko oukou hoomaopopo ana i ke kino o ua leta nei, penei: E Mr. Lunahooponopono,-- Aole au i manao o ka hoohui ia ana o ka Paeaina o Hawaii nei me Amerika Huipuia, he mea waiwai ia a i ole, he mea paha ia e loaa mai ai he pomaikai i keia aupuni ma keia mua aku. O ko 'u manao he pono no ke malama ia na kanawai o keia aina, ao ke aupuni Moi e ku nei, e hoomau ia aku no ia. Ua noonoo akahele loa au, i keia hewa iloko o ko'u manawa o ka noho ana maloko o keia aupuni, aole au e hopohopo ke olelo ae, e hiki mai ana no ka manawa no'u e hoi hou ae ai no ko'u aina hanau. Ma ko'u aina hanau he pono au ke kue ia i ka hoohui ana mai i keia paeaina, me ka hoomaopopo ana o Amerika aole loa oia e makemake e lawe mai i kekahi mau aina ma ke ano i mau panalaau nona mawaho aku o kona mau palena. O kekahi manao a'u he alakai hewa kela mau mea, i na ia hana ia me ke ano manao a i ole ma ke ano naaupo paha. O ka oihana mikiala a me ka oihana kalepa o ka aina, oia kekahi ninau ano koikoi loa, a aole ia e komo pu ana iloko o na hooponopono ana o ka hoohuiaina. Malia paha owau hookahi wale no ia i ko'u manao, aka, ua maopopo ia'u ina e malama ia na kanawai o ka aina oia no ka mea e loaa ai ka pomaikai i ka oihana kalepa mamua o ka hoohui ana me kekahi aupuni okoa aku. Ina aole e loaa ka holomua iloko o ka pili aloha maikai ana me Amerika Huipuia, me a uhaki ole ia o na kanawai o keia Aupuni, alaila, he mea waiwai io ka imi koke ana aku i na mea e loaa mai ai ka pomaikai me ka hikiwawe. O ka olelo ana "he hoohuiaina" mahope o kekahi mea e kamailio ana no ia kumuhana he mea liilii loa ia, aka, e nelea e hoemi ia ana kela manao e malama ia ke kuokoa o Hawaii a me ka holomua o kona mau oihana pili kalepa. W. B. Oleson.
Ua hoolilo hou o Mr. Oleson i Kona Manao.
Eia o Mr. Oleson iloko o keia Aupuni he wahaolelo ma ka aoao hoohuiaina, ma ke ano ke uku ia mai, a i ka manao nae o ko Honolulu poe he lala no ha Hui Hoohuiaina. Aole o'u manao he mea waiwai loa. Ua hoololi hou o Mr. Oleson i kona manao. Aka, he mea hiki wale no nae i kela a me keia ke hoololi i kona manao elike me kona makemake. Ma ke ano he kahunapule a kumuao no na opio, ua manao ia e loaa mai ana he mau manao kupono mai a iaia mai, mai oi loa aku ka pono ia Mr. Oleson i mua o kona hele ana ma kana huakai ma ke ano haolelo no ka hoohuiaina helu mua ia e ia kela loa kue ikaika ai i ka hoo imua o kona mau hoa A a e hoakaka pu aku hoi ia i na kumu maloko o ua ana i kue loa ai i ka aina. aole i like loa ka mea ana i ka Oleson hana Mr. Kakina o ke Aupuni kuikawa ma Wasinetona. Ulapa o Kakina ma na mea ana i ke kulana kalaiaina o Hawaii no kekahi mau maa@ma ua noho oia iloko o ka olelo a he hoa no ka A hina malalo o ke Aupuni o na kupuna a me kekahi makua misionari e ae i ai. Iloko o Okatoba 17, he 3 malama mamua i Kivini (Steven) hoohuli ia ke Aupuni, he hoa koikoi o Kakina i loko o ka Hale Kanawai Hawaii a me ka aoao maemae. Iloko o kela ua hoomaka ae la ka ana eia o Kakina a me koa poai ke hoao nei e ia Hawaii me Amerika. manawa no ua makemake o Kakina me kona poai e pu i ka Aha Kuhina ma kou manao o lakou ke ma ia wahi, a ike pu iho la hoi lakou iloko o kela a ua ahuwale ka lakou i manao ai imua o na Hawaii a me na haole. mea, ua hele aku la oia ka Hale Ahaolelo i ka Okatoba, he ekolu malama mamua iho o ka hoohuli a olelo mai a i keia mau manao malalo iho nei i hoopuka ia i kekahi o na nupepa o Hawaii. [E hoomau ia aku ana]
HOOKAHI MANAO.
Minamina makou i keia wa maikai o ka hookahi ana o ka hookahi ka hana. Hookahi ana o ka manao lokahi no ia, oia no ka hoihoi ka @ hoi ka ikaika, a o ka @ ana no ia i na hana. Maloko o keia hookahi manao, aole he pekapeka mainoino, aole ni'ani'a, he @ hoomanawanui, he @ manao nei makou penei. O ke kulana o na kanaka he lili aku kekahi i kekahi kapeka aku i hoopauia @ ae.