Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 2, 2 ʻOkakopa 1893 — Page 4
This text was transcribed by: | Vanessa Kennison |
This work is dedicated to: | To: The HECO Ohana |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
J. K Kaunanano
O@@, Lunahooponopono, a me Puuku
HONOLULU, OKATOBA 2, 1893
KE KAE’AE’A
Napoliona Bonepate
Ke Ahikanana O Farani
“Ua makemake au o Hoonui aku i na Poo,
“A ho hoouku mai hoi i na alelo.
“NAPOLEONA”
BUKE 1.
MOKUNA I.
NA LA OPIO.
O ka nani o ke Akua on na kaua, he mea hiki ole ia ke ike ia aku e ke kanaka a pel@ iho la i ike ia ai kana mau hana kupana@a, ma kahi mokupuni o Kosika, oiai, o wai ka i ike eia malalo o ka malumalu o ka lau o na laau a me ka nani o na ao kaalelewa o ke kaiwaenahonua, he Napoliona, a malalo hoi o ka wela a ka la o ka hooilo i uhi paapu ia e ka malumalu o ka lau o ka niu a me ka olani o Inia Komohana, e hoopunanan ia ana na papaplina o ka ui nohea o na la o Farani. O ka pauaho ole i ka huli nui ana i ka ike a me @a naauao, oia ke alakai nana i kuhikuhi mai i ka ohana Bonapate i na ulia o ka pomaikai he nui- e laa ka lilo ana o kekahi ia lakou- he kalaunu, oi kela ae hoi o ka nani me ka ikaika a ka’a i hookuu iho ai i kona malamalama maluna e hiki ole ai ke pouli i na kalaunu o Roma, Peresia a me ko Aigupita.
I ka piha ana o na makahiki o ka mea nona keia mo@lelo i ka umi, ua loaa mai la hoi ia Kauna Mahuefa ka ae ia mai no kona komo ana aku i ke kula a o k@a ma B@rine e kokoke ana i Parisa. Ua kamailio pinepine ae oia no na haawi@@ o ka poina ole iaia o na la ona i hookaawale ia mai ai mai ka poli pumehana mai o kona makuahine, oiai na makahiki he kanaha i kaahope ae ai. O na kuluwaimaka o ke aloha, oia ka mea nana e hoopulupe ana i on@a mau papalina ia mau la, a ua uwe haaloulou iho oia e like no me ke ano mau o na keiki ke kaawale mai mai kona makua mai.
O kana huakai imi naauao ia manawa, ma ke alahele aku no ia o Italia a a’e aku ma na palena o Farani a hiki loa i ke kapitala o Parisa. O kona @ana ana ae ma o a maanei o ua kapitala nani nei, me ka puuwai i hoo@iua ia, a me ke naau hoi i piha i ke aloha no kona makuahine, aole loa oia i haupu mai me na manaolana o k ke ohohia, o keia mau alanui nani a me ua kapitala nei, e lilo aku ana lakou i mau paia hoolo@e i ke “o” mau o ke kaulana o ka inoa o keia kaneka. A iloko hoi o kela mau halealii nani, o @@ Moi a me na Moiwahine hookelakela Europa e kulou mai ana ko lakou mau poo imua ona.
O ka holomua o ka ike a me ka annauao, oia ke kukui malamalama nana I hapai koke ae iaia iloko o ka halekula. O kona mau haoakula hoi, ua kappa mai lakou iaia he kanaka no na ain@ e, oiai o ka olelo Italia kana olelo makuahine, a o ka olelo Farani, he olelo malihini loa ia i kona mau pepeiao. Ua hoomaopono iho oia, o keia poe hoakula ona a pau loa, he poe keiki wale no ia na na alii hanohano o Farani. O ko lakou mau pakeke e piha mau ana i ke d@@@ i na wa a pau, a e kuai ana hoi me ka uh@ai i ka lakou mea e makemake ai.
O ka hookano, ka @aakei, ka manaoino wale mai no, oia iho la na haawina i loaa mai ia Napoliona iloko o ia mau la mai kona mau hoakula mai, he poekeiki hoi na ka poe kiekie, pela no i kiekie ai ka lakou mau hana, me ua hookuekue maka nui ana mai i keia keiki o kahi e mai aka, o keia mau haawina a pau i halawai mai me Napoliona, wa p@a ia iloko o kona puuwai a aohe mea nana e loloi e pau ai. O kela hoohaunaele kipi, kela la o ka hakumakuma ao eleele o ka poha ae o ka uwahi o ka pauda, eia ia ke puapuai mai nei kona mau hiohiona; a o kela hamumu @oi o ka hoopaueue ia ae o Parisa e ekahi olai nui, nana e hoohiolo na paia paa o ka noho kalaunu a me na awai o ka halepule a me ka hoolei ia ana aku o na hale laahia a pau iloko o ka luakalai o ka nahaha a me ka make, eia ia ke lohe a nei e na pepeiao a pau a puni Farani.
O na keiki a na alii hanau o Farani iloko o ka halekula, eia lakou ma ke alahele o ka hoohenehene ia Napoliona no kona keiki a@a na kekahi l@i@; oiai, iloko oia mau la o na anaina maikai o Farani, he hoowahawaha lo ai a namea pau e noho ana malalo o ka hoike ana iho ia lakou iho no k aka loaa ana ia ka ai @ me ka ia. Ua hoohenehene ia mai o Napoliona ua kea no ole o kona wahi aahu e komo ai, a me ka nele hoi o kana wahi eke me ke lala ole.
O keia mau hana a pau a kona mau hoakula iaia ea hookui mai ia me kona puuwai a me he mea la e haehae ia ana iloko o ia mau la o ka @haeha e ka hoomanawanui, aka o kona p@@@ ae ma o a maanei, aohe wahi nana e hoona mau, ua noho malie iho la oio me ka hana ole aku. O ka hoomaopopo ana i ke kulana o o ka hana a keia poe keiki, ua ike keke iho la ia, o keia mau hana hookae a lakou iaia ma kea no o ke kulana, ua kuulu ia no ia ma ke kahua—aole ma kea no laulaha- o ka hanau ana o ke kanaka.
Iloko o kekahi wa o kona uluku nui o ka huhu, ua hoopuka ae la oia i keia mau huaolelo; Ina he mea e ae kekahi a’u i hoowahawaha ai, o keia poe Farani aku ka oi, a oiai e mau an aka ikaika me a’u, e hana ana au i na @ana a pau e hiki ai ke hoopoino ia lakou.
He kanakolo makahiki mahope iho o ia manwa, i ka wa hoi a @ hea mai ai iaia e noho i @@@ hoomalu no lakou, ua kukaia ae la oia penei; Oiai au ua kahea ia mai e ka leo o ka lahui e noho i poo no lakou, ke hoike aku nei au I ka mea I maa mau ia’u, oia hoi he alahele I hamama no ka ike me ka nana ole i ke kulana o ka hanau ana.
O ka hopena o keia mau haawina o ka hoouluku manao, ua hookeawale mai la oia iaia iho mai keia poe keiki mai a hoolilo iho la i kona manawa a pau iwaena o kona mau @uke a me kana mau palapala aina. Oiai lakou e hoopa@ ana i ko lakou manawa i na hauwalaau ana a me na lealea he nui, eia no o Napoliona i ka po @ meke ao o huli hoomana wanui ana i kana mau haawina. O ka wa o ke kiekie ae ona maluna o kona mau hoakula, eia ke hoalii mai nei i keia manawa, a mamali o kona oi kela ana ae maluna o lakou, oia hookahi ke kumu nui nana i koi aku ia lakou e aloha nui iaia.
Aole i @@@ wale na la, ua lilo ae la oia i momi no ka halekula –e laaka holomua ma na mea helu a me na haawina a pau o ke kula. Ua paan@au iaia ua mele kaulana i haku ia @ Homa a me Osiana, a i kona wa i kau leta aku ai i kona makuahine, ua pane aku oia i keia mau huao’elo hooni puuwai penei: Me ka’u pahikaua ma kuu aoao, a me ka buke a Homa iloko o ke@pakeke ua manao au, he hiki ia u ke o@
i i koa alahele ma keia ao. Ua mau mai no na ha@a lapuwale a keia poe keiki, me ko lakou hoowahawaha hoi no kona hui ole mai me lakou iloko o na hoolaulea paani ana, aka, aole nae e hiki ia lakou ke hoole mai i ka ike aua mai i aia. Ina oe e makemake ana e ike iaia, e loaa no ia ia oe iloko o ka @umi heluhelu huka, a o kona hoohala aua maluna o ke ka@@@ paani, he kekaikahi loa @@@@@@@@@.
NA ANEE ALII
O na poe Aloha Alii a Aloha Aina, a makeealii o lakou kai kamalio no kealii a o lakou no na poa i olelo ia mai he Anee Alii, koewale no na kamaka i hanau alaea ia i paa maka i ka ilikena. ( E hoike aku ana au he wahi moelelo Hawaii Kahiko i pili ma keia mau lalani hope)
O ka Anee Alii o lakou no na makaainana i helu ia i keia wa no ka papa hea@@@ loa. Aole mae pela ko lakou helu i kela au, he papa alii okoa lakou, i ko lakou wa ike alii, he anee aku ka lakou hele ana a hookokoke i ke alii, me kahi ai a mo kahi ina’i, ua iawa kana e anee mai no oia ihope. O ke alii oia papa i loaa kahi ai a nee kahi ina’i oia ka i olelo aku, e ke ‘lii, eia kahi ai, eia no ka ina i la o na maka.
nolaila, o na la o keia papa, ua kahe@ia ko lakou inoa, Makaina, Makaina’ole, Makanonoa me Makainana.
ANEE KA PUAHI. Ua anee ke kahi poe i ka wa nui o ke ahi, i ka wa e nanahu ai ke ahi, ua haule na kapuai wawae iloko o kapuahi ola ka manawa i uhi ia ai ka nanahuahi i ka lehu, he Anee Alii no ia na ka Anee Kapuahi e paa ke uwiuwi, kuniahi po ke alii, oai ke kanaka i kapaia he m@kipaka no ke @@.
KA AN EE KAUHALE. Elua no ona ano o ka a@ee loa i kahi lookahi a i o’e o ka anee ia kauhale aku ia kauhale aku, no ke kumu hakilo i ka manwa ai o kauhale e aku, a hookahi ka ai pu ana.
O ka anee loaa, ua puni kauhale i ka he’e anee ia no ka loaa mai o kela a me keia mea i loaa mai, a oia ke ola o ka ohua mena keiki ola ka la
KA ANEE HAKU. Imua wele no o kona haku e anee ai, e olelo ka haku e ai, nea aku e ai, e moe, he kanaka hele ole i waho i ke alii wale no e nee ai, mai nee mai hoi aku, nee aku, aole hiki ke hoole i hookahi huaolelo a kona Haku.
O keia mau anee alii i oleleia, aole lakou i ikeia i keia wa e like me ka ke Kuokoa e ololo nei.
Ua olelo ia o ka Wela o ka la, ka mea nana i mikini ka wai i pipii ai iluna me he mahu laa maalii, lilo i ao a kaumaha haule mai he ua. Pela no ke aloha o ka Aina, ka Moi, a me ka Lahui
i keia manaWa hookahuli Aupuai ma Hawaii nei, e hole mai nei a eha koni ia loko.
Ua olelo mai o Manuhii, ko makou Kilo Hoku kaulana o keia makahiki Hookahuli Aupuni ma Hawaii nei, “Elua ika ika o ka honua nei i kona kaapuni ana i ka la ma kona alahele a puni iaia, oia ka ikaika i maalo ae i ke kikowaena a me ka ikaika i makemake i ke kiko waena, a pela i’o no.
Elua no mea nani loa iloko o na kanwai o ke Akua.
(@) E aloha aku ia lehova i kou Akua me kou mau mea a pau.
(@) E aloha aku i kou hoa launa e like me koue aloha ia oe.