Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 2, 2 ʻOkakopa 1893 — Page 2
This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
This work is dedicated to: | Rolf Baumann Happy Birthday bussi |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
NA RULA ALAKAI
- O KA -
NUPEPA PUKA LA
ALOHA AINA
E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii ALOHA AINA.
E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauao maluna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, no nukou kuloko a kuwaho, na manao alakai noouao o na makamaka i kakau inoa ia.
E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.
E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu moi i ka uku pepa.
O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a he umi keneta no ke kope hookahi.
KEENA HANA:
MA KA HALE O KILIKINA.
Alanui Papu, Honolulu.
Aloha Aina.
J. K. Kaunamanu.
Ona, Lunahooponopono a me Puuku.
Poakahi, Okatoba 2, 1893
Ke Makou Makakila.
No ka manawa mua loa iloko o keia keneturia e nee nei, ua lawe ae la makou i ka mana o ka makakila a paa ma ko makou lima, me ke komo pu ana mai hoi iloko o ka rina poepoe o ke kalaimanao. Aole paha he manawa i ike mua ia ma Hawaii nei e like me keia wa ka lawe maoli ana ae o na kupa oiaio o ka aina i ka mana o ka makakila a hoomaka, e hele imua o kona lahui e paio hopo ole no ko lakou aina, ka lahui a me ko lakou Aliiaimoku i aloha nui ia: Ae, he mea nui ia makou ka aina hanau, he mea nui ia makou ka lahui, a he mea nui hoi ia makoa ke Aliiaimoku mai kinohi mai a hoea wale mai no i keia mau la, a oia ke kumu nui o ko makou lawe ana i ke koikoi o ka auamo ana i keia hana nui ma ko makou hokua a hoike aku i ka lahui i ke kulana a me ke keehina o ka lawelawe ia ana o ko kakou aupuni. O ka mana o ka makou makakila, e paio hopo ole ana no ia no ka hae nani o Hawaii, a e koi ana hoi ma ka hiki ia makou ke hana e mau loa ka Welo ana o kela Hae Kalaunu o na Aliiaimoku o Hawaii nei. A iloko no nae o keia mau la omaka mua o ko makou hoea ana aku imua o ka lahui, ke hoike aku nei ka makou makakila i ke kanalua ole o ka ike hou ia ana aku o ua hae nani la o Hawaii Aina e Welo mai ana ma na puoa anoano eehia o ka Hale o na Aliiaimoku o ka aina.
A oiai, he lamaku hou makou akahi no a a ae, ke wehe ae nei makou i ko makou papale biva a kunou aku me ka haahaa imua o ka ihi kapu o ko kakou Aliiaimoku, ka lahui a me ka aina- - -ALOHA ! A o ka makou makakila hoi ke haawi aku nei i ka lulu lima aloha pu ana me na makakila Hawaii a pau loa- - - ALOHA OUKOU !
Aloha Aina kue ia Hoohui Aina.
O ka hoohui aku ia Hawaii nei me Amerika oia ke kumuhana a kahi Kuokoa puka la e pelo mau nei ma na pi-pa alanui, a ina na ipuka hale ou e Hawaii Imiloa - he mio ke kiina o ka lihi a ka lawaia akamai, aka, ma ka ekaeka o ka mauna i hopu hewa ai ka waha i ka loli ka i'a maka ole o ke kai; aka- - -
Ma ko'u manao kalaiaina a kue hoohui aina, ua lako like ia mau i@amu ia'u "Aloha Aina."
He mea paakiki loa i ke kanaka Hawaii ponoi a me na kanaka o na lahui e, e noho pohai nei ma na kaiaulu olu kohai o Hawaii Mauloa, ka hoao ana me na maka keleawe puuwai keleawe eleele, e hoohui aku ia Hawaii uuku e hiki ole ai i ke akamai ke hoopiha piha hookahi poholima ia Hawaii holookoa me Amerika "Aina nui palahalaha"- oiai na latio like ole ko ka lana mau Kuaniti kekahi me kekahi.
He oiaio aole @ hiki i ke akamai o ke kanaka a me ka ikaika o kona mau mea kaua ke wawahi aku i ko ke Akua mau manaopaa luli ole mai ka mau loa mai; oia hoi - - -
Ua paa loa ko ke Akua manao ma kona hoonoho ana ia Hawaii nei iwaena o ka moana Pakipika ma kahi he mau tausani mile ka mamao mai Amerika mai - ina hoi ma ka hoopili ana i na aina elua a hui - a ina aole pela, alaila, he mau noonoo huikau wale no keia i puka mai noloko o kekahi puu opala nui e a ia ana e ke ahi.
He oiaio, o ke kumuhana o "Hoohui Aina," ma ka hoohalike ana. He keiki kamehai, oia hoi, he keiki poo-ole ma ko lakou kanawai lawa, oiai hoi
Ua hanau ia mai keia kumuhinu kupuino o "Hoohui Aina" ma ka la 17 o Ianuari. A. D. 1893 iloko o na ao eleele a me ka enaena o na manao Hookahuli Aupuni ma Hawaii nei oiai e noho alii ana ka maluhia maluna o ka Aina mai o a o, oia hoi "ua malu ke kula ia wa, aole lele Pueo."
I NOHO ALII KA PONO MA KO KAKOU AINA.
Waiho mai la ke akua iloko o ka lahui elua mahele nui o kona makemake, ka mea ka pono, ka lua ka hewa, a kapa iho la oia, o ka pono ka mea nana e hookiekie i ka lahui kanaka, a o ka hewa ka mea nana e hoohaahaa ai i ka lahui kanaka, hoopili aku la ke akua i mau hoopai i pili pono i na mahele o kona makemake, e pili ke ola i ka mea pono a e pili ka hewa i ka mea hana hewa.
E ka lahui Hawaii aloha alii aloha aina hiipoi alii, makee aina, me na manao maikai, e haawi aku aua makou i ko makou mau kamailio ana maluna o ko makou kumumanao i noho alii ka pono ma ko kakou aina.
O ka pono o ka Moi ka pono o na alii ka pono o ka lahui a oia pono like ka i noho alii iho maluna o ko kakou aina, ma ka loaa ana o ia manao lokahi ma kapono, a me ka maluhia. O ke Alii popo, hooponopono oia i kona lahai, a o ka pono hookiekie ae noia i ka lahuikanaka a o ka hua no ka pono, oia ka laau o ke ola, hoowahawaha ia ka mea hana hewa.
Ke ku nei kakou maluna o keia kahua me ka hoano e@ole i ko kakou mau kulana, e hoomau ana i ke ku malie me ka pane leo ole, e hoomanawanui ana i na hookui ehaeha ia mai.
Ua ike no makou a oia ka makou e hoomaopopo nei i ka lahui ma kahi i nui ai ka pono e ulu mai ana ka hewa, a mawaena o ka poe maikai loa, e puka mai no auanei na mea ino loa e like me ka nui i ka pilau ma kahi nui o ka paakai pela no na hewa i ulu ae.
Pela makou i hoomaopopo iho ai i ka ulu ana ae o keia mau hewa a ka lahui no i hoomaopopo iho ai oia no ka manao kuko a me ka manao lili, ua hoomaopopo iho makou i ka oiaio o ka mea i palapalaia, no ke koko o ka naau hao Wale aku oia i ka hai, no ka lili, kaili wale aku oia i ka hai.
Me ka noho alii ana o ka pono ma ko kakou aina, pela no auanei e haawi ia mai ai ka pono no ko kakou Moi a me ka lahui i ka la maopopo ole ke koho, a makou hoi e kamailio nei i ka lahui me na manao kanalua ole, aia oia ma ka puka kahi i ku ai.
Ke kamailio nei makou me na manao kuio, o ka pono hala ele o ko kakou Moi a me Kona lahui he puupuu ikaika loa ia e hooneoneo ai i kekahi aoao, a he kumu pale ikaika loa ia e hoohiolo ai i na kumuhana a lakou.
Ka Mana o ka Makakila.
Iloko o na ola o ke kanaka i keia ao, aole loa e nele ana kona kalawai ana me na kuia o ka mana o ka makakila a kekahi mea. Ma ka maaa o ka makakila e hoomokuahana, i ka noho oluolu ana o kekahi poe a na ka mana hoi o ka makakila e hoouluku i ka noonoo maikai o kekahi mea a lilo ia i mea nona e uluahewa ai. Na ka mana o ka maka ula e hoonioni i ka noho ana oluolu o ke kahi mau aupuni a lilo i mea e punohu ai ka u@ahi o ka pauda a na ka mana no hoi o ka makakila e hookonokono aku i na manao koieie o kekahi poe e komo iloko o ka pepehikanaka.
E na makamaka, e @@ ana makou i ka makou @@ ka mana'o ka makakila @@ mai o ka @aihala, a pen@@ lehelu ana:
"Aia hoi he eono @@ hele mai, x x x x x@@ mea make ma ko lak@@ lima; a he hookahi mea @@ i hoaahu ia me ka lole@@ ka hana inika ma koaa@@ a pela aku. - Ezekiela, i@@
A@ he eono kanaka@@ mai ma keia huakai @@ kulanakauhale mai, a @@ pakahi a pau e paa ana@@ mea make ma ko lak@@ lima. Ua hiki ole ia m@@ hoike aku i ke ano o @@ make a elima o keia po@@ ana he hookahi mea @@ hoaahu ia me ka lole@@ paa ana ma kona aoao @@ inika, a na kanalua ole@@ hoike aku imua o ka@@ kana mea make no, oi@@ makakila, ma ke kuek@@ ka moolelo o ke ao @@ aole no e nele ana ka @@ ka mea o huli ana me@@ maikeike no ka manai@@ ia mea he makakila, U@@ ia a make loa o Lui Piiip@@ ni e ka makakila o ko@@ na halawai pu mai no h@@ haawina o ka make he @@ aku o ia poe.
Aka, aole makou e@@ ana i keia mana ae la o@@ kakila o oia ka make@@ alakai e hele aku ai ia@@ lah@ He okoa loa k@@ ka n.@ kakila a makou@@ make ai. O ke ano m@@ makakila a makou i m@@ ai, oia no ka makakila @@ ana i ka oiaio i na wa@@ e hoopailua ana hoi i @@ poholalo a me ke ap@@ hoopunipuni a me la @@ a maluna ae o na mea@@ ka makakila e paio hop@@ no kona aina hanau, h@@ kona Aliiaimoku, a me @@ noho lanakila ana. @@ iloko onakeneturia iha@@ nui hewahewa o ka @@ mea he makakila e @@ ko keia mau la, oiai, @@ ao kolookoa i na @@ buke a pela aku. E @@ kekahi i ka mea oiaio. @@ ana hoi kekahi.
E hana ana keka@@ lalo o na maawe a @@ ka hoopunipuni a me @@ hee oia ko lakou alak@@ alako ia lakou iloko @@ pio ole o ka noh@@ ana ma keia ao. @@