| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAIl | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii | | |
| | | Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | BUKE LXVI—HELU 40 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POAHA, OKATOBA 20, 1927 NA HELU APAU 6484 | |
| | | |
| | | MAKEMAKEIA KA POE KOHO
E HOOPAA HOU 1 NA INOA Nb ka Maheleheleia Ana o na Mahele Koho
Nunui ke Kumu o Keia Makemakeia e Ka-
kauinoa Hou na Mana Koho Baloka | | |
| | | Ka Mokulele Malolo i Pau i ke Ahi ma Laie | | |
| | | HALAWAI EHA ME KA MAKE
MA KA UUA MOKULELE A-la ka Mokulele Malolo e ke Ahi a Pau pu ka Poe Maluna o ka Mokulele i ke Ahi ma Kahi Kokoke i ka Halelaa ma Laie | | |
| | | |
| | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Me ka moeuhana mua ole. ua ko-
koke loa mai na anela o ka make e
ae i ka hanu ola mailoko aku
o kekahi poe eha o keia kulanakau-
hale a e hookau aku hoi i na haawi-
na o ka ehaeha ame ke kaumaha
maluna o ko lakou mau ohana, ala
hoi iloko o ka nanea ame ka palaka
o ko Honolulu nei poe. ua hoea mai
la he lono hoolelehauli. mahope ko-
ke iho o ka hora umi-kumamakahi
o ke kakahiaka o ke sabati aku la
i hala mai Lale mai. e hoike ana no ka haule ana o ka mokulele Ma-
lolo ilalo o ka honua. ma kalii he
mau i-a wale no ka mamao mai ka
halelaa aku. me ka pau ana o ka
poe maluna o kela mokulele i ka
make mamuli o ko lakou a-ia ana
e ke ahi.
Ma ka hora umi-kumamakahi me
iwakalua minuke o kela kakahiaka
Sabati i loaa ai ka ulia poino 1 ka
mokulele ame ha poe apau maluna
ena ma ka manawa e kaapuni ana
ka mokulele i ka halelaa, no ke pa'i
ana i ke kii.
O Holbrook Goodale ka mea nana
e hookele ana i kela mokulele, a o
na ohua maluna o ka mokulele ma-
waho ae ona oia o E. S . Brooke,
Henry Haneberg ame Jeanette Starr,
he kaikamahine opio o umi-kuma-
makolu makahiki; ua pau loa lakou
i ka make. me ka papaa o ko lakou,
mau kino i ke ahi, ma ka manawa
i loaa aku ai i ka poe hoopakele.
Ma ka hoakaka a ka poe i ikemaka
i kela ulia poino he ekolu ka ma-
nawa a ka mokulele o ke kaapuni
ana i ka halelaa. me ka ike maoli la
aku o E. S. Brooke me kana mea
ma ka aoao o ka mokulele,
e pa 'u ana ne mau kii o ka halelaa
alaila hoomaka mai la ka mokulele
o iho lialo me he mea la e hoao
ana. ke pailaka e hookuu i kona mo-
kulele ma kekahi wahi. o ka mea
nae i hoomaopopoia aku. o la no
ka haule ana mai o ua mokulele nei
me ka hikiwawe loa, a i ka pa ana
i ka honua. ua hoomaka ae la ke
l: ^a mia e pa-hu. me ka a koke ana
9'- o ko ahi. e hamu ana kona mau
P'.^O manamana. i na mea apau e
1-. --- puni ana i ka mokulele.
iu Huakai Leie Makaikai
:-!% ka hora umi o kela kakahi-
p::. . i haalele iho al ka mokulele
::-;:?, l ke kahua mokulele ma Ka-
1 3- nei, ma kana huakai lele hoo-
^ --,:.--;. kai i na ohua ekolu no ka ouli
i ..u aku nei o kela mokupuni,
o Ka inaleo nui no nae, no ke pa'i
e. .IA : ke kii o ka halelaa.
^ '.K he ulia i loaa ma kela lele
--. n ailiki l Laie. a mahope koke iho
e i'.a noia umi-kumamakahi. ua ike
e'.'.: "a kekahi heluna nui o na ka-
^....a ma Lale l Ke kau hoola'i o
l . mokulele maluna ae o kahi e
l $;-,& o Ka halelaa, me ke kaapuni
?:..'. no ekolu manawa.
Ma ke koho wale a kekahi poe,
p-.'-' '.ie mea la. ma kahi o ka hoo-
i- .--.-.. haneli me kanalima a l ole
(-.--.a hanen kapuai paha ke kiekie
^ ka mokulele mai ka honua ae i
ki-:?. manawa e lele ana, alaila ikeia
a-i -.i la ka iho ana mal o ua moku-
l^:? n?". ilalo. me he mea la e hoo-
k -.;..: maoli ilio ana Ilima o ka ho-
li i^aka Ue Ahi e a
Ma. Ka manawa o k ahaule ana
i-.:- o ki mokulele iluna o ka noiwa,
iia lohe na, kanaka l ke pa-hu o ke-
k. M: moa. a iloilo o ia manawa hoo-
k -hii. l hoomaka ae ai ke ahi e a.
lio luna hana me kekahi poe Plli-
7-..o ke hoomakaukau ana e haalele
ii. o l ka nialako, ma kahi kokoke loa
: -ia. mokulele poino. ia lakou i ike
iM^: al i Kela pilikia, ua holo mal la
la'N-u me ka manao e haawi aku l na
^-ua no ka hoopakele ana ae i na
o:- o Ka poe maluna o ka mokulele,
-.. hiki ole nae, no ke kumu, ua
;; ika loa, ka wela o ke ahi, e ko-
i-i KO oio aku ai kekahi o lakou ma
i:-- aoao o ka mokulele.
"a ka manawa o ka hooku'l ana
^ -a mokulele iluna o ka honua, ua
h . : ma kekahi aoao, me ka hoo-
^ ka koke ana o ke ahi e a.
"^ ka manawa hoi o ka hoea ana
---: o na Pilipino bana o ka mahiko
^ Lale me ko lakou luna, ua wehe
k ela mau Pilipino l ko lakou mau
palika, no ke kinai ana aku l ke
i-.hi. ua like nae ka lakou mau hoo-
: .ika ana e kinai i ke ahi me ka
^ .
a pau holookoa ka mokulele l ke
e . - . a koe ka hao. pela hoi ka poe
-.: iu maluna. a he kulana mnnao-
7 ^ unna akii maluna o na mea
? i-i'!. | Nui ka Poe l Ike ^ Kela Uila
Ua nui maoli ka poe i ike maka
i kela ulia poino, o kekahi poe mal
Honolulu aku nei, e makaikai ana l
ka halelaa; a o lakou kekahi poe
mua loa o ka hoea ana aku no kahi
o ka mokulele poino, me ka manao
e kokua aku ma ka mea hiki, no
ka palekana o na ola maluna o ka
mokulele, ua hiki ole nae ke hana
aku l kekahi mea.
Ma ka manawa ] pio al ka a ana
a ke ahi, aole mea hiki ke hoomao-
popoia no ka poe i pau l ke ahi, he
uliuli wale no ko lakou mau kino,
me ke ku l ka manaonao ke nana
aku i kela hiona.
Hoihoiia Mai no Honolulu Nei
Ua hoea ae ka Hope Makai Nui
Kanakanaul no kahi o kela poino,
me ka hoonoho ana i kekahi ma-
kai, no ke kiai ana l na kino make.
a oiai e kakali ana o ka hoea. aku
o ke kaa makai mal Honolulu aku
nei, ua uhiia. na kino make me na
halii moe.
Ma ka manawa o ka hoikeia ana
mai o kela poino i ke kulanakauhale
nei, ua lilo l hana pohihihi, ka hoo-
maopopo ana i ka poe i make, aka
nae mahope o ka hala ana o kekahi
manawa, akahi Uo a pahola ae ka
hoike oiaio, no na inoa o ka poe
i lele maluna o ka mokulele ^ma kela
kakahiaka 5abail.
Ma ka hoia elua me kanaha-ku-
mamalima minuke o ka auwina la,
i hoihoiia mal ai na kino make o
kela poe eha, no Honolulu nei, a
waihoia- aku ma kahi o Williama.
Nui na Kaa I Holo no Lale
Ma ka manawa o ka loaa ana mal
o ka lono kamnaUa no ka make
ana o ka poe maluna o ka moku-
lele Malolo, ua holomoku na kaa
oiomoblle mai keia kulanakauhale
aku, no ka lawe ana l ka poe ma-
kaikai no Lale, a ua lilo l hana nui
na na makai, ka hoomalu ana i na
kanaka. l ole al e loaa l na uila.
Iwaena o ka poe o ka hoea ana
aku no Lale, o M^3. aoo3ale kekahi,
ka wahine a ke pailaka o Ka mo-
kulele Malolo.
Aole loa ona manaoio Iki, ua ma-
ke kana kane, aka i kona ike pono
ana l ka mokulele, akahi no ola a
manaoio; me kona ae ole ia nae e
nana aku i na kino make, a ua hoi-
hoi hou ia mal oia no Honolulu nei,
e kona mau hoaloha.
Mal Make Pu me Kana Kane
Ma na uila pomaikai wale no, i
hoopakeleia mal ai ke ola o MIB.
Oooaale ma kela la, no ka hoole ana
o kana kane, aole oia e lele aku
me ia maluna o ka mokulele ma
kela kakahiaka.
Ua makemake Ioa o Mi-5. Ooe4ale,
oia kekahi e lele pu me kana kane,
aka no Kahi kaawale ole oluna o
ka mokulele, pela ola l kau ole al,
eia ka auanei, o ka mea la nana
i hoopakele ae laia mal ka make mal,
a ili aku Ia ka poino maluna o ka
poo i lele ma kela kakahiaka.
------------ H- ------------
WAIHOIA AE KA HIHIA O LEE 8UK
5UN I KE KUKE KIEKIE. He hoopii no ka hewa laweola
e ku-e ana ia Lee 3uk 8un no ka
make ana o Paik KI "7oun8 ma ka la
22 aku nei o 8epalemaba i hala, ma
Wahiawa, ka i noiia ae mamua o ka
aha a Ka papa kiule kiekie iemoie
e Ka Hope Lolo Kalana kanela M.
Bi-ook5 ma ka Poalima o ka pule
aku la i hala.
Ma ka Poalua o ka pule aku la l
hala l kaheaia ae al kekahi poe l mau
kii^e e ka hope Makai Nui K. B.
MeMuia7 o Waniawa, no Ka ninani-
nau ana a hooholo maluna o ka la-
kou mau mea i loBe ai mal na hoi-
ke ae l ikemaka l ka hakaka ana
o 8un me 7oun^ a hoihoi ae i ka
lakou olelo hooholo i ka aha. Ma
la noho ana a ke kiule a ke koi-o-
nei-o ua hooholo lakou ua make o
Young mamuli o kona hakaka kui-
kui puupuu ana me Sun a ua naha
kona iwipoo. elike me ka olelolke
a kekahi hoike- ua kuiia o ^oune o
45 makahiki. a haki kona papa au-
wae a hina ilalo, a olai ola e ko-
kolo ana ua nokeia aku ola 1 ke pe-
kuia ma kona poo, a ua make o
7ounB mamuli o ka naha ana o
Kona lwipoo. Ua hopuia o Lee 3uk
3un a hoopaaia aku maloko o ka
halepaahao kalana, a ma Ka Poalima
o ka pule i 3iala, 1 waihoia ae al kona
hihia mamua o ke kiwe kiekie o
ke leHione no kana ninaninau ana
mal a waiho ae l Kana hoopii hoa-
hewa Imua o ka aha, ke ku ka hewa
la 8un. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | Mai kela manawa aku. ahiki l ka
paa ana o ka buke o ka poe ku-
pono i. ke koho baloka maloko o ke
keena o ke kakauolelo Kulaaikau-
bale I^14 Kalauokalanl, ma ke kau i
"koho baloka wae moho. Iloko o ka
mahina o Okakoba o keia makahiki
ae, ua makemakeia na mana Kono
baloka apau, ame ka poe l kupono
i ke koho baloka, e bele ae e hoo-
paa i ko lakou mau Inoa. olai e
nui ana ka manawa akea, e maala-
hi al ka bele ana ae, me ka hookeke
ole, me ke kakali ole, e pau wale al
ka manawa.
Ke nui na mahele koho hou i pa-
ku'll-. ami l na mahele koho mua, ma
na apana eha ame elima, ao kela
munu, l Kupono loa ai ka hele ana
ae o na mana koho,. e hoopka hou
l ko lakou mau Inoa ame ko lakou
mau wahi e noho nei.
Ma ke kau koho baloka aku nei
1 hala, he IO ka mii o na mahele
koho baloka. me. ka apana eha, a he
21 hoi ma ka apana. elima. aka ma
kela mahelehele hou ana i na ma-
hele koho nunui .o na mana,' koho,
ua loaa he 38 mau mauele koho
ma ka apana eha, a he 25 hoi ma
ka apana. elima, a ma kekahi olelo
ana, ae. he 53 mkau mahele koho i
keia manawa. oiai nae mamua, he
io wale no mau manele koho.
Ma keia mahelehele ana l na ma-
nele koho nunui o na mana koho,
ua, loli na palena o na wahi koho
mua., a no na palena noi o na apana
eha. ame elima, he o ia mau no
aole 9 hiki ke booloUla, koe waiu no
a na ka ahaolelo lahui e haoa, l ke-
kahi mau hoololiloli.
O keia. malalo Iho nei- na mahele
koho ame na .wahi koho, i hoopono-
pono hou la ma na apana eha. ame
elima. Apana Koho Eha
Mahele l. Kihi o ko alanui Waia-
lae ame WUhelmlna Kiee.
Mahele 2. Kihi Makal o Ue Ala-
nui waialae me H.
Mahele 3. Hale Auau ma Waikiki.
Mahele 4. Halekula o Aliiolani.
Mahele 0. Manoa, (Kamanele)
Pika.
Mahele 7. Kiu! o na Alanui Mei-
anae- ame 7oun?. .
Mahele 0. Halekula o Kuhio.
Mahele 9. Kihi o na Alanui Kai-
ulani ame Kalakaua.
Kahele IO. Kihi o na Alanui ^ohn
Ena ame Kalakaua.
Mahele II. Kaleimla Waklnekoaa
(AinkK Hlph.
Mahele 13. Kini o ke alanui WU-
^ kokoke 1 Meleal?.
Mahele H. Mamua o Kahi Paani
7ennla o Manoa.
Mahele 15. Kihi o na alanui Wll-
(16' ame Keeaumoku.
Mahele 16. Hele.kula A 'o Kumu.
Manele 17. Halekula Linooln.
Mahele 18. Kula Kiekie MeKlnle?.
Mahele 19. Halekula o Pohukaina.
Mahele 30. Kokoke l ka Papa Ola.
Mahele 21. Ema Kuea.
Mabela 22. Alanui Papu kokoke
"1 ka hale kinaiahi.
Mahele 33. Kamunalu Paka.
Mahele 24. kihi o na Alanui Um-
Bellau ame Iolani.
Mahele 39. .Alanui Puowaina me
Lualuana.
Mahele 26. Kihi o IIA Alanui Lu-
aliha ame Auwaiolimu.
, Mahele 27 Ua Waikiki o ke Ka-
hawai o Nuuanu. ma kahi- aoao mai
e ke alanui Balea.
Mahele 28. Halekula. o Waima-
nalo. Apana EIbnm
Mahele l. Hale hookolokolo o
Kaneohe.
Mahele 2. Halekula o Waiahole.
Mahele 3. Hele kalapu na BK,
Punaluu.
Mahele 4. Halealna kokoke i ka
hale hoolulu kaaahi, . KA au mi.
Mahele B. Hale hookolokolo o
Waialua.
Mahele 8. Hale hookolokolo o
Waianae. .
Mabela 7. Halekula o Wahiawa.
Mahele 9. Hale hoolaulea o lina.
Mahele 9. Halekula o Au0u8i
Ahwaa.
alahele. IO. Hale hooko4okolo o
^a,,
Mahele li. Halekuai e Waiene-m.
Puuloa^ ^
Mahele 13. Haakula 'o Kalinl-wa-
ena. | Mahele 13. Peman4ei; Paka.
Mahele 14. Makai o ke Alanui
Moi ma Ewa o ke alanui Kalihi.
Mahele IA. Makai o ke aiami
Moiwahine a ma Ewa o ke alanui
Kalihi.
Mahele 16. Halema'! o Kalihi.
Mahele I7. Hale paumawai o Ka-
lihi.
Mahele 18. Mauka o ke alanui
Moi me Hou5hiaiHnp.
Mahele IO. Mamua o ka halepu-
pule.
Mahele ao. Alanui Kauka. kokoke
i ko alanui Nuuanu.
^Mahele ai. Kihi o na alanui Kua-
kini me Nuuauu.
Mahele 22. Kihi o na alanui Lili-
ha me Kula.
Mahele 33. Kihi o ke alanui 7i-
nla, Ewa o ke alanui Muliwai.
Mahele 34. 'Alanui 71nla, ma Wai-
kiki o ke alenui Muliwai.
Mahele 26. Aala Paka.
Ma ke kau koho baloka aku nai
l hala. he iao ka nui o na lunanana
koho baloka. i hookohuia. ee na
mahele koho he kanaha, aka ma
keia hope aku, e kohoia ana he leo
ka nui o na lunanana. oo aa mahela
koho he 83.
No ka hoomaaiabl ana l na hana
ma ka aoao o aa kakauolelo, a no
ka noomaalahl pu ana ao hoi ke-
kahi ma ka aoao o aa mana koho,
1 makemakeia al. ka lehulehu o aa
mona koho baloka, e hele ae e- hoo-
paa koke i ko lakou mau inoa i kela
manawa, me ke kauka') ola, a ko.
koke mai l ka wa koho baloka. o
ka manawa. iho '.a ia e holomoku al
ka hele aha ae. -. hoopa-. i na inoa
no 'ke koho baloka. Ku HE nu HALIHALI OHUA MA KA LEWA. Ma ka Poaono aku la l laila. l hookomoia ae al iloko o ka keana. o ka puuku o ke lemoni. ai palapala hoohui, no ke kukuluia. ana. o kekahi hui. ma ka inoa. ka Ha-walian Aln 7mi8pon, LW., me ke kumuwalwai o aioo.000.00. O ka bana a kela nui, o ia no ka halihali ana l na ohua mai Honolulu aku nei no Hilo, maluna o ea mokulele elua. pela noi mai Hilo mai no kela kulanekauhBie. Hookahi o na mokulele no kela hana balihall ohua. o la no ka mokulele Aloha. l ana'i ai i ke eo o ka helu elua. mai Okalaoa mai oo Honolulu nei. a o ka elua o na mokulele, e kuaiia aku aaa a kela hui. e makaukau ai ka hoohanaia o kei-, mau mokulele. ma ka ^ana i manaoia, ma ka, mahina o lanui i-i o keia .makahiki ae. O ka uku no UA halihali ana, l na ohua ma ka lewa, he uai keneka no ka mue hookani. a ke bulu mo eha aala. no ke Ukiu, ua Uke ia me iwakalua kumamaha (lala ka uma mal Honolulu aei ahiki l Hilo. pela. hoi mai Hilo mai uo kaia kulanakauhale. O Manin aen5eo, ke poo pailaka o na mokulele halihali ohua, a o Ooo4ale kona kokoolua. ela nae. Aia halawai o Ooo4ale me ka maka ulia. ma ke kakahiaka o ke 8aball nei. nolaila e paniia ae ana kona makalua, e kekahi mea, okoa. ae, l makaukau ma ka lele aaa Uuu o EO lewa. Aole wale no o ka hauhau ohua. ka hana nui a na mokulele o keia hui. aka o ka halihali ukana pu kekahi. a ua makaukau no hoi kela hui, e hoolako i mau mokulau lehulehu. no ka^Me ana ma na mokupuni e ae, elike ma ka aui o ka. makemakeia mal. e na kanaka. Ma ka manawa o ka hookomoia ana aku o ka palapala hoohui i ka keena o ka. puuku. ba kanahiku -kumamalima pakeneka o ke kumuwai wai l ukuia. a he lwmkalua-ku. mamalima wale no pakeneka l kw. o ka piha ao ia o ka huina -lala o ke kumuwalwai. No ka halawai aui nae o HoIb-oaE Oeo4ale ka penalileBA o kala hui hou me ka make ma ka 8aball Uia nei l hooholo al ka poe l kuleana ! kela hui a hoopau 1 ka haaa i manaoia, a e unuhi hou 1 ka uaupala hoohui ma ke aupuni. Eha mau keikikane kolohe l lawa-
ia mai Kauai mal malalo o ka ma-
lama, ana a ka makai a hoopaaia
aku l ka kula o Walaka. a ne elua
kaikamahine i laweia mal a- alp
8am Kelilnol ao IA hoopaa aaa uo
makoko ^o ke kula ao haaa Uma e ua. H-MkEnHh"" -oa Kimouiiiu | | | | | | | | | |
| | | |
| | | opuia Kekahi Pilipino no ka Hewa he Apuka Loaa Elua Mau Bila Pala Apuka i Hanaia e Kela Pilipino i na Makai I ALUALU MAOLI IA
KE KUMU I PAA AI OIA Hoike Kela Pilip.no no Kona Hana Ana i na Bila Apuka ma Waipahu Mahope o Ka nokele ana i ke. alualu meka! ae nei o Iwilei, ma ka po o ka Poalima aku la l nala, l paa ae ai ho Pilipino noha' ka inoa o Pe3i-o Manaleo i ka .hopuia, ma ke ano ola ka mea naua l hana 1 kekahi maii bila (iala apuka elua, no laua ka wai wa Uo o elima (iala pakahi. Ma keia Poalima, ua hoea aku la he keiki opio 1 ka halewai, a hoikeike aku la i kekahi bila aala apuka, o ka Haawiia ana ae, no ka wawahi ana maloko o ka halekuai o ^. H. 7ap, ma ke alanui Moi. Ma ka nanaia ana o kela bila kikoo, ua Ikeia me ka hoohewahewa ole, he bila (iala apuka kela l nanala, nolaila ua waihoia ka hana iloko o Ka lima o ka Makaikiu .loha N. Melnlo5h. no ka hookolo ana mahope o ka meheu o ka mea apuka. Mahope o ka hakilo ana o .ka makaikiu no kekahi manawa, ua loaa mai la iaia ka ike no Manano ma ka apana o Iwilei, a l ka ike ana mai o kela Pilipino 1 ke kanaka o ke aupuni, ua hoomaka aku la Oia a holo, ela nae, ua alualuia aku oia, ahiki i ka paa ana l ka hopuia e ka Makai Oeo^e WeMel. Ua nokeia kela Pilipino i ka ninaninau ma ka halewai, ahiki i kona ae okoa ana ae, ola l'o no ka mea nana 2 haawi l ka bila aala no ka wawahi ana maloko o ka halekuai o 7ap, a ma Waipahu kahi i hanaia al o kela bila (iala apuka. O na bila aala elua l kaa aku malalo o ka malu o ka oihana makai, wahi a kela Pilipino. o kana mau bila (lala hopa loa kela o ka bana ana. Ma na ano apau, UA biki loa i kekahi mea ke ike aku, ua apukala kela bila aala. aole he bila aupuni, mamuli o ke kaokoa Ioa o ka pepa ame na ano o na-kii ame na huahelu maluna o kela mau bila (iala apuka. Wahi a kela Pilipino, o kona hookuu koke ia ana mal no ia Iloko o ka mahina o Auwale aku .nei i hala, mailoko mal o ka halepaahiO, no ka hewa hana i na bila (iala apuka, mahope Iho o kona.noho hana ana i kona hoopa'! no elua maka. hiki; aka elike paha me ka olelo kahiko, o4 na ilio i maa, l ka al l na huamoa, aole he wa e pau ai, pela paha l biki ole ai i keia Pilipino, ke hoololi i kona. aoo, aka lawelawe .hou aku Ia no l ka nana hakihaki kanawai. e noho hou aku al ola Iloko o ka halepaahao. o^o ------- No ka powa ana ia Heni7 O. AI6en o ka Papu o Leilebua a lilo aku he I3.00 mahope o kona hooweliweliia ana mal, i paa ae al o An6o ame .luana A^ala l ka hopuia e ke Kakiana Makaikiu Loui5' mahope iki Iho o ka hon li o'ka po Poakolu o ka pula aku la l Hala. | |
| | | Lilo o .loha N.
Melni05n i Poo
no na Makaikiu Hookohu ka Makai Nui Olea- 5on Iaia ma- Kela Kulana no ka Makaukau KAHIKO KANOHO ANA
I KA OIHANA MAKAI Manaoia e oi ae Ana na Ano Kupono Iloko o ke Keena o na Makaikiu Mahope o ka noonoo ana i ka mea Kupono ma ke poo o ke keena o na makaikiu, no ka oihana makai o Honolulu nei, l hoakaka ae al ka Makai Nui Pai; aieaeou, no kona koho ana la .Iohn N^ Moln^O5h ma kela kulana; a o ka hoea ana mai la kela l ka pau ana o na nu-ne. o na la aku nei i hala. no He kanaka e lawe ae ana i ke ^oo o na makaikiu. Mamua nae o ka hoike ana ae o ka Makai Nui OIeaaon i ke kanaka ana l wae ae al, no kekahi o na keena ano nui iloko o ka oihana makai, na hili kukakuka pu ola me Melni05h, ahiki l ha haawi ana ae 0 Moimo8h, e lawe l kela kulana.
Iwaena o na kanaka e paa mal nei l ko lakou mau kulana iloko o ka oihana makai, me he mea la o Melnlo5h, kekahi o na kanaka makaukau loa ma na hana apau i pili 1 kela oihana. Ua hanauia o aohn N. Melnlo5li ma ka la 3 o Pebei-uai-i, ma 1ilm. Kalana Meaeh, Ilelani. Iloko o kona mau la o ke kanaka opio, ua holo ola no AIeilka Hema, a komo Iloko o ka oihana makai ma Oape 0olon7, ma ke ano he makai kaulio. No ke ake no l na wahi e aku o ka honua nei, ua holo hou aku ola no Nu Kilani. a komo no iloko o ka oihana makai malaila. No na makahiki he umi-kumamakolu me ka hapa kona noho makai ana ma kela wahi, me ka, pii ana mal kekahi kulana a i kekahi. Hoea no Hawali Nei No kela makemake no e hoi hou i AIenka Hema, ua waiho aku la oia i Ka hana Iloko o ka oihana makai ma Nu Kilani; o ka mea apiki nae, ma kona alahele no AIe^ka, ua hookaulua iki ola- i kana huakai, lala o ka hoea ana no Honolulu nei, no ka Ike ana l kona hoahanau, ola o 8. E. Melnloeh, e noho hana ana me ka papa ola i kela manawa. No kona.ike ana i ka maikai maoli o Hawali nei, ua hooholo kona manao e noho loa maanei, nolaila ua komo ae la oia iloko o ka oihana maka), ma ke ano he makaikiu; ua paa oia i kela kulana ahiki i kona kikoola ana aku la e lilo l poo no ka oihana makaikiu. Ma ka oleloia. o Mn Melnlo5h kekahi o na makaikiu makaukau loa ma na nana o kona keena, a ma na hihia apau. 1 waihoia aku iloko o kona mau lima, ua ikeia ka holopono loa o kana mau hoolaia hana ana. a ua ike pu la no hoi kona makaukau, ma ka aoo ko ana l kana mau bana. Ma ka hapaiia ana ae la o .7ohn N. Melnl08h, ma ke poo o ke keena 0 na makaikiu, ua manaoia, e hoo-
pauia ae ana na kulana maikai ole 1 lohelohe mau ia iloko o kela kee-
na. no na hana poholalo ame ki-pe;
a e hapaiia ae ana hoi ka oihana
makai, ma kekahi nnuu oi ae o ka
maikai ame ke kupono | | |
| | | MALAMAIA KA HOOLEWA o KA POE I MAKE MA KA ULIA . - Ikeia na Hiona o ke Kaumaha Ame k^. Luuluu i
i Kau Mai Maluna o na Ohana o Kela
Poe ma ke Anaina Hoolewa | |
| | | |
| | | | | | | | | | O kekahi o na hiona ku l ke kau-
maha me ka ehaena o na manao, l
kau aku maluna o na ohana ame na
hoaloha lehulehu, o ia no na ana-
ina hoolewa i malamala maloko o
ka hale waiho kupapau o Williama,
ma ka Poakahi Iho nei, maluna o na
kino make ekolu o ka poe i lilo,, l
mau moepuu no ka ulia' mokulele
ma Laie ae nei, ma ke kakahiaka o
ke 5abaii aku.
No ka eha o na kino make, ua
hoopaneeia kona anaina hoolewa, a
ma ka hapalua o ka hoia, elua o ka
Poalua mai. maloko o kona home
ma ke alanui BeWania.
O ka mea nona ke anaina hoolew-
mua l malamaia ma kela Poakahi,
oia o Holb-ook Oooaale, ke pailaka
o ka mokulele Malolo, ma ka hom
eiwa o kela kakahiaka i malamaia
al kona hoolewa, o ka Ke7. Akalio
Akana ka mea nana l lawelawe na
hana haipule maluna o kona kino
wailua.
Olai ala na makua o ke kanaka
opio ma Amelika, a e hoea mai ana
laua no Honolulu nei, ma ka la 28
o keia mahina, nolaila ua hoopanee-
ia ke kanu ana l ke kino wailua
ahiki l ka loaa maopopo ana mai
o ka pane mai na makua mai.
Ma ka hoia. elua o ka auwina la
o ^kela Poakahi no, l malamala ae
al ke anaina hoolewa o Eawln 8. | Bnooke, .Ii-. Ua puhiia kona kino
i ko alii, a o ka ipu lehu ka l wai-
hoia ae, ma ka manawa o ke anaina
hilpule i malamaia al, na Mi35 Maile
Lane o ka Hoomana Ohil5Uan 5eien-
ee i heluhelu mal l kekahi mau olelo
o ka Baibala.
Malaila ae na ohana o ka mea l
make, ame ua hoaloha; a he hoo-
kahi nom mahope mal. i malamala
al ke anaina hoolewa maluna o ke
kino wailua o Mi35 ^anneUe 3ian.
O ka Bihopa aohn O. La Molhe,
ka mea nana i malama i kela anaina;
me ka hoea ana ae o na hoa-kula
o ke kaikamahine opio, no ke komo
pu ana iloko o na hana hope ma-
luna^ o ko lakou hoaloha.
Ua puhi pu la ke kino 'wailua o
ke kaikamahine opio, a ua waihoia
ka ipu lehu, ahiki' i ka hooholo ana
o na makua, l kahi e kanuia aku
al ka lehu, Ina paha la ma Ame-
Hka, a l ole ma Hawali nei.
No ke anaina hoolewa hoi o Hen-.
17 A. Henebei^. ma ka hapalua o ka
he^a elua o ka auwina la o ka Poa-
lua ae l malamala ai.
He keiki kamaaina keia no Hawali
nei, a he kanakolu-kumamalua ona
mau makahiki; ua haalele iho ola
mahope nei. he wahine kane-make,
nio ka laua mau keiki elima; he
elua mau kaikaina ame elua mau
kaikuahine. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | LOAA KEKAHI KII POHAKU I KA-
LAIIA ILOKO O KA LEPO. Ma ka auwina la o ka Poaha o ka
pule aku la l hala, ia O. H. WhU-
wonh, he kanaka kiakaa no ke kaa
uwila o ka Hui Kaa Uwila o Hono-
lulu, o ke alanui Moi Hema Helu
2024, e eli ana me ke kipikua ma
kekahi wahi maloko o kona pa-hale,
ne hanen a oi aku kapuai ka ma-
mao o kona hale mal ke kihi aku
o ke alanui Moi me - Makale, ua
loaa iho la lala ne pohaku l kalaiia
a ku ka helehelena o ke kanaka, a
e huli pono ae ana ke alo iluna iaia.
Lalau koke iho la oia, no ka mea,
he mea ano hou ia iala a lawe aku
la e hoomaemae no ka mea, wahi
ana. ua paa ia kii pohaku i ke la,
eia nae, me ia paa no i ke ia ua
hiki no nae laia ke Ike pono iho
i ka hiohiona o ke kii elike me ko
ke kanaka, na maka no ka umauma
ame na Uma a pela hoi me ke
poo.
Ua hookomoia ia kii pohaku ela
iloko o ka l^e (laau wai hoomaemae)
A ma ia hoomaemae ana l pau ae ai
ka pipili (a, a ike maopopoia iho la
ka helehelena o ia kii. elike me ka
helehelena o ke kanaka. Aone mao-
popo lala ka mea e pili ana la po-
haku kii, nolaila ua lawe mal la oia
ia mea i ke keena o ka Aa7e-UBen
O ka nui o keia kii pohaku he
eiwa iniha ke kiekie a he eha iniha
ka laula; he kii la i kalaiia i ka
pohaku pele pukapuka n he palaha-
laha ohopo mai o ke kua. He mao-
popo loa na maka 'o ke kii ke nana | iho, a- pela me ka waha, ka a-i na
lima ame ke kino, o ka ihu ka mea
i haki mamuli paha o ka loihi loa
o -ka waiho ana Iloko o ka lepo. He
ano omaomao iki kona ke nana iho,
ua penaia paha me ke peua omaomao
a i ole he limu paha, iloko o ha
pukapuka. ".
No na makaaiki he 16 ko Mi.
Whiiwonn noho ana ma kela wahi
a he kiakaa uwila kana hana. Ua
loaa iho la kela pohaku i ka wa e
kamailio nui la ana kela pohaku
hoola kamahao loa ma Wahiawa. he
hooiaio ana mai keia he lahui hoo-
manakii ka lahui Hawaii. elike 'no
me na lahui e ae apuni ke ao.
------ . ------- ^^ --------------
HE INOA NO KAUIKEAOULI. A Nuuanu l malailua- a ka makani,
Nana aku oe o ka lau o ke .ka-
welu,
E mio ana e ka makani a ka ho-
lomlo,
Mio i ka lau o ke ki me ka hau,
Puenu i ka unuunu a. ka Waahila,
Hookikina wahine noho anu l ke
ala e,
I ke alanui wai o Kahaukomo,
Komo a poho i ka lepo o Kahuai-
lanawai.
Pao io l ka. huakai hele kona,
Pahee hina l keena a kahinu,
Hina ke kanaka pulu ka opeope,
Pulu pu no me aa wahi kapa,
Haele wale iho no aohe malo,
Halawai me ka la l lele ao e—
O ke ao ia o ka moe o ka bana
a mio,
Me he hee koi ua la, -
O ka pauku l ka wawa,
O la mea — e —
Kuu mea makemake ia
O" ka leo— ^- | | | | | | | | | |
| | | |
| | | |
| | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
