Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 37, 22 September 1927 — HE MOOLELO No KALOKE a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa. [ARTICLE]

HE MOOLELO No KALOKE

a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa.

» ■ j • MOKUNA XXXIV. Kana aieu la o Kaloke maluna o na maka o kela kaikamahine »e ka hoihoi, a i aku la: "He keu aku ko'u hauoli, ina oe ame kou kaikuaana e ae mai ana ia'u, e hele mau mai e 'pihi ! ko olua mau kamaa ma na kakahiaka apau." "Auwe no ka hoi e!" i hoobo like mai ai na wahine opio elua, me ka hookahahaia aku o ko laua manao. "O ko'u manao maoli no keia, aole he mau olelo palaueka wale no. la'u o ka iho ana niai nei ma ke alapii, e noonoo ana au no kekahi hana hiki ia'u ke lawelawe mawaho te o na hora kula, i kela ame keia la, no ka ukuia mai. "He mea kokua wale aku no au, no ke pani ana i kekahi kumukula i ma'i, nolaila e ike mai olua, he uuku loa ko'u uku o ka pule, ua aneane no e pau loa ko'u uku, no ko'u mau hoolilo o k anoho ana maanei nei; no ka nana ae i ka lawa ole o ka*u mau dala e uku ai i ko'u lilo o ke kau ana maluna 0 ke kaa, o ia ka'u i hoike mua aku la ia olua, e lilo au i pani ma kahi o kela kaikamahine mua o ka noho hana ana mai malalo o olua no ke pihi ana i ko olua mau kamaa." Ua kunana na hoahanau me ka maopopo ole ia laua o ka mea e hana mai ai, aka hookahi nae o laua. o ka pane ana mai: "Aole paha i kupono kela hana na kekahi lede elike me kou kulana:" Ke ike la no o Kaloke i ka pololei o kela mau olelo, e lilo li i mea na kekahi kamailio nui ai nona; aka nae aole no ona nana no ia mea, oiai aia oia iloko o ke kulana pilikia, e pono ai e loaa iaia na kokua ma na ano apau e hiki ana. Hc mau dala no ka Kaloke maloko o ka hanako, aole nae ī lawa na ukupanee o kela mau dala, no ka uku atia i kekahi mau hoolilo liilii i pili i kona noho ana, e laa ke kuai ana 1 mau kamaa hou, a i mau mikinilima hou paha. Aole no he manao iloko o Kaloke e kikoo i kekahi o kela mau dala iloko o kela manawa, aka e lilo ia i mea mai iaia mahope aku, malia paha e hoea mai ana i ka manawa e pau loa ai na dala a ka Madame Mokana, e hiki ole ai i kela wahine ke ola aku me ke kupono, alaila me kana mau wahi uuku o ka hoahu ana, e hiki ana iaia ke kokua i kela wahine, e ike ole ai oia i ka pilikia ame ka poino. Oiai o kela wale no ka hana i maopopo iaia, ina nei no ka me ma! o kela mau wahine nana e pihi mau i ko laua mau kamaa, alaila, e pomaikai maoli ana oia, nolaila aole he hoololo ana iho, e pono oia e hoike maoli aku i ke kui'o o kona mānao makemake hana i kela mau wahine. "I ka manawa e komo ai o kekahi mea iloko o ka pilikia, e konoia mai ana oia e lawelawe aku i kekahi hana, me ka nana ole. % ina paha he hana kupono īa a kupono ole paha. No*u iho, he mea pono ia'u ke lawelawe i kekahi hana, i hiki ai ke ukuia ko'u mau hoolilo o ke kau ana maluna o ke kaa i na Ia apau, oiai au e hele ana no ka halekula, a « hoi mai ana no ka hale nei. Ina nei no ko olua ae, alaila ua iliki ia'u ke hele mai e hana no olua he hapalua hora i na kakahiaka apau, ma ka olua mau hana i makemake ai na'u e lawelawe." Aia ke kaikuaana o kela mau kaikamahine mahope pono aku o Kaloke kahi i noho ai, ke kunokunou wale la no kona poo. me ka imoimo ana aku o kona mau maka i ke kaikaina, me mea la, e haawi aku ana i ka hoailona, no ka ae ana mai i ko Kaloke manao. nolaila ua pane mai la ke kaikaina. "Ina ua paa loa kou manao, e lawelawe mai i kekahi mau hana no ko maua pono, alaila ke hoopau loa nei maua 1 kela manao, e huli aku i kaikamahine hou a e lilo ana no hoi kou hoea mau mai imua o maua, i mea hoohauoli mai i ko maua manao." Ua hooholo i'o mai la kela mau hoahanau, e hele mau aku o Kaloke e hana no laua 1 na kakahika apau, nolaila mahope mai e hoea mau aku ana o Kaloke maloko o ka rumi o kela mau wahine, e lawelawe no laua, a e uku maikai ia mai ana no hoi oia ma keia ano iho la, ua hoomama loa ia mai la ko Kaloke manao, ma o ka hoomaalahiia ana mai o kona hele ana ame ka hoi ana mai, ke pati ke kula. I ka hala ana he mau pule lehulehu mahope mai, aole he mau mea ano nui i ikeia. Ua hoolelepau aku o Kaloke i kona noonoo, no kafta mau hana nialoko o ke kula; eia nae, no kona hooikaika ma na ano apau, e hana aku i na mea e pono ai ka Madame Mokana, ua emi mai kona ola kino; no ka mea ua konoia mai oia e ala i ke kakahiaka nui, no ke kokua ana aku, ma ka hookomo ana i na lole o ka ,Madame Mokana, oiai ua makemake mau kel awahine e ai pu oia i kona aina kakahiaka tne Kaloke, mamua o ka hele ana o ke kaikamahine opio i ke Mahope iho o ka hora ewalu, e hoea mai ai o Kaloke noloko o ka nimi o na Hoahanau Makala, kela mau kaikamahine momona, me kona hoohala ana he hapalua hora me laua, ma ka hana ana aku i kekahi mau hana e pono ai kela mau wahme. Aole o Kaloke i hoike aku imua o ka Madame Mokana, no leona hele e lawelawe i na hana na kela mau wahine, ua hunakele loa oia i kela % meahuna, nolaila ua kuhihewa maoli no k* Madame Mokana, ua hala no o Kaloke i ke kula, ma ka helewawae ana, pela oia i haalele kakahiaka nui iho ai i ka hale. , Ma kahi o ko Kaloke lawelawe maoli aku 1 na hana e pono a! na wahine momona, ua hoohalaia ka hapalua hora o na kakahiaka apau e kela poe, me ka ia Kaloke e haalele iho ai i ka hale, e hoike mau mai ana kona helehelena, 1 na haawina ulumaliiehie. I ko Kaloke manawa e huli hoi mai ai, mahope o ka pau o ke kula, e hoohala ana oia he hookahi hora, ma ka helu"helu ana aku i na bukc ame na nupepa imua o ka Madame ' Mokana, oiai aohe he maikai o na maka o kela wahine e hiki ai iaia ke heluhelu nona iho. 4 Ma na hora hoi o ke ahiehi, e hoohala ana laua i ko laua manawa, ma ka p»ani pepa hahau ana, a ma kekahi mau ano Ha-

na hoonanea e ac paha. Hc o ia mau no kc kulana nawaliwali o ke kumukula ma'i, a ua kanalua loa ia ka hiki i kela kumukula ke hoi hou mai ma kona kulana mua; nolaila ua hoomau no o Kaloke i ke i a'o ana maloko o ke kula,» me kona ukuia mai nae, he elua hapa-kolu wale no, o ka uku e loaa ana i ke kumu mamua aku j ona. i Me he mea la, no Uilama Nowuda ame kona ohana, ua hoopoina loa lakou no ka Ma<lame Mokana, oiai nae, ua kakau aku no kela wahine ia lakou, iaia o ka haalele ana aku i, ka hokele, i ka helu o ke alanui, o kona hale hou e noho nei. Aole he hele iki mai o kela ohana e ike iaia, a i ole, kakau mai paha i kekahi leka, no ka ninau ana mai i ke lnihna o liona ola kino. Iloko o na pule eono o ka noho ana o Kaloke ma kela wahi hou, ua paa maoli kona manawa i na hana, e hiki ole ai iaia ke hele e ike i kona hoaloha kahiko, ia Abe Nape. He noonoo mau no o Kaloke e hele e ike i kela hoaloha ona, ma na auwina la Poaono, o kona wa kaawale kela, aole nae he hiki iaia ke hooko i kela manao ona, ahiki i ka hala ana o ka eono o na Poaono, a iaia o ka hoea ana aku no ka hale i kamaaina iaia,* ua hookahahaia mai kona manao iaia i ike aku ai, ua paniia na puka o ka hale, a aole he poe e noho ana malaila. Ua ninau aku la nae oia i ka poe e noho kokoke mai ana ma kela wahi, a na lakou i hoike mai iaia; ua haalele mai o Mrs. Abe Nape i keia ola ana, he mau pule kakaikahi wale jno mamua aku a no ke kaumaha loa o kana kane, no kela j make ana o ka wahine, a hui pu iho no hoi me ka mehameha 0 ka noho ana, ua hele aku oia no kekahi wahi okoa ma kela kulanakauhale e noho ai. He 1010 ka ma'i i make ai o Mrs. Nape, a oiai ua nui kona kaumaha no kona ike olē ana i kela wahine oluolu a lokomaikai, eia nae ma kekahi ano, ua hoohauoliia aku no oia, i ka maopopo ana, ua make hikiwawe loa o Mrs. Nape me ka ike ole i na ehaeha ame na auwe ana. Me ka naau luuluu, me na waimaka hoi e pohina ana ma kona mau lihilihi maka, i haalele aku ai o Kaloke, i ka home nana i hookipa aku iaia me ka pumehana, a huli hoi aku la no kona hale aina. laia e hoi malie la, i hoala mai ai ua o Kaloke i na noonoo like ole iloko ona, no ka aneane e poho kona mau manaolana no keia ola ana, no kona ike maoli ana iho no, aole ona mau hoaloha ma keia ao, i ahona i ka Madame Mokana, loaa kona kokoolua e noho ai. Ua kamaaina maoli oia i na ano o kela wahine, mai kona manawa pikanana mai ahiki i ka hoike okoa ana aku o ua wahine nei i kona mau ano oluolu i ke kaikamahine opio. Ma ka mea oiaio nae, ua lilo o Kaloke i mea hoohauoli aku 1 ka manao o ka Madame Mokana ame na hoahanau Makala, no ka mea ma na manawa apau a ua kaikamahine nei e hoea aku ai imua o na hoahanau Makala, e kamailio aku ana oia ia laua, i na meahou ana i ike ai, pel hoi, kona kamailio mau aku, i na kumuhana ano hou, a kela mau wahine opio i noonoo mua ole ai. . E hele mau ana n*o hoi o Kaloke, e kuai i na mea apaū a kela jnau w*hine opio e hoounauna mai ai iaia, no ka mea e paa mau ana ka manawa o kela mau kaikamahine, v ma ka muhumu ana i kekahi matt mea noonam' o na home, no ka makana ana aku, no kekahi mau hui kokua aloha. lie mea hou ae kekahi i hoopomaikai loa ia, ma o Kaloke la, ua like o Kaloke iaia me he anela la no ka malamalama, ka mea ana e hoopoina ole ai iloko o na makahiki mahope mai, no ka lilo ana o ke kaikamahine opio, i pohaku paepae no kona holomua, iloko o kona mau la kanaka makua. He keiki opiopio keia, he keiki hupo maoli, me ka holomua ole ma kana mau haawina, a maloko oia o kekahi papa kula, maluna ae o ka papa a Kaloke e a'o ana i kana mau haumana. Ua loaa aku kela keiki ia Kaloke, e noke ana i ka uwe, mawaho o ka halekula i kekahi la, a'i ka ninaninau ana aku a Kaloke, i ke kumu o kona uwe ana, hoikeike mai la ua keiki nei, i kekahi pepa ana i kakau ai i na ninau helunaau ma ka houluulu; ua noke wale ia no kana mau haina/i ke kahakaha me ka penikala a kana kumukula. "Aole o'u makemake iki i ka helunaau, a he keu aku ko'u hoihoi ole i ka hele i ke kula, o ka oi loa aku nae o ko'u hoonaukiuki, maluna o kela kumukula," me ke kuhikuhi ana aku o ka manamanalima o ua keiki nei i kahi o ka halekula o kana kumu e noho ana. Ua hiki ole ia Kaloke ke uumi iho i kona akaaka, no ke ano o kela keiki ana e nana aku la; aka nae aia ka manao aloha ame ka makee iloko ona, no ka opio, nolaila hoolana aku la oia i kona manao, ma ke kauoha ana aku i ua keiki uuku nei, aia a hoomaha ke kula, alaila hele mai oia e ike iaia nei, ma kona halekula, a 'ia manawa ua o Kaloke ,e haawi aku ai i na kokua ana, no ka pono o kela keiki. Ua hoomama loa ia ka noonoo o kela keiki, no na olelo oluolu me ke aloha a Kaloke i kamailio akti ai iaia, o ka hele ho ia o ua keiki nei no kekahi wahi okoa, me ka helehelena hoihoi, me na kaina wawae mama hoi, aole elike me mamua aku ka piha i ke kaumaha. Hakalia no a hoomaha ke kula, a i kela keiki no paha ka ike, ua kaawale o Kaloke, ku ana oia imua o ke kaikamahine opio, a ma ka hoomaka ana aku e ninaninau i kela keiki, i ka hana ana o kana haawina helunaau, ike koke iho la no o Kaloke, i ke kiimu o ka pilikia, he kumu hiki wale no nae ke pau, ina e maopopo aku ana i ka opio, ke ano o ka hana ana. Ua hiki no i kela keiki ke houluulu, ke hoolawe, puunauwe a hoonui paha, o ka pilikia a Kaloke i ike ai, o ia no ka hiki ole i kela keiki, ke hana nona iho, mamuli o ka ike ame ka noonoo o kona poo, No hookahi nae mahina, o ka hoea mau ana aku o kela keiki imua o Kaloke, me ke kuhikuhi pono aku o Kaloke, i na rula o ka hana ana i na ninau paakiki apau, akahi no a maopopo pono na mea apau i kela keiki; a mahope mai, aole he ninau paakiki a pohihihi, i hiki ole iaia ke kuekaa me ka maalahi loa. Ua hala aku la ka hooilo, a oili mai la ka mahina o Maraki, ke kikina o ka makahiki, i piha i ka inoino a ka makani ame ka ua, ka mea nana i halihali mai i ka ma'i, a konoia ka Madame Mokana, e noho maloko o kona mau rumi, no ke anu; me ka ae ole o kela wahine, i na mea e koiia aku ana nona e pono ai, no kela kumu, ua loli ae la kona ma'i, a ka numonia. Ua kono okoa ia aku o Kaloke, e hoolimalima i kekahi wahine malama ma'i, a e hele mau mai ana no hoi ke kauka e lapaau iaia i kela ame keia manawa, a no ua o Kaloke, aole e hiki iaia ke haalele i ka hana kumukula, oiai o kela ke kokua nui, e pono ai oia ame ka Madame Mokana. No na pule ekolu ka hooikaika ana a ke kauka ame ka wahine malama ma'i, e hoopakele i ke ola o ka Madame Mokana, he oiaio, ua lanakila ka laua hooikaika ana, no ka mea ua-loli

ae la ke kulana o ka ma'i, a ua pii liilii mai no hoi ke kulana maikai o ka Madame Mokana; hookahi nae kumu o ka ulolohi loa o ka loaa ana o ka oluolu, no ka loihi maoli no o ka hoohemahema ana o kela wahine, aole he kii mua i ke kauka, i ka wa lahilahi o ka piiikia. o kela mau pule loihi o ka waiho ana *o ka Madame Mokana iloko o ka nawaliwali, ua lilo Ipa kona mau ano apau, ua hoomanawanui no hoi oia i kona pilikia, a ma ke ano nui ke olelo ae, ua hoike okoa mai kela wahine, i ka nunui o kona makee ame ke aloha ia Kaloke t me he mea la he io puonoi mailoko aku ona. Ma kekahi la nae, il' > o 1 a hoike nnn. mai o ke kauka, ua hala a'.u ka *„a im '.;s; o ka mea ma'i, a c 019. ae ana oia i ka manawa kupono; no ka nui o ka hoomaikai o Kaloke, no kela nuhou hoohauoli komo aku la oia maloko o ka ruumi e hiamoe ana o ka Madame Mokana, a aku la imua, me ka honi ana ma kona lae, ua hookahaha loa ia nae oia, i ka hopu ana ae o kekahi lima palupalu o ka mea ma'i me ke apo ana mai ma ka a-i 0 Kaloke, j a huki ilio la i kona poo iluna o kona umauma, me kona honi j ana iho ma kona lae, ka mea ana i hana ole ai pela mamua aku, a iaia o ka hookuu ana ae i ke kaikamahine opio, aia hoi, ua hele kona mau maka a pohina i ka waimaka. "Ua manao paha oe, owau kekahi o na wahine hupo, i piha me ka mako-na me ka mau no o kana paa, ana i kekahi lima o Kaloke. "Aole loa he wahi noonoo ikr o kena ano iloko o'u," i pane iho ai no hoi o Kaloke me ka leo oluolu, me kona kulou hou ana mai imua no ka honi ana ma ka lae o ka Madame. "No'u iho, ua hoopiha ioa ia mai *u i ka hauoii, no kou hoikeike ana mai i kou ano oluolu ame kou aloha ia'u." "O kuu aloha ia oe e kuu keiki, aole ia he wahi mea uuku, aka he nui ia me ka hohonu pu, e hiki ole ai ia'u ke huna hou iho, a ua piha au me ka hilahila, i ka hoike okoa ana aku imua ou, ua aloha au ia oe. "Aole keia he mau olelo hoole'ale'a wale no imua ou, aole loa; o ka oiaio loa keia mailoko mai 0 kuu puuwai; no ka j mea ina aole oe, iloko o keia mau la a ko'u mau ohana, i hoohuli mai ai ke kua ia'u, heaha la ko'u pono; ua like au me kekahi luahine i nele i na hoaloha." "Heaha mai auanei, ua like no kaua a elua ma ia haawina hookahi, nolaila i kohu pono ai ko'u noho ana me oe, he mau mea kaua i nele i na hoāloha ame na ohana; a me he mea la, na ka lokomaikai no o ke Akua, i hoohalawai ia kaua i kahi hookahi, no Kona ike, pela e hiki ai i kekahi ke kokua aku i kekahi i ka manawa o ka pilikia. "Hookahi wale no a'u mea e hoomaikai nui nei, o ia kou lilo ana i mea makaala mai no ko'u pono, aka ma ko'u aoao nae, aole au 1 hana aku i na mea i kupono, na kekahi wahine he noonoo maikai kona, e hana ai." Hoopa mai la o Kaloke i kona mau manamanalima, ma na lehelehe 0 ka Madame Mokana, no ka papa ana aku iaia, aole e kamailio hou miai, no kana mau mea i hana ai, alaila i aku Ia me kela leo oluolu mau no ona': "Aole a'u mea e ae e hauoli nei, o ka ike wale aku no 1 ka loaa I)ou o ka oluolu i kou kino; a ina oe e hoomanawanui īina, jtne ka hoikaika e auhee aku ka nawaliwali mai ia oe aku, \laila ua pa-haneri ae oe I ko'u hauoli. E hele au i ke kula i keia manawa, a mai noke nui oe 1 ke kamailio, o hoi hou mai auanei kela kunu hoopilikia," alaila kulou aku la oia imua no ka honi ana ma ka lae o ka mea ma'i, o kona oili aku la no ia iwaho 0 ka rumi, ka hele ana 1 kana kula, me ka nana pono ana mai hoi o ka Madame Mokana iaia me na maka hoihoi i piha me ke aloha. I kela hala ana mai o Kaloke, ua haule aku la ka Madamē Mokana hiamoe, a i kona puoho ana ae, ua maikai maoli oia, a i ka hoea ana mai o ka wahine kahu milama ma'i me ka lawe ana mai i mau meaai, ua ai aku la ka Madame Mokana me ka ono maoli, ka mea i ike ole ia pela mamua aku. "Pehea, aia anei kekahi manao kanalua iloko ou, no ka loaa 0 ka oluolu maikai ia'u?" i ninau okpa aku ai ka Madame Mokana i ka wahine malama ma'i. "Ina aole oe e loaa hou ana i ke anu, alaila, e loaa koke ana ka maikai ia oe." "Alaila ina nei no ko'u loaa hou i ke anu, e oi loa mai ana anei ka ikaika 0 keia ano ma'i maluna o'u?" "Pela no ko'u manao, oiai ma na mea i kamaaina ia'u no na ma'i n.umonia, ina e hoi hou ana i kela kulana ma'i mua, he kanalua loa ka palekana o ka mea ma'i.'* No kela mau olelo hoakaka a ka wahine malama ma'i, kauoha aku la ka Madame Mokana iaia, e kii i kekahi poki, maloko o kona pahu lole, a lawe mai, he pahu ana i kuhikuhi pono aku at i kahi i waiho ai. I ka loaa ana mai o kela poki i ka Madame Mokana, lalau iho la oia i kekahi palapala loihi pili oihana ,a haawi aku la 1 ka wahine malama ma'i, me ke kauoha ana aku iaia, e kau iluna o ka lanahu o ke kapuahi hoopumehana, me kona noho ana aku e nana i ka a ia ana o kela palapala ahiki i ka lehu ana, akahi no a ikeia aku ka pahola ana ae 0 ka maha ma kona helehelena, me he mea la, aia kekahi mea ano nui loa maloko 0 kela palapala. I ka ike ana o ua wahine nei, ua hookoia kona makemake, kauoha aku la oia i ka wahine malama ma'i, e lawe mai i kekahi mau lako kakau, ua pane koke mai la nae ka mea malama ma'i, no ka hiki ole i kela wahine ke hoohana i kona mau lima, ma ke kakau ana, a ma kekahi mau ano e ae paha, oiai aole oia i maikai kupono. "Ua maopopo no ia'u, kau mea e papa mai nei; aka nae e lawe mai no oe i na lako kakau maanei nei, a nau e kakau mai, i ka?'u mau mea i makemake ai." Hele i'o aku la ka wahine malama keiki, e kii i ka apana pepa, ka ipu inika ame ka peni, lawe mai la a waiho aku la maluna 0 kekahi wahi pakaukau uuku, ma ka aoao o. ka moe, me kona noho pu ana iho ma ka aoao 0 ua pakaukau nei, a kakali aku, Hee kauoha a ka madam©. iaia, no kana mea e kakau aku ai. laia no ka ike, aia na lako kakau apau maluna o ke pakaukau kahi i waiho ai, lalau hou iho la oia i kekahi palapala loihi iloko o ka poki, a wehe ae la iwaho me ka haawi ana mai 1 ka wahine opiō, me ke kamailio pu ana mai; - "E oluolu oe e kakau iho mawaho o keil wa-hi leka i ka inoa o lona Nekelekona, Esq., o Kuheka, Kanada," alaila nana aku Ia oia, i ke kakau o ka wahine malama ma*i i kela inoa, ahiki i ka paa ana maluna o ka wa.-hi leka, a pane hou aku Ia: "E kakau aku oe maluna o kekahi apana pepa kaawale, i ka inoa o keia wahi, ka mahina, ka la ame ka makahiki, pela hoi me kela inoa au i kakau aku nei." I ka paa ana o kela mau olelo i ke kakau, kauoha hou aku la no ka Madame Mokana i ka mea malama ma'i e kakau iho i kēia man^o;

"Aioha oe:—E hoouna koke aku i keia palapala no ke kope ana, maloko o ke keena kakau kope o ke aupuni, a 'hoouna hou mai i keia palapala ia'u, me ka hoohakalia hou ole aku. Owau no me ka oiaio," alaila kakau iho Ia ka Madame Mokana i kona inoa malalo. I ka pau ana o na manao o ka leka i ke kakau, hookomoia ak|i Ia maloko o ka wa-hi, me ka lawe ana aku o ka wahine milama ma'i, e hookomo maloko o ka pahu leka. Me he mea la, ua hoomama loa ia ae ka noonoo o kela wahine, iaia i ike ai, i ka hookoia ana o na hana apau ana i makemake ai, nolaila i ka huli hoi ana mai o Kaloke mai ke kula mai, he helehelena hauoli a hoihoi moli ko ka Vnd- r'e Mokana, me ka hopohopo hou ob iho iloko ona, no ka oluolu o kela wahine mai kona ma'i n.ai. He hookahi pule mahope mai, ua hoihoi hou ia mai lt kela palapala i ka Madame Mokana, a ua loaa pu mai no hoi he leka iaia, e hoakaka ana no na mea pili i ka palapala ame kekahi mau mea okoa ae, a kela wahine i hunakele loa ai, a i makemake ole ai hoi, e ikeia ae # e kekahi poe, no kela kumu, i kiola aku ai oia i ka leka iloko o ke ahi, a haawi aku la hoi i ke kauoha i ka mea malama ma'i, e hoihoi i ka palapaU iloko o ka pahu, ma kela wahi mua i waiho ai. Ua pii hikiwawe loa mai ke kulana oluolu o ka Madame Mokana, a i ka hala ana o ka mahina o Aperila, a komo aku iloko o ka mahina o Mei, aia na manaolana o ua wahine nei. no ke komo pono aku iloko o na mahina pumehana, e hiki ai iaia ke hele holoholo mawaho o ka hale me ka pilikia oU. MOKUNA XXXV. Ma kekahi auwina la, o ka pule ekolu kela o ka mtKina. iia hoea aku la o Kaloke no ka hale hoolulu kaaahi, me ka pii ana aku a ku iho la ma na anuu o ke kaaahi, e huli hoi aoa no kona home. Ua ulolohi loa ka holo ana o ke kaa, nolaila ku malie iho la no ke kaikamahine opio, me ka nana ana mai i ka puulu o na kanaka e hi-o ana ma ke alanui, hoi kekahi noonoo e nalu la iloko ona, ina e like ana ka maikai o kekahi la ae. he Poaono kela la, me keia la ana e ike nei, alaila e koi aku ana oia i ka Madame Mokana e hele laua i ka hololiolo maloko o ka paka. Iloko ,o ko Kaloke nanea i ka nana i na kanaka, ua hoohikileleia konia noonoo, i kona lohe ana aku i ka nakeke o kekahi mea, a iaia i huli ae ai e nana, e ku kokoke mai ana mahope pono aku ona, kekahi keonimana, a e heluhelu ana i ka nupepa, me he mea la, aia kona noonoo apau maluna o kela nupepa. Aole he hiki i ua o Kaloke ke ike aku i ka helehelena o kela keonimana, eia nae me he mea la, ua hiki no iaia ke hoomaopopo aku, ua kaniaaina mua no oia iaia, a nui iho 1a kona hanu, o ke ano pihoihoi. No kela nui ana iho o ka hanu o Kaloke, aea ae 1a ke poo o ke keonimana iluna, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i kiola iho ai i ka nupepa iluna o ka papahele o ke kaaahi, a hopu ino mai la 1 ka lima o Kaloke me ka hooho ana ae: | "Auwe, o Kaloke no ka oe! Ua loaa i'o anei oe ia'u ika j manawa a'u i noonoo mua ole ai?" wahi a ke kanaka opio, i»C| ka hele o kona helehelena a- haikea ptf, oiai hoi kona ka, e hoike okoa mai ana no ka nui o kona olioli,*no kela halawai hou ana o laua. O keia keonimana e ka makamaka heluhelu. aole no ia he mea e aku, aka o Kalifoda Vini no ia, e ku la imua o ka wahine, i haawi aku i kona puuwai holookoa, no ke aloha iaia, kela wahine hoi, i manaoio, ua lilo aku ua o Kalifoda he kane mare na ka wahine okoa, kela kanaka hookahi no hoi ana i manaoio loa ai, oia kekahi o na kanaka ino i piha i ka epa ame ka hoopunipuni iaia. No kela halawai ana me ka maopopo mua ole o kekahi me kekahi, aole he maopopo ia Kaloke o kana mea e hana niai ai, aia no oia ke ku malie la i kahi hookahi, i ka hala ana nae 0 kekahi mau sekona, huki aku la oia i kona lima mai ka puliki ana a Kalifoda, ku ae la no hoi oia ilun;i a maloeloe, a i mai la me ka leo kuoo: "E akahele oe e Mr. Kalifoda Vini ma kau mau mea e kamailio mai ai, ua poina anei oe ia oe iho?" 1 Ua hookahaha loa, ia aku ko Kalifoda manao, ika lohe ana i kela mau olelo niai ia Kaloke aku, he keu no la i ka loihi 0 ko laua noho kaawale ana, e lilo ana kela hui hou ana ae, ii mea hoohāuol? ia laua a elua, eia ka aole. a o ia ka Kalifoda |o ka pane ana mai: 1 "Heaha auanei ko'u kumu e akahele ai ike ano o ka'u mau lolelo e kamailio ae ai, oiai ua loaa iho la oe ia'u. Hookahi | wale no a'u mea i poina, o ia ka manawa ame kahi o ko kaua ihui hou ana; a ua hoopuniia hoi kaua e na helehelena i mali|hini loa ia kaua' I "Hookahi mea hiki ole ia'u ke huna iho, oiano ka nui o ko*u | hauoli, no keia halawai hou ana o kaua. Pehea oe e ke aloha i hoea ai ma Nu loka nei? Heaha ke kuniu o kou pane ole 'ana mai i ka'u mau leka lehulehu i hoouna aku ai, a heaha ke ikumu nui o kou hoike ole ana niai, i kou hoihoi no keia loaa |ana iho la o'u ia oe?" "Nau anei au e ninau mai, i na mea i kupono ole loa na'u 'e pane aku ai?" wahi a Kaloke ine ka haalulu o kona kino, me ka eueu hoi o kona mau lehelehe, me kona nana ana mū maluna o Kalifoda me ka manao hoowahawaha, no ka mea 'aia mau no oia ke noonoo la, he kanaka epa o Kalifoda me kona hoomau hou ana mai i kana kamailio ana: | "Nau anei, na kekahi kanaka, i hoike mai i kou kulana oiaio, ma ke ku-e ana i kau mau kumu hoopaa apau, ame kau ihoohiki i hana mai ai imua o kuu alo, a imua o ke alo o ke ! Akua o ka lani? Me ko ike no, he kane oe na kekaht wahine okoa, pehea oe i aa ai, e kamailio mai imua o'u, ka mea au i keehi iho ai me kou mau wawae o ka lokoino ame ke aloha ole? Eia ae ko'u kaa ke holo mai nei, o ke aloha auwina la no kou e Mr. Vini," alaila haawi mai la o Kaloke i kana kunou ana i ke kanaka opio, me ke kaha ana aku hele no kahi a ka puulu o na kanaka e akoakoa ana ma kahi e pii aku ai noluna o ke kaaahi. Me ka alawa ole mai ihope, hele pololei aku la o Kak>ke a loaa iaia he noho waiho wale, noho iho la oia ilalo, me ke kakali ana, o ka holo o ke kaaahi, me kona maopopo ole nae, o Kalifoda pu kekahi i ukali aku mahope ona no kela kaaahi. Ua hoehaeha maoli ia aku ko Kalifoda noonoo, no na olelo ikaika a Kaloke 1 hoopuka aku ai imua ona e hoahewa ana iaia, no na mea ana i hana ole ai, eia nae he mea akahele iio oia, ma ka noonoo ana i ka mea pono e hana'ai, aole i hoopii koke ia mai kona inaina ame ka huhu no kela mau olelo, koe wale no kona piha me ka pohihihi, nolaila ukali mai la oia mahope o Kaloke, ahiki i kona noho pu ana akū me ke kaikamahine opio, maluna o ka noho hookahi. (Aole i pau.)