Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 37, 22 September 1927 — Page 6

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO.

EONO NUPEPA KUOKOA, HONOLULU 7. H. POAHA, SEPATEMABA 22, 1927


KA HANA PILIWAIWAI AME KA OIHANA MAKAI. Ke puapuai hou mai nei ka hohono o na hana ki-pe me ka poholalo o ka oihana makai iloko o keia mau la, e hookahahaia ai ko kakou manao, no ke kaualakoia aku o kekahi mau luna oihana kiekie iloko o ka oihana makai, imua o ka aha hookolokolo, ma keia mua aku. He manawa pokole wale ae nei no i hala, ua lawe ae ke keena o ka loio kulanakauhale i na ko'iko'i o ke kinai ana aku i ka hana piliwaiwai ma keia kulanakauhale, ma o ka waiho ana ae imua o ka aha hookolokolo i kekahi mau ike, no ke ki-peia ana o na poo o ka oihana makai, e ka poe piliwaiwai; a oiai nae, ua hookuuia kela mau luna oihana, mai ka ili ana aku o na ahewa ana maluna o lakou, hookahi nae mea i ikeia, ua loaa aku ka manao hoohuoi i ka lehulehu, no ka hoopakeleia ana o na hana piliwaiwai, pela i lawe mau ia ai kela hana hakihaki kanawai, maloko o na hale i hoolaia no kela mau hana; me ka hoopilikia ole ia aku. No kela hana piliwaiwai, i hoea okoa ae ai kekahi mea ma ka aoao o ka poe piliwaiwai, imua o ka loio kalana, ma na la mua, o kona lawe ana ae i kana oihana, me ka hoao ana e ki-pe me na huina dala like ole; a iloko koke aku la no o na la o ka pule i hala, i waiho hou ia ae ai ia manao hookahi no imua o ke poo o kela keena, no ka hoopilikia ole ia aku o ka piliwaiwai ma keia kulanakauhale. Ua ku maoli no kela hana i ke koa ame ka hoonana, me ka aa ana o ka poe piliwaiwai, ma o ko lakou akena la, e hoike aku i ka lakou hana hakihaki kanawai, imua o ke poo o ke keena o ka loio kulanakauhale. Aole anei hookahi kumu o ko lakou maka'u ole, no ko lakou ike, ua kaa ka oihana makai, malalo o ko lakou mau manamanalima? Ina ua kau ole ia aku ka weli e ka poe piliwaiwai, ma ka aa ana e hoao aku e ki-pe i na luna oihana kiekie, alaila oki loa aku ko lakou maka'u ana i na makai liilii, ka poe e hooko wale ana no i na kauoha a ko lakou mau poo ma ka oihana. No ka hoopakele ana ae i ka oihana makai, o ka oi loa aku, na poo o kela oihana, mai na manao hoohuoi ae o ka lehulehu, no ko lakou lilo ana he mau pio, na ka poe piliwaiwai; he mea pono, e hoikeia ae na mea oiaio i ke akea, a e ili aku na ahewa ana, maluna o kahi kupono e ahewaia, a e kaawale ae paha ka oihana makai, mai ka hookauia aku o na ahewa ana. E haawiia na hoomaikai ana i ke keena o ka loio kulanakauhale no ka hoao ana o na luna oihana o kela keena, e hooko i ka lakou hana; ma ke pale ana aku i ka hoowalewale o na hana ki-pe, me ka waiho ana ae i kela hana imua o na kiure kiekie, no ka huli ame ka noii pono ana mai, i ka hana ma ka aoao o ka poe pilwaiwai. Hookahi mea maopopo loa i ka nana aku, ua paa maoli no ka manao o ka poe piliwaiwai, e hoolilo i ka poe apau e hooko ana i na kanawai, i poe kokua aku, no ka hele lanakila o na hana piliwaiwai; a e noho mana lakou ma keia kulanakauhale, ma ka lakou mau hana imi pomaikai hakihaki kanawai. No ke kinai ana aku nae i keia hana. a no ka haawi ana aku i mau haawina a'o kupono loa, i ka poe e hoao ana e noho mana maluna o ka poe na lakou e hooko nei i na kanawai; e lilo i hana na ke keena o ka loio kulanakauhale ka waiho ana ae i na ike apau, imua o na kiure kiekie, a imua hoi o na aha hookolokolo, no ka lawelawe i'o ia ana o na hana ki-pe ame na hana poholalo ma keia kulanakauhale. WAIHO KE KALAIAINA LEPO. He mau la keia a na moho o na kulana oihana like ole, o na kalana lehulehu o kakou, e komo kino mai ana iloko o na hooikaika ana, imua o na mana koho baloka, no ke koho ana aku ia lakou i mau kauwa na ka lehulehu. Ua kamaaina kakou i ke ano o ke kalaiaina; o ke kalaiaina naauao a keia pepa e kauleo aku nei i na moho, o ia no ke kamailio ana maluna o na ninau ame na kumuhana ano nui, i makemakeia ai lakou e hooko aku ia mau mea, no ka pono, o ka lehulehu, a no ka holomua o ke kalana. E waiho i ke kalaiaina lepo, o ia ke kamailio i na mea pilikino, mai lawe mai ma ke ano ohi'uhi'u i ko ha'i kee, me ka manao, pela iho la e loaa ai ka baloka, o ke kalaiaina o kela ano, he kalaiaina haahaa ia, o ke ano kamalii. He hana lealea loa na kekahi poe iloko o na wa haiolelo kalaiaina, ka ohi'uhi'u i na mea maikai ole o kekahi mau moho, e holo pu ana no na kulana oihana hookahi: malia paha i ka poe naaupo, he mea makemake ia na lakou, aka imua o ka poe naauao, hookahi a lakou mea makemake i ka hoolohe, a pela hoi ka haawi ana aku i ko lakou mau baloka, o ia no na kulana kupono pili i ka makaukau lawelawe oihana o kekahi mau moho; pela hoi na ano maikai, i pili aku i ko lakou ola honua ana. Ina he pololei na hoike o na hana kalaiaina i hoea mai i keia kulanakauhale, no kekahi mau hana ohumu i hoolalaia e kekahi mau moho, no ke kulana lunahoomalu o ka papa lunakiai o ke Kalana o Hawaii, no ka hoohuihui ana i ko lakou mau ikaika, e lanakila ka moho o kekahi aoao kalaiaina okoa aku, alaila hookahi no olelo kupono e kapa aku ai i kela poe, o ia ko lakou lilo ana he poe kipi i ko lakou aoao kalaiaina, a he poe kumakaia ia lakou iho. E HOEMIIA MAI ANA NA AOAO. Mamuli o ka hoohemahema maoli o kekahi heluna nui, o ka poe lawe kumau i ka Nupepa Kuokoa, i ka uku ana mai no ka lakou nupepa, i konoia mai ai makou, e hoopau i ka hoomau hou ana aku i ka hoouna ana i ka nupepa i kela poe, ma keia mahina ae. Oiai ua kauka'i aku ke ola ame ka pono o ka hana hoopuka a pa'i nupepa maluna o ka nui o ka poe e lawe ana i ka nupe- pa; nolaila i ko makou hoopau ana i ka hoouna hou ana aku i ka nupepa a kekahi poe, no keia mua aku, e kohoia mai ana makou, e hoemi mai i na aoao o ka nupepa, no ka hoemi pu ana mai i na hoolilo o ke pa'i ana. O ka haule ana o ka mokulele o Martin Jensen ma Arizona me ka poino ole o kona ola; me kona hoea ole hoi no ka pahu hopu o kona alahele maluna o ka lewa, no Nu Ioka; ua lilo no ia i nuhou hoohauoli i ko Hawaii nei poe; mamua hoi o kona halawai ana me ka make, ina nei no kona halawai me ia haawina pakalaki, elike me na hopena i kau aku maluna o kekahi poe lehulehu, i hoikeike i na hana hookelakela ma la leie aoa iluna o ka lewa maluna o na mokulele.	Nuhou Kuwaho WAKINEKONA, Sept. 14— O W. Morgan Shuster, ka peresidena o ka nui Century Publishing Company a o ka lunakukeawa mua o Pilipine, ke kanaka i hoakaka ia ae i keia la e ka Pilipines Republic, he buke moolelo, ma ke ano oia ka moho no ke pani ana ma ka hakahaka o ke Kenerala Leonard Wood i make ma ke ano ola ke Kenerala Kiaaina o na mokupuni Pilipine. TOKIO Sept. 14— Ma ke koho a na luna nui no na poino a ka ma- kani ikaika, ke Taifuni, o ka ulupa ana iho ma ka la aku la i nehinei a ma ka Poakahi aku ma ke kapa- kai o Kyushu aia ma kahi o na kau- kani dala lehulehu Ma ka hoakaka hoi a ke keena kaua moana ma na lono i loaa ae ahiki i keia la e hoa- kaka ana aia ma kahi o 450 mau ola i make. Ma ka manao wale ia e hiki aku ana ma kahi o ka 300 poe i eha. Aneane 1000 mau hale i hoohioloia a hookahi mokuahi i keia ua kaikaiia ae a ili ma ke awa Nagasaki. NOGALES, Ariz, Sept. 14— Maloko o na lono paee like ole o ka loaa ana mai ianei no na poino a ka ma- kani ino ame na ola i poino ma ka hapa komohana o Mekiko aohe i hooiaioia mai. Ma na lono hope loa i loaa mai e hoakaka ana ia aohe no ka he koikoi loa o ka poino. Hookahi mokuahi uuku i hoikeia mai ka poino aole no nae i ka nui loa, a o kekahi mau moku e ae i hoike ae ai ka halawai me ka poino ua palekana no ka, elike me ka lono o ka hoea ana ae i La Tribuna ma Guyamss. KIKAKO, Sept. 14— O ka poe hana karaima a pau ma keia hope aku ma- loko o Kikako nei e imi pono ia ana ke ano o ko lakou mau poino, oia ka ke poo o na makaikiu o ka ho- ike ana ae, a ina e ikeia ana ka maikai ole o ko lakou noonoo a he ano opulepule ko lakou e hoopaaia aku ana lakou ma kahi paa maloko o ka halema'i pupule. Aka, ina he maikai no ko lakou mau noonoo e hookuuia ana lakou aka o ka mo- olelo nae o ko hoa'oia ana e lilo ana ia i mea keakea la lakou mahope aku ke noi mai lakou no ka hoopakele ana ae la lakou he pupule ko lakou ma ke ano he kumu ia e hoopakele- ia ae ai mai ka hewa pepehikanaka ae PARISA, Sept. 15 — Ua haawi ma- kanaia aku e ka Meia "Jimmy" Wal- ker o ke Kulanakauhale o Nu Ioka, e hoohala mai la i kona manawa hoomaha ma Europa i keia la i ka Madame Nungesser, ka makuahine o ke kanaka Palani lele i ka lewa i make ai, ke Kapena Charles Nun- gesser, 1,000,000 francs (dala Palani, i like ka waiwaiio me $39,200 ma ke dala Amerika ma ke ana waiwaiio i keia la. O ka makana i haawiia aku e ka Meia o Nu Ioka he mau dala ia i luluia mai e ka lehulehu o na kanaka maloko o ke kulaua- kauhale. Ma ka manawa a ka Ma- dame Nungesser i aponoia i ka ma- kana, ua noi mal ola i ka Meia Wal- ker e hoike aku oia i kona mahalo nei i na kanaka o Nu Ioka. NUI NA KINI OPIUMA I HOPUIA MALUNA O KA MOKUAHI. Ma kahi o hookani haneri kini opiuma i loaa i na kanaka o ka oihana kukeawa, maluna o ka mo- kuahi Peresidena McKinley, ma ka Poalima aku la i hala; a o ka eha iho Ia ia o na mokuahi hoopae opi- uma o ka loaa ana i na kanaka ku- keawa mai ka Hikina mai. Maluna o ka mokuahi Ginyo Ma- ru, ma ka Poaha aku, he ekolu mau paiki l piha i na kini opiuma i loaa i na kanaka kukeawa. a o keia poe no ia lakou i loaa ai ka opiuma maluna o keia mokuahi, o na kanaka no ia ia lakou i loaa ai ka opiuma maluna o ka Peresidena McKinley. Ke hoohuiia na kini opiuma apau i loaa i na kanaka kukeawa, maluna o na mokuahi eha, ua hiki aku ma kahi o ka 766 kini. No kela mau kini opiuma he hoo- kahi haneri o ka loaa ana ma ka Poalima nei ua koho wale ia, aia ma kahi o ke kanaha kaukani dala ka waiwaiio; a oiai aole i loihi ke ku ana o kela mokuahi ma keia awa, nolaila, aole i loaa nui ka mana- wa i na kukeawa, e huli ai i na wahi iike ole o kela mokuahi, a ua ma- nao lakou, aia ma kahi o ka elima haneri kini opiuma, o ka hoounaia ana mai maluna o kela mokuahi. no ka hoopaeia mai ma Honolulu nei, a i ole ia ma Hilo paha.	KE HOOMAKA MAI NEI NA KAUKA I KA NANA ANA I KE OLA KINO O NA KEIKI. Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei ka hoomaka ana o ka Peresidena o ka Papa Ola F. E. Trotter ame ke Kauka James T. Wayson me ke kokua ia e na Kahuma'i Miss Nell Reid ame E. K. Chillingworth, ame Mrs. Zoe La- tham, ke kahuma'i i a oia a kumu- kula o ka home economics kokua ekahi o ka halema'i e nana i ke ku- lana ola kino o na keiki kula ma ka hoomaka ana ma ke kula o Kau- luwela. He eha mau kaikamahine o ka pa- pa ewalu, na kaikamahine o ka papa o na hale haawi laau o ke kula economics home a i hana hoi maloko i ka makahiki i hala, a e makaala ana i na keiki oo ole i eha me ka lapaau ana i na keiki oo ole i eha, kekahi i hele pu ae no ke kokua ana i na kauka ma na kula e ae a pau a na kauka e hele aku ai e nana, he hana hoi e hoomauia aku ana ahiki i na la waena o ka mahina o Okatoba. Ma ka nanaia ana o na keiki o ke kula o Kauluwela ua ike na kauka i ka maikai o ke ola kino o ka ha- panui o lakou, elike me ia a ke Kauka Trotter o ka hoike ana ae. O na keiki i o ole ia e o ia ana la- kou ma keia manawa a na kauka e kaahele mai nei no ka nana ana i na keiki o na kula o Oahu. HAALELE MAI O MRS SUSAN K. LEWIS I KEIA OLA ANA Mahope iho o ke kaama'i ana no ka manawa o hookahi mahina a oi, i pauaho mai ai o Mrs . Susan K. Lewis, kekahi o na wahine kamaaina o kela kulanakauhale, i keia ola ana ma kona home ma ke alanui 13 ma Kaimuki, ma ka po o ka Poalua iho nei. He kaikamahine o Mrs. Lewis, na ka Hon. D. W Pua, kekahi o na kanaka ko'iko'i i ke au o ke aupuni moi o Hawaii nei, a he kaikuahine hoi oia no ka Makoi Nui Sam Pua o ke Kalana o Hawaii. He makahiki ae nei i hala, i haa- lele mai ai kana kane i keia ola ana, a iaia hoi i ukali aku la mahope o kona meheu, ua waiho iho oia ma- hope nei i kana keikikane hookahi wale no, oia o Henry A. Nye, oloko o ke keena o ka puuku o ke teritore. kona kaikunane Sam Pua, kona hoa- hanau o Mrs. Hattie K. Vivichaves ame eha mau moopuna Ma ka auwina la o keia Poaha, e malamala ae al kona anaina hai- pule hoolewa, a laweia aku kona kino wailua e hoomoe ma ka ilina o Nuuanu. Ua piha iaia na makahiki he ka- nalima-kumamalua o ke ola ana, ma ka manawa l pauaho mai ai oia. MAKE HE KAPENA MOKU MA KA MOANA. Ma ka huakai a ka mokuahi Pere- sidena Taft, e holo ana mai Yoko- hama aku no Seattle, i make ai ke Kapena C. M. Cocharane, ma ka mo- ana, ma ka la 9 iho nei o keia ma- hina, a kanuia no ma ka moana, ma- muli o ka makemake ponoi o kela kapena. He ekolu la i koe, alaila ku aku ka mokuahi no Seattle, i make ai kela kapena, a oiai o kona make- make maoli no, o ia ke kanu ana i kona kino ma ka moana, pela i wai- ho ole ia ai, a hoea ka moku i ka aina. Ua kamaaina keia kapena i ke- kahi mahele o ko Honolulu nei poe, oiai e holoholo ana kona moku no na kai o Hawaii nei. Iwaena o na kapena apau o ka hui mokuahi o ka Hui Dala, o Kapena Cochrane ke kapena opiopio loa, he kanakolu-kumamalima no ona ma- kahiki, i kona wa i make mai nei; a oia no hoi ke kapena ike me ka makaukau loa, ma na hana apau i pili i kela kulana, me kona make- make nui ia e na ona o ka hui mo- kuahi. I kulike ai me ka meahou o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale. ua loaa ka kela kapena i ke anu, oiai ka mokuahi ma Yokohama, a i ka wa l haalele aku ai i kela awa, a holo mai la no ka moana, ua ika- ika loa kona ma'i, ahiki i ka loli ana ae i ka numonia, o kona make no ia. He nuhou kaumaha ka i loaa aku i kana wahine ame ka laua bebe ma Kapalakiko, no ka pau o ko laua ike ana, i na maka o Kapena Coch- rane. SAN DIEGO, Sept. 14 — O Jen Kru- ger, ke poo pailaka o ka mokulele a ka oihana mokukaua, ua haule iho oia a make i keia la. Ua haule iho ka mokuea a ke pailaka mai ka lewa iho 500 kapuai ke kiekie a iloko o ke kaikuono kokoke i ke awa hoo- lulu o na moku hahai topido Ua piholo o Kruger i ka hohonu ma- mua o ka hiki ana aku o ke ko- kua no ka hoopakele ana ae i kona ola. Elua mau kanaka e ae e kau ana iluna o ka mokulele i hoopa- keleia e na aliikoa o ka oihana kaua moana ka poe i ike maka aku i keia ulia poino o ke pailaka.	Nuhou Kuloko No ka piha loa no o ka nupepa i keia pule, l hoopaneeia ai ka hoo- puka ana aku i kekahi mau pala- pala i kakauia mai e na makamaka a no keia pule ae. Ma ka Poakahi e hiki mai ana Se- patemaba 26 e hoomaka ai ka o ana i na keiki l o ole ia maloko o na kula aupuni malalo o ka lawelawe ana a ke Kauka Wayson. O Antone Lopes, ke Pilipino i hoo- huoiia ai nana i hou ia Carmolo Lopes me ka pahi a make ma ka po o ka Poalima i hala maloko o kekahi hale ma ke alanui Auld ua hoopaa- ia ae i ka halepaahao. Ke hohono hou mai nei ka oihana makai l ke aala ki-pe a na Pake pi- liwaiwai a ke noii mai nei ka Loio Kulanakauhale Davis ma na ano a pau l mea e loaa ai ka olaio o la hana. Ma na hoike i loaa mal i kela keena, eia o Mr. Jas. H. 8. Kaleo, ke waiho mai nei i ka ma'i kupili- kii iloko o keia mau la. pela hoi me ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox o Waialua. Owelawela na hoouka kalalaina o na luna oihana o na kalana lehulehu iloko o keia mau la, ma na kulana oihana l ike maoli ia ai ka nui o na moho e alualu nei e loaa ka lana- kila, ma keia kau koho baloka wae moho. No ka hoopuka o kekahi poe opio l na olelo kupono ole l kekahi makai i paa ae al o Ah Chong Young, So- lomon Raymond ame Alexander Mc- Kee i ka hopuia ma ka po o ka Poa- kahi iho nei mamua mai o ka hale kiionioni o Kapalama. No ke puhi waiona pela hoi ka malama waiona, i paa ae al he Ke- pani o Y. Yamada ka inoa i ka ho- puia ma ke kakahiaka o ke Sabati e ka Makai David Hao, ma ke ala- nui Kuakini. Mamuli o ka mare hou ana o ka- na wahine l kaawale ma ke oki, i ke kane. l hoea mai ai o Horace Do- dge, ma ka Poalima aku nei l hala, me ka manao e hoihoi l ka laua mau keiki, nana e malama, ke lokahi ka manao o na makua o kela mau keiki. No ka hoopiha ana l ka makalua l hoohakahakaia iho maloko o ka oihana wai o Honolulu nei, mamuli, o ka waiho aua aku o James L. Holt i ka noho hana ana ma kela keena, i hookohuia ae al o Wai Hee ma ia wahi. Ma ke awawa o Kipapa ae nei, i loaa aku al he kaa otomobile ma ke Sabati aku la i hala. he kaa o ka aihueia ana, me ka maopopo ole o ka ona nona la waiwai, a ua ma- naoia, ua hooholo maoli ia no kela kaa e ka poe na lakou i aihue, ilalo o ke awawa. Aneane e lele loa ka ilipoo o Lau Sing, he keiki Pake, ma kona ma- nawa i hooku'iia mai ai e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e Alfred K. Karratti maluna o ke alanui Moi ma ke kakahiaka o ka Poaono o ka pule aku la i hala. Ma ka Poakahi iho nei, i waiho ae al o Mr. George L. Desha i kana palapala noi, no ka waiho i ka hana o ke aupuni. malalo o ka ukuhoo- mau. No na makahiki he 47 kona noho hana ana malalo o ke aupuni, ma na kulana oihana like ole. No ka lawelawe o kekahi poe Kepa- ni ekolu l ka oihana kauaka hana ni- ho me ka loaa mua ole la lakou o ka laikini, l kaula ma iai ka hoopa'i o elua ame hookahi haneri dala pa- kahi, maluna o elua o kela poe Ke- pani, a hoopaneeia hoi ka hoopa'i o kekahi, no umi-kumamakolu ma- hina. Mahope o ka paa ana l ke kulana akena hooko l ke kanawai hookapu waiona no ke kalana o Maui, no na makahiki ekolu ae nei l hala. i waiho aku al o H. L. Holstein i kela kula- na ma ka Poaha aku Ia l hala, no ba holo moho loio kalana ana mal. e ku-e ana l ka Loio Kalana E. R. Bevins I kulike ai me ke kauoha i haawi- ia ae i ka Makai Nui Desha, e ka Lunakanawai Kaapuni Steadman, no ka hoihoi hou ana ae la Mrs. Agnes P. Pangelinan ma ke kulana kakau- olelo iloko o ka oihana makai; ua hoike ae ka Makai Nui Desha ma ka Poakahi iho nei, no kona hooko ana aku i kela kauoha. .	HE HOALOHALOHA NO KUU KAI- KUNANE DAVID KELIIKOA. Mr. Lunahooponopono o ke Kuo- koa; Aloha kaua a nui loa: — Eia au ke hoouna aku nei i ka'u wahi puolo e kau ae la maluna, a nau hoi e uwila aku ma na kihi eha o ka aina i ike mai al na kini makamaka, na hoaloha, na ohana e noho mai la i ka hikina a ka la i Kumukahi a i ka welona a ka la i Lehua. I ka la 14 o Augate aku nei, i ko- mo mal al na lima menemene ole o ka anela a ke Akua, a lawe pala- nehe aku la i ka uhane o ka ma- kou mea aloha, a waiho iho la i ke kino puanuanu na kona mau makua ame kona hoapili he wahine e pai- auma aku mahope nei. Ua hanauia ola i ka makahiki 1900 i Okatoba 26, a ua piha lala na makahiki he 27 me na mahina keu a hala wale aku la oia i kahi o na mea hanu ola apau. Auwe ka mea manaonao; auwe kuu minami- na pau ole ia oe e Davida eia ihea aku nei oe i nalowale iho nei? Eia makou la ke hoaa nei ame kou hoa- pili he wahine me kahi lei hookahi i hooneleia i ka makuakane. Ua pau ko'u ike hou ana ia oe e holo mai ana maluna o ka Iio, ua pau no hoi ko'u kahea hou ana ia oe e komo mai e ai, nolaila aole au e poina ana i kau hana maikai, a pehea la e nalo ai ia mea. Nolaila e kunane Davida e hoi mai auwe no ka hoi e, ka i no kou hele ana aku nei e huli i kou pono ma- waho e loaa mal ana la hoi, eia ka aole e hoi uhane mai ana ka oe i ka aina hanau nei. Auwe kuu manaonao me kuu lohe ole i kou leo hope. Eia ka o ko'u ike hope ana ia i kou helehelena pau. I noho ia iho nei no paha e kakou i ka aina hanau neia aole no paha oe e haalele mai ia makou. Ua pau ko'u lohe hou ana i kou pane mai me ka nahenahe, pehea oe e sister? Auwe luuluu wale ke noonoo ae i na hana maikai. Ua noho hana oia me ka hui o Naalehu no na makahiki loihi, a waiho maoli aku oia i ka hana o ka hui. Noho aku i Wahiahukini loaa mai kahi pono i ka ehukai; nolaila ino- ino mai la ia kaha o lakou, noho ae i Kaalualu me na kaikaina me ia mau makua me Lii ma pono ka noho ana, auwe olua e o'u mau ha- naumua, aole olua e ike hou ana la keiki a olua, ua nalo i ke aouli. Nolaila minamina ke kinikini o olua o na keiki, laukanaka no olua i na leo o na keiki E kunane Davida ua pau kou olelo hou ana ia sister Maka e pii oe i ukana na kakou a hoi mai ua na aku la no hoi kou inaina; noonoo mai oe he hoapili he wahine, he keiki, he makua me kahi kaikuahine hookahi. Auwe kou aloha ole; ua puanuanu ka hale, ua hele oe! Aloha ka home hookuonoono a olua i noho iho nei; noho aku olua ia home aohe laukanaka i ahona i ka leo o na manu, o ka lau kukui ka'u i ike aku i ka holu mai i ke ahe a ka makani. E Wahiakukini e, ua pau kou hoo- pulu ana i ka papalina o kuu kai- kunane ua nalo i ke ala hoi ole mai. E ka lae kaulana o ka aina, eia aku nei paha o kunane Davida ila- ila kahi i hololio ai, nanaia mai ko pulapula. E Kaalualu, eia aku nei paha o kunane ilaila kahi kuni pipi ai; au- we no hoi ua pau kou hele hou ana e hoohuli pipi i ka wa o ke komo kino; ua pau ka manao ana ae o uncle Kala e hoi hou aku me olua ua hele oe; a ua pau no hoi kou manao i hoolala ai me uncle Kala ame uncle Wohi: e noho ae maua a pau kuu pioo alalia hoi aku maua me olua i kahi manawa, ua oluolu hoi ka manao o uncle ma no ko olua hoi mai me laua, ua poho wale ia manaolana. Ke haawi aku nei au i ko'u hoo- maikai i na makamaka i ku kiai mai me na ohana i kau iho ai na haawina kaumaha no ka mea i hala aku ma kela ao. Ke haawi pu nei no hoi au i ka poe i Iawe mai i ka lakou bo-ke pua, a hoohiwahiwa iho maluna o ke kino wailua o kuu kaikunane ame ka meamea nana i ha'i mai i ka olelo a ke Akua, he mahu ke kanaka i pua ae a nalo aku. Ko ae la no ka olelo a ka buke nui mai ka lepo mai no ke kanaka; e hoi aku no ka lepo i ka lepo; hoonani a hoomaikai i ka Makua Mana loa Nana no e lawe aku na luuluu me na kaumaha. Ke hooki nei au me na waimaka; me oe e ka lunahooponopono ko'u welina pau ole. Owau no me ka luuluu, Miss Ellen KeanuK2A vbg cmfk MISS ELLEN KEANU, Kamaoa Homestead, Kau, Hawaii.	HOOMANAO NA KAAHUMANU. Ma ka la 10 o Sept. 1927, ua malama ae ka Ahahui Kaahumanu o Waimea, Kauai, he paina luau no ka hoomanao ana i ka piha ana o na makahiki he umi o ke ku ana o ia ahahui. Kekahi kela o na ahahui i kukulu ponoi ia e ka peresidena nui Miss Peabody a i ukaliia hoi e Mrs. Alai Akana ka peresidena o ka Ahahui o Hilo, me laua pu no hoi na Iede Kalani Henriques, Julia Desha, Ellen Dwight, Mileka Kahele ame Nuuanu. Mamua iho o ka paina ana, ua akoakoa na lala ame na lunanui ma ka halepule o Waimea, no ka lohe ana i na hoike a ke kakauolelo Mrs. Nora Chang ame ka Puuku Mrs. Lucy Wright, a i noho hoomalu ia hoi e ko lakou peresidena Mrs. Fan- ny, Sabo. Maikai na mea i hoikeia mai. Ilo- ko o keia umi makahiki ua ohiia na dala he $299.9 a ua kokuaia he 72 lala nawaliwali a he 7 lala make. a ua kokua i na ekalesia a i ka poe makua-ole. Kela kekahi o na ahahui holomua ma Kauai. Ke ku nei na lunanui penei: Peresidena, Mrs. F. Sabo; Hope Pe- residena, Mrs. Henry Charman; Ka- kauolelo, Mrs. Nora Chang: Puuku, Mrs. Lucy Wright: Lunahooia, Mrs. Rose Kruse; Kakauolelo waihona make, Mrs. John Kekahu. I ka pau ana o ka halawai. ua paina i na mea i hoomakaukauia. Nui ka ono. E mau e na Kaahumanu i ka ou- kou mau hana maikai. KAAHUMANU. E KOHO HOU IA J. PIA COCKETT I PUUKU. Mr. Solomon Hanohano, Lunahoo- ponopono o ka Elele a ka Lahui, Ho- nolulu, Hawaii, Aloha kaua: — E olu- olu oe e hookomo iho ma kahi kaa- wale o kau hiwahiwa i kela mau huamele: I na makaainana o na hono a Piilani, Molokai-nui-a-Hina, ame La- nai, Aloha; O J. Pia Cockett, (Pia Liilii), ka puuku o ke Kalana o Maui i paa i keia kulana no ekolu kau o eono makahiki, ka oukou kauwa, he moho oia ma ka Aoao Repuba- lika, e alualu ana no l kela kulana puuku a oukou i haawi mai ai i ko oukou hilinai ana. Ua makaukau oia e hookauwa hou aku na oukou, a ke haawi aku nei oia i kona mahalo piha no na kakoo ana i loaa iaia i na koho wae moho i hala aku nei a ke noi aku nei oia i na makaainana, ina o ia mau no ko oukou hilinai iaia, mamuli o ka malama ponoia ana o keia oihana a ma ke ano he keiki Hawaii, oiwi o keia aina, e hoike ae oukou ia hilinai ana, ma ka haawi ana ae i ko oukou kakoo ana ma ke koho ana iaia i ka la 8 o Okatoba, i hoo- mauia ai oia i puuku no ko oukou kalana nei, a i kauwa hoi na ka lehulehu. Me ka mahalo, HILIPOOLANI KEKAHU, Wailuku. Maui, Sept. 9, 1927. NA MARE. Peter Martin ia Mari aGouveia, Sept. 10. James Kaumualii Mundon ia Evan- geline K. Goodness, Sept, 10. Wood Kepaapiilani Cumming ia Emma Kapioleilehua Hind, Sept. 10. Harry D. Treadway ia Hattie Arnold Sept. 11. John Kawailani Moses ia Murtel Kiliwina Mail, Sept. 11. Ioane E. Homer ia Jessie Hiilei Hupe, Sept. 14 James Watson Jr., ia Roeline Lani Hahane, Sept. 19. NA HANAU Na Mr ame Mr. John Jerry Meyer, he kaikamahine, Sept. 3. Na Mr. ame Mrs William Ka- mai, he keikikane, Sept. 4. Na Mr. ame Mrs Elmer Decker, Hola, he kaikamahine, Sept. 4. Na Mr. ame Mrs Thomas Gould. he keikikane, Sept. 7. Na Mr. ame Mrs Henry M. Luke, he keikikane, Sept. 8 . Na Mr. ame Mrs Phillip Kealawaa, Abraham, he keikikane, Sept. 10. Na Mr. ame Mrs Rogers Ferreira, he kaikamahine, Sept. 13. Na Mr. ame Mrs Frank Naili Ka- uahikaua, he keikikane, Sept. 13. Na Mr. ame Mrs George Beckley, he kaikamahine, Sept. 15. Na Mr. ame Mrs . Robert K. Ni- cholas, he kaikamahine, Sept 16. Na Mr. ame Mrs. William Malama, he kaikamahine, Sept. 19 NA MAKE Samuel Mamane Keawemauhili, ma ke alanui Factory, Sept. 9. Margaret Morse, ma ke alanui Ku- lika, Sept 9. Moses Adams, ma ka Halema'i Moi- wahine, Sept 13. Mrs. Ruth Kahale, ma ke alanui

I na Mana koho Baloka o ke Kalana o Maui, Aloha oukou:—Ke noi haahaa aku nei au i ko oukou kakoo ana mai ia'u no ke kulana Lunahooia i ke Koho Baloka Wae Moho o ka la 8 o Okatoba.

EUGENE BAL,

Puuku o ke Kalana o Maui.

Ke haawi aku noi au i ka'u mau hoomaikai ia oukou no ka hilinai a oukou i hookau mai ai maluna iho o'u. Ke noi aku nei au, ma ke ano he kauwa na oukou i ka oukou mau kakoo ana i ka la 8 o Okatoba e hiki mai ana, ka la koho wae moho.

KOHOIA E NA POKII A

LANAKILA!
MAUI NO KA OI.

6479— Sept. 15. 22. 29; Oct. 6.
HOOLAHA HALAWAI.

Ke hoikeia aku nei ka lohe ma
keia ua makemakeia na lala apau

o ka Ahahui "Ka Na'i Aupuni", a
akoakoa ae ma ka Moose Hall, ma
ke kihi o na alanui Betela ame Ho-
kele, maka hora 1 p m.. o ka
auwina Ia Sabati e hiki mai ana
no ka noonoo ana maluna o na ku-
muhana ano nui e pili ana i ka po-
maikai o ka ahahui. E hele mai
apau.

Me ka oiaio,

MRS. MARY ROBBINS,

Peresidena.
6480—Sept 22.

I KA POE KOHO BALOKA O KE

KALANA O MAUI, T. H.

Ma keia ke hoike aku nei au ia oukou o o'u mau hoa makaainana e holo ana au ma ke kulana lunakiai no ke Kalana o Maui i ke kau koho baloka wae moho ma ka la 8 o Okatoba. 1927.

Mamuli o ko'u noho ana he mau makahiki i hala ae nei ma ia kulana ua loaa ia'u ka makaukau e lawelawe pono ai i ka oukou hana ma ka hemahema ole.

GUY S. GOODNESS.
(Kukaneki.)
6479—Sept 8. 15. 22, 29.

ELUA I MAKE MA KA HEIHEI O
NA MOKULELE

O ka heihei o ua mokulele o ka Papa A ame ka Papa B, o ka malamaia ana mai nei ma Amerika, mai Nu loka aku, no Spokane kela heihei o na mokulele, i manaoia ai. e komo pu ana o Jensen, o Honolulu nei, a i poho wale ai na manaolana nona, mamuli o ka haule ana o kona mokulele ma Arizona me ka hoea ole no Nu loka, ua holopono ka lele ana o ka hapanui o na mokulele eia nae he elua mau mea i halawai me ka make, mamuli o ka haule ana o ko laua mokulele ilalo o ka honua mai ka lewa mai.

Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei. ka hoomaka ana o na mokulele a heihei, he elima minuke ke kaawale

o ka manawa e lele ai o kekahi mo-
kulele mai kekahi aku.

Ma ke ahiahi o kela la, he elua mau mokulele o ka hoea ana aku no ke Kulanakauhale Miles, Mont. No na mokulele apau o ka Papa B ua maopopo wale no ko lakou mau wa-hi i hookuu iho ai no ka hoomaha ana a koe he elua mau mokulele aole he maopopo, ua manao wale ia nae ua halawai me na poino a ua haule ma kekahi mau wahi.

He eiwa mokulele o ka Papa A.

i hoea aku no St. Paul. Minesota.
aka He eono mau mokulele o kela
Papa, i hoolulu ma wa wahi like ole

Hookahi nae mokulele, me elua nau kanaka maluna i haule ma Medham, Nu Jese, me ka make ana o kela mau mea a elua.

Hookahi o kela mau kanaka i make hikiwawe loa, a no ka nui hoi o na poino i loaa i kona kokoolua, ua make no oia, maluna o ke kaa u lawe ana iaia no ka halema'i.

Halehala, Sept 15.

David Kahanaoi, ma ke alanui
Hustace Sept. 19.

Keolanui Papiohuli. ma ka alanui
Hustace, Sept. 19