| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAll | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii | | |
| | | Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | BUKE LXVI—HELU 37 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POAHA, SEPATEMABA 22, 1927 NA HELU APAU 6480 | |
| | | |
| | | Hopuia Kekahi
Pilipino no ka
Hewa Aihue Loaa Aku na Waiwai o ka
Aihueia Ana i na Makai-
kiu ma Kekahi Halekuai HOPU PU IA KEKAHI KOA I HOOHUOIIA Manao na Makai na Laua Nei na Hana Aihue i Lawe lawe ma Waikiki. O na aihue lehulehu i hanaia ma
Waikiki ae nei no kekahi mau la
aku nei i hala, ua manaoia, ua ho-
ea mai ia i ka loaa pono ana o na
piko pau lole, mamuli o ka paa ana
ae o kekahi Pilipino o Felix To-
ralba ka inoa, he limahana noloko o ka Hokele Moana, i ka hopuia e
na makaikiu, pela hoi me George
Meyers, o ka inoa hope, ua waihoia
aku ola malalo o ka malu o na alii-
koa. Ma ka huli ame ka noii pono ana a na Makaikiu Antone Louis, St. John ame Kekipi, ua loaa aku Ia he heluna nui o na waiwai i aihueia, malalo o ka malu o kekahi o na halekuai o na waiwai like ole o keia kulanakauhale, kahi i hooliloia aku ai o kela mau waiwai, e ka mea nana i aihue. I kulike ai me ka hoakaka a na
makai, he hookahi pu panapana ame
elua mau komolima daimana, i lilo i ka aihueia e Torralba pela me ke-
kahi apolima mai ia Mrs. Ruth Kus-
ter aku o kekahi o na kauhale o ka
Hokele Moana. He mau waiwai e ne no kekahi i lawe aihue la e kela Pilipino, a ua pau wale no i ka loaa aku i na makaikiu, a koe kekahi mau dala gula elua, ka mea a na makai i olelo ae ai, ua hooliloia aku no kekahi mau waiwai i loaa mai. Ma na mea hoi e pili ana ia George Meyers, ua ae okoa ae kela mea no kona komo ana maloko o ka home o Mrs. John Van Ness, ma ke alanui Kalia me ka lawe ana i kekahi uwaki he mau lole lehulehu, pela pu hoi kona aihue ana i kekahi eke paalima maloko o ke kalapu o ka hui ma-lu Elks, o B. F. Coldwater, ka mea nona kela waiwai. Ua ae pu ae kela mea, no kona lawe aihue ana i na lole mai ka hale aku o Claire Rogers ma Waikiki. O WAI HEE KA I HOOKOHUIA AKU I LUNANANA MA KAHI O HOLT Ma ka Poakahi nei ka hoike ana ae a Daniel M. Woodward ka lunahoohana o ke keena wai kulauakauhale no ko Wai Hee hookiekieia ana ae ma ke kulana poo lunanana maloko o ke keena wai kulanakauhale nona ka uku $200 no ka mahina. Ma kahi i hoohakahakaia e James L. Holt, ka lunanana wai mua i hoopauia, i hookohuia ae la o Wai Hee. Mamuli o kekahi mau paewaewa i ikeia ma ka Holt lawelawe ana i ka hana i noi okoa ia ae ai oia e ka Meia Arnold e waiho ae i kona hookohu. Ua pokole kekahi mau haneri dala o ka oihana wai mamuli o ka Holt lawelawe hemahema ana a o ke kumu hoi o kona hoopauia ana, a ela kona hihia ke ku nei a malalo o ka bona o $5000 i hookuuia ae ai oia. Ua hoike pu ae o Woodward no kona hookiekie ana ae ia Lawrence Kaleiopu ma ke kulana kakauolelo a nona ka ukuhana $175 o ka mahina, a o Daniel Kealoha ke kokua kakauolelo ma ka $150 o ka mahina. O ka hana me ka pono ame ka pololei, me ka makau i ke kolohe ka mea e paa mau ai i ka hana, a o ke ao i ke kolohe ka huipa nana e kipaku. MAKE HOOKAHI MA KA ULIA KAA
OTOMOBILE. Oiai e holo ana maluna o ke kaa otomobile, ma ka huli Koolau aku nei o ka aina, i halawai ai he kaikamahine uuku, nona na makahiki eha a nona hoi ka inoa o Gloria Rois, me ka make, ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei, ma ka manawa o ke kaa otomobile e hookeleia ana e John Pemberton, i hu ai ma ka uakee o ke alanui, a hooku'i i ka pou kelepona. He ewalu poe e ae maluna o kela kaa otomobile, ua loaa wale no na poino ia lakou apau aka ua pakele mai nae ko lakou mau ola mai ka make mai. O na inoa o kela poe i eha, o Mrs. Catherine Temple, nona na makahiki he iwakalua, maloko o kona kino kona wahi i eha; o Miss Catherine Temple, nona na makahiki ewalu; Narcisco Temple ekolu makahiki; Mrs. Candita Ajala, he umi-kumamawalu makahiki; Avery Temple, he iwakalua-kumamalima makahiki. | | |
| | | KE PUAPUAI HOU MAI NEI KA HOHONO O KA PILIWAIWAI Hoea Kekahi Pake Imua o ka Loio Kulanakau-
hale Davis a Hoike no ka Hoopakeleia
o ka Piliwaiwai e na Makai | | |
| | | O KAUAI KEKAHI E KOMO
ANA ILOKO O KA HAHANA Nui na Moho e Alualu Mai Ana i ke Kulana Lunakiai Loaa pu na Moho Ku-e ia Kaulukou me Kaneakua | | |
| | | KOMO KINO NA MOHO ILOKO O KA ENAENA O KE KALAIAINA Ekolu Mau Repubalika e Holo Mai Ana no ke
Kulana Lunahoomalu o ka Papa Luna-
kiai ma ke Kalana o Hawaii | | |
| | | Lilo i ka Hui
Waapa Makala
ka Nui o na Eo Ukali Aku ka Waapa o Hilo ma ka Helu Elua ma na Heihei HAULE KA HEALANI
MA KA HELU EKOLU Lilo i na Kaikamahine o Kauai ke eo ma Kekahi o na Heihei Mailoko mai o ke kulana pohihihi, o na hui heihei waapa, i hoikeike
ae ai ko lakou mau keiki i na aa-
huki wikani o ko lakou mau lima,
ma ke kakahiaka o ka Poaono aku
la i hala, ae ai ka hui Makala i ka
lanakila o ka heihei ano nui o kela
la, a haule hoi na waapa o ka Hea-
lani me ko Hilo. Ua nohoalii ka hui heihei waapa Makala i ka la, no ka mea iloko o na heihei apau a na keiki o kela hui i komo aku ai, e paonioni me na hui e ae, he ekolu mau heihei i kaa ai ka lanakila ma ko lakou aoao, he elua hoi mau heihei i kaa ai ka lanakila ia Hilo, hookahi heihei i eo i ka Healani, a hookahi heihei i kaa ai ke eo i na kaikamahine mai Kauai mai. O ka waapa wale no o na makai, ka i loaa ole he lanakila ma kekahi heihei. Me hookahi lanakila i loaa i na kaikamahine o Kauai, ua ahona no ia, no ka mea no na heihei e ae, ua kaa ka hapanui o ke eo, i na kaikamahine o ka hui Kunalu, a i na kaikamahine o ka hui Honolulu ka helu elua, ma ka nui o na helu i loaa ia lakou, a o Kauai hoi ka helu ekolu. Ua paa maoli no ka manao o na keiki o kela ame keia hui waapa, e aha'i ana ko lakou mau waapa i ka lanakila; na ka hopena nae o na heihei o kela la i hoike mai, i ka pololei ame ka pololei ole o ka lakou mau mea i koho mua ai. He ekolu mau waapa i komo ma ka heihei ano nui o kela la, ka heihei hoi no ke alualu ana i ka inoa moho, o ia na waapa o ka Makala, ka Healani ame ko Hilo. I ke kani ana o ka pu hoailona a ka lunakanawai no ka hoomaka ana o ka heihei, o ka wa ia i oni mau mai la ka Makala imua, ahiki i ka haule ana o ka waapa o Hilo,
a hahani mai la mahope o ka Hea-
lani, a mal kela wahi aku, ahiki wale
i ka pahu eo, aole he manawa i ha-
hani mai ai na waapa o Hilo ame
ka Healani mahope. I ka holo ana o na waapa, ahiki i ka hoohuli ana mai, ua hooikaika mai la na keiki o ka waapa o Hilo, e hahani mahope o ka Makala, pela no hoi me ka Healani e hooikaika mai la i ka hoe ana, aka no ka Makala, ke mau la no na keiki he hookahi kulana o ka lakou hoe ana, eia wale no a i ke kokoke ana aku i ka pahu eo, akahi no lakou a kuupau i ka ikaika hoe, a hele no hoi ahiki i ka pahu eo, ua piula maoli. Ma ke ano nui ke olelo ae no na heihei waapa o kela makahiki, me he mea la, ua hoopihaia ka lehulehu me ka hauoli. no ke kumu, he eleu maoli ka lawelawe ana a na lunakanawai i ka lakou mau hana a o kekahi no hoi, aole i holomoku wale no ka lanakila l kekahi hui waapa, aka ua puunauwe like i na hui waapa apau. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Ma ke kani ana o ka hora umi-
kumamalua o ka po o ka Poalima
aku nei i hala, i paniia ai ka puka,
no ka waiho ana o na moho i ko
lakou mau palapala noi holo moho,
a ma ka wehe ana mai o ka mala-
malama o ke ao o ka Poaono mai i
komo kino aku ai na mea apau ilo-
ko o ke okooko o ka enaena o ka
hoouka kaua kalaiaina, no na kula-
na i loaa mai i keia kulanakauhale,
o ka paio mawaena o na moho no
ke kulana lunahoomalu o ka papa
lunakiai, ame ke kulana kakauolelo
kalana, o kela ka kekahi o na paio
hahana loa e ikeia ana ma keia kau,
ka mea i ike ole ia ma na kau koho
baloka wae moho aku nei i hala.
Iloko ka o keia mau la e nee nei,
ua hele ka aina a piha me na ea
polopolona o na hana kalaiaina po-
popo me ka hoolala e ia ana o ka
mahelehele ana aku i na waiwaipio,
i ka poe i wela na maka i ka uwahi
pauda o ke kalalaina ina nei no ke
kohoia o kekahi o na moho lunahoo-
malu mawaho ae o Spencer, ma ke
poo o ka papa o na lunakiai.
Eha Moho Lunahoomalu
Ma ka paa ana o ka puka no ka
waiho ana ae i na palapala noi holo
moho he eha mau moho no ke ku-
lana lunahoomalu o ka papa i ku
ae imua o ke kahua mokomoko, oia
.-- S. M. Spencer, ka mea e noho
limahoomalu mai nei i kela mana-
wa; A. M. Cabrinha, ame Herbert
Ahuna ma ka aoao Repubalika a
o Harry Allen hoi ma ka aoao De-
mokarata.
Elike me ke ano mau o na hana
kalaiaina ua oili ae kekahi mau wa
olelo no ka hoolalaia ana e loaa ole
ke koho maoli ia a puka o Spencer
ma ke koho baloka wae moho, ma
o ka hoohuihui ana o Cabrinha,
Ahuna ame Allen i ko lakou ikaika
e kauliilii ai na baloka mawaena o
m moho eha, a i ka wa e hoea aku
ai i ke koho baloka laula o ka wa
-.m e haawiia aku ai na baloka o na
moho Repubalika i haule no ka mo-
ho ma ka aoao Demokarata.
Na Hookohu Oihana
Ina nei ka no ka holopono o na
mea i hoolalaia, a koho i'o ia o
Allen i lunahoomalu no ka papa, ma
kahi o Spenier, alaila e hookohuia
aku ana o Cabrinha, i luna alanui
no Hilo Akau. ame Hilo Hema a
e hookohuia aku ana hoi o Ahuna i
enekinia kalana a e hoomau hou
ia aku ana no o Vannatta i luna
alanui no Hamakua: pela hoi o Er-
nest Akina e hoomauia aku ai i lu-
na alanui no Kohala Akau.
He elua ka makahiki i hala aku | nei, ua lilo o Ahuna, oia ka luna-
hoohana nui ma ka aoao o Allen,
no ke ku-e ana aku ia Spencer, oiai
nae he Repubalika ko Ahuna aoao
kalalaina a he Demokarata o Allen.
Ma ka makahiki koke aku nei no
i hala i holo ai o Ahuna no ka hale
o na lunamakaainana o ka ahaolelo
kuloko, me kona kohoia ana a puka,
a ke holo hou nei oia no ke alualu
ana i ke kulana lunahoomalu o ka
papa o na lunakiai, me na kaula
lehulehu e paa ana ma kona mau
aoao.
Nui na Kakoo ia Spencer
Ma ka hoomaopopo ana i ke ku-
lana oiaio o na moho lunahoomalu,
o Spencer hookahi wale no ka moho,
i haawi aku ai na hui ame na ka-
naka lawelawe oihana i ka lakou ka-
koo ana no na moho e ae aole i
kakooia e na hui nui o ka aina, koe
wale no na mana koho kakaikahi.
Paonioni no ke Kulana Kakauolelo
Aole e maalahi ana ke kahua mo-
komoko no Archie Hapai i keia kau,
no ka mea e holo ku-e mal ana o
Tom Pedro, Jr., iaia no ke kulana
kakauolelo kalana ma ka aoao Repubalika.
Ua hoao mua o Pedro e kula'i i ka
ikaika o ka Makai Nui Sam Pua, ma
kona holo ku-e ana iaia, i kekahi
mau makahiki ae nei i hala, a no
kona ike, ua like ke kula'i ana ia
Sam Pua, me ka paakiki o kekahi
pali pohaku paa pela oia i hoohuli
ae ai i kona ulia pomaikai, malia
o hiki iaia ke hoohaule ia Hapai,
no keia kulana hou.
Na Moho Lunakiai
He eono ka nui o na moho luna-
kiai no Hawaii Hikina i ku mai imua
o ke kahua mokomoko kalaiaina, oia
o Eugene Lyman ame August Costa,
he mau hoa kahiko no ka papa lu-
nakiai; David Ewaliko, he mea i
noho mua he lala no kela papa, a he
hoa hoi no ka hale o na lunamaka-
ainana: R . H. Makekau ka lunaka-
nawai apana o Hamakua i pau, a
he hoa kahiko no ka aha senate;
James Low, he mea kuai aina ma
Hilo ame David P. Kalani o Honomu.
O na moho lunakiai hoi no Hawaii
Komohana, o keia iho na inoa; Sam
Woods o Kohala, Frank Greenwell o
Kona, Julian Yates o Kona, Arthur
Akina o Waimea ame James Ako o
Kona.
No na kulana oihana e ae, aole he
mau ku-e ana i ka poe e paa nei
i kela mau kulana, nolaila ua mao-
popo loa ko lakou koho hou ia me
ka nui ole o ka luhi, e hele ai e
hooikaika kalaiaina. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | Ma na hiohiona apau i nanaia aku
iloko o na la i hala aku la, ame
keia mau la e hookokoke aku nei,
i ka la koho baloka wae moho o na
luna oihana kalana, o ke Kalana o
Kauai, kekahi e komo ana iloko o
ka hahana o na hakoko kalaiaina,
elike me ke kulana o na Kalana
o Hawaii ame Maui.
I kulike ai me na nuhou pili ka-
lalaina, i hoea mai no keia kulana-
kauhale, o ka paio ano nui i hoomao-
popoia, aia no ia iwaena o na hoa o
ka papa lunakiai, a no na kulana oi-
hana e ae, aole he mau moho e holo
ku-e mai ana, koe wale no nae, na
kulana loio kalana ame kakauolelo
kalana, e koiia ana na mea e paa
nei i kela mau kulana i keia ma-
nawa, e hele e hooikaika baloka no
laua iho, i wahi e loaa ai ka lana-
kila maluna o ko laua mau hoa pa-
onioni.
O Mr. A. G. Kaulukou. ka lolo ka-
lana o Kauai i keia manawa, ma
na hoike i hoea mai i Honolulu nei,
o Mr. S. K. Kaeo, ka loio kalana mua,
ke holo ku-e mai ana iaia, ma keia
kau, a ma ka manao o na hoaloha o
Mr. Kaeo. e hahana loa ana ka paio
mawaena o ka Loio Kalana Kaulukou
ame Mr Kaeo e pohihihi ai, ke ole-
lo e ae iloko o keia manawa, no ka
mea o laua e lanakila ana, i moho
ma ka aoao Repubalika, ma keia kau
koho baloka wae moho.
Aole nae i lilo ka holo ku-e aku
o Mr Kaeo, i kumu e hoopilikiaia
aku ai ka noonoo o na hoaloha o ka
Loio Kalana Kaulukou, no ka mea
ma ko lakou manaoio, ua loaa ka
ike i na mana kono baloka o kela
kalana, no ka oi loa aku o ko Kaulu-
kou kupono me ka makaukau ma
ke kulana loio kalana aole wale no,
o kona kanaka opio aka o ka ma-
kaukau pu kekahi ma na hana apau
i pili i ke kanawai.
Holo Ku-e ia Kaneakua
Iloko o na kau koho baloka lehu-
lehu ae nei i hala, ua waiho malae-
lae ke alahele no ke Kakauolelo J.
Mahiai Kaneakua, aohe mea holo
ku-e iaia; i kela kau nae ua oili mai
nei o Henry Van Gieson iwaho, ma
ke ano oia ka moho e holo ku-e
ana ia Kaneakua, no ke kulana ka-
kauolelo kalana.
Aole o Henry Van Gieson i na
mana koho baloka o kela kalana, no
ka mea he mau kau lehulehu ae nei
i hala, ua holo moho ola no ke ku-
lana makai nui no ke kalana, a i
kekahi kau mai, ua lilo he moho
no ke kulana lunahooia me ka loaa
ole nae o ka lanakila iaia. | Pehea ka nui o ka ikaika o Van
Gieson, no ka hoohaule ana aku i
ke Kakauolelo Kaneakua, na keia
mua aku ia e hoike mai no ka mea
ua loihi ko Mr. Kaneakua paa ana
i kela kulana, a ua maalo mau aku
no hoi oia imua o na mana koho
baloka, o na wahi apau, a ua nui
ka mahaloia o kana lawelawe hana
ana.
Aohe Ku-e no ka Lunahoomalu
Aole he mea holo ku-e i ka Luna-
hoomalu H. D. Wishard e ka papa o
na lunakiai, nolaila ua maopopo loa
kona koho hou ia me ka maalahi
loa, aka no na hoa e ae o ka papa,
e puikaika ana ke koho hou ia o
ka poe mua oiai he hoa paonioni
wale no ko lakou apau, ma keia kau
koho baloka wae moho.
No ka Lunakiai Knudsen o Wai-
mea, o P. F. Hurley ke holo ku-e
mai ana iaia ma ka aoao Repubalika
o ka nui nae o ka ikaika o keia
moho hou he ninau paakiki no ia;
a ma ka aoao Demokarata hoi, o
Johnny Gomes ke holo moho mai
ana.
No ka Lunakiai James K. Kula o
Koloa, o John Viveiros o Koloa ke
holo ku-e mai ana iaia. He hoa o
Mr. Viveiros, no ka hale o na luna-
makaainana o ka ahaolelo aku nei
i hala no ke ake no nae e loaa hou
ua hanohano e hookauia aku malu-
na ona, pela oia e alualu mai ana
e lilo i hoa no ka papa o na luna-
kiai.
Nui na Moho o Kawaihau
No ka apana o Kawaihau e Ma-
nuel Aguiar he Demokarata ka mea
e paa mai nei i ke kulana lunakiai
no ka papa ma kela kau koho ba-
loka wae moho nae, he ekolu mau
Repubalika e holo mai ana no kela
kulana.
O na moho ma ka aoao Repubali- ka no keia kulana ola o Fred Men-
des, Jos Correa ame William Fern-
andez.
No Henry Peters hoi o Kilauea ke-
kahi hoa o ka papa o na lunakiai he
elua meu moho e holo ku-e mai ana
iaia o Alfred Menefoglio ame Lionel
Mahikoa.
He eha makahiki ae nei i hala,
ua haule o Menefoglio ia Peters a
he elua makahiki mahope mai ua
haule hou no: ma keia komo una
mai la nee o Mahikoa e alualu i
kela noho lunakiai no ka apana o
Hanalei; he kulana pohihihi ke na-
nala aku nei owai ana la o kela
mau moho, ke oili mal ana me ka
lanakila no ke ku hou ana aku imua
o ke koho baloka laula, o ka mahina
o Novemaba ae nei. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | He mau mahina kakaikahi wale ae
nei no i hala, i hoopihaia ai o Ho-
nolulu nei, me na ea polopolona o
na hana piliwaiwai, kela hana, i
hookauia aku ai na kikohukohu o
ua kiko eleele, maluna o ka oihana
makai ame na makaikiu; ahiki i ka
lawe okoa ia ana ae, o ka Makai
Nui Trask i pau, ame ke Kapena
Makaikiu John K. Kellett, imua o
ka aha hookolokolo, malalo o ke ku-
mu hoopii ohumu ame ka lawe i na
dala ki-pe mai ka poe piliwaiwai
mai; ke oiliili hou mai nei nae ke-
la ea polopolona hookahi no, iloko
o keia mau la, e hoea mai ai i ka
hua'i hou ia ana ae o na hana po-
holalo i ke akea.
No kekahi mau la lehulehu aku
nei i hala, i kulike ai me na mea i
hoomaopopoia, ua hoomaka hou ka
na Pake piliwaiwai i ka lakou mau
hana hakihaki kanawai, maloko o
na hale i hookaawaleia no kela hana,
me ka olelo ana, aole he hopohopo
no ka hoopilikiaia aku.
Ua hoea okoa aku kekahi Pake
imua o ke keena o ka Loio Kulana-
kauhale Davis he mau la mamua
aku nei, a hoike aku ia Davis, no ka
holopono o na hoolaia ana mawae-
na o ka poe piliwaiwai ame. ka oi-
hana makai, a he hookahi wale no
pilikia i koe o ia ke keena o ka
loio kulanakauhale, ina no ka ae
aku o ka Loio Kulanakauhale Davis,
alaila o ka malaelae no ia o ke ala-
hele no na hana piliwaiwai, e hele
lanakila ai, me ka hoopilikia ole ia
Ma ka noke ana o ka Loio Kula-
nakauhale i ka niele i kela Pake, i
hoike ae ai oia, no ka noho pouliuli
o ka Hope Makai Nui Cassidy, aole
ka i maopopo iaia, na mea i hanaia
mawaena o ka poe piliwaiwai ame ka
oihana makai, mamuli o kela hoa-
kaka, i hoike aku ai ka Loio Kula-
nakauhale Davis, e hoopanee ka laua
halawai kukakuka, a no kekahi ma-
nawa okoa aku, oiai ua makemake
oia o ka Makai Nui Desha, pu ke-
kahi e hoea ae ma kela halawai ma-
waena o lakou.
Hoonohoia he Mikini Kikokiko
I kulike ai me na mea i hoikeia
ae, he mau la mahope mai, ua ha-
lawai hou iho Ia kela Pake ma ka
aoao o ka poe piliwaiwai ame ka Loio
Kulanakauhale Davis, pela hoi me
ka Makai Nui Desha. | Ma na mea i hoakakaia ae, o ka
mea ka i aelikeia e ke kanaka o ka
poe piliwaiwai ame ka oihana makai,
o ia no ka ukuia ae ma ke ano ki-pe
o na dala he hookahi kaukani me
elima haneri i ka pule hookahi, a
ina no hoi no ka nui loa o ua po-
maikai, ma ka aoao o ka poe pili-
waiwai, alaila, e hoomahuahuaia ae
no na dala ki-pe e loaa aku i na
kanaka o ke aupuni.
O ka manao nui o kela mau dala
ki-pe, o ia no ka hoopilikia ole ia
aku o kekahi mau hale piliwaiwai
e na makai, aka e hele na makai e
hopuhopu i na hale o na hana pili-
waiwai lilili, e malamala ana, na
hale i komo pu ole aku, ma ke ki-pe
ana i na makai.
O ka manao nui ka o keia hana
ana pela, i ole ai e lawelawela na
hana piliwaiwai, ma kekahi mau wa-
hi okoa aku, aka maloko wale no o
na hale, i kaa aku ka hoopakele ana
malalo o na makai; a o kekahi kumu
no hoi i makemakeia ai e hopuhopu
i kela mau wahi, no ka pulapu ana
aku i ka lehulehu, a no ka hoopu-
ehu ana i ka poe piliwaiwai, a holo
lakou no na wahi palekana o ka pi-
liwaiwai ana. Waihoia i na Kiure Kiekie Ma ha Poalima aku nei o ka pule
i hala, i kauoha okoa ae ai ka Loio
Kulanakauhale Davis, i na hoa o ka
papa lunakiai, pela hoi me ka meia
e hoea ae, ma kekahi aha kukakuka
ana, i makemake ai e waiho aku
imua o lakou, i na mea e pili ana i
na hana piliwaiwai, a mahope iho
o ka lohe ana o na hoa o ka papa
pela hoi me ka meia i na hoakaka
mai ka Loio Kulanakauhale Davis
aku i hoike ae ai kela mau luna oi-
hana i ko lakou manao, no ka waiho
aku i na hana noii iloko o na lima
o na kiure kiekie.
E ukali aku ana mahope o kela
hana noii, ma ka aoao o na kiure
kiekie, i waiho ae ai ka Hope
Makai Nui Cassidy, i kana palapala
haalele oihana, me kona hookohu
hou ia aku i hope Ioio kulanakau-
hale, e lilo aku ai oia i mea kokua
aku i kona poo ma ka oihana, ma
ka lawe ana mai i na ike imua o na
kiure kiekie ma ka lakou noii e pili
ana i ka piliwaiwai ame na hana
ki-pe i ka oihana makai. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | MAKEMAKEIA E HANA LIKE NA
KEENA OIHANA No ke kinai ana i na hana hakihaki kanawai ma keia kulanakauhale i hoakaka ae ai ka Loio Kulanakauhale Davis i kona manao aia wale no a huki like ke keena o ka oihana makai, me ke keena o ka loio kulanakauhale, ma ke kinai ana i na hana karaima hakihaki kanawai, alaila hoea mai i ka noho alii ana o ka maluhia. Ma ka hana like ana o na makai me na kanaka oloko o ke keena o ka loio kulanakauhale, e loaa auanei na ike apau, e waihoia aku ai na hihia imua o ka aha hookolokolo, aka ina e hana kaokoa no ka oihana makai, pela me ke keena o ka loio kulanakauhale, he hana paakiki ka loaa ana e ku-e ana i ka poe hana karaima. Ua hoakaka ae oia, mamuli o ka huki like ole o ke keena o ka oihana makai me kona keena, ua konoia aku oia, e hoolako i mau makai noloko o kona keena iho, a hoouna aku ia lakou e hele e hopuhopu i ka poe hakihaki kanawai me ke kauka'i ole aku i na kanaka o ka oihana makai. Ua hele maoli ka kona keena a piha me na hana, mamuli o na ninau lehulehu i hoea aku iaia mai na kanaka aku, oiai nae, he mau hana kela na ka oihana makai e hooko. | | |
| | | IWAKALUA PAKE I HOPUIA NO KE
KI-PA. Ma ka auwina la o ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, i paa ae ai i ka hopuia he iwakalua poe Pake, no ka hewa piliwaiwai: o ia ke ki-pa i na Makaikiu E. J. Ross ame Henry Silva o ke keena o ka loio kulanakauhale ame ka Hope Makai Nui Cassidy ame kona mau kokua, maloko o kekahi hale, maluna pono ae, o kahi kuai pipi, ma ke alanui Hall
ame Kukui. He eono poe Pake, i manaoia, o lakou na ona o ka banako ki-pa, he poe i kamaaina i na makai no ko lakou komo iloko o na hana piliwaiwai; ua kauia mai ko lakou bona, ma kahi o ka hookahi kaukani dala pakahi, a no ke koena mai o na Pake he umi-kumamaha ua kaula ko lakou bela, ma kahi o ka elima haneri dala pakahi. Ma ka hoakaka a ka Loio Kulanakauhale Davis, mahope o ka paa ana mai o kela poe ki-pe na dala i ka oihana makai, ame na kanaka o ke keena o ka lolo kulanakauhale, i wahi e hoohanaia ai ka banako kipa me ke ku-e ole ia aku; ua hoole Ioa ae nae ola, uo ka loaa ana aku he hookahi keneka o na dala ki-pe iaia a i ole i kona poe kanaka paha: a mamuli o kana kauoha ponoi, i hoea aku ai na makaikiu, no ka hopu ana i kela poe Pake. O ke ki-pa kekahi hana piliwaiwai i lawelawe mau ia maloko nei o kela
kulanakauhale, iloko o na makahiki
lehulehu ae nei i hala, i ka manawa
e hoomaluia ana ka oihana makai
e na poo like ole; a ua kaualakoia
aku na lahui like ole iloko o kela
hana, me ka ohi nui o na poo o na
banako ki-pa i na pomaikai, mai kela
hana piliwaiwai mai. Ua loaa i na makaikiu ka ike no ka manawa a puka ai na hua ki-pa, | | |
| | | | | | | | | | HAULE KA MOKULELE O JENSEN
MA ARIZONA. O ka huakai lele iluna o ka lewa maluna o kona mokulele mai San Diego aku no Nu Ioka me ka lawe pu ana ma ke ano ohua i kekahi ; ma, o Leo ka inoa, aole ia i holopono, mamuli o ka haule ana o ka mokulele o Martin Jensen o HonoIulu nei ma Arizona me ka palelona nae o kona oia ame ke ola o .a. 'iona, i kulike ai me ka hoike i hoea mai i Honolulu nei, ma ka Poakahi iho nei. Ua haalele iho o Jensen ia San Diego, maluna o kona mokulele me kona kokoolua he liona ma ka hora umi o ke kakahiaka o ka Poalima aku Ia i hala ma ke alahele no Nu loka o ka mea apiki nae, aole he mea i lohe hou ia nona ahiki i ka piha ana o na hora he kanakolu, a ua manao maoli ia no, ua poino kona mokulele a ua haule oia ma kekahi wahi maopopo ole. Me kela manao hopohopo no ka hopena i kau aku maluna o Jensen, ua hoomaka ka huli ana ma na wahi like ole o ka aina me ka loaa ole mai nae o kekahi hoike, no ka loaa o Jensen i kekahi poe. Wahi a Jensen i hoakaka ae ai, iaia o ka hoea ana no kahi e nohoia ana e na kanaka i ke kumu o ka poino o kona mokulele, o ia ka hooku'i ana me ka ululaau o ke kuahiwi oiai oia e Iele ana iloko o ka wa e halii paa ana ka ohu maluna o ka aina o kahi ka o ka laki aole oia i pilikia ma kekahi ano, pela no hoi me ka liona, o ka mokulele wale no ka i poino. I ka haule ana o kona mokulele ilalo ua huli oia i kahi kokoke Ioa e nohoia ana e na kanaka ma ka helewawae ana a ua hookipaia aku oia e na kanaka hanai holoholona, a ua hoopakeleia hoi ka liona, a kela | poe, me ka hanaiia ana me kekahi
pipi i pepehiia.
Ua manao maoli no ka o Jensen
i ka wa i haule ai o kona mokulele,
o kona hopena iho la ia, o ia kona
aiia mai e ka liona, o kahi o ka
laki, he o ia mau ka paa o ka hale
o kela liona nolaila aole e hiki i
kela liona ke hoopoino mai iaia.
Maluna o kekahi kaa otomobile i
laweia aku ai o Jensen, no ka Apache
lodge, a hoihoiia hoi ka liona no ka
aina hanai holoholona o na keiki
paniolo pipi.
Huliia e na Mokulele
I ka manawa i kakaliia ai ahiki
i ka po o ka Poaono ae, aole he
mea i loheia no ka hoea ana o Jen-
sen no Nu Ioka, ka pahu hopu o
kana huakai, ua ala koke mai na
manao koho no kona poino, ia ma-
nawa i hoounaia ai na mokulele, no
ka huli ana i ka mokulele o Jensen,
ina paha no ka loaa ma kekahi wahi.
Ma ka Ia Sabati ame ka Poakahi,
ua hoohalaia kela mau la elua, ma
ka huli ana o na mokulele ma na
wahi like ole o ka aina, me ka loaa
ole o na hoailona, no ka loaa o ka
mokulele poino, eia wale no ka hoo-
mamaia ana ae o na manao pilihua
o ka lehulehu, a i ka hoea kino ana
o Jensen no kahi e nohoia ana e na
kanaka. a hoike ae l ka palekana o
kona ola.
Manaoia he Kumu ko ka Pilikia Ana
Me kela hoike i loaa ae, no ka
halawai ana o Jensen me ka poino,
ma o ka hooku'i ana o kona moku-
lele ma ka aoao o ka mauna, i oili
pu ae ai kekahi manao kohokoho,
he mau hana wale no kela, i hoo-
lalaia, no ka pono o ka hui hana
kiionioni, ka Metro-Goldwyn-Mayer,
ka hui nana kela liona o ka laweia
ana e Jensen maluna o ka mokulele,
O kekahi kumu i manaoia ai ua
pololei kela manao kohokoho wale,
mamuli o ko Jensen olelo ana ae, ma | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | HOOLOLIIA NA KAHUA O NA KA-
HUMA'I E HANA AI E KA
PERESIDENA. Lehulehu na hoololi i na kahuma'i
ame "a hookohu kahuma'i hou a
ka papa ola teritore e hana mai nei
i nei mau Ia elike me ia e ikeia iho
ana malalo nei.
O Miss Eleanor Westendorf, ke ka-
huma'i mua i noho ai ma Honokaa,
e hoi mai ana oia i Honolulu nei
no ka lawe ana ae ma kahi o Miss
White.
No Miss Ali."; Goo e hoi aku ana
oia i kahuma'i no Molokai ma ka
la 1 o Okatoba ae nei no ke pani
ana aku ma kahi o Miss Thelma
Moore, 1 hoololiia mai no Honolulu
nei. E ukali pu aku ana o Miss
Mabel Smythe ia Miss Goo i Molo-
kai no ka lawe ana i kana hana hou
ma ia mokupuni.
Ma kekahi manawa kokoke ae nei
i hala ko Miss H. McKenzie hooko-
huia ana aku i kahuma'i no ka apa-
na o Puna, Hawaii, a ma Hilo kona
keena hana.
Ma ke kakahiaka o ka Poalua nei
ka hiki ana mai o Mrs. Crawford
ma ka mokuahi Maui mai Kapala-
kiko mai no ka lawe ana ae i ka
nana kahuma'i ma ka apana o Wa-
hiawa he apana i waiho hakahaka-
ia ma kekahi manawa kokoke aku
nei e Miss Etta Hanna i waiho mal
i ka hana.
No Miss MeKenzie ame Miss Moore
he mau wahine opio laua no Hono-
lulu nei o laua kekahi mau kahu-
ma'i a ka papa ola, a ma ka Hale-
ma'i St. Luke ko laua wahi i a oia ai
ma Kapalakiko. | PAKELE MAI KE OLA MA KA APUA
NUI NA NA POINO. Ma na ulia pomaikai wale no i
hoopakeleia mai ai ke ola o kekahi
wahine opio nona na makahiki he
iwakalua-kumamalua, a nona ka
inoa o Mrs. Michi Dexter, mai ka
make mai ma ka manawa i hooku'i
ai o ke kaa otomobile ana e kau
ana, a e hookeleia ana e kana kuua,
me kahi kaa otomobile okoa aku.
ma ke alanui Beritania ma Kamo-
iliili ae nei.
E hii ana no kela wahine i kana
bebe uuku o elua makahiki, ma ka
manawa o ka loaa ana o ka ulia po-
ino, eia nae aole i nui ka pilikia i
loaa iaia, pela hoi i ke kane a kela
wahine, a he hookahi ohua ae ma-
waho o lakou, ua kukonukonu ka
eha i loaa iaia, ma ke poo.
Ma ka manawa o ka hoea ana mai
o na kokua, ua hapaiia ke kaa oto- mobile, a hoopakeleia hoi ka wahine
poino mai kona paa ana malalo o
ke kaa, a hoihoiia aku me ka awiwi
loa noloko o ka Halema'i Moiwa-
hine, me ka hele o kona helehelena
a eha me ke koho wale ia ma kela
manawa, ua poino kekahi mau mea-
paahana oloko o kona kino.
Ma ka oleloia, hooluhi ka kumu
o ka loaa ana o kela poino o ia ka
holo nui maoli no o ke kaa otomo-
bile a kela poe e kau ana a oiai
he elua aku mau kaa otomobile ma-
mua ua hoao no o Dexter, e puka
kona kaa mamua ma ka hana ana
nae pela i hooku'i ai kekahi kaa oto-
mobile okoa aku, e holo mai ana
mamua pono, o ka mea i ikeia, o ia
no ke kahuli ana o kela kaa a hemo
hoi ka huila, o ke kaa i hooku'iia
aku ai. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | ka po o ke Sabati ka haule ana o kona mokulele, oiai nae mai ka Poalima mai kona lele ana, ahiki i kela po Sabati akahi no ka a haule kona mokulele ilalo, nolaila ua hookahahala aku ka manao o kekahi poe, no kahi i nalowale ai o ka mokulele, iloko o na hora loihi mamua o ka hooku'i ana i ke kuahiwi. O Jensen, ka haole lele-moku, o ka aha'i ana i ka makana helu elua, i haawiia ae e James D. Dole, ma ka heihei o na mokulele mai Okalana, Kaleponi mai no Honolulu nei, ma ka mahina aku nei i hala, kela heihei i poino : i he elua mau mokulele i ka moana, me ka pau ana o ka poe maluna o kela mau mokulele i ka make. Iwaena o na inoa i noonooia, no ka noho lunanui ana no ka Lunalilo Home ma ka manawa e nee aku ai kela home no kona kahua hou ma Koko Head ae nei, o ka inoa o ka Elele Wm. P. Jarrett, ka mea l kokua nui loa ia no kona kupono ma ia wahi. | | |
| | | |
| | | nolalia, ua kakali maile lakou, ahiki i ka hoihoi ana ae o na akena lawe hua i ka lakou mau dala iloko o ka banako, nolaila i ka akoakoa ana o na poo o ka banako ame ko lakou mau akena, o ka wa ia i oili aku ai na makaikiu. Ua hookahaha loa ia aku ka manao o kela poe no kela hoea ana aku o na kanaka o ke aupuni, a i wahi no lakou e paa ole ai i ka hopuia, ua hoomaka nui aku la ua poe Pake nei e holo, ua hoopuni koke ia nae ka hale e ua makai, o ko lakou paa iho la no ia i ka hopuia me ka maalahi loa. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
