Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 20, 19 Mei 1927 — HE MOOLELO No KALOKE a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa. [ARTICLE]

HE MOOLELO No KALOKE

a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa.

' O keia kekahi o na home o ka maluhia!" me ka nul ana iho © ltona hanu, oiai hoi kona mau maka e kilohi ana i na hiona i aalihini loa iaia. Heaha kou manao maoli ma ke kapa ana he home keia o ka maluhia?" i ninau mai ai ka Ilaku Walaka, me ka lilo nae o Jjela ninau, i kumu e komo ai ka man'ao ha'oha'o iloko o Kak>ke, ua hoehaeha aku ka paha kana mau olelo i kela kanaka opio. * Ilookahi no nianao nui o ka'u mau mea i kamailio aku nei no keia home, o ia no ka hoopuniia ana o kona mau aoao e na mea naili he nui. Ma ka mea oiaio loa, aole he wahi oi ae o ka nani, mamua o ke kaluia o kou home e waiho kahelahela mai la." "He mea pololei no kena au e kamailio mai la," i pane mai ai ka llaku Walaka me ka nui pu ana iho o kona hanu, a i hou mai 1a: w He kakaikahi loa ka poe ma ka honua nei, 1 loaa aku ia lakou na home na nani elike me ko'u home; eia nae pehea ka nani o kekahi home, ina aole i loaa ka maluhia ame ka hauoli iloko olaila, aole ia e kapaia ana he hoine no ka maluhia." Ua lilo kela mau olelo i kamailioia mai e ka haku opio, i mea no Kaloke e noonoo nui loa ai, tnc kona nalu wale āiia iho no iloko ona, aia paha he manao ano nui loa iloko o ke ano o ka home a ka Haku Walaka i noonoo ai. O kekahi o na noonoo i oili koke ae iloko ona, iloko o kela manawa. ua mare aku ka pa : ia kelr. haku opio i kekahi wahine n'i, a ua hooliloia mai ke ola ana o ua haku nei, i inea hoopilikiaia, mamuli o na hana pauaka a kela wahine, a ua hoopilikia Joa ia aku ka noonoo o ka Ilaku Walaka; aole nae oia i niele mai no ia mea, o hoalaia mai auanei na noonoo maikai ole iloko o ka haku nona kela liome iiani, a mahope iho o kona kilohi ana i na hiona o ka aina, ua i mai la oia, ma ka pane ana ae: "Ma ka*u mau mea e ike nei, ua maopopo loa, o ka liaku o Ivahaki kekahi mea hialaai loa no na pua, 110 ka mea ma ia : 'io wale no i lilo ai na malapua e waiho mai la, i mau mea hoo- " "ii no keia honie." "Owau i'o kekahi mea makemake loa i na f.ua, a ua hoohala' ■ ui au 1 kekahi hapa o ko'u ola ana. ma ka hakilo ana i ko laou ulu ana ae ahiki i ka nui ana. Ua like pu kekahi mau meaauu a'u e hooulu nei me lie mau hoaloha pilipaa loa no'll. Pehea ua lilo anei na manawa a'u i hoohala ai ma ka makaala ana i nia manawa \yaiwai ole e !Miss Livinakona?" *'Aole o'u mānao o kela ano, oiai owau 110 kekahi mea hialaai loa i na pua; o ka'u ano pua makemake loa, o ia ka pua waioleka; ua nana aku au ia lakott, me lie mau pua la no lakou na helehelena ame na maka e nana maoli mai ana no ia'u. E kapa mai ana paha oe ia'u i ka pupule, i ko'u noonoo ana pela ea ?" "Aole he noonoo o kena ano iloko o'u, no ka mea ua ike maoli 110 au i ko'u kanaka kanu pua, i kona kamailio i na meakanu, me he me ala he mau kino ola ko kela mau mea. I kekahi la, e liele kino mai ai oe me ka Maelame Mokana no Ivahaki Hale, a ia manawa auanei e lawe aku ai au e hoomakaikai ia oe ma ko'u mau malapua, a e kuhikuhi aku i ke ano o kela ame keia pua ame ko lakou mau moolelo pakahi." "Me ka mahalo nui ia oe e kuu liaku," i pane aku ai o Kaloke, "o kekahi ana kela o na nianawa hauoli loa iloko o ko'u ola ana, a aole no o'u kanalua, no ka ae mai o ka Maelame Mokana, ke hoouna ae oe i kē kono iaia e hele mai no kou wahi ne»,'' alaila noke okoa ae' la o Kaloke i ka akaaka,' 110 kona hoomanao ana ae, o kela kekahi waliine hoihoi ole i na pua, nie ka pane hou ana aku: "Ma ka'u mau mea i hoomaopopo no ka Madame Mo.kana, oia kekahi o na wahine makemake ole i na pua." Oiai ua kamaaina ka Ilaku Walaka i na ano o ka Maelame Mokana, noke.ok'oa ae la oia i ka akaaka, nie ka i ana niai: "Ma ka manao o kela wahine, he hana hoopau manawa wale no ka hoolilo ana i ka noonoo. no na pua, aole waiwai a aole no hoi he pomaikai e loaa ana mailaila mai." Ua lawa paha keia nana ana a kaua 110 ko'u home, e hoihoi hou aku au ia oe_. no kou wahi'mūa i loaa aku nei ia'u." w 3lai hooldiii wale no ia oe. ua hiki 110 ia'u ke hoi aku me ka pilikia ole, ,aole no he loihi loa o kahi e hele aku ai, o ka hoea no ia no ka palena o ka aina o ka Maelame Mokana." 4< Aole no o'U kanalua iki no kou hoea hou i ka aina o kou haku me ka palekana, aka nae ina oe e ae mai ann. alaila na'u oe e hoihoi aku, ahiki i ka palena o ka aina o kou haku ; a ke manao yei au, o Nero pu kekahi i makemake ioa e ukali pu aku me oe, e lilo ai kou kaawale ana mai iaia aku, i mea hoopilikiu aktj i kona noonoo." "Pela i'o paha ka mea oiaio loa, aka no keia aku, ke manao nei e lilo ana maua o Nero i mau hoaloha oiaio loa kekahi 110 kekahi.' "O ka haku o Nero kekahi i makemake, e komo pu aku iloko o na olelo au i hoopuka mai la," wahi a ka haku opio, me ka nana pono loa ana mai ma ka helehelena o Kaloke. "Me na mahalo he nui ia oeo kela Avale no na olelo a Kaloke o ka hoopuka ana ae, eia nae iloko o ka uuku o kela mau huaolelo, ua liiki loa i ka Haku Walaka ke hoomaopopo mai, ua hoopukaia aku ia me ke kuf'o loa, a e lilo ana oia i hoaloha no ke kaikamahine opio. Ua ukali pu aku la ka Haku Walaka ia Kaloke, ma ke alahele huli hoi 110 kahi o ka Madame Mokana, ke noke mau la no ka haku opio i ke kamailio nia kela ame keia mea, a ua lilo no hoi ko laua kamailio ana, i mea maikai i ka noonoo o Kalol\a hoea ana aku no ka puka-pa e komo aku ai no ke kahua o ka home o ka Madame Mokana, hookuu aku la ka Haku Walaka i kona kokoolua e hoi hookahi alaila kahea aku la 1 kana ilio punahele, a haawi aku la i-kona aloha ia Kaloke, o ka huli hoi mai la no ia o ua haku nei, ma ke alahele e hoea ma. ai t,o kona home, tne ka noke ana no hoi 1 ka hokiokio. Ma kela ko'mo ana aku hoi o Kaloke no ka pa o ka. home o

kona liaku, mc lie mea la, ua hoopihaia oia me ka hauoli, no ka mea o kela ka manawa mua loa i hoike okoa mai ai kona helehelena i ka hoihoi, mahope iho o kona haalele ana aku i ke kulanakauhale o Nu loka. O ka noonoo iloko o ua o Kaloke e hoi la, o ia no ka hoi pololei a annoloko o kona rumi, a ina aole i huli hoi niai ka Madame Mokana mai kana huakai mai i ke taona ma kela la, alaila e kakau aku ana oia i ka moolelo o kana huakai holoholo o kela la maloko o kana buke hoomanao. Me ka nanea wale no kela hoi ana aku ahiki i ke komo ana iloko o ka hale, ua pii pololei loa aku la no oia no ka hale maluna, a iaia o ka wehe ana aku i ka puka o kona rumi, ua hoopiha loa ia mai oia me ke kahaha, i kona ike ana aku i kekahi hiona aiia i moeuhane mua ole ai. MOKUNA XVIII. O oq, pu kekahi e ka makamaka heluhelu, e hookahahaia anh'' kou nianao, 110 ka mea ma kahi o kela papahele olohelohe, i konoia aku ai o Kaloke e hohola i kona kihei, m ake ano i moena, aia hoi e waiho mai ana kekahi moena veleveka o ke kumukuai pipii, a o ka hiona o kela rumi ke nana aku, he hiona kaokoa loa, mai na mea a kona mau maka i kamaiana, iloko o na la mamua aku. "Akahi no a maopopo ia'u, o keia ka ke kumu o ka hele ana aku nei o ka maelame i ke taona i keia la, me ke koi pu ole mai ia'u e hele maua," i hooho ae ai o Kaloke, me ka hioio ana mai o ii'i kulu waimaka mai kona mau lihilihi mai me ka hooho ana ae i keia mau olelo: <l Ua hana hewa loa aku au i ka Maelame Mokana, no ko'u noonoo ana, oia kekahi o na wahine huhu me ke keke, eia ka ua r-iha no oia i ka oluolu me ka lokomaikai, e hele aku ana au e hui kino me ia, liaawi aku i ko'u mahalo nui iaia, no kana mea i. liana mai ai no'u. No ka hooko ana aku i ka hana nona na olelo ana i kamailio ae ai, oili hou mai la ua o Kaloke iwaho o kona rumi, a hele aku la noloko o ke keena liooluana o ka Maelame Mokana. aole nae ua wahine nei nialoko olaila, nolaila hele loa aku Ia oia 110 ka rumi moe, me ke kikeke ana aku mawaho o ka puka, a ia wa i pa-e mai ai he leo maloko i ke kono ana mai iaia nei e .komo aku iloko. Ua wehe i'o aku Ia o Kaloke i ka puka, a komo aku la iloko o ka rumi, aia hoi ka Maelame Mokana ke noho la iluna o kekahi noho paipai nui, mannia pono aku o ka puka aniani, a e nana ana iwaho. līele pololei aku la o Kaloke imua o kona haku, a waiho aku la i ka papale i piha me na ohelo, a waiho aku la imua o ka maelame, me ka pane ana aku: "I ka lioloholo aku nei au o ka ululaau i keia la, a o keia ka'u mau mea o ka hoihoi ana mai la nau." 'Me na mahalo he nui ia oe," i pane mai ai no hoi ka maela'me, ine kona hopu ana iho i na ohelo pala memele, a noke i ka ai. "Akahi no au a ike hou i na ohelo maikai elike me keia. I ka makahiki aku la i hala, aole au i ike hou i na ohelo. akahi wale 110, a o keia kekahi mau mea makemake loa a'u. Ua loaa aku nei nae paha keia mau ohelo ia oe, maloko o ka ululaau 0 ka aina o Ivahaki ea?" "Ae, nolaila aku nei keia mau ohelo i lo*a ai ia'u," i ae okoa aku ai 110 hoi o Kaloke. "Alaila i kela wahi anei i loaa aku ai ia oe ka Haku Walaku, -a nana oe i hoihoi mai nei? Ua ike aku nei au ia olua i ka hoi pu ana mai nei," me ka hakilo pono loa ana mai o ka Maelamē Mokana, ma ka helehelena o Kaloke. "Ae, ua loaa au i kela haku e ohi ohelo ana, a nana no i noi okoa nei ia'u, e hoihoi mai oia ia'u a komo iloko o kou wahi nei," i ae okoa aku ai o Kaloke, no kona hookamaaina ana me ka haku opio, a i hou.aku la me na maka hoihoi. "O ko'u oili koke ana mai nei no ia mailoko mat o ko'u rumi, a i hele mai la au e ike ia oe, no ka haa\vl ana aku i ko'u mahalo kiekie loa no kela moena veleveka au i kuai ai no ko'u rumi. He keu aku kela a ka moena nani, a ua hoohauoli loa mai oe i ko'u uhane." "ileaha auanei, ina e ae aku ana au e hoololiia keia hale mai kona ano kahiko mai, alaila he pono ia'u ke hookomo aku i na mea i hanaia ma ko lakou mau wahi iho," i pane aku ai ka Maelame Mokana, me ka hoike okoa ana ae o kona helehelena i na hiona hoilioi. no ka Jilc o kana mea i h.ina aku ai no ka rumi o Kaloke, i kumu hauoli no kela kaikamahine. "la oe i halii ai i kekahi kihei maikai loa iluna o ka papahele, ma ke ano i moena, aole loa e hiki ia'u ke ae aku i kela ano hana, o ke kumu nui ia o kuu hele aua aku nei e kuai i moena veleveka no kou rumi." "Auhea nae oe e kuu maelame aloha, ua hana mai oe i kekahi mea maikai loa no'u i keia la, a ua hoopiha loa ia au me ka olioli. Aole loa au e hilahila ke hoike aku imua ou i ko'u hewa, o ke koho ana iho, ua huhu paha oe no ka'u mea i hana ai, a o ke kunui ia o kou koi ole ana mai ia'u e hele pu aku me oe i ke taona, eia ka ua kuhihewa ia manao ana o'u pela; o ka mea oiaio loa, ua paa kou manao e hookahaha mai ia'u, a no ia hana ma kou aoao, ke haawi aku nei au i na mahalo he mau kaukani ka nui," alaila mamua o ka maopopo ana i ka Madame Mokana o ka Kaloke mea e hana aku ai, lele aku la oia e honi ma ka papalina o ka maelame, me ka paa koke ana ae o kekahi lima o ka Maelame Mokana, ma kela wahi a Kaloke o ka lioni ana iho, a pane mai la me ka leo kuoo, aia hoi kona mau maka ke nana mai la-me ka hele a hulili kohu ahi. "Heaha ke kumu o kou honi ana mai nei ia'u? No na makahiki he kanaha i kaahope aku la, aole loa he mea hookahi i honi mai ia'u, o oe wale no." Mna ua liana hewa loa aku au ia oe e ka madame, alaila ke nonoi aku nei au i kau mau huikala ana mai," wahi a Kaloke, me kona hoike okoa ana aku i ka iiui niaoli o kona kaumaha. "Aole loa he kumu e ae o ko'u hooko ana aku, elike me ka'u mea i hana aku nei, mamuli no ia o ka piha loa o kuu uhane me ka hauoli, no kau mea i hana mai ai no'ū i keia la." Nana pono loa mai la ka Maelame Mokana ma na maka o Kaloke, alaila i aku la me ka leo oluolu loa, auhee aku la no hoi kcja ano uahoa mai iaia aku, i ka i ana mai: "Auhea oe e kuu keiki, ke manaoio nei au i na mea apau au 1 kamailio mai nei; a o ka mea au i hana mai ai, aole loa he wahi pilikia iki iloko olaila, koe wale no ko*u« hoopihaia aua mai me na manao kahaha he nui, no ke kumu ua pulapu pinepine ia mai au e na kanaka hookamani, he okoa loa nae ko lakou mau ano oiaio maoli. "Ke hauoli loa nei au, ina ua lilo ka moena a'u o ke kuai ana i mea makemake nui nau, a e hoolako aku ana au i na nimi apau o keia hale me na moena veleveka, a e noi pu aku

ana lioi au ia oc, c kokua mai ia'u, ma ka wae ana i na ano nioena. i kupono no kela ame keia rumi." Kc hoolohe wale inai la 110 o Kaloke i kela maii olelo a kona haku a ke kahaha loa la oia, no keia loli hikiwawe ana o ka j Maelame Mokana, mai keia anu hoihoi ole mai ona, e hoolako j i kona hale ine na mea nani, a i ka makemake ia mau mea. a ! no kona pane ole mai, ua hoomau hou aku Ia 110 ka Madame Mokana i kana kamailio ana: "Aole i maopopo ia'u ke kumu o ka loli loa ana o ko'u mau ano i keia manaua, me he mea la nae, ua like 110 ia me ka loli i hanaia aku i keia home. Aole nae a kaua kamailio hou ana no ia mea. e noho iho oe e Ka*loke ilalo, a e hoike mai i ke ano 0 kou lioea ana aku nei noloko o ka ululaau, a halawai me ka haku opio." " Ike ilio l.i o Kaloke, aole i hoopilikia aku ka noonoo o kona haku. ma kela honi ana aku a ua o Kaloke uiia, a ma kekahi mea e ae paha ana' i hana aku ai, nolaila nolio iho la ke kaikamahine opio ilalo, a hoomaka aku la e hoike ma ke ano nui, i kona hoohala ana i kela la, malokō o ka ululaau, pela hoi ka 'halawai āna me ka Haku Walaka ame kona laweia ana e hoomakaikai i ka nani o ka home ame ka aina o ua haku nei. Ke hoolohe pono la ka Madaftie Mokana, i na olelo apau a Kaloke e kamailio mai la iaia, me ka hooliauoli pu i i ana aku no hoi o kona noonoo, no ka hoikeike ana mai o oj)io 1 kona nianao maikai no ke kaikamahine opio, a o ia kana o ka pane ana aku: "Ua nanaia aku ka llaku Walaka ina ke ano, oia kekahi o na kanaka ano nui loa ma Sana Sauva nei. "Ma ke ano he aoia i lilo ai i kana ano nui loa." 1 " i ninau aku a: o Kaloke. "L'a nane. aku ka hapanui o na kanaka e noho nei )na keia walii iaia, ma ke ano, aole kekahi mea e ae i like aku me kona ano, eia nae ua nana aku au iaia, oia kekahi o na kanaka hupo loa ma kekahi mau ano lehulehu. No na mea e pili ana i na huua manawale'a, aohe lua e loaa ai kela haku, e haawi ana oia i kana niau elala, i ka poe makilo apau e hoea aku ana imua ona. "O kel ahaku opio kekahi o na kauka akamai loa, i puka pone niailoko mai o na kula kauka kiekie o ka aina: a ma kela oīhana kauka, ua hooliala aku oia i kekahi manawi o kona ola ana, ma ka lapaau ana.i ka poe ilihune i nele me ke da!a, no ka uku ana i na kauka; a ua hoouna aku oia i na pua no na home o kela poe ma'i ilihune, a maloko o na halema'i, no ka hooluolu ai*a i ka manao kaumaha a ehaeha o ka poe iloko o na popilikia." * ,lra o na ano ilio ia ia o kela haku op'o elike me kau'e hoakaka mai nei imua o'u, o ia ka hoolilo ana i kekahi hapa o kana mau dala, no ka pono o ka poe nele a ilihune, a ua haawi wale aku hoi oia i kona ike lapaau no ka hoomama ana ae i na ehaeha ame na kaumaha o ka poe iloko o na pilikia ma'i, alaila o kela i'o kekahi o na kanaka kilakila loa," me kn hoiko okoa ana mai o kona mau maka i ka helchdena hoihoi, aia hoi ma kona leo ke kuoo. "Ileaha auanei ka mea e lilo ai oia i kanaka nui loa?" wahi a ka Madame Mokana me ka hoopinana ana ae i kon& mau poohiwi ilunq. "Maiwaena mai o na haneri oka poe ana i kokua aku ai ia lakou me kana mau dala, a ma ka lapaau ana aku paha i ko lakou ma'i, ehia o kela poe e lilo mai ana i iinau hoaloha nona ina nei no kona komo iloko o ka pilikia i keia la, a lilo hoi kela poe, i poe nui oko lakou mau waiwai? Aia i'o no kekahi mau hana maikai maoli ma ka honua nei!" Aole o Kaloke i f)ane aku no kela mau olelo a kona kokoolua, me he mea la, aia kona noonoo i kahi mamao loa, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, ke kaana la oia i k/ma mau mea i lohe mai la, e pili ana no ka haku opio, ana o Ha hookamaaina ana ma kela la. "Ua lohe mai nei anei oe i ka'u mau olelo i kamailio aku la?" wahi a ka Madame Mokana me ka leo pikanana. "E kala mai oe ia'u, ua lohe aku nei no au i kau mau olelo, aka e noonoo ana hoi au, aia no kekahi mau mea a kakou e hana ai, i kauka'i ole ia no ka ukuia mai ma ka honua nei." "līeaha ka manao o kena mea au e kamailio mai nei?" Pahola ae la ka minoaka ma na papalina o ke kaikamahine opio, a pane aku la: "Ma ko'u mauaoio maoli, i ka lawelawe ana aku o ka Haku Walaka i na hana ku i ke aloha, ma- ke kokua ana i ka poe nele a pilikia, aole loa oia i kauka'i aku, no kona ukuia mai. Ina aia maoli iloko o kela haku opio ka iini e hana aku i ka maikai, a ua apono aku kona lunaikehala ia mea, alaila aole loa oia i kauka'i aku no ka pana'iia mai o kekahi uku, koe wale no ka pahola mai o na hoopomaikai ana a ke Akua, maluna o ka poe apau e lawelawe ana i na liana e hoomamaia aku ai ka noonoo o ka poo iloko o ke kaumaha." Pehea i "maopopo ai ia oe kena mau mea e kamailio mai nei ?" "Na ka Bukc Nui ka Baibala ka Olelo-hoi a ke | Akua, i a'o mai ia kakou penei: Pomaikai ka poe kokua aku i ! ka poe nele a pilikia, no ka mea e ia lakpu he poe'keiki na ke I Akua. O na hoopomaikai ana mai ke Akua mai,o kela ka uku nui a pookela loa ana i ka poe apau e kokua aku ana i ka poe nele a iloko o na popilikia." "Mai kamailio mai oe ia'u i na olelo o ka Baibala, no ka niea aole o'u manaoio i ka Baibala; na oi aku kou' ola ana, mamua 0 ke kiola wale no i ke dala ma ke ano hoomalinauna wale, me ka ka loaa ole mai he pomaikai ma kekahi ano, elike me ia a ka Haku Walaka i hana aku ai. Aole e liiki ia Kaloke ke pane koke aku, oiai ua kaokoa loa kona noonoo, mai na olelo mai ana i lohe aku. ai i hoopukaia ae e ka Madame Mokana, aka nana aku la nae oia me ka helehelena kaumaha o ke kaikamahine o.pio, a ninau mai la: "Ina he mea kekahi au i makemake ai e hoike mai ia'u, mai hopohopo iki oe i ke kamailio ana mai ia mea." "Ua hoopilikia loa ia mai ko'u noonoo 110 na mea a'u i hoakaka aku nei ia oe, no ke kumu, ua kaokoa loa ko'u manao mai kou mai." "Heaha auanei ke kumu e hoopilikia aku ai o kou noonoo, no ka mea ua olelo mai nei hoi oe, ua oi aku ka oluolu o ka manao o kekahi mea e hoohana aku ana i kana mau dala, no ka pono o ha'i, mamua o ka hoolilo ana i ke dala no na pono ame na hauoli wale iho no o ka mea hookahi. "Ma kekahi olelo maoli ana ae, me he mea la, ua oi aku ka hauoli i loaa i ka Ilaku Walaka, 110 na maikai ana ana i liana aku ai no ha'i, mamua o ka'u mau mea i hanā ai no ka'u mau kaukani dala, pela anei ka mea ōiaio? Mai kanalua a mai hopohopo iki kou manao, i ke kamailio ana mai i keia manawa ano!" "Eia no ko'u manao maoli, aole o ke dala wale no ka mea nui loa a kakou e kauka'i aku ai, e loaa ka noho hauoli ana ilaila. Ma ko'u manaoio, ua oi aku ka hauoli e loaa ana i kekahi mea i hana maikei aku no ha'i, mamua o ka mea e noho ana nona iho, me ka lawelawe ole aku i kekani mau ku 1 ke aloha hoa-kanaka."

"Alaila ua pili anei ka hapahope o kena mau olelo au ia 11, zo ia lioi. eia anei au ke noonoo wale nei 110 i po'u pono ilio, ine ka nana ole akn i ka pono o ha'i?'' "Mai kuhihewa oe e ka Madaine Mokana i ka inanao manli 0 ka'u *Uau olelo i hopuka aku Jiei. Ko'u iho, aole a'u mea i maopop'o ik\ no ke ano o kou ola ar\a a ina uo paha ua maopopo ia'u, aole no ia he kumu no'u e nema ai, aole loa. Ke kamailio wale aku nei au i ko'u manao maoli, ma ke ano laula 1 pili ina mea apau. Nou iho, ua hoikeike mai oe i kekahi mau hana maikai loa no'u i keia la, no na hana la, ua lioopiha ir.ai oe i kuu uhane me ka hauoli, a oi ae manuia o ka mea hiki ia'u, ke hoike aku me na huaolelo maopopo loa." "Ina paha oe he wahine nui o kau mau dala, ke manao nei au. e hoolilo aku ana oe ma ke ano manawale'a i kela nia* dala. 110 ka pono o ka poe nele a ilihune, aole anei pela?" wahi a ka Madame Mokana, me ka pane pololei ole mai i na mea a Kaloke i kamailio mua aku ai iaia. t *'Aole i maopopo ia'u ka'u mea e hana aku ai me ka f u mau dala. Ua lohe Avale no au, ina ka e nui ka waiwai i kumu no kekahi poe e pi ai me ka minamina loa ke lilo aku ko lakou mau waiwai ia ha'i. Elike nae me ka'u e noonoo nei i keia manawa, ina he wahine waiwai au i keia la, aole loa o'u wahi kanalua iki, no ka loaa o ka hauoli ia'u ke hoolilo aku au i kekahi liapa o ko'u mau waiwai, no ke kokua ana i ka poe iloko oka nele ame ka pilikia. Kc manaoio nei au, aole loa he hookahi o kakou i i>akele ae. mai kela kauoha paa mai a ke Akua i kau ai maluna o na kanaka apau, e malama i ka poe ilihune. "Mamuli o kena mau mea au e hoakaka mai nei, alaila tta ili iho ke ko'iko'i maluna ou, pela hoi maluna o'u. ka hooko atia aku i kela kauoha me ka nana ole i ko kaua kulana wdiwai a ilihune palia, pela maoli anei ka manno o kau mea i hoakaka mai la ?" • "O ka mea oiāio maoli 110 ia." "Pehea, ke hooko nei anei oe i kela kauoha?" Pii ae la ka ula ma na papalina o Kaloke no kela ninau o ka paliu pono ia ana mai la inuia ona, a o ia nae kana o ka pane anti aku : "Aole au i manao, o na mea a'u i hoakaka aku nei no keia kumuhana, e lilo ana ia i kumuhana ano nui i pili i ko kaua ola ana." "Ke makemake nei au e pane mai oe i ka haina o ka'u ninau, Ina ua paa loa kela kauoha maluna o kekahi mea kino ola, alaila ua pili ia maluna o na kanaka apau loa, me ka pakele ole he hookahi mea mai kela kauoha ae; me ka nana ole ia o kona kulana waiwai a ilihune paha. O oe, o ka mea e waiho mai nei i keia kauoha palia no na kanaka e hooko aku ai, ua lilo anei oe i mea hooko i keia kanawai. - '" "Ac, ke hooko nei au i keia kauoha!" wahi a KqJokc me ka uana aku iluna o ka papahele. "I'ehea ka nui o kau mēa e haawi nei ma ke ano kokua manawale'a?" i noke mai ai no ka Madanie Mokana i ka niele. "Aole no he nui, aka he hookahi hapa-umi wale no." , 'Ke loaa nei ia oe he elima dala koil uku o ka pule mai ia u aku, e olelo mai ana anei oe, mailoko ae o kela māu dala. he kanalima keneka au i hookaawale ai no na hana manawalea." me ka noonoo ana iho, ina oia e haawi ana he hapalua ma ke ano makana i kekahi kauwa, e kapaia mai ana oia i ka lokomaikai. "He liilii loa kela mea a'u i haawi ai, a ua komo no ka manao kaniuhu iloko o'u, me ka nalu wale ana iho no, ina he wahine waiwai au no hookahi wale no makahiki, e haawi no au i kekahi mahele nui o kela waiwai no ka pono o ka poe pilikia nie ka nele o ka noho ana." No keia pane a Kaloke, aole he kaniailio hou mai o ka M:.- $ elame Mokana iaia, aka liuli aku la kana nana ana iuaho o ka puka aniani, me ka noho mumule loa, eia nae o kela ua* hoa ma kona helehelena, kela ano leleiona o ua wahine nei, ua auhee aku ia, a ke hekau la ka oluolu, me ka mohala ma kona mau maka; ka mea i malihini loa ka ikeia aku maluna ona. I ka hala ana o kekahi mau minuke o kela noho hamau ana o ua wahine nei akahi 110 oia a pane mai ia Kaloke i ka 1 ana ae: • "Iloko o na hana maikai apau a ka Haku Walaka i hana aku r:i, a i hookomo aku ai, aole i lilo kela mau hana, i kumu n<sna e liauoli ai, iloko o keia mau mākahiki elike itie kau mau mea i hoomaopopo aku ai i ke anO o kona ola ana." lluli ino mai la ka Kaloke nana ana ma na maka o kona liaku, a pane mai la me ka lilo ole o na olelo a ka Madamc Mokana i mea hoopilikia aku 1 kona noonoo: "Ae, ua hoike okoa mai oia imua o'u, i ka hekau ana mai o ke kaumaha iloko o kona ola ohana ana, mamuli o ka make ana o kona kaikuahine ma kekahi manawa aku nei i hala, a mawaho ae olaila, ua hoike ptt mai oia 110 na mea e pi• i ana i kana keiki ki-na." "Aole o kela wale no na haawina hookaumaha hoopilikia i kau aku maluiia ona, aka ua mare pu oia ka helu ekahi o na wahine u'i ma ka honua nei. "Ua ku-e ikaika loa kona makuahine ame ke kaikuahine, no kona mare aku i kela wahine, no ke kumu, ua makemake wale mai 110 oia i ka inoa hanohano e holo aku maluna ona, mawaho ae o na waiwai he nui o ka Ilaku Walaka, aole nae i maliuia aku ia mau leo uwalo. "Ua hoea mai la i ka la e hookoia ai ka mare mawaena o kela mau opio, a o kela kekahi o na mare hanohano loa i ikeia ma keia wahi, me ka hoea ana mai no hoi o na kanaka lalawai oka aina. lloko oka makahiki mua oko laua noho ana, ua hoolialaia no kela manaw;a iloko o ka hauoli, a mamua o ka piha ana o ka makahiki, ua hanau mai la kela wahine i kana keikikane mua loa. I hakalia no nae a loaa iaia ka ikaika kupono, mai kela hanau keiki mai, ua hoikeike mai la kela wahine i kona mau ano oiaio. "Aohe nanaia iho o kana keiki, ua waihoia aku la malalo o ka malama ana a ke kauwa, hookahi hana o ke komo iloko o na anaina o ka poe puni lealea, e hooipoipo ana me ka poe hupo apau, e hoohihi mai ana i kona heiehelena wahine u'i.'* Ina pela maoli iho la ke ano o kela wahine, alaila ua hookahaha loa ia mai ko'u 11001100, i ka punihei wale ana aku no 0 kekahi kanaka elike me ka Ilaku Walaka iaia, w i hoike okoa aku ai o Kaloke i kona manao. "Pehea ke akamai o kekahi kanaka a wahine paha, a pehea hoi ko lakou kupaa, ina e hpulehia ana lakou i ke aloha, aole e nanaia ae ana na mea maikai apau, aka e haulehia ana lakou i pio na kela mea he aloha. Ma kekahi la nae, u.i loohia iho la ke kaikamahine i ka ma'i, nolaila, ua noho ka wahine a ua haku opio nei.i ka hale, oai aohe mea nana e malama 1 ke keiki. (Aole i pau.) %