Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 20, 19 Mei 1927 — KA HAIOLELO A KA LOIO KALANA KAULUKOU NO KE KULA KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A KA LOIO KALANA KAULUKOU NO KE KULA KAMEHAMEHA.

Ma ke anaina hoolaule'a t inalamaia ae ma ke kahua o na Kula Kamehameha, ma ka uawina la o ka iPoaono, Aperila 30, 1927, ke anaina (hoolaule'a i akoakoa ae ai na haumana kahiko o kela mau kula, na makua ame na keiki, 1 hoonaauaola ma na Kula Kamehameha, o ka Loio Kalana A. G. Kaulukou o ke kalana 0 Kauai, ka mea laia ka haiolelo ano nul ma kela la, a no ka pomaikai o ko ke Kuokoa poe heluhelu, a no na haumana apau o na Kula Kamehameha, ma ka auwina la o ka Kameliameha, amo ka lehulehu no o na Hawali, ke lioopukaia aku nei kana liaiolelo ma ke ano nul mahope ae nei. O kela anaina hoolaule'a o ka malamaia ana, o ka ekolu lho la ia o na makahiki i hoakoakoaia • ae ai na Kamehameha apau i kahi liookahi, he hana e hookamaaina ana kekahi me kekahi, na makua ame na kelki, i hoolilo i na Kula Kamehameha i home lioonaaviao no lakou. 0 keia ka haiolelo a ka Loio Kalana A. G. Kaulukou ma kela anaina hoolaule'a: • He pule wale ae nei no i hala mai kela la aku, i malama ao ai ke Kula Nri. o Hawaii he "La Kula Nui", o ka manao nul i kulike ai me ka hoakaka a'kekahi o kona mau haumana no ka hoike ana ae ia Honolulu nei aole ke Kula Nul o Hawali lie mea palaueka walo no a 1 ole he mea hoohiehie wale iho no paha. 1 keia la ua akoakoa hou mal kakou fna keia analna piha makahiki 1 kapaia ka "La-Hoakoakoa-o-na Makua-ame-ka-Poe-i-Puka" no ka waiho ana aku i na Kula Kamehameha imua o ka noonoo o Hawail nei. E haawl ana ia t manawa maikai no na haumana e hoikelke ae al, a e hoakaka ai lmua o kakou i na hana a lakou 1 lawelawe al iloko 0 ka makahlki. E haawi mai ana ia i manawa maikai ia kakou e ike aku ai i na ,mea a Kamehameha e hana nei. Aka nae aole o kela wale iho la no pa\i. No'u Jho ua loaa iaia he aoao nanl pilikino. Ua hoala mai ia i kcT kakou noonoo, ua kupono loa ia Kamehameha ko KAKOU kula, ko KAKOU home imi naauao, ke hoolalelale 1 na ninau elike me keia: Heaha kau i manao al no Kamehameha? Heaha ka papahana ame ke ake nui o Kamehameha? Hoomakaukau no Kela Ola Ana Mahope o ka makaikai ana i na hana holkeike i hoomakaukauia no kakou, ua hlkl loa ke paneia ka ninau mua iloko o ka huaolelo hoohookahi, "NANI". Aka me ka maalahi loa o kela haina i ka nana aku, aia nae iloko olaila he mea ano nui ko'iko'i loa. O kona manao ua maheleheleia na mea i a'ola ma Kamehameha e komohia ole ai ke keikikane a kaikamahine paha o Kamehameha iloko o ka pilikla. He kaikaina ko'u i imi aku i ke au o kona ola ana ma ka hana himeni. I ka halawai ana nae me kekahi hoaloha ma kekahi la i ike iaia ma ka alna makua, ninau aku la au iaia—"Pehea kuu kaikaina e noho mai nei? Pane mal la kuu hoaloha, "He malkai loa kona noho ana" —a hoikeike mai la i kekahi hana a ka mea aa, me ko'u hialaai maoii ma ke kuliikuhi ana i kona waha, kau mai la 1 kona mau manamanalima a kuhikuhi iho la i kona mau manamana-wawae-e hoike mai ana, he nani kana mele ana, palanehe ka paani ana I ka piano a he hiehie ka hula una. Ina no ko'u niiiauia mal e i:ahakaha 1 ke kii o ka haumana o Kamehameha, owau pu kekahi e !awelawe aku ana i ka hana a ka mea aa, ma ka hana ana penei, e kuhlkuhi ana ma ka lae, ka maka, me ka paa i ko'u mau lima. ē hoikeike

ana no ka loaft o ka noonoo malKal, ta maka lke ame na Uma makaukau. Aole he maalahl o ka halna no ka nlnau elua, ma ka mea oialo maoli, he ano hoouluhua. Ma ke ano maoli aohe a kakou mea e hana nei la Kamehameha ma ke ano pololei, malia paha ke hana nei no kakou ma kekahl ano okoa ae. Ēia, aole kakou 1 kaheaia mai no ka hoahu ana 1 waihona dala no ka malama ana 1 keia mau kula. Ua lilki nae ia kakou ke kokua ma ke kukulu ana ia Kamehameha imua no na hana mikiala o ko kakou terltore. Ua hiki ka poe o kakou 1 ike pono 1 na hana holkeike o keia la ke hoike aku i ko kakou mau hoaloha ame na makamaka ke hoi aku kakou no ko kakou mau home. Ka Mea Hlkl l na IMnkua Ue llana. Ina e hooikaika na makua i ko lakou manao e hoomau i ka lakou poe keiki maloko o keia mau kuia, alaila ua lawelawe lakou i kekahi mea. Ke pahola laula nei kekahi olelo, aole he hoomau o na keiki Hawaii i ka noho ana maloko o na kula, ma lea lakou mau wahi e hele al, ahiUi i ko lakou hookuu pono ia ana mai. Lehulehu wale na kumu no keia paupauaho. Aka nae me he mea la ma ko'u manao, ma ka hapanul o na kumu, o ka paupauaho o na keiki, no ke ake nui e hele i ka hana a haalele i ke kula, me ka mihi nae ma na makahikl mahope aku, ellke me ka liapanui o kakou i hana ai pela. Ma keia wahi 1 kaheaia ai na makua e hooko 1 ka lakou mahele o ka hana. He mea pono e hoohana lakou 1 na alahele apau e koi aku ai a e hoeueu aku ai 1 ke keikikane a kaikamahlne paha o hoomau ahiki 1 ka pau pono ana o na haawina i hoomakaukauia maanei a ma wahi okoa aku paha. He mea oialo, ua lilo kekahi o ka poe i haalele i ke kula mamua o ka hookuuia ana no ka hele ana i ka hana 1 poe kanaka a i poe wahine holomua loa. Aka nae he poe kakaikahi wale no lakou 0 ka nui aole pela. 1 Kula Hou O ka papahana no Kamehameha he mea ano nui loa ia. Iloko o na la kakalkahi wale no 1 koe, e paa ana na anaaina l ka hana ma ka hoolala ana 1 keia mau kahua i lilo i wahi hoano na ko kakou mau vtewae no kekahi hana okoa aku. E hoohioloia ana keia mau hale na lakou i , hoomalumalu i ka hapanui o kakou i ka honua, no ka waele ana ae i ke alahele a malaelae no Kamehameha nui hou ae. £ kukuiula aku ana he halekula hou no Kamehameha ma kela mau puu o ku mai la, mao kahi nona ke kahua akea e hlkl ai ke apo mai i kona mau mea 1 makemake nui ia, a o kahl kilaklla o ka nanaina ame ke kulana o ke ea. Ua hooiaia mai ia kakou, e hoolakoia ana ka hoonaauao ana aku i na manao ano hou ma keia kula. Ma kahl o keia mau hale, e kukuluia ae ana he mau kauhale hou i kupono no na manao ano hou, e loaa aku ana 1 na lke akeakamai pili hoonaauao iloko o na hanauna e hoea mai ana. (Aole 1 pau.)