| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | ELUA NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 19, 1927 | |
| | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | |
| | | Ku mai ka Mokukuna Lanikai ma ka Poaha i hala me na tona i'a he 15, e laa ka ulua ame ka amaama nunui; na honu nunui ame na iole rabaki. Maluna
loa mai ka hema mai, ke Kapena F. A. Peterson, L. A. Kakina; malalo iho, o Paul Beyer ka lunanui o ka hui hana hau ame ka hui lawai'a. Ma-
waena ae, ke kii o ka mokukuna Lanikai, a ma ka akau ae ke Kapena Peterson me kekahi honu nui; a malalo loa ma ke kihi hema o ka puulu
ia i holo ma ka huakai lawai'a no na moku hapapa pearl ame Hermes. | | |
| | | |
| | | KUPAA O CLEM GOMES NO NA
KEIKI HANAU I ke ahiahi Sabati nei i hoi aku ai ka opio Lunamakaainana Clem Gomes no kona home i Kauai, ka moku Kaili La. Ua ohuohu oia me na lei like ole i hooleiia iluna ona e na makamaka o ke kulanakauhale nei no ka hoike ana i ko lakou ohohia iaia no kona makaala i ka pono laula o ka lehulehu. Iloko o na la hahana he elima mamua o ka hookuu ana o ka ahaolelo, ua ku ola me ke Senatoa Charles A. Rice e kakoo ana i ka Bila Haawina i hooholoia e ke aha Sanate, a no ka mea, pela wale no e paa ai kekahi o na paahana o na keena aupuni a e
hoomahuahuaia a'e ai hoi ka uku o
kekahi o lakou. O ka hapanui o la-
kou, he poe oiwi Hawaii. Iloko o keia kau, ua hapaiia mai he kanawai civila (Civil Service) i ka hale o na lunamakaainana elike me ko ka oihana makai o Honolulu nei, no na keena aupuni apau loa, o ia hoi, ma kela kanawai, ma ke ano ike a naauao wale no e loaa ai na hana aupuni, oiai na'e o kekahi o keia mau oihana, e laa ke kiai pa, pulumi hale, a pela aku, he mau oihana hiki wale no ia ke hoopihaia me na kanaka kupono me ka ninauninau mua ole ia elike me ka manao o ua kanawai la. Ua ku aku keia opio a kue ikaika aku i keia kanawai ana i kapa aku ai me ka wiwoole, he kanawai umiapuaa i na keiki hanau o ka aina, i wahi e pau aku ai ka hapanui o na
oihana aupuni kupono i na malihini
e komo makawalu mai nei iloko o na
aekai o Hawaii aloha nei. Pomaikai wale ke teritore i na
opio o keia ano. Haaheo wale no hoi
o Kauai, Manookalanipo i kana pua.
MAKEE HAWAII. HOOKU'IIA HE KEIKI
E KE KAA HOLO AKU
NAE KE KALAIWA Ma ka auwina la o ka Poalua o ka pule i hala, he keiki o 10 makahiki nona ka inoa o Edward Frager no ke alanui Ala Moana, ka i hooku'iia e ke kaa oto i kona wa e hele aku ana no kekahi aoao o ke alanui Moi a mahope o kona hooku'iia ana ua hoomau aku la no ke kalaiwa i ka holo ana me ka haawi ole iho e kekahi kokua iaia, a i ole lawe aku la hoi iaia i ka halema'i o na poino ulia. O kahi ka i laki ai he mau paholehole lilili wale ka i loaa iaia. Ma ka hoakaka a ka poe i ikemaka mai i kela hooku'iia ana o kela keiki he paalole ka ko ke kalaiwa o ke ka-i elike me kekahi o na kana-
ka hana oloko o ka hokele ma Wai-
kiki. Ma ka huli ame ka ninaninau
ana a na makai i paa aku ai ke ka-
laiwa lokoino nona ka inoa o Dionsio
Fernandez, he kanaka hana no ka
hokele, ma Waikiki aia ma ke alanui
Lakimila kona hale, i ka hopuia. Ua hoike ae o Fernandez i ka makai, na ke kaa ana i kalaiwa ai i hooku'i aku i kela keiki a eha. O ke kumu o kona ike ole ana iaia, o ke kaa ana aku no ia o kona kaa ma kekahi aoao he o ke kaa uwila a ike ole oia i ka holo ana ae a ke keiki i ke alanui. Ua hopuia oia no ka
holo ana ae o kona kaa ma ka aoao
hema o ke kaa uwila a no ka eha
ana o ke keiki, a no ka hiki ole ana
e loaa ka mea nana oia e bona $100.
Ma ka olelo a ka makuakane o ke ke-
iki e hele ae ana oia e hoohiki i pa-
lapala hopu no ka hopuia o Fernan-
dez no ka holonui. | | |
| | | | | | | | | | KA HAIOLELO A KA LOIO
KALANA KAULUKOU
NO KE KULA KAME-
HAMEHA. Ma ke anaina hoolaule'a i malamala ae ma ke kahua o na Kula Kamehameha, ma ka uawina la o ka Poaono, Aperila 30, 1927, ke anaina hoolaule'a i akoakoa ae ai na haumana kahiko o kela mau kula, na makua ame na keiki, i hoonaauaoia ma na Kula Kamehameha, o ka Loio Kalana A. G. Kaulukou o ke kalana o Kauai, ka mea iaia ka haiolelo ano nui ma kela la, a no ka pomaikai o ko ke Kuokoa poe heluhelu, a no na haumana apau o na Kula Kamehameha, ma ka auwina la o ka Kamehameha, ame ka lehulehu no o na Hawaii, ke hoopukaia aku nei kana haiolelo ma ke ano nui mahope ae nei. O kela anaina hoolaule'a o ka malamaia ana, o ka ekolu iho la ia o na makahiki i hoakoakoaia ae ai na Kamehameha apau i kahi hookahi, he hana e hookamaaina ana kekahi me kekahi, na makua ame na keiki, i hoolilo i na Kula Kamehameha i home hoonaauao no lakou. O kela ka haiolelo a ka Loio Kalana A. G. Kaulukou ma kela anaina hoolaule'a: He pule wale ae nei no i hala mai keia la aku, i malama ae ai ke Kula Nui o Hawaii he "La Kula Nui", o ka manao nui i kulike ai me ka hoakaka a kekahi o kona mau haumana no ka hoike ana ae ia Honolulu nei aole ke Kula Nui o Hawaii he mea palaueka wale no a i ole he mea hoohiehie wale iho no paha. I keia la ua akoakoa hou mai kakou ma keia anaina piha makahiki i kapaia ka "La-Hoakoakoa-o-na Makua-ame-ka-Poe-i-Puka"' no ka waiho ana aku i na Kula Kamehameha imua o ka noonoo o Hawaii nei. E haawi ana ia i manawa maikai no na haumana e hoikeike ae ai a e hoakaka mai ai imua o kakou i na hana a lakou i lawelawe ai iloko o ka makahiki. E haawi mai ana ia i manawa maikai ia kakou e ike aku ai i na mea a Kamehameha e hana nei. Aka nae aole o kela wale iho la no pau. No'u iho ua loaa iaia he aoao nani pilikino. Ua hoala mai ia i ko kakou noonoo, ua kupono loa ia Kamehameha ko KAKOU kula, ko KAKOU home imi naauao, ke hoolalelale i na ninau elike me keia: Heaha kau i manao ai no Kamehameha? Heaha ka papahana ame ke ake nui o Kamehameha? Hoomakaukau no Keia Ola Ana Mahope o ka makaikai ana i na hana hoikeike i hoomakaukauia no kakou, ua hiki loa ke paneia ka ninau mua iloko o ka huaolelo hoohookahi, "NANI". Aka me ka maalahi loa o kela haina i ka nana aku, aia nae iloko olaila he mea ano nui ko'iko'i loa. O kona manao ua maheleheleia na mea i a'oia ma Kamehameha e komohia ole ai ke keikikane a kaikamahine paha o Kamehameha iloko o ka pilikia. He kaikaina ko'u i imi aku i ke au o kona ola ana ma ka hana himeni. I ka halawai ana nae me kekahi hoaloha ma kekahi la i ike iaia ma ka aina makua ninau aku la au iaia — "Pehea kuu kaikaina e noho mai nei? Pane mai la kuu hoaloha. "He maikai loa kona noho ana"— a hoikeike mai la i kekahi hana a ka mea aa, me ko'u hialaai maoli ma ke kuhikuhi ana i kona waha kau mai la i kona mau manamanalima a kuhikuhi iho la i kona mau manamanawawae-e hoike mai ana, he nani kana mele ana palanehe ka paani ana i ka piano a he hiehie ka hula ana. Ina no ko'u ninauia mai e kahakaha i ke kii o ka haumana o Kamehameha, owau pu kekahi e lawelawe aku ana i ka hana a ka mea aa, ma ka hana ana penei, e kuhikuhi ana ma ka lae, ka maka, me ka paa i ko'u mau lima e hoikeike | ana no ka loaa o ka noonoo maikai, ka maka ike ame na lima makaukau. Aole he maalahi o ka haina no ka ninau elua, ma ka mea oiaio maoli, he ano hoouluhua. Ma ke ano maoli aohe a kakou mea e hana nei ia Kamehameha ma ke ano pololei, malia paha ke hana nei no kakou ma kekahi ano okoa ae. Eia, aole kakou i kaheaia mai no ka hoahu ana i waihona dala no ka malama ana i keia mau kula. Ua hiki nae ia kakou ke kokua ma ke kukulu ana ia Kamehameha imua no na hana mikiala o ko kakou teritore. Ua hiki ka poe o kakou i ike pono i na hana hoikeike o keia la ke hoike aku i ko kakou mau hoaloha ame na makamaka ke hoi aku kakou no ko kakou mau home. Ka Mea Hiki i na Makua ke Hana. Ina e hooikaika na makua i ko lakou manao e hoomau i ka lakou poe keiki maloko o keia mau kula, alaila ua lawelawe lakou i kekahi mea. Ke pahola laula nei kekahi olelo, aole he hoomau o na keiki Hawaii i ka noho ana maloko o na kula, ma ka lakou mau wahi e hele ai, ahiki i ko lakou hookuu pono la ana mai. Lehulehu wale na kumu no kela paupauaho. Aka nae me he mea la ma ko'u manao, ma ka hapanui o na kumu, o ka paupauaho o na keiki, no ke ake nui e hele i ka hana a haalele i ke kula, me ka mihi nae ma na makahiki mahope aku, elike me ka hapanui o kakou i hana ai pela. Ma keia wahi i kaheaia ai na makua e hooko i ka lakou mahele o ka hana. He mea pono e hoohana lakou i na alahele apau e koi aku ai a e hoeueu aku ai i ke keikikane a kaikamahine paha o hoomau ahiki i ka pau pono ana o na haawina i hoomakaukauia maanei a ma kekahi wahi okoa aku paha. He mea oiaio, ua lilo kekahi o ka poe i haalele i ke kula mamua o ka hookuuia ana no ka hele ana i ka hana i poe kanaka a i poe wahine holomua loa. Aka nae he poe kakaikahi wale no lakou o ka nui aole pela. I Kula Hou O ka papahana no Kamehameha he mea ano nui loa la. Iloko o na la kakaikahi wale no i koe, e paa ana na anaaina i ka hana ma ka hoolala ana i keia mau kahua i lilo i wahi hoano na ko kakou mau wawae no kekahi hana okoa aku. E hoohioloia ana keia mau hale na lakou i hoomalumalu i ka hapanui o kakou i ka honua, no ka waele ana ae i ke alahele a malaelae no Kamehameha nui hou ae. E kukuluia aku ana he halekula hou no Kamehameha ma kela mau puu e ku mai la, mao kahi nona ke kahua akea e hiki ai ke apo mai i kona mau mea i makemake nui ia, a o kahi kilakila o ka nanaina ame ke kulana o ke ea. Ua hooiaia mai la kakou, e hoolakoia ana ka hoonaauao ana aku i na manao ano hou ma keia kula. Ma kahi o keia mau hale, e kukuluia ae ana he mau kauhale hou i kupono no na manao ano hou, e loaa aku ana i na ike akeakamai pili hoonaauao iloko o na hanauna e hoea mai ana. (Aole i pau.) PAUAHO MAI KA LUNA-
HOOIA CHAS. WILCOX Maloko o ka Halema'i Malulani,
ma Wailuku, Maui, i pauaho mai ai
ka Lunahooia Charles Wilcox i keia
ola ana, ma ke kakahiaka o ka Poa-
ono aku la i hala, i kulike ai me
ka nuhou kaumaha, o ka loaa ana
mai i keia kulanakauhale mai Wailu-
ku mai, ma kela Poaono no.
He ma'i puuwai ke kumu o kona
make koke ana; a ua lilo ka nuhou
kaumaha o ka pahola ana ae ma
kela kakahiaka, i mea hoehaeha aku
ka manao o ka lehulehu o na ma-
kaainana ma Maui, no ka mea ua | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | pili aloha oia me lakou apau.
Ua hanauia o Charles Wilcox na
Ulupalakua, Maui, ma ka la 13 o
Dekemaba, 1862; nolaila ma koha ma-
nawa i hookuu ae ai i kona aho hope
loa, ua piha iaia na makahiki he 64
me 5 mahina me hookahi la o ke
ola ana.
He keiki o Charles Wilcox na Wil-
liam Slocum ame Kalua Wilcox, a
ma ke kula hanai o Haleakala Maui,
kona wahi i hoonaauaoia ai. Iloko
o ka mahina o Augate 1885 i mare
ai oia ia Miss Elnor Milnor Halstead
o Ulupalakua, a mai ia laua mai na
keiki lehulehu e oia nei, oia o Ro-
bert, William, Lucy, Charles, Elnor,
Mabel, Johanna, Phoebe, Sally ame
Kaui Wilcox.
O Charles Wilcox, ka lunahooia
mua loa i kohoia no ke kalana o
Maui, a ua koho mau ia oia i na
kau koho baloka apau o na luna oi-
hana o kela kalana, a na ka make
o ke kikoo ana mai la i kona ola,
i hoopokole mai . ..ana mau hana
ma keia ao.
Mamua o kona kohola ana i luna-
hooia no ke kalana o Maui, he mau
oihana lehulehu kana i lawelawe al
no ke aupuni teritore, o ia kona noho
kumukula ana mai ka 1880 a i ka
1890, he kakauolelo no ka ahaolelo
o ka 1901; he kakauolelo no ke papa
ola mai ka 1891 ahiki i ka 1901; uu
noho kakauolelo noloko o ke keena
o na hanahou, mai ka 1901 a i ka
1903.
Ma ka ahaolelo koke aku nei i
pau, i hooholoia ai e haawi iaia i
ukuhoomau o elua haneri dala no
ka mahina ahiki i kona make ana.
He kaikaina o Charles Wilcox no
Robert K. Wilcox ka elele lahui mua
loa i kohoia mai Hawaii aku nei
i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona. | HOOLAHA HOOLEWA Ke kauohaia aku nei na lala apau
o ka Ahahui Kamehameha, a hoea
ae ma ke anaina hoolewa o ko la-
kou hoahanau, KEAWE KALA, e ma-
lamaia ana ma kela auwina la hora
2:00, ma ka hale waiho kupapa'u 4
Borthwick, kihi o na Alanui Nuuanu
ame Kula. Wm CHUNG HOON, JR. Kuauha^
Uku Koke Mai i ka Auhau Mana-
wale'a.
6463— Mei 19. HOOLAHA HALAWAI. Ua makemakeia na lala apau o ka
Ahahui Nai Aupuni e akoakoa M
ma ka Moose Hall ma ka kihi o oa
alanui Betela ame Hokele ma Ewa
ma ka hora 1 p. m., o kela Sabati
ae Mei 22. no ka noonoo ana i ke-
kahi mau kumuhana ano nui e plM
ana i ka Ahahui. MRS. MARY ROBINS. Peresidena. 6463— Mei 19. HALE O NA ALII O HAWAII
(Ahahui Poo) E malamala ana ka halawai ku.
mau o ka (Ahahui Poo) o ka Hala
o Na Alii o Hawaii, ma ka Homi
Hall i keia Poalima Mei 20, 1927,
ma ka hora 7:00 p. m.
Ma ko kauoha a ka Iku 4U4^ ' wmni AKKO, Iku Kau. 6463— Mei 19. HOOLAHA HOOKAPU KAI LAWAI'A Ma keia ke papa loa ia aku nei ua
mea apau, aole e hele e lawai'a ma ki
kai konohiki o Wamamalu, Koke
Head, i lilo mai ia'u ma ka hoolima-
lima mai ia Alani Kewiki mai, ka
haku aina o Wamamalu i oleloia. Ua
kapu loa ka hele ana i ka lamalama,
l ke o i'a ame ka lawai'a upena.
Owau no me ka olalo,
BONIFACE J. KAMAKAU.
Honolulu. Mei 17. 192?.
6463— Mei 19, 26; Iune 2. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | MAKALAPUA KE PAKAUKAU O
KELLETT MA KONA MANAWA
I HOI HOU AE AI I KA HANA Mahope o ko John R. Kellett kaa-wale ana mai ke keena mai o ka Makaikiu no ekolu mahina ame hapa, a iloko o ia manawa i kapaeia ai e ku ana na kumuhoopii kue iaia no ka ohumu, ma ka Poalua nei i hoi hou ae oia ma kona pakaukau mahope o ka hoopauia ana o ka manawa o ke kapae ana iaia a hoihoi houia ae oia ma kona kulana mua Ma ka Poakahi ka hoike ana ae o ka Makai Nui Desha no ka pau ana o ko Kellett kapaeia ana. No ko Kellett noho paa ana iho maloko o kona keena oihana he ninau ia na ka manawa e hoike mai no ka mea, aia ka nana ana aku maluna o ka ka papa lunakiai olelo hooholo ma ka lakou halawai o ka auwina la Poalua nei. Hookahi mea i ikeia aia he like ole o na manao mawaena o na hoa o ka papa lunakai kekahi poe he makemake no lakou e noho mau iho o Kellett ma kona keena oihana mua ma ke ano he poo no ka oihana Makaikiu, a o kekahi hapa o na hoa o ka papa aohe makemake iaia e noho hou iho. Ma ka manaoia ua manao no o Kellett e noho maloko o kona keena oihana ina nae he malaelae ke kula aohe hu'e pueo. Piha Ke Pakaukau I Na Pua. Ua piha ke pakaukau a he moani wale no ka rumi o Kellett i na pua a na hoaloha o ka lawe ana ae ame ka poe i makemake pu iaia. Ua like ka rumi o Kellett me he home la. Mai ke kakahiaka nui o ka Poalua nei ke komo ana ae a na hoaloha me na pua me ka lululima aloha pu ana me Kellett ahiki i ke awakea, i kekahi poe e hele aku ana e komo mai ana kekahi poe, he hoike ana mai kela ne kanaka ohohia loa ia oia e ka lehulehu a iloko o ia manawa apau aole oia i hoakaka mai i kona manao no kona noho mau iho ma kona keena a no kana nana paha e hana aku ana ma keia mua aku, ua noho hamau loa oia. No ka papa lunakiai olelo hooholo e hooholo mai ana no ka hoihoi hou ae ia Kellett i Kapena no na Makaikiu he mea kanalua loa ia mamua ae o ka noho ana o ka papa ma kana halawai o ka auwina la o ka Poalua nei. He elua ka o na hoa o ka papa i kakoo i ka manao o ke komite makai o ka papa no ka hoopau ana ia Kellett ma ka oleloia ua hoopau laua (Mai ka AoAo 2 Mai)
ia manao ana o laua pela a aole ka
laua e koho ana maluna o kekahi
olelo hooholo e laweia ae ana no ka
hoopau Ioa i ka oihana makaikiu.
O Kellett i nei manawa ke kikowaena
o na maka kikipu a ka papa a he
paio hahana ke aia ae ana no ka
hoihoi hou ana ae ia Kellett ma | kona kulana mua ma ka halawai o ka hora 4 a ka papa. Ma ke awakea o ka Paalua nei o ka mahele o na hoa o ka papa i kakoo ia Kellett oia o Sylva, Wright ame Correa ua makaukau lakou e paio aku no ka haule o kekahi olelo hooholo e laweia mai ana no ka hoopau loa ana i ka oihana makaikiu. O ke komite makai a ka papa ma ka oleloia i hoomaka i ke kue ana ia Kellett a i ae hoi no ka hoihoi hou ana ae ia Kellett, ma ka mea i hoikeia mai ua mahae ka, elua i ka hookahi. He hoike mua ana mai keia aole e lokahi ana ka hoike a ia komite a he haawi ana mai hoi i na hoa o ka papa e kokua ana i ko Kellett hoihoi hou ia ae i ka ikaika e hoohoka aku ai i ka olelo hooholo e hookomoia ae ana. Hoike Ae I Ke Komisina He leka ka ka Makai Nui Desha o ka hoouna ana ae i ke komisina ninaninau hana e hoakaka ae ana no ko Kellett hoihoi hou ia i ka hana. Ma ka la 14 o Mei ka hoounaia ana ae o ka leka aohe ka i loaa ae i ke kakauolelo a ke komisina ahiki i ka hora 6:53 o ka Poakahi nei. Ua hoouna pu ia ae he leka i ka Lunahooia Bicknell ma ke kakahiaka Poalua nei e hoike ana no ko Kellett hoihoi houia ana i kona kulana mua. PEPEHIIA HE HAOLE
E KEKAHI MAU KANAKA No kekahi mau moku me na pala-
pu ma kona mau maka i laweia ae
ai o C. V. MacLatchy he haole no
Puuloa nei no ka lapaau ia mai o ia
mau wahi o kona kino i eha mamuli
o kona palukuia ana e kekahi mau
kanaka elua e kau ana maluna o ke
kaa oto maluna o ke alanui Muli-
wai a laweia ae kekahi mau apana
dala liilii mai kona pakeke ae ma-
hope o kona palukuia ana.
Ma kana hoakaka imua o ka ma-
kai nana i ninaninau i ke kumu o
kona eha ana, aneane ma ka hora 7 o
ke ahiahi Poakahi maloko ka oia o
ka Paka Aala ma ka manawa a ke-
kahi mau kanaka elua i hookokoke
aku ai iaia, a ninau aku la ina e
huli ana oia i wahine. Ua ee aku
la oia iluna o ke kaa me laua a ma
ka noho mamua me kekahi o na ka-
naka kona wahi i noho ai a hookahi
o na kanaka i noho ma ka noho ma-
hope o ke kaa. O ko lakou holo ka
ia a hiki i ke alanui muliwai a lele
iho la ua haole la ilalo. Ua hele aku
a oia a komo aku la ma kekahi ala-
nui ololi pouliuli mahope aku na
kanaka a malaila oia i palukuia ai e
na kanaka elua i noi aku ai e kau
pu aku me laua, ahiki i ka aneane
e pau kona ike. Mahope o kona pe-
pehiia ana i hele ae ai oia i ka hale-
ma'i o na poino ulia no kona lapaau-
ia mai. Ke huli mai nei na makai
no ia mau kanaka pow. | O KALANIANAOLE KA
INOA O KE ALANUI HOU Ma ka halawai a ka papa lunakiai o ka noho ana ma ka po o ka Poalua i hala, i hookomoia ae ai he olelo hooholo e ka Lunakiai G. F. Wright a i apono lokahi ia e na hoa, e kapa ana i ka inoa o ke alanui holopuni elua e hoomaka ana mai ke kumu aku o ka pali o Nuuanu a e holo ana ma ke alanui Waimanalo ahiki i ka lae o Makapuu "Ke Alanui Kalanianaole." Elike me ka lilo ana o ke alanui holopuni Kamehameha i nei manawa i mea hoomanao no ka hanohano o ka Na'i Aupuni, ka mea nana i na'i na mokupuni a lilo i hookahi aupuni, pela e lilo ai ke alanui Kalanianaole i mea hoomanao no ka hanohano o ke Keikialii Jonah Kalanianaole, ka mea i oi aku ke kaulana iloko o ka moolelo hope iwaena o kona lahui, a o ka Elele hoi a Hawaii i ka Ahaolelo Lahui no na makahiki he iwakalua. O keia malalo nei ke kino o ka olelo hooholo ma ke ano nui. OIAI, ua haawi ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole i kona manawa e ola ana iaia iho no ka hana me alunu ame ka manaka ole no kona lahui kanaka ame ko lakou mau mokupuni i alohaia, a OIAI HOI, o kana hana kilakila loa i hana ai no ka lahui ame kona naauao ame ka piha noonoo no na hana e pono ai o Hawaii ame ka lahui kanaka o Hawali he mau mea waiwai nui no ka hoomanao ana nona ma o ka hana ana i kiahoomanao mau loa no kona inoa, a OIAI o ke alanui mai ka hui ana o ke alanui Kamehameha ma ka hale ma ka hapalua o ka pali me ka holo ana ma ke alanui konakalika ame iliili i ailaia ahiki i ke komo ana i kauhale o Waimanalo a mailaila aku ahiki i ka pauku elua o ke alanui i oleloia a e haawiia aku ana no ka hana ana ma ka aelike maloko o na mahina ekolu e hiki mai ana, no ka hoohui ana me ke alanui o ka hale ipukukui o Makapuu i nei manawa alaila mailaila aku ma ka laina e holo ana ahiki i ka lua puhi a ma ke alo aku o ka pali ame na pali maloko o ka Paka Koko Head, e hoohui ana me ke alanui paka i nei manawa e hanaia mai nei alaila mailaila aku a e holo pololei ana ma ke alanui i ikeia i nei manawa ke alanui Kuliouou ahiki i ka hui ana me na alanui Waialae ame lsenberg, he alanui i manaoia he luaole ka nani a e kaulana hoi ma ke ao no kona nani, a OIAI HOI, e lilo ana ke alanui i oleloia he kiahoomanao kupono loa no ka hoomanao ana i kekahi mea nana i hana i kekahi moolelo kaulana no Hawaii, nolaila "E HOOHOLOIA e ka papa o na | | | | | | | | | |
| | | |
| | | |
| | | lunakiai o ke kulanakauhale a kalana o Honolulu, Teritore o Hawaii o ia alanui i oleloia a e kapaia a e ikeia ma keia, ke alanui Kalanianaole." "A E HOOHOLO HOU IA e hoopaaia keia olelo hooholo ma ka moolelo o ka papa o na lunakiai i oleloia a e hoolakoia aku hoi na nupepa me na kope o ka olelo hooholo." | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
