Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 13, 31 Malaki 1927 — Page 6
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| AOAO NO NA MANAO PEPA SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO. | | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| NA MOOLELO HOONANEA NA NUHOU KALAIAINA ME NA NUHOU O KA MANAWA | | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| EONO NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 31, 1927 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| UA POLOLEI KA MANAO O KA PAPA LUNAKIAI Ma ka ninau e pili ana i ke kapa ana aku i na inoa o na kula ma Honolulu nei, ua haawi ae ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale, i ke apono ana, i ka olelo hooholo, a ka Lunakiai Sylva e haawi ana i ke kuleana ame ka mana i ka papa e kapa ai i na inoa, me ke kuleana ole o kekahi mea i pili ole aku i ka, papa lunakiai, ke kapa i kana inoa iho i makemake ai. Ua ala mai kela keehina i laweia ae e ka papa lunakiai kulanakauhale, no ke kapaeia ana o ka inoa Cummins, a kapaia aku Ia i inoa o Wakinekona, ma ke Kula Kiekie Opio, i kukuluia maluna o ka aina o John Cummins; me ka hoopukaia ae o kekahi mau manao hoakaka lehulehu o kekahi poe maluna o kela mau inoa a elua, e kakoo ana, a e ku-e ana i ua mau inoa pakahi la. Ma ka nana aku i ka nee ana o ke au o ka manawa, ua ma-haelua ke ano o ka noonoo ame ke kulana o na kanaka e ola nei i keia wa, o ia hoi, no na kupa o keia mau mokupuni o Hawaii nei, aia iloko o lakou na manao makee, i na inoa Hawaii, pela na hoomanao ana no kekahi mau makaainana ame na alii kiekie, no lakou na inoa, a lakou i hiipoi mau ai, a i makemake loa ai e mau aku ke o ana, i na hanauna ma keia hope aku. Ma ka aoao hoi o na malihini, aole wahi noonoo iki iloko o lakou no na inoa Hawaii, ame na kanaka nui a ko'iko'i o keia mau mokuponi; e kikoo ana no ko lakou noonoo, i na inoa okoa loa, elike me ko lakou malihini ana; a malalo iho la o keia kulana i kapaeia aku ai ka inoa o John Cummins mai ke Kula Kiekie Opio aku, e ke Kahukula Nui Crawford, a kapa aku la oia i ka inoa o Wakinekona, ka Peresidena mua loa o Amelika; a i hoopakele wale ia no keia inoa o Cummins, ma o ke apono ana ae o ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale, e mau aku ka mana ame ke kuleana kapa i na inoa o na kula me ka kela papa, aole me kekahi mea okoa aku. O ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale ke kuleana ame ka mana e kapa ai i na inoa o ko kakou mau alanui; me ke kapaia ana o kekahi mau inoa Hawaii lehulehu e o mai nei i keia manawa; ina paha no ko kakou apono ole ia mau inoa i kapaia hookahi, mea nui, o ia kela mau inoa Hawaii, aole he mau inoa ma ka olelo Beritania, oiai no nae aole i nele ke kapaia ana o kekahi mau alanui, i na inoa haole. Ma ko kakou ano he poe Hawaii, a he kupa maluna o ko kakou aina hanau, e lilo i hana na kakou, ke kakoo mau ana i na inoa o kekahi poe Hawaii, i kupono e kapaia aku maluna o na kula a mau alanui paha: ina u akupono kela mau inoa e kapaia, mamuli o ko lakou lilo ana i poe kuleana i na wahi a i na hana paha e manaoia ana e loaa i mau inoa. Nui na inoa Hawaii i kapaia aku ma kekahi mau wahi o keia kulanakauhale ke nalowale loa aku nei nae kela mau inoa, o na halekula hou, e hoea mai ana i ka manawa e ala hou ole mai ai he pilikia ma keia mua aku, ua kaa wale no i ka papa lunakiai ke kuleana e kapa ai i na inoa, aole i ke- kahi poe okoa aku, me ka nana ole ia o ko lakou kulana oihana. KA NINAU WAI O KA POE HOOKUONOONO O WAIANAE. Ma kekahi mau la aku nei i hala, ua hookomoia aku iloko o ka hale o na lunamakaainana, he hooponopono kanawai, e koi ana e hookaulike ia ke kau ana i ka auhau wai o ka poe e noho nei ma na aina hookuonoono o Lualualei ahiki i Na- nakuli, Waianae, me ka auhau wai a ko Honolulu nei poe e uku nei malalo o ke ana mita. Ma na hoike i loaa mai i keia keena, ua hookauia aku kekahi pilikia nui maluna o ka poe hookuonoono o Lualualei, aole wale no, mamuli o ke kiekie loa o ke ana auhau wai i kauia aku maluna o lakou, aka mamuli kekahi o ko lakou koiia ana aku, e uku ma ke ano hoopaa i kekahi mau dala, no na mita i hookomoia aku, ka mea i hana ole ia ma Honolulu nei. No ka pono o ka poe hookuonoono e noho mai nei ma kela mau aina ma Waianae, he hana kupono loa na na hoa o ka ahaolelo e noho mai nei ka hele maoli ana e nana no lakou iho i ke kulana o ka noho ana o kela poe; a e loaa mai ka ike ia lakou no ke ano o ka wai e hoolakoia nei i ka poe hookuonoono, ame kekahi mau mea e ae he nui, e hoopau ia ai ko lakou mau pohihihi, no na mea kupono e hanaia aku ai no kela poe. Mamuli o ka hookuuia ana o kekahi mau Pilipino elua, no laua ke kaa otomobile i hooku'i aku ai a loaa ka poino i ka mea i hookuiia aku e ke kaa, e na kiure o ka aha hookolokolo kaapuni i kela mau la aku nei i hala, no ka lawelaweia ana o na hana hoeha ma ke ano hooweliweli, i wahi e ae okoa ae ai kela mau Pilipino i ko laua hewa; i haawiia mai ai he haawina a'o kupono Ioa na na poo o ka oihana makai, e hana aku ai ma keia mua aku i na lawehala, o ia hoi o ko lakou kapae loa ana i na hana hooweliweli, i wahi e ahewaia aku ai ka poe e hopuia ana malalo o na hewa like ole. He mea na na makaainana o Hawaii nei, e haaheo ai, o ka oi Ioa aku nae, i na makaainana o keia kulanakauhale, no ka loaa ana ia kakou o kekahi hale banako kilakila loa mamuli o ka hoauia ana, ame ka wehe hamama ia ana ae o ka hale banako hou o ka Banako o Hawaii, ma ka Poakahi iho nei, he hoike maopopo loa keia no ke kulana holomua o keia te-ritore ame kona mau oihana lehulehu iloko nei o ka aina. Eia ke aupuni kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, Hoko o ke kulana kupilikii, ma na mea pili dala no keia nee ana aku, elike me ka hoike a ke komite waiwai o ka papa lunakiai o ka waiho ana ae imua o ka papa ma ka halawai o ka e pono ai e hookauia aku, aka maluna no ia o na poo o na kee-po o ka Poalua iho nei; aole nae maluna o ha'i aku na ahewa na oihana ame ka papa o na lunakiai, no ko lakou lawelawe ole ana i na loina hoomakaulii, ma ka hoolilo ana i na dala o ka lehulehu. Ke hoonioni hou ia mai nei ke kanawai Sabati i keia manawa e ka ahaolelo kuloko, o ia ka hoonoa ana i kekahi manawa o kela la, no ke kuaiia o kekahi mau waiwai, ame ka hoonoa ana aku i na mea i hookapuia i keia manawa. Elike me ka moolelo o kekanaka kumeka kamaa ame ka elepani, pela no ka oiaio Ioa o ka mea a kakou e nana aku nei, e hoea mai ana i ka manawa e hooliloia ai ka laahia o ke Sabati i mea ole; no ke kumu he uuku loa ka mahele o na makaainana I manaoio i na a'o ana a na hoomanalo kakou; aia ka hapanui, ma ka aoao e nana ana i ko lakou pomaikai pili honua wale no. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Palua ka Nui e ke Kaahele Ana i Hawaii nei ILOKO O 5 MAKAHIKI Hoomau i ka Hoolaha Nui Hou ae ka mea e mau ai ka ulu ana 8.000 poe makaikai i kipa mai i Hawaii nei i ka 192l. 16762 i kipa mai i ka makahiki aku la i hala. Ua hoike mai na huahelu i ka pii mahuahua mau ae mahope mai nei o ka hoolaha mau ana aku o Hawaii nei, e hoikeike ana i ke ao holookoa i kona mau luhiehu ma ke ano he aina nani no ka hoomaha ana apuni ka makahiki. Ua pii mahuahua mau ae ka haawina no keia hoolaha ana. I ka makahiki aku nei i hala ua hiki aku ka hoolilo ma kahi kokoke loa i ka $130.000. He mea pono ia e hoomahuahuaia ae i ka $200.000 no na makahiki pakahi elua e hoea mai ana. O na hopena i ikeia no na makahiki he 25 i hala ua hoike mai ia e upu aku kakou no ka holomoku mai o ke kaahele ana ma ke ano mahuahua, elike me ka nui o ka hoolaha ana. Aohe i "mahinu iho" na mea pili ia Hawaii nei. Ua hiki ke loaa na wahi kiekie i keia Oihana Mikiala Ekolu i moeuhane ole ia iloko o na makahiki pokole i hala aku nei. Ua ohi ia i kona mau pomaikai, ma ke ano pili pololei loa a pili kapeke paha, iwaena o na kanaka APAU o na Mokupuni APAU. O kona holomua neemau me ka mahuahua o ia ka holomua no na mea apau—o ia hoi o OE kekahi! Aole i hoopilikia aku o Hawaii nei i ka poe i manaoio iloko ona mamua aole ia i keia manawa. Ke noi aku nei makou ia oe e manaoio iaia i keia wa a e hoike ia manaoio ma ka hana. I ka manawa e kipa aku ai kekahi lala b ke Komite e ike ia oe i keia pule ae, e haawi me ka lokomaikai i hoike no kou manaoio ma keia hana kilakila. KE MANAOIO NEI MAKOU IA HAWAII E Hooulu Kakou! Komite o Hookahi Haneri E hana ana no ka Hooi Ana ae i ka Waihona no ka Hoolaha Ana no Hawaii, Kakooia e na Ahahui Kalepa i Huiia o Hawaii. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kekahi Hiona Keia Oloko o ka Banako Hawaii e Huli Mai Ana i ke Alanui Moi. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||