Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 12, 24 March 1927 — IKE NA HOA O KA AHAOLELO I NA MALA HALAHIKI MA LANAI [ARTICLE]

IKE NA HOA O KA AHAOLELO I NA MALA HALAHIKI MA LANAI

Elike me ke kono i paholaia mai i na hoa o ka ahaolelo kuloko, no ka holo makaikai ana ma ke ano he mau malihini hanohano, na ka hui kanu halakahiki Hawali, i ka mokupuni o Lanai, ua hookoia aku ia kono me na manao ohohia e na solona kaukanawai, ma ko lakou hoea kino ana aku no kela mokupuni, a ike me ko lakou mau maka ponoi, i na mea a ka hui kanu halakahiki i hana ai maluna o kela mokupuni iloko o keia mau makahiki pokole loa. Ua haalele iho na hoa o ka ahaolelo ia Honolulu nei, ma ka po o ka Poaono aku la i hala, a ma ke kakahiaka o ke Sagati ae, i ku aku ai ma Lanni, a mahope iho o ka paina kakahiaka, i lele aku ai na mea apau nouka o ka aina, me ka hoohalaia ana o kekahi manawa ma kela kakahiaka, e na malihini, ma ka makaikai ana a ma ka nana ana i ke awakumoku. Mahope iho o kela makaikai ana ike awakumoku, i kau aku ai na mea apau maluna o na kaa otomobile, a holo aku la no ka makaikai ana i na aina i kanuia i ka halakahiki, oiai hoi kekahi poe, i holo aku ai e makaikai i na kauhalo o ka hui halakahiki. Mahope o ka huli hoi ana mai o na malihini, mai ka lakou mau huakai makaikai mai i na aina i paa i ka halakahki, i paneeia mai ai he mau papaaina i hoomakaukauia o na lunanui ame na limahana o ka hui kanu halakahiki, a ua haupa iho na malihini i na meaai i paneeia mai imua o lakou me na manao hoomaikai ame ka mahalo i na kamaaina. No ka hoikeike ana mai i ke kulana oiaio o ka hui kanu halakahiki Hawaii ma ka mokupuni o Lanai, i kono mai ai ka Peresidena Dole o ka hui, ina mea apau e akoakoa maloko o ka hale kiionioni, a i ka hoea ana o ka lehulehu malaila, i waiho mai ai ka Poresidena Dole, i kana hoike, no na mea i hanaia e ka hui kanu halakahiki.

Wahi ana, ilok6 o keia mau makahiki pokole wale no elima, ua hooliloia aku e ka hui kanu halakahiki Hawaii, ma kahi o ka $25,000,000, o na wahi i hooliloia a i kela huina dala nui hcwahewa, ua ukuia aku i na ukuhana o na limahana, no ka hoolaha ana, i ka ahahui kalepa o Honolulu nei, i ka buro o na malihini kaahele, i na auhau o ke tetitore ame na auhau federala, na mahele puka, na ukumoko ame na uku kaaahi, no na uku hoolimalima ame ke kopaa. Ma ke ano nui, ua haawi mai o Dole i kona mahalo i na hoa o ka ahaolelo no ka ae ana aku i ke kono i paholaia mai mua o lakou me kona hoakaka ana mai, no ka leleoi loa ae o na auhau e ukuia nei e kona hui i ke aupuni, no na aina i kanuia i ka halakahiki i keia manawa, mamua o na mea e loaa ana i ke aupuni mai kela mau aina mai, no na makahiki he iwakaluakumamalima aku nei i hala. Ma ka hope o ka haiolelo a' ka Peresidena Dole, ua hoakaka mai oia, no kona manao, he hana pono loa na ke aupuni ka lawe ana mai i ke awakumoku o Kaumalapau; o na dala a ke aupuni e hoolilo ana no kela awakumoku, he mau dala poho ole ia, no ka mea kela mua aku, e hoihoiia mai ana na dala a ke aupuni me ka maalahi loa.

No ka pane ana ma ka aoao o ka aha senate, i ku ae ai o Senatoa Shingle a peresidena hoi o ka aha senate, a ha[a]wi i na hoomaikai ana ia Mr. Dole ame ka' hui kanu halakahiki Hawaii, no ke kono ana mai i na hoa o ke senate e hoea kino aku no ka ike ana i na mea i hanaia e ka hui; me kona hooia ana aku, no ka hoomau ana aku o ka ahaolelo kuloko, i kana mau kokua ana i ka hui kanu halakahiki, ma na ano apau e hoomauia aku ai ka holomua o ka aina. O ka Lunahoomalu Cooke o ka hale o na lunamakaainana, kekahi i haawi pu ae i na mahalo ana i ka hui kanu halakahiki, ma ka aoao o na lunamakaainana, me na manao hookahi no elike me ia i kamailio mua ia aku e Seuatoa Shingle, no ka lilo mau o ka ahaolelo, i mea kokua i ka hui kanu halakahiki Hawaii. Oiai he nui okoa aku no ka manawa i koe, mamua o ka haalele ana o ka mokuahi ia Lanai, ua hoohala hou ia kekahi mau hora e na malihini ma ka makaikai hou ana i na wahi a lakou. i ike mua ole ai, alaila akoakoa mai lana mea apau no kahi a ka Mauna Kea e ku aku ana ma ke awa. Ma ka hapaha i hala o ka hora ekolu o kela auwina la Sabati, i haalele aku ai ka Mauna Kea i ke awa o Kaumalapau a huli hoi mai la no Honolulu nei, a ma ka hora ewalu a oi o ka po ana iho, i kapalulu mai ai noloko ae nei o ke awa, a huli hoi aku na senatoa i ame na lunamakaainana i ka manawa kupono no ka hui pu ana me ko lakou mau ohana ma na home.