Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 9, 3 March 1927 — Page 6
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAll | | NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA ME NA NUHOU O KA MANAWA | | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| AOAO NO NA MANAO PEPA 80LOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO. | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| EONO NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 3, 1927 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nuhou Kuloko Ha ka Poakahi iho nei, ka la ho-pe loa e uku ae ai i na auhau kaa otomobile, ua hele a hookeke maoli ke keena o ka puuku kulanakauhale i na kanaka me ke ku ana o kekahi poe iloko o ka laina no kekahi mau hora loihi, mamua o ka loaa ana mai o ko lakou mau laikini kaa hou. Ma ka Poalua iho nei, i piha ai i ka Rev. H. H. Parker, na makahiki he kanaiwa-kumamakolu; ua hanauia oia ma ka Paeaina Makuika, ma ka la l o Maraki o ka 1834, He oma'ima'i kona e waiho mai nei i keia manawa. Ma keia po e holo aku ai na hoa o ka aha senate no Maui, no ka nana ana i kekahi mau wahi o kela mokupuni, i makemakeia ai na bila haawina, a hala loa aku no Molokai e nana ai i na aina hoopulapula, a ma ke kakahiaka o keia Poakahi, e ku hou mai ai no Honolulu nei. He ewalu mau bila o ka hale o na lunamakaainana, i hooholoia ma ka heluhelu elua ana, ma ka Poakahi iho nei. Ma ke koho ana a na hoa o ka hale he iwakaluakumamaha i ka eha ma ka aoao ku-e, i pepehiia ai ka bila a Ashford, e koi ana e hoopauia ke kanawai lole auau a Sena-toa Desha. Ma kahi o ke kanalima kaukani dala, i ohiia no na auhau kaa oto-mobile ma ka Poakahi iho nei, ka la hope e ukuia ai o na auhau, a he umi hoi kaukani (lala i ohiia ma ka Poalua ae, e ke keena o ka puuku kulanakauhale. I kulike ai me na mea i hoomaopopoia he kanakolu-kumamaha ka nui o na ulia kaa otomobile iloko aku nei o ka mahina o Feberuari, a he ekolu poe i make mamuli mai o kela mau ulia. Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, o ka malamaia ana ae ma ka po o ka Poalua aku la i hala, i hooholo ai kela papa, aolo e ae i ka manao o ka Loio Kulanakauhale Davis e hooponopono i ka hihia o Russell V. Roberts ma ka hoopau wale ana i na kumu hoopii e ku-e ana iaia, ke uku ae o Roberts i na dala i pokole iaia oloko o ka oihana wai o ke kulanakauhale. Ma ka Poaono o keia pule ae, o ia ka la 12 o keia mahina, e malamaia ai ke koho baloka kuikawa ma Maui, no ka hoopiha ana i ka makalua i hoohakahakaia iho, mamuli o ka make ana o ka Lunamakaainana Levi L. Joseph. Oiai e holo ana no ke kinai ana i kekahi ahi ma kahi kokoke i ke Kula McKinley, ma ka auwina la o ka Poalua iho nei, i hooku'i ai ke kaa kinaiahi o Makiki, me kekahi kaa otomobile, o ka hopena i ikeia, o ia no ka eha loa ana o kekahi o na kanaka kinaiahi, a hoihoiia oia no ka Halema'i Moiwa-hine mo ka loaa ole o kekahi poino i ke kiakaa o ko kaa otomobile. No ka hoao ana o kekahi Pilipino e hoopoino aku i kekahi wahine Pilipino makai ae nei o Iwilei, ma ke kakahiaka o ka Poalua aku la i hala, i houia ae ai kela Pilipino i ka pahi a make loa e ka wahine i makemakeia ai e hoopoino; me ka ae okoa ana ae o kela wahine, oia ponoi ka mea nana i pepehi i ka mea hoopilikia, no ke kupale ana iaia iho. NA MARE. Joseph Hale ia Mildred Nicholas, Feb. 19. Benjamin Kekino ia Mabel At-kins, Feb. 21. Samuel K. Koanui ia Harriet Ke-kino, Feb. 21. Joseph Nahale ia Martha Hauki, Feb. 19. Geo. H. Kaluna, Jr., ia Cecilia Lona, Feb. 24. Edward L. Landon ia Daisy K. P. Kaahanui, Feb. 26. Harry K. Fuller ia Helen K. Ma-nu, Feb. 28. NA MAKE. Hattie M. Kalama, ma ka Halema'i Moiwahine, Feb. 23. Malie K. Auld, ma ke alanui Ha-lekauila, Feb. 23. Ernest Nahoolewa, ma ke alanui, ololi Pahala, Feb. 24. Katherine K. Apoi, ma ko Home Leahi, Feb. 26. Benjamin Purdy, ma ka halema'i Moiwahine, Feb. 27. Lydia K. Marks ma ka Halema'i Moiwahine, Feb. 28. Laie Kanihonui, ma ka Halema'i Moiwahine, Mar. 1. | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| E HOOLOLIIA KO KAKOU KANAWAI WAE MOHO E PONO AI. Ma ka Poaono aku nei i hala, i hookomoia ae ai iloko o ko kakou ahaolelo e noho mai nei, he bila kanawai, e hoololi ana i ko kakou kanawai koho baloka e ku nei i keia manawa, a keia pepa e manaoio nei, he mea pono loa e hoopauia keia kanawai. no ke kumu, ua wehe hamama ae ia i ka ipuka no na hana epa me ke kolohe, ma ka aoao o na loea kalaiaina, elike me ia a kakou i ike mau ai, ma na hopena o na kau koho baloka wae moho apau. O ka wae ana i na moho, no ke alualu ana i na kulana oihana kohoia e ka lehulehu, he hana ia i ili aku maluna o ko kakou mau aoao kalaiaina; no keia kumu i kaheaia ai na ahaelele, mamua aku o ka hooholoia ana o ke kanawai wae moho, no ka akoakoa ana ae o na elele o kela ame keia aoao kalaiaina iho, a wae i ka lakou mau moho. Ua ike kakou i na hopena i oili ae ma kela ano o ka wae ana i na moho maloko o na ahaelele, o ia no ka lawelaweia ana o na hana e lanakila ai na moho a kekahi poe kakaikahi wale no i makemake ai; a no ke kaulike ole o kela ano o ka wae ana, pela i kaa ai na ka lehulehu ka wae ana i na moho elike me ko kakou kanawai e ku nei i keia wa; ua oi aku nae keia o ke ino, no ka mea, ua wehe hamama ia ae ka ipuka no na hana epa me ke kolohe ma ka aoao o na mana koho, a ma kahi o ke koho pololei ana aku o na Repubalika i ka lakou mau moho, ua lele aku la lakou a koho i na moho o ka aoao Demo-karata, pela no hoi na Demokarata e lele mai ai e koho i na moho Repubalika. No na kumu maopopo loa a kakou i ike ai, i lawelawe mau ia e ko kakou poe loea kalaiaina; a e na moho no hoi e alualu ana e loaa ka waeia mai no na kulana oihana a lakou e ake aiku ana e lilo i mau moho, he mea kupono loa i na hoa oloko o keia kau ahaolelo, ke hooholo i kekahi hoololi i ke kanawai wae moho e ku nei i keia manawa. No ka wae wale ana no i na moho na kela ame keia aoao kalaiaina pakahi, ka makemake nui o keia hoololi ana i ke kanawai; a ma ke koho baloka laula aku, ua hiki i kela ame keia mana koho baloka, ke koho i kana moho i makemake ai, me ka hoohaiki ole ia o ke ano o kana koho ana, elike no me ia a kakou e ike nei ma na koho baloka kuloko o kakou. MA NA APANA E KOHOIA AI NA LUNAKIAI. Ma ka hookomoia ana ae he bila iloko o ka aha senate e Senatoa Harold W. Rice o Maui, e hoololi ana i ke koho ana i na hoa o ka papa lunakiai o ke Kalana o Maui, ma na apana, o kela kekahi o na hana kupono loa, elike me ke ano o ke koho ana a ke Kalana o Kauai, i kona mau hoa no ka papa o na lunakiai. Ma ka hoihoi ana na kela ame keia apana ponoi iho e koho i kona lunakiai' e kaa mau ana ka lunakiai i kohoia, malalo o ka maka'u ame ka hopohopo, no ka poe na lakou oia i koho o ia hoi, e lilo ana oia i mea makaala mau no ka pono o kona apana ame na makaainana e noho ana maloko olaila. Maloko o na lawelawe hana ana apau o ka papa o na lunakiai, e konoia ana na lunakiai apau, e kaaua like i na hoolilo o ke kalana, no ko lakou mau apana iho; e kaohiia ana na hana hoomaunauna wale i ke dala no kekahi mau hana waiwai ole; no ka mea ke ku mau mai la na makaainana koho baloka ma- hope o ko lakou mau kua. a kuhikuhi mai i na mea a lakou i hoohemahema ai. He mea oiaio loa, ma ka hoihoi ana ae i na koho baloka o na kalana lehulehu o kakou ma ka manawa hookahi e malamaia ai o ke koho baloka teritore e hoemi loa ia mai ana na hoolilo koho baloka; ae hoomaalahiia ana no hoi na moho, ma ka lakou hooikaika ana no ko lakou kohoia mai e ka poe koho baloka, o ko lakou mau kalana iho. Pinepine ko kakou lohe, ma na haiolelo kalaiaina i ke koi okoa mai no o na moho, ina e kohoia ana lakou a puka i poe kaukanawai, alaila e hooikaika ana lakou e hoemiia mai ke ana auhau; ke ike nei nae kakou iloko o keia mau la kakaikahi wale no o ka ahaolelo e noho mai nei, o ka hoopii uku-hanai a o ka hoonui lilo, na mea mua loa i hookomoia ae ma kekahi mau hooponopono ahaolelo; e ili aku ai ke ko'iko'i maluna o na makaainana, ka uku ana i na auhau kiekie ma keia mua aku. Me ka lilo no o ka auhau o elima dala, i huina paakiki na kekahi poe o kakou e uku ae ai i na luna auhau, o ka oi loa aku, i ko na kuaaina poe he umi dala ka auhau i hookomoia ae iloko o ka hale o na lunamakaainana, ma kekahi bila kanawai la iloko o na la mua o keia kau o ka ahaolelo kuloko. Ina aole ke kanawai lole auau a Senatoa Desha e ku nei i keia manawa, ina ke mau nei no na haole i ka hele olohelohe ma na alanui aupuni, me kekahi lole loihi ole e uhi ana mawaho ae o ko lakou mau lole auau. Elike me ke ku mau ana o keia kanawai a Senatoa Desha pela auanei ka loihi o ka hoopakeleia ana o ka inoa maemae o kakou na Hawaii, ka poe i loaa na manao hilahila, no ka lilo o na kino olohelohe, i mau mea makaikaiia e ka lehulehu. Ina no ka hoemi ana mai i na hoolilo o ke aupuni, o ka ma-nao nui ia o ka makemake ana o ka Mea Hanohano Soares o ka apana eha, e hoopauia na lunakanawai apana o Ewa, Waianae, Waialua, Koolauloa ame Koolupoko, a ma Honolulu nei wale no e ku ai ka aha apana, elike me kana bila kanawai i hookomo ae ai iloko o ka hale o na lunamakaainana; alaila aole he hana oi aku o ka hoemi lilo mamua o ka hoopau ana i ke aupuni kulanakauhale a kalana o Honolulu nei; no ka mea ua oi pakele loa aku na hoolilo o ka hoohana ana i keia aupuni, mamua o ka manawa e kaa ana na ke teritore e makaala i na wahi apuni o Hawaii nei. He hanau no na amaama loko i ka hua ma ke kikina kapu o ka amaama, no keia kumu, e hookapu holookoa ia na amaama kai ame na amaama loko, iloko o kela kikina, i hoopulapula ai na amaama) elike me ka makemake o ke kanawai i hanaia ai e ka ahaolelo aku nei i hala. No ka hoemi ana mai i na ulia poino i na kaa otomobile, he mea pono i na makai, ke hakilo loa i na kaa i ka wa e hoea ai ma na huina alanui, ua ku-e maoli ia no ke kanawai ma kekahi mau wahi e na kiakaa; ina i hoomaopopoia he mea pono e hoemiia ka holo o ke kaa ke hoea i na kihi alanui; ina aole e make ma'uwale ke kaikamahine Kepani, me ka eha kukonukonu o kekahi poe kaikamahine e ae, ma ka ulia o ka auwina Ia Sabati iho nei ma ka apana o Kaimuki. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ka Halema'i St. Francis mauka ae nei o ke alanui Liliha e weheia aku ana ma kekahi manawa o keia mahina o Maraki nei. O ke kii maluna he hiona ia omua o ka Halema'i | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| KAA HOU KA HELU EKAHI I KA MOHO A NA KOA Maiwaena mai o ka nui o na kaikamahine. i komo ma ke kuai likiki ana, no na hana hoikeike a hoohauoli a ka Hui Malu Elks, o ka malamaia ana ae mawaho o Waikiki, no ka pulo a oi no ke alualu ana i ka makana helu ekahi, ua kaa ke eo o kela hana hookuku ia Miss Natalie Redmon, ka moho a ka oihana koa, me ka lilo ana ho kaa otomobile makana iaia. O keia iho la ka elua o ka manawa i aha'i ai keia kaikamahine i ka helu ekahi o na hana hookuku kuai tikiki; o ka manawa mua loa, ma ka makahiki koke aku nei no i hala, a o keia iho la ka elua o ka manawa. O ka nui o na baloka i loaa i keia kaikamahine he 779,000; a ua kaa hoi ka helu elua ia Mar-garet Wong, ka moho a na Pake, o ka makana o loaa ana iaia, o ia ka holo makaikai ana i Kapalakiko a hoi mai maluna o ka mokuahi hou Malolo. O na baloka i loaa i keia kaikamahine he 514,000. Ua kaa no i ka molio a na Pake ka helu elua, ma ka makahiki aku nei i hala, he kaikamahine okoa nae ka mea iaia i lilo ai ka makana, o Eunice Chin. Ua kaa ka helu ekolu ia Kaipo North, o ka nui o na baloka i loaa iaia he 500,000, o Mililani Lucas aku mahope ona me na baloka he 385,000 a malalo aku kekahi poe e ae. Ma ka po o ka Poakahi iho nei, i hoea mai ai na hana hoikeike mo hoohauoli a ka Ahahui Elks mawaho ae nei o Waikiki i kona hopena, me ka hele a piha i na kanaka, a ma ka oleloia, o ka hoikeike a ka hui Malu Elks i keia makahiki o kekahi ia o na hoikeike oi loa o ke ohohiaia. | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ona nona na hale i pau i ke ahi, mai ka makahiki 1923 mai ko laua noho kuee ahiki walo no i ka oili okoa ana ae o kela ahi, nana i hoopoino i na kauhale elima. Ma ka oleloia, ua hoomaka ka puoho ana ae o ke ahi, maloko o ka hale hulahula, o ia ka hale e ku ana mawaena a pahola ao la ke ahi ma kela ame keia aoao, a o kahi o ka laki, hookahi wale no ka hale i nohoia, o ia ka hale o Miyamusu, a o kekahi hale, he halekuai aole he poe e noho ana ma na hale e aku. Ke noii pono ia mai nei na kumu, o kela pauahi e ka oihana kinaiahi o Honolulu nei, pela no hoi ma ka aoao o ka Ilamuku Kinaiahi E. P. Fogarty. Maloko o ka hale o na lunamakaainana, ma ka Poalua iho nei, i hooholoia ai ma ka heluhelu ekolu ia ana, he elima mau bila o ka hale ame elua mau bila o ka aha senate. | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||