Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 8, 24 Pepeluali 1927 — HE MOOLELO No KALOKE a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa. [ARTICLE]

HE MOOLELO No KALOKE

a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa.

MOKUNA 11. •"AoKe a u Huna hou ana iho i kekahi mea, aka e hoike aku *na au i na mea apau imuā ou, aole he pololei iki, o ka hoike iaa aku i kekahi hapa a koe kekahi hapa; a o kekahi kumu no fcoi i kupono loa ai ko'u hoike piha ana aku ia oe i ko'u mooWo, i loaa aku ai ka ike ia oe no ke kumu i ala mai ai ka hana, i makemake ai e hookoia ma ka po nei, a i hoopahu'aia ai t*e ia hana, ma o ka hoea ana ae o ka mea hoopakele iloko o ka manawa kupono loa." Ina no ua manao oe pela, alaila aohe a'u papa ana aku ia 6e, a e lilo ana no hoi ia i mea hauoli i ko'u manao," wahi a I%be Nape , me kona ake e lohe i ka moolelo piha o kana maphini opio. "Ma kela huakai a maua o ka holo ana mai me Keoni ttuba bo Xu loka, ua noke aku au i ka niele iaia, i ke ano o ko'u liome e noho aku ai ma Nu loka, aole nae oia i hoakaka mai k'u i na mea apau elike me ka'u i ake aku ai, o kana wale «k> o ka olelo ana mai, aole. ka e kauka'i aku au, e loaa he home ia'u ma Nu loka, elike me ko'u home ma Kolorado. "Ua hoike pu mai no hoi oia, no kona manao e hoololi i kona >r*hi e noho aku ai, iloko o ka wa pono, no ke kumu, aole no lea i kupono kona wahi e noho ana; a aole he wahi noonoo iki fioko o'u no ke ano o kela wahi, ahiki i ka ike maoli ana o kuu mau maka ponoi, ua lawa ia no ka lawelawe ana aku i loekahi hana, e hoopoinaia ae ai na hiona ku i ke kaumaha ame £a ehaeha. "Ua hoike mua mai o Keoni Huba ia'u, ua make kana waaka he mau keiki kana elua e ola ana, he keikikane ame ke kaikamahine, a he wahine malama hale, oia ka mea nana e nialama i kona home, a e hoomaopopo i kela mau keiki, me kofca hooia pu mai, o kela kekahi o na wahine oluolu, me ka makaukau e hookipa aku ia'u, me he ohana ponoi loa Ia oia no'u. "Ia maua o ka hoea ana aku no ka home o Huba, ua ōili mai la kela wahine malama hale ame na keiki elua iwaho, a halawai iho la makou. No ka wahine malama hale, oia kekahi o na wahine aluhee, me ka ike ole i na rula o ka noho home ana, no ke keikikane hoi, aole he wahi lilo o na ano o kona makuakane; a no ke kaikamahine, oia kekahi o na kaikamahine huapala, o umi-kumamaono makaliiki, eia nae mamuli o ka hoomaopopo ole o kona mau makua ua nele na ano maikai, i kamaaina ka ikeia iluna o na kaikamahine a ka poe i hookomo i ka lakou mau keiki maloko o na kula." "Ea, ina o kena ilio la ke ano o kou walli i hoihoiia aku ai • noho, me kou hoopuniia, e ka poe i kaokoa loa ae ko lakou mau ano mai kou mai, alaila ua aneane hiki ole maoli ia oe ke hoomanawanui." "Mai manao paha oe e Abe, he wahi mea uuku ka'u o ka auamo ana iloko o kela manawa o ko'u noho ana ma ka home o Huba! Ua hoonohoia aku la au maloko o ka riimi hookahi me Helen Huba, he rumi pelapela, me na moena i hele a nahaehae, a he lepo no hoi me ka ekaeka ka haliimoe, a ua hele no hoi na paia a kikohukohu me ka lepo. w Aole au i maa i ka noho ana maloko o kekahi rumi o kela ano, nolaila ma ka po mua loa o ko'u noho ana ma kela hale, aole e hiki ia'u ke hiamoe no kekahi manawa loihi, a hu mai la lee aloha no kuu home kahiko, kahi a'u i noho ai iloko o ka maemae me kuu mama, a na ka pauhia ana i ka hiamoe, i pan ai ko'u uwe ana ma kela po. "No na pule mahope mai, aole hookahi manaw ? a i nele ko'u iiwe ana, a mamuli paha o ke kaumaha o ko'u noonoo, a hui pu iho me ko'u loaa ana i ke kunu ma kela huakai mai Kolcrrado mai, ua loohia iho la au i ka fiva, me ko'u noho paa maloko o ko'u rumi. W I ka loaa ana mai nae o ka oluolu ia'u, a hiki ke hele holobolo maloko o ka hale, ua kauoha mai la ka wahine malama Bale, e hele au e holoi i na pa, a e pulumi pu i ka hale; aole no o'u uoonoo nui no ko'u hoounaunaia mai e lawelawe i kekahi mau hana mama, aka hookahi mea nana i hookahaha loa tnai i ko'u noonoo, o la no ko'u hoohanaia ana, oiai he nui no k&'u mau dala a Keoni Huba e malama ana, a ua lawa kela tnau dala, tio ka uku ana i ko'u noho ana ma kela home, ame la'u mau mea e ai ai. "Ua hoike okoa aku la au i ko'u manao imua o Keoni Huba bo ke kupono ole o ko'u hoohanaia e ka wahine malama hale, me ka hoakaka pu ana aku iaia, he no ka'u ana e malama paha i kekahi mau keiki liilii, alaila e loaa mai ana no ia'u kekahi mau dala, no ka hoomahuahua ana aku i ka'u mau dala f hoolilo ole ia. "Ma kahi o ke apono ana mai o kela kanaka i ko'u manao, m wale mai la no oia, ae la, he mea pono ia'u ke lilo i hoaloha no ka wahine malama hale. "Ua hoomanawanui no au i na hoounauna a kela wahine, *ka ma kekahi la mahope mai, ua ninau okoa aku la au ia Kefeni Huba, ina paha e hiki ana iaia ke huli aku i hana na'u, aole wae hana, aia ka pono o ka loaa mai o kekahi mau dala, Uo ke kokua ana ia'u, ma ka'u mau mea apau e makemake |te ai e loaa mai. "Me na maka hookokoe i nana mai ai oia maluna o'u, a o E» na wale no i pane mai ai, e hele aku ana oia e huli i kekahi aka o ka loaa ana mai nae o kela hana, aole he mea i Ikeia; aka ua hoohuoi no nae au, aole kela kanaka i hele e liuli i hana na'u, a aole no ona makemake e hele au i ka hana. 44 1 na la mua o ko'u noho ana aku ma kela home hou, aole ao i ike i ka manao o Keoni Huba, aka mahope mai, loaa iho la ka ike ia'u, ua hoonohoia he poe no ke kiai ana ia'u, ma ka'u mau wahi apau e hele ai, pela hoi me ka'u mau hana e lawelawe ai. "I kinohi o Helena ka i hoonohoia no ka hoomakakiu ana * i ka pau ana o kona mahawa, ua hoohohoia ka wihine tta-

lama hale, e kiai ia'u, a i kela ame keia manawa, e oili mau mai ana o Hanale Huba, me kona noke mai i ke kamailio ia'u, a ua hele maoli au a ku i ka uluhua i kana mau hana me he mea Ia e hakilo ana oia a ke haalele au i ka hale a hele no ke alanui oia pu kekahi e hahai mai ana ia'u. "No kela ano hana a ke keiki a Keoni Huba, ua hele maoli au a piha i ka inaina, a hoopau ko'u manao e hele i ka holo«v holo i ka hapanui o ka manawa, aia wale no ko'u hele a ke i|ce au aole o Hanale Huba i ka hale. "Mawaho ae o kela mau hana hoouluhua a kela kanaka ia'u ua loaa pu mai la no hoi kekahi ike, o kela hale a'u e noho ana, he lieana ia no ka poe piliwaiwai, e piha mau ana kela hale i na po apau, me ka nui o ka walaau o na kanaka; mamuli 0 kela ano, hooholo iho la au i ko'u manao, e haalele i kela halei ina e loaa ana he home kupono no'u e noho ai ma kekahi wahi okoa aku. "Hookahi wale no mea nana i hoomama ae 1 ko'u noonoo, o ka noho ana ma kela hale, o ia no ko'u hele mau e hookani i ka piano, oiai he mea punahele loa ia'u ka himeni ame ka hookani piano; ma kela ano iho la i hoopoinaia ae ai ko'u mau manao kaumaha." No keaha kou kumu o ka hele ole ana imua o ke poo o ka oihana makai a hoike aku i kou moolelo iaia?" i kahamaha aku ai o Abe, ma kela wahi o ka moolelo* a ke kaikamahine opio e hoike mai ana iaia. "Ina e lohe ana ke poo o ka oihana makai, i keia moolelo au e kamailio mai nei, aole oia e hoohakalia iho ana i ka hoihoi ana aku ia oe maloko o kekahi home maikai." "Ua manao no au e hana pela, no kekahi mau manawa lehulehu, aka nae elike 110 me ka'u i hoike mua aku nei ia oe, no ko'u hoomakakiu mau ia, pela iho la au i olelo ai e ike i ke poo o ka oihana makai. "Eia hou keia mea hoopilikia, he la mamua koke aku nei no, ua hele mai la o Hankle Huba imua o'u, a koi mai la e ae aku au e lilo i wahine mare nana. Ua hoole aku au iaia me ko'u huna ole iho i ko'u manao inaina nona, a ua hoopuka mai oia 1 na olelo hooweliweli, me ka olelo okoa ana mai, ina au e ae ole aku ana i kona manao, alaila e hana mai ana oia ma na ano apau i wahi e hookoia ai kona mau makemake. "Ua manao maoli no au e holo mahuka mai kela hale mai ma ka po ana iho, eia nae no ke kiai loa o kela poe ahiki i na hora o ke aumoe, nolaila ua hoomanawanui au i ka hooko ana i kela manao, ahiki i kekahi manawa okoa aku. "Ma nehinei ua hoea hou mai la o Hanale Huba o'u, a koi hou mai la no e mare aku au iaia; a elike no me ka'u pane mua, ua hoole hou aku la au, no ka elua o ka manawa a no kela piha no i ka hoonaukiuki me ka inaina i ka hana a kela keiki, ua hoi okoa aku la au noloko o ko'u rumi, me ke pani ana mai i ka puka a paa, a hookahi hana o ka noke i ka uwe, ahiki i ko'u haule ana aku hiamoe. "Ua hele no hoi a ke aumoe ma kela po, ua puiwa ae la au i ka nui o na leo walaau maloko o kekahi rumi, ma ka papahele ekahi, e kupono ana malalo ae o ko'u rumi, a maopopo iho la ia'u, he mau malihini kela na Keoni Huba e noke nui ana i ka walaau, i ka himeni ame ka hulahula, ke ano o ka poe i kahi'ohi'o i ka waiona. "Oiai no nae au e hoolohe malie la, i ka hanakuli a kela puulu kanaka, ua lohe aku la au i kekahi mea e pii ma! ana noluna o ke alanui pii me ka hoopahupahu ana i kona mau kamaa, a haupu koke ae la no au, o Keoni Huba kela, aka o kana hana 0 ka pii ana mai noluna, o kela ka mea i maopopo ole ia'u. "Pii pololei mai la nae kela mea a ku ilio la mawaho o ka puka o ko'u rumi, ia wa i wiliwiliia mai ai ke poheoheo o ka puka inawaho mai, a kauoha mai la o Keoni Huba īa'u e ala, a e iho no ka hale malalo e hookani ai i ka piano, a e himeni ai imua o kana mau malihini. "Ua hoole aku la au imua ona, aole o'u makemake e hele e hookani i ka piano a e himeni paha elike me kona makemake ia wa i hoopuka mai ai kela kanaka i na olelo hailiili, nie ka olelo okoa ana mai, ina aole au e ae aku ana me ka maikai, ālaila e wawahi okoa mai ana oia i ke pani puka, a kii mai e kaualako ia'u mailuna aku o ka moe. "No kuu ike ana, he mea makehewa wale no ka hoole paakiki ana aku imua o kela kanaka ino, kamailio aku la au iaia, t hoala oia ia Helena, a o maua like ke iho no ka liale malalo, ma ia ano wale no au e ae aku ai e hooko i kona makeniake. "Ua apono mai la oia i kela manao, a hoi hou aku la no ka hale malalo, a hoala aku la au ia Helena, o kona ala ae la no ia, a komo iho la maua i ko maua mau lole. "I ko maua makaukau ana, iho aku la no ka halo malalo, a ia'u i wehe aku ai i ka puka o ka rumi a Keoni Huba ame kona mau hoa e akoakoa ana, ua hookahaha toa ia. mai ko'u noonoo, i ka ike ana aku i kekahi poe kane ame na wahine e hilala mai ana iluna o ko lakou mau noho. "Me ko'u nana ole aku nae i ke ano o kela poe, hele pololei aku la au no kahi o ka piano, a hoomaka fltu la e hookani i na mele hulahula, a i kekahi manawa no hoi, ua hookani aku Ia i na himeni lealea; a ke noke la ua poe nei i ka hulahula ahiki i ko lakou maopaopa ana, a haule iho la kekahi poe maluna o ko lakou mau noho, a o kekahi poe hoi, ua hiamoe okoa aku la iluna o ka papahele, 1 kau a mea o ke kahi'ohi'o i ka waiona. "No ko'u manao, aohe he waiwai i koe e hookani hou aku ai, oiai aole he poe hulahula, hoomakaukau ae la au e ku iluna, o ka manawa nae ia a Hanale Huba, i hele mai ai a paa 1 kuu lima, me ke kauoha ana ae ia Helena e hookani i ka piano, a e hulahula oia me a'u. "No kela piha no i ka hoowahawaha ame ka huhu no kela kanaka opio, ua pale ino ae la au i kona lima e pulike ana ia manawa i hopu okoa mai ai oia ia'u, a hoopili aku Ia imua 0 kona umauma, aia hoi ka poe ona, ke noke mai la i ka uwa no kela ano hana a Hanale Huba ia'u. "Aole au i maopopo i ke ano i kaawale mai ai au mai kela kanaka mai me he mea la na Helena paha i kokua mai ia ? u, o ka'u wale no i hoomaopopo ai, o ia ko'u oili ana mailoko mai o kela hale, noAvaho o ke alanui, a lohe aku la au i ke kamailioia ana mai o na olelo kuamuamu me ka hailiili, me ke paniia ana mai o ka puka me ka ikaika. 1 "Oiai au e hoomamao la mai ka hale mai, lohe aku la au i ka lakaia ana ae o ka puka maloko mai me he mea la o Helena ka mea nana kela hana, no ka haawi ana i manawa nui no'u e holo ai, mamua o ka hoao ana o kekahi mea maloko o kela hale e alualu mai i'u. "Aole he noonoo maikai iloko o'u, ke holo la au, me kela manao wale no, ua oi aku ka make ana, mamua o ke kaa ana aku malalo o ka malu o ka makuakane ame kana keiki ino; a oiai au e holo ana, ke lohe mai la au 1 ke alualu mai o kekahi mea mahope o'u, a'u e kuhihewa loa.la, o Hanale Huba kela kanaka. "Oiāi ua kahi'ohi'o oia i ka waiona, nolaila ina nei ko'u loaa mai iaia, e hana mai ana oia i na hana a ke kanaka ona, a no ka

hoopakele ana ae ia'u mai iaia mai, hoomaka aku la au e holo pololei no kahi o ka muliwai e waiho mai ana. "Mai hoahewa mai oe e Abe, no ka'u mea i hana aku ai; o ia ko'u makemake ana e lele aku iloko o ka muliwai, mamua 0 ko'u hoihoi hou ia aku iloko o kekahi hale ino, a'u i hoomanawanui ai, ka noho ana no na pule lehulehu mamua aku." "Aole a'u ahewa ana aku maluna ou e kuu hoaloha opio, a aole no he mea e ae e hooili mai ana i na ahewa ana no kau mea i hana aku ai; aka hookahi mea nana i hookakala mai i ko'u ili, o ia no ka aneane loa ana e poino kou ola makamae, ina nei no kou hooko i kela hana naaupo." - Naka ae la ke kino o ke kaikamahine opio me ka haalulu, alaila kamailio mai la: "Aole au i ike i ko'u kuhihewa, ahiki i ko'u hukiia ana ftku e Mr. Virfi no kahi kaawale loa, mai ka'e mai o ka niuliwai, me ko'u hoohuoi no nae, he kanaka ino no kela, a oia l£a mea a Hanale Huba, o ka hoouna ana ae e kii ia'u. "Ia Mr. Vini nae i kamailio mai ai me ka leo oluolu, a i hoikeike mai ai hoi i kona kulana keonimana, akahi no au a nana pono aku i kona helehelena, a komo mai la ka manao iloko o'u he mea pono e hilinai aku au i kela kanaka." "Ua pono kou hilinai ana maluna ona, no ka mea o kela kanaka opio, kekahi o na kanaka puuwai hamama me ka piha 1 ka oluolu ame ka waipa-he. Malia paha he mau hana no kekahi a kela kanaka opio i lawelawe ai» i oi aku mamua o ke kupono, aole nae he mea i lohe iki ia nona, a o kona ma* kuakane wale no, ka mea makemake ole i na ano o kana keiki, aka no'u nei, ma ko'u kamaaina ia Mr. Vini, aole oia e hoohakalia iho ana, i ka haawi ana i kana mau kokua, i kekahi mea iloko o ka pilikia, ina no ia he kaikamahine, a i ole he luahine paha." "Ua hoike mai oia ia'u, he wahine ka oe, nana i hanai iaia i kona wa bebe." "Ae, owau ka mea nana i malama iaia ame kona kaikuahine iloko o ko laua mau la kamalii, no ka mea ua noho hana au no ko laua mau makua no na makahiki he umi-kumama-lima. Ma ka'u mau mea i ike no kela mau keiki, o laua kekahi mau keiki maikai loa, ua ku no i na ano o ko laua mau makua. "I hoike aku no au ia oe e kuu hoaloha opio, he keu aku a ko'u aloha ia oe, me he mea ia, ua pau paha kau mau dala, i ka uhauhaia e kela kanaka iloko o na hana piliwaiwai, a iloko 0 na hana hakihaki kanawai e ae." "Aole o'u kanalua iki, no ka oiaio o kena mau mea au e kamailio mai'nei a aole i hooliloia kekahi o kela mau dala, no ke kokua ana i ko lakou noho ana; a no'u iho, ua hoolilo maoli ia mai no au i kauwa kuapaa, mai ka manawa mai o ko'u noho ana ma kela hale, ahiki wale no i kuu haalele ana aku." "Ina he mau dala kekahi i koe, aole i uhau'haia e kela kanaka, alaila he mea pono e hoihoiia mai kela mau dala ia oe, w 1 hoololi ae ai o Abe i ke ano o ka laua kumuhana e kamailio ai. "He manao maikai no kena ou e Abe, aka nae, ina ma ka hui kino maoli ana aku me kela kanaka ame kana mau keiki, pela iho la e loaa mai ai ka ike ia'u no kela mau dala, a i ole hoihoi hou ia ma ipaha, alaila ua oi aku ko'u makemake, e helu au i kekahi peni o kela mau dala, mamua o ka nana hou ana aku i ka helehelena o kela kanaka ino ame kana keiki. "Ua oi aku kuu hele maoli ana e hooikaika i ka hana, i wahi e pono ai ko'u noho ana, mamua o ko'u hoohaahaa ana ia'u iho, ma ka hoi hou ana aku e noho pu me kela ohana." "Ma ko'u manao maoli, ina no ka huli pono ia aku o na mea oiaio, e pili ana i ka hoohana ana o kela kanaka i kau mau dala, ana e nele kona paa i ka hopuia a hahaoia aku noloko 0 ka halepaahao," wahi a Abe Nape, me kona makemake maoli e auamo o Keoni Huba i na haawina ehaeha o kana hana kolohe ia Kaloke. "E konoia mai ana anei au e hoea aku imua o ka aha hookolokolo, ma ka manawa e hooloheia ai ka hihia o Keoni Huba, ina nei no kona hopuia?" "Aole i maopopo ia'u, aka o ka mea maa no nae ia i ka hanaia. o ke kikooia o na hoike apau i pili i kekahi hihia." "Ina pela iho la ka mea e hanaia mai ana, alaila ua pau loa ae la ko'u noonoo no ke koi aha aku e hoihoiia mai kekahi hapa o ka'u tnau dala, ua hiki no i kela kanaka ame kana mau keiki, ke paa aku i na waiwai i loaa aku ma ke ano hewa ia lakou; no ka mea aole loa o'u makemake, e hoikeia ae na hana ku i ka hilahila maloko o na nupepa, no ko'u noho pu ana me kela ohana, a maloko hoi o ka hale i hooliloia i heana no ka poe piliwaiwai ame ka poe aihhe." "Aole he ahewa aku ana no kau mea i manao ai; a ke ike nei au i ka maikai ole, o ka hoikeia ana ae maloko o na nupepa. ua noho pu oe me kekahi ohana ino, a maloko hoi o ka hale « na hana piliwaiwai. Ma ko'u nianao ea, aole au noonoo hou ana aku i wahi nou e noho ai, ua hamama na ipuka o keia wahi home ia oe, i na manawa apau, a aole he mea hoohauoli e ae 1 ko'u manao» m eka manao o ka'u kane, o ka ike wale no, e noho mai ana oe me maua." "E ae ana anei oe e haawi mai i kekahi manawa uuku no'u e noho ai ma ko olua home nei, ahiki i ka loaa ana he wahi hou aku no'u e noho ai?" i pane ae ai o Kaloke me ka nana pono ana aku ma na maka o kona kamaaina, a paa pu aku la no hoi ma kekahi lima, no ka ntti o kona hoomaikai no ka oluolu o kelā wahine iaia. "Ua hoike mua aku nei att i ko'u manao ia oe, ua hamama na ipuka o keia home nou i na manawa apau, a aole loa he wahi manao iki iloko o'u, e kauoha aku ia oe e ku a hele mai keia hale aku," me ka hoike okoa ana mai o Abe Nape, i kona manao makee me ke aloha i ke kaikamahine opio. "Aole o'u wahi kanalua iki no kou piha i ka oluolu ame kā lokomaikai, ke ike nei au me ko'u mau maka ponoi i kau mau hana kokua ia'u iloko o ka manawa o ko'u pilikia ame ka neie, aka no'u iho, ua hookaumaha loa ia mai ko'u manao, no ko'u noho ana aku me olua, me ka maopopo mua ole o ko'u moolelo ia oe, koe wale no ka'u mau mea i hoakaka aku nei e pili ana no'u iho auhea nae oe e Mrs. Nape, akahi no au a ike maoli iho i ka nui o ka pilikia 1 kau aku maluna o kekahi mea, i nele i na hoaloha, i kona wa e noho ai ma kekahi kulanakauhale i malihini loa iaia. "Ua oi loa aku ko'u hauoli, ina au i make ! ka po nei, ma mua o ka lilo ana aku i pio na kēla poe ino; aka nae ia'u i puoho mai ai i keia kakahiaka ua loli ano e loa ae ko'u noonoo, a ua haawi ae ai 1 ka'u hoomaikai i ko kakou Makua ma ka lani, no ka loaa ana ia'u he elua mau hoaloha oiaio loa ma keia ao," alaila hooki okoa iho la o Kaloke i kana kamailio ana mai, me ka hiolo aha iho o kona māu waimaka. Pa'ipa'i malie iho la o Abe Nape i ka lima o ke kaikamahine opio e paa mai ana iaia, me ka hoomalielie ana i na manao kaumaha o Kaloke, alaila pane ae la: "AuWea oe e kuu hoaloha maikai, ua hiki !a oe ke noho ina kfeia home, elike me ka loihi au i makemake ai, ina aole au

mau hoohalahala ana ūd kc ano o na meaai, ame ko'u noho ana tne ka'u kane. No maua Hio, he mau mea haahaa no maua 0 ka noho ana, i like ole aku me kou kulana; nolaila e lilo ana paha ko maua ano o ka noho ana, i mea kupono ole i kou noonoo, oiai ua maa oe i ka noho ana o ka poe i loaa na hoonaauao kiekieia." "Ke manaoio nei au, aole he wahi oi aku o ke kupono no'u e noho ai elike me keia home, a he mea hoohauoli mai no hoi 1 ka manao, ka loaa ana o ka palekana mai na hoopilikia ana mai a ka poe na lakou i hookau mai i na manao kaumaha maluna o'u. "I wahi nae e lilo ole ai ko'u noho ana ma keia home, i mea hoopilikia aku ia oe, e ae mai oe e lilo au i mea 4cokua aku ia oe, ma kekahi mau hana oka nei. Ua hiki loa ia'u ke holoi i na pa, ke pulumi i ka hale, a ke humuhumu me ka maikai." "Aole a kaua kamailio 110 ka hana i keia nianawa," i pane mai ai o Abe ma ke ano hoolalau, oiai nae aia iloko ona, ka manao hoomaikai, no ka lilo o keia kaikamahine opio i mea kokua nui aku iaia, ma kekahi mau hana e hoomamaia ae ai oia. "E loaa he manawa nui kupono nou e hoomaha ai, no ka mea ua ike au i ka nui ame ke ko'iko'i o na manao kaumiha i kau aku maluna ou, no na hana o ka po aku la i hala; aia a leaa maoli ka maha ame ka oluolu ia oe, ia wa e noonoo ai no kekahi hana; aka i hoike aku 110 au ia oe i ko'u manao ea; ua hoopiha loa mai oe ia'u me ka hauoli, no kou noho mai i kokoolua no'u, aole hoi e mehameha ka noho ana. "la'u i haalele aku ai i ka noho hana ana me na makua o Kalifoda Vini anie Ane kona kaikuahine, ua nui ko'u aloha no kela mau opio, eia nae e hele mau mai ana no laua e ike ia'u i na manawa kaawale e loaa ana ia laua, me ko laua lawe pu mai i kekahi mau mea lehulehu na'u." No keia mau olelo hope a Abe e pili ana no ke kanaka opio ame kona kaikuahine, ua pii ae la ka ula ma na- papalina o Kaloke, mamuli o kona ike ana iho, e halawai mau aku ana oii, me ke kanaka opio nana i hoopakele ae i kona ola mai ka make mai, ma ka pule mamua aku; aka nae pane aku la no oia Ika i ana ae: "Ua oluolu maikai maoli ko'u hiamoe ana i ka po nei, aole o'u hoi hou ana aku e hooniaha no keia liianawa; aka e haawi mai oe i kekahi mau hana humuhumu na'u e lawelawe koke aku ai i keia manawa, ina he hana kekahi au i makaukau. w Ike iho la o Abe, he mea makehewa wale no kona hoole ana mai i ka manao o kana malihini, a ua maoiwpo loa iaia, aia ka manao ku'io iloko o ke kaikamahine opio e lawelawe aku i kekahi hana e hoohalaia ai kona nianawa malaila, no* laila lawe mai la oia he hookahi kakini kawele holoi lima, i haawi makana ia mai iaia e Ane Vini; i pelupelu ole ia na ka'eka'e, mamuli o ka loaa ole he manawa iaia e humuhumu ai. Hakalia no a waihoia mai kela mau kawele holoi lima imua 0 Kaloke, o kona hoomaka koke aku Ia ia e humuhumu, a hele no hoi a ahiahi ma kela la, ua pau kela mau kawele holoi lima, 1 ka paa, a i ka wa i ike mai ai o Abe, i ka maikai maoli o ka humuhumuia ana, ua hookahaha loa ia aku kona noonoo, no ka mea aole i maa kona mau maka, i ka ike ana i na humuhumu o kela ano. Ma ke ahiahi o kela la, ua hoea mai la o Kalifoda Vini t no ka ninau āna i ke kulana o ke kaikamahine opio ana i hoopakele ai i kona ola mai ka make mai, a ua hoohauoli loa ia akt! kona noonoo, i kona ike ana mai, i ka lamalama maoli o kona mau papalina, aole hoi kela ano nananakea, ma ka po mamua aku. Me he mea la, ma ka ike mai a Kalifoda i keia kaikamahine malihini, ua oi loa ae kona wahine u'i me ka huapala, i ko kela manawa mua loā ana 1 ike ai i kona helehelena, he mea oiaio no nae ia, oiai ua kalii o Kaloke i kona mau lauoho a piaikai, a ua auhee aku hoi ka maka'u ame ka hopohopo mai iaia aku. he kulana lede oiaio maoli ko kela kaikamahine, ka mea nana i haawi mai iaia i ka ike, ua puka mai kela kaikaniahine, mailoko mai o kekahi ohana kiekie. No hookahi hora a Kalifoda i hoonanea ai me Kaloke, ma ke kamailio ana maluna o kekahi mau mea leulehu; ike koke iho la no ke kanaka opio, i ka nui o ka ike ame ka naauao o kela kaikamahine; i kaokoa loa ae mai na ano mai 0 na kaikamahine i hoonaauao ole ia. Aole he mau mea i kamailioia e laua, e pili ana 1 na hana o ka po mamua aku, aka nae i ka hoomakaukau ana o Kalifoda e haalele iho i kona kokoolua, 'a liul! hoi aku no kona wahi e noho ai; ua kamailio aku la o Kaloke i ka i ana aku: "Ke haawi hou aku nei au i ka'u hoomaikai ana ta oe e Mr. Vini, no kou hoopakele ana ae ia'u, mai ka hooko ana aku i kekahi hewa ko'iko'i loa," wahi ana me ka manao kui'o, e hoike okoa ae ana i kona kauniaha maoli no kana mea i hana ai. "Ua hele maoli ko'u noonoo a ano-e loa, pela au i hoomaopopo ole ai i ke ko'iko'i o ka hewa i kau mai maluna o'u, ma ka hoao ana e o-u ae i ke ola mailoko ae o ko'u kino. "Ua hoike aku au i na mea apau e pili anā i ko'u ola ana ia Abe Nape, a nana i hoike piha mai ia op i na mea apau, aia a maopopo aku ia oe na mea oiaio i hoike piha inai ia oe i na mea apau, aia a maopopo aku i aoe na mea olaio e pili ana ia'u; ame ke kumu o ko'u ake loa ana e kaawale aku mai keia ola honua ana, malia ia manawa oe e kaohi aku ai i ka hooili ana mai i kau ahewa ana maluna o'u." "Aole he mea e ae iloko 0 ko'u noonoo e pili ana ia oe, au paha e manao mai ai he mau ahewa ana aku kekahi a'u no ka'u mea i hana aku ai, aole loa no ka ua paa maoli ko'u manao, o ka maka'u iolko ou, ame ka maikai o na mea i hanaia aku maluna ou, a I ole ke kupono ole paha o kou noho ana ma kela home au i haalele aku ai mahope, o na kumu wale no ia o kou imi ana aku i kekahi alahele e kaawale loa ai kela mau haawina ehaeha mai ia oe aku, M i pane mai ai no hoi o Kalifoda, me kona haawi ana mai i kona lima, no ke aloha ana ia Kaloke. Ke hooiaio aku nei au imua ou e kuu hoaloha, aole au mea e hopohopo ai a e maka'u ai paha no ko'u lilo i mea kamailio wale i kekahi poe e aku, e pili ana nou ame kau mea i hana aku ai, aka he meahuna ia mawaena ou ame maua kou mau hoaloha, a ao|e loa no he wahi noonoo iki, e huli aku i na kutnu 0 kou hoao ana e hoopoino i kou ola iho; ina he manao kekahi iloko ou e hana aku ana au pela" "Aole o'u wahi noonoo iki o kfena ano, o ka'u wale no e makemake nei, o ia kou hookau ole mai 1 kekahi ahewa ana ma« luna o'u, no ka'u mau mea i hana aku ai, iloko o ka manawa kupouli o ko'u noonoo." Oiai ua hoalaia mai ka manao aloha iloko o Kaloke, no na mea i hanaia mai no kona pono, e kela mau hoaloha lokomaikai, ua hoopokole ae la oia i kana kamallio ana aku, haawi ae la i kona aloha hope, a huli hoi mai la noloko o ka hale, a hookuu aku la i ke kanaka opio e hoi. (Aole i pau.)