| hele aku la oia elike me ka mea i a'oa'o ia mai iaia. Ahiki keia ma kahi o ka ipu, ka mea i kapaia "Kaipuokaike," we- he ae la keia i ke po'i o ka ipu, a kulou iho la kona poo ma ka waha o ua ipu nei a kahea iho la ma ka inoa o ua ipu nei, ia wa ka hooma- ka ana e ike i na mea apau i ha- naia ma kahi mamao. Ia awakea, leha ae la na maka o Laieikawai ilalo nei, aia hoi ua hana o Kaonohiokala i ka hewa me La- ielohelohe. Iloko o keia manawa, hele aku la o Laieikawai a ha'i aku la ia Moanalihaikawaokele, no keia mau mea, me ka olelo aku: "Ua loaa ia'u ka ike mai ia oe mai; aka, i kuu nana ana aku nei, aia nae, ua hewa ka Haku Lani o'u, ua hanaia kekahi hewa me kuu kai- kaina, akahi no a maopopo ia'u na kumu ame ke kuleana o kona noho loihi ana ilalo." No keia mea, he keu ka inaina o Moanalihaikawaokele, a lohe pu ae la kona mau makuahonowai i kahi o ka ipu ike, aia hoi, ike lea aku la laua e hana ana i ka hewa, elike me ka Laieikawai mau olelo. I kekahi la ae akoakoa ae la la- kou apau, o Laieikawai me na ma- kuahonowai, e hele e ike i ka pono o Kaonohiokala, a hooholo ae la la- kou ia mea. Ia manawa kuuia aku la ke alanui mai Kahakaekaea aku a ku imua o Kaonohiokala, ia wa ua lele koke ka oili o Kaonohiokala no ke alanui i kuuia mai imua ona. Aole nae i liuliu mahope iho o ko Kaonohioka- la ha'oha'o ana, ia manawa ua hoo- pouliia ka hewa, a hoopihaia i na leo wawalo o ka hanehane, me ka leo uwe. "Haule ka Lani! Ua ha- ule ka Lani!" I ka pau ana ae o ka pouli ma ka Iewa, aia hoi e kau mai ana o Mo- analihaikawaokele me Laukieleula ame Laieikawai, iluna o ke alanui anuenue, a olelo mai la o Moanali- haikawaokele imua o Kaonohiokala: "Ua hewa kau hana, e Kaonohio- kala-e, no ka mea, ua haumia loa oe a nolaila, aole loa e loaa ia oe he wahi noho iloko o Kahakaekaea, a o kou uku hoopa'i e lilo ana oe mea e hoomaka'uka'uia ai ma na alanui a ma na puka o na hale o na kanaka. "O kou inoa e kapaia aku ai, he lapu , a o kau mea e ai ai o ua pu- lelehua, a malaila kou kuleana a mau i kau pua;" ia manawa kailiia aku la ke alanui mai iaia aku la, mamuli o ka mana o kona makua- kane. A pau keia mau mea, hoi aku la lakou i Kahakaekaea. (Ua oleloia ma keia moolelo o Kaonohiokala ka lapu mua ma keia mau moku, a ma ona la na lapu e auwana nei i keia mau la, ma ka hoohalike i ke ano o ka lapu, he uhane ino). Ia lakou i hoi ai iluna, mahope iho o ka pau ana o ko Kaonohio- kala ola, halawai aku la lakou me Kahalaomapuana iloko o Kealohila- ni, akahi no a lohe lakou aia oia malaila. Ma keia halawai ana o lakou, ha'i aku la o Kahalaomapuana i ka mo- olelo o kona hoihoiia ana elike me ka kakou ike ana ma ka mokuna xxvii o keia moolelo. A pau keia mau mea laweia aku la o Kahalaomapuana e pani ma ka hakahaka o Kaonohiokala. Ia lakou ma Kahakaekaea, i kekahi manawa, nui mai la ke aloha o Laieikawai ia Laielohelohe, aka, aole e hiki ma kona manao, he mea mau nae ia La- ieikawai ka uwe pinepine no kona kaikaina, a he mea ha'oha'o no hoi i kona mau makuahonowai ka ike aku i ko Laieikawai mau maka, ua ano maka uwe. | Ninau aku la o Moanalihaikawaokele i ke kumu o keia mea, alaila, ha'i aku la oia, he maka uwe kona no kona kaikaina. I mai nae o Moanalihaikawaokele: "Aole e aeia kou kaikaina e noho pu me kakou, no ka mea, ua haumia oia ia Kaonohiokala; aka, ina he manao kou i ko kaikaina, alaila, e hoi oe a e pani ma ka hakahaka o Kekalukaluokewa." Ua ae koke ae la o Laieikawai i keia mau mea, a ma ka la o Laieikawai i kuuia mai ai, olelo mai la o Moanalihaikawaokele: "E hoi oe mo kou kaikaina, e noho malu oe ahiki i kou manawa e make ai, a mai keia la aku, aole e kapaia kou inoa o Laieikawai, aka, o kou inoa mau o Kawahineokaliula, a ma ia inoa ou e kukuli aku ai kou hanauna ia oe, a o oe no ke akua o kou mau hanauna." Ia manawa ha'i aku la o Moanalihaikawaokele i na mea apau elike me ka mea i oleloia maluna, a pau ia, hoi aku la o Moanalihaikawaokele iluna, a noho ma ka pe'a kapu o kukulu o Tahiti. Ia manawa hooili aku la o Kawahineokaliula i ke aupuni i ka makaula, o Laieikawaiula, ua nokapaia o Kawahineokaliula, ua noho oia ma kona ano akua, a ma ona la i kukuli aku ai ka makaula, ame kona hanauna elike me ka olelo a Moanalihaikawaokele iaia, a ma ia ano no o Laieikawai i noho ai ahiki i kona make ana; a ma ia manawa mai no ahiki i keia mau la, ke hoomanaia nei no e kekahi poe ma ka inoa o Kawahineokaliula (Laieikawai). Ka Hopena.) HE 33 MAU HIHIA OKIMARE A HE 33 MAU HIHIA OKIMARE O AI I KA PILI KAPEKEPEKA Iloko o ka mahina o Ianuari i hala aku la he 33 mau hihia oki- mare i hooko-oia, elike me ia ma- loko o ka hoike a ko kakauolelo o ia aha David K. Bent Jr . o ka hoo- pukaia ana ae ma ke kakahiaka o ka Poaono i hala aku la. O ka heluna o na paamare i apo- noia e ka aha he 25. Hookahi hi- hia okimare i hoopauia, a he ehiku i kapaeia. Iloko o ka mahina he 51 mau hihia okimare hou i komo ae ia aha. Ma ka la 31 o Dekema- ba, he 207 ka nui o na hoopii oki mare e ku ana me ka pau ole i ka hooloheia, a ma ka la 31 o Ianuari, ua hoomahuahua hou ia ae ka helu- na ahiki i ka 288. Na na paamare i aponoia ka hoo- ko-o ana he 15, no ka malama ole i ko ola, ehiku no ka pepehi mau o na kane i na wahine, hookahi no ka haaleleia o ka wahine e ke kane, hookahi no ka haalele o ke kane i ka wahine, a hookahi no ka hana inoia o ke kane e ka wahine. Ma na lahui a i ole hapa no ka poe i aponoia, oia keia: Makaai- nana — Na haole, S; na Hawaii, ame hapa-Hawaii, 5; huina 13; na lahui e— Pilipino, 4; Poko Riko, 2; ua la- hui Asia— Kepani, 6; Korea, 1. Aohe hoopii i hookomoia ae i ka aha iloko o ka mahina i hala no na keiki poo ole; Ma ka la 31 o Deke- maba he 10 mau hihia o ia ano e ku ana. Iloko o ka mahina mai o Ianuari hookahi hoopii i hoopau walo ia, koe eiwa a ku ana ahiki i ka H 31 o Ianuari. Iloko o ka mahina o Ianuari he | eono mau keiki i hookamaia, ehiku poe i hookohuia ae e ka aha i mau kahu hanai, hookahi kahu hanai i hookuuia aku, he 10 mau hoike pa- pahelu makahiki a na kahu malama waiwai i aponoia, hookahi i haawi- ia ae ke apono ana no ke kuai ana aku i ka aina o kekahi keiki oo ole a hoaponoia ke kuai an aku i ka aina o na keiki oo ole. MA KE KAUOHA KUAHAUA KOHO BALOKA KUIKAWA I kulike ai me ka kanawai, Owau o Wallace H. Farrington, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii, ma keia ke kuahana aku nei e malamaia ana he Koho Baloka Kuikawa ma ka Po- aono, Maraki 12, A. D. 1927, malo- ko o ka Apana Koho Lunamakaai- nana Ekolu, mawaena o na hora 8 A. M., ame ka hora 5 P. M., no ke kohoia o kekahi hoa o ka Hale o na Lunamakaainana o ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii no ka hoopiha ana i ka hakahaka i loaa mamuli o ka make ana o ka Mea Hanohano Levi L. Joseph no ke kau i pau ole e hoea mai ai i kona hopena ma ka Poalua mahope aku o ka Poakahi mua iloko o Novemaba, 1928. O na mahele koho ame na wahi koho o ia keia mahope ae nei: APANA LUNAMAKAAINANA EKOLU Ka Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe, o ia na Kalana o Maui ame Kalawao. MAHELE EKAHI— O ka hapa o ka Mokupuni o Lanai ma ka hema komohana o ka laina pololei mai Kahue aku ma ke kapakai akau ahiki i ka Lae o Kamaiki ma ke kapakai hikina-hema. Wahi koho ma ka Halekula o Koele. MAHELU ELUA— O ka hapa o ka Apana o Lahaina ma ka Moku puni o Maui, ma ka hikina akau o ka palena akau o Honokawai. Wahi koho, ma ka Holo o Honokohau. MAHELE EKOLU— O ka hapa o ka Apana o Lahaina ma ka Moku puni o Maui, mawaena o ka Mahele Elua ame ka palena akau o Olowalu. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Lahaina. MAHELE EHA— O ke koena aku o ka Apana o Lahaina. Wahi koho ma ka Halekula o Olowalu. MAHELE ELIMA— O ka hapa o ka Apana o Wailuku ma ka hema o ka palena o Waiehu a ma ke komohana o ka laina mai ka palena kahakai ma ke komohana o ka pale kai o Kahului ma ka laina pololei i kahi hoolulu Huinakolu o Puu Hele. Wahi koho, ma ka hale hoo-kolokolo o Wailuku. MAHELE EONO— O ka hapa o ka Apana o Wailuku ma ka akau o ka palena hema o Waiehu e holo ana ma ka laina mai ke kuahiwi mai ahiki i ke kai e holo ana ma na palena o na aina o ka Wailuku Sugar Company ma Kapuna, Waihee Wahi koho, ma ka halekula o Wai-hee. MAHELE EHIKU— O ka hapa o ka Apana o Wailuku mawaena o ka Mahele Elima ame ka Apana o Ha makuapoko, a i apoia ma ka hema e kekahi laina pololei e holo an mai ka hale hoolulu Huinakolu o Puu Hele ahiki i Puu-o-Koha a ma ka akau o ke kapakai. Wahi koho, ma ka halekoa o Puunene. MAHELE EWALU— O ka hapa o ka Apana o Makawao i apoia ma ke komohana o ke ka'e hikina o ke awawa o Maliko, ma ka akau e ke kai, ma ka hikina e ka laina pololei e holo ana iwaenakonu o na awawa o Kaupakulua ame Opaepilau, alaila, holo ma ke komohana ma ka pa-lena o ka Mahele Umi-kumamakahi ahiki i ke ka'e hikina o ke awawa o Maliko. Wahi koho, ma ka halekula o Haiku. MAHELE EIWA— Honuaula, ame ka Mokupuni o Kahoolawe. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Honuaula. MAHELE UMI— O ka hapa o ka Apana o Makawao mawaena o ka Mahele Eiwa ame ke kumu o ke Awawa o Waieli, a i apoia ma ke komohana e ka Mahele Iwakaluakumamalima. Wahi koho, ma ka halekula o Keokea. MAHELE UMI-KUMAMAKAHI, — O ka hapa o ka Apana o Makawao e apoia ana ma ke komohana ame ka akau e ka Apana o Wailuku ame ka auwai hou o Hamakua ahiki | i kona hui ana me ke alanui Makawao-Huelo, ma ke kumu o ke awawa o Huluhulunui, a i olo o Kaupakulua, alaila ma ke alanui i oleloia ahiki i ko Awawa Halehaku, ma ka hikina, e ke ka'e komohana o ke Awawa Halehaku, a ma ka hema e ka Mahele Umi. Wahi koho, ma ka Hale hookolokolo o Makawao. MAUELE UMI-KUMAMALUA— O ka hapa o ka Apana o Makawao ma ka akau o ka Mahele Umi-kumamakahi ma ka hema o ke kai, a mawaena o ke ka'e hikina o ke Awawa o Maliko ame ka palena o ka Apana o Wailuku. Wahi koho, ma ka Hale hulahula o Paia. MAHELE UMI-KUMAMAKOLU —O ka hapa o ka Apana o Makawao ma ka hikina o ka laina e holo ana mawaenakonu o na awawa o Kaupakulua ame Opaepilau, ma ka hikina ma ka Auwai o Hamakua, alaila ma ka hema a komo aku ma ke kumu o ke awawa o Halehaku. Wahi koho, ma ka halehalawai o Peahi. MAHELE UMIKUMAMAHA— O ka hapa o ka Apana o Hana ma ke komohana akau o ke Kahawai o Kapa ula. Wahi koho, ma ka Halekula o Keanae. MAHELE UMI-KUMAMALIMA —O ka hapa o ka Apana o Hana mawaena o ka Mahele Umi-kumamaha ame ka palena o Hana-Koolau. Wahi koho, ma ka Halekula o Nahiku. MAHELE UMI-KUMAMAONO— O ka hapa o ka Apana o Hana mawaena o ka Mahole Umi-kumamalima ame Kipahulu. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Hana. MAHELE UMI-KUMAMAHIKU —O ka Apana o Kipahulu. Wahi koho, ma ka Holo o ka Mahiko o Kipahulu. MAHELE UMI-KUMAMAWALU O ke koena aku o ka Apana o Hana, e komo pu ana o Kaupo ame Kahikinui. Wahi koho, ma ka Haekula o Kaupo. MAHELE UMI-KUMAMAIWA— O ka hapa o ka Mokupuni o Molokai ma ka akau o ka laina e holo ana ma ke kumu o ko Awawa o Honouliwai, ka palena hema o Halawa ame ka piko o ke kualapa mawaena o Wailau ame Halawa. Wahi koho, ma ka Halekula o Halawa. MAHELE IWAKALUA— O ka hapa o ka Mokupuni o Molokai e hoopuniia ana ma ka hikina o ka Mahele Umi-kumamaiwa a ma ke komohana e ka palena hikina o Kawela ame ka Apana o Kalawao. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o MAHELE IWAKALUA-KUMA- MAKAHI— O ke koena aku o ka Mokupuni o Molokai e hookoe ana i ka Apana o Kalawao. Wahi koho, ma ka Halekula o Kaunakakai. MAHELE IWAKALUAKUMA- MALUA— Ka Apana o Kalawao. Wahi koho, ma ka Holo Hoohauoli o Kalaupapa. MAHELE IWAKALUA-KUMA- MAKOLU— O ka hapa o ka Moku- puni o Lanai ma ka akau-hikina o ka laina pololei mai Kahue aku ma ke kapakai akau ahiki i ka Lae o Kamaiki ma ke kapakai hikina he- ma. Wahi koho, ma ka halekula MAHELE IWAKALUAKUMAMAHA— O ka hapa o ka Apana o Wailuku, e komo pu ana me Makaliua ame ke Awawa o Kahakuloa, ma ka akau o ka laina mai ke kuahiwi mai a hoea i ke kai ma ka palena o ua aina o ka Wailuku Sugar Company ma Kapuna, Waihee. Wahi koho, ma ka halekula o Kahakuloa. MAHELE IWAKALUAKUMAMALIMA— O ka hapa i apoia ma ka akau e ka laina pololei mai ka halehoolulu Huinakolu o Puu Hele ahiki i Puu-o-Koha, alaila ma ka laina pololei, e bolo ana maloko o Puuo-Kali, ahiki i ka palena o Honuaula alaila ma ke komohana ma ka palena o Honuaula ahiki i ke kapakai, alaila ma ka laina kapakai ahiki i Maalaea alaihi i ka hale hoolulu Huinakolu o Puu Hele. Wahi koho, ma ka halekula o Kihei. He mea pono o waihoia mai na palapala noi holo moho, i kakauinoa pakahi ia e na mana koho baloka i hookuponoia aole e emi iho malalo o iwakalua-kumamaiiwa o ka Apana Lunamakaainana Ekolu a i ukaliia mai me ka uku o iwakalua-kumamalima dala, me ke Kakauolelo o ke Teritore aole e emi iho malalo o umi la mamua ae o ka la o ke Koho Baloka Kuikawa i oleloia. I HOIKE NO KEIA, ke kau nei au i ko'u lima me ka hoopili pu ia o ke Sila Nui o ke Teritore o Hawaii. | |