Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 7, 17 February 1927 — Page 6

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO,

EONO NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, FEBERUARI 17, 1927


	HOAHEWA KA LUNAIKEHALA IAIA A HOOKOKONOIA OIA E HOIKE AE I KONA HEWA No ka hoomaka'uka'u mau o kona lunaikehala iaia no kona hewa a ua hiki ole hoi iaia ke hiamoe maikai i ka po, a oiai e hoehaeha mau ia ana kona noonoo no kona paa ae i ka hopuia e kekahi makai e hoounaia mai ana mai Amerika mai, no ka hele ana mai e huli iaia, he haole kolohe nona ka inoa o Allen Munn, a nona hoi na makahiki he 25, ka i haawi pio okoa ae iaia iho i ka Lutanela Makaikiu Edward J . Ross ma ke kakahiaka o ka Poalima aku la i hala, a paaia oia maloko o ka halepaahao no ke kali aku a loaa mai kekahi pane mai na luna aupuni mai ma Youngstown, Ohio. I kulike me ka Ross Moolelo o ka hoakaka ana ae o Allen Munn maoli no ka i helo ae a imua ona a hoike ae i kona hewa iloko o na maluna mua o ka 1926, ua kakauia eia kekahi mau bila ma ke ano kolohe a ua hooliloia aku a loaa mai na dala iaia maloko o Youngs-town, mokuaina o Ohio, a mahope iho o ka loaa ana o na dala iaia ua holo aku la no ka maka'u o paa i ka hopuia i Nu Ioka. Iaia malaila, a i ka pau ana o na dala i loaa mai ai iaia ma o na bila dala kolohe la ana i hoolilo aku ai, kakau hoa iho la oia he mau bila dala apuka hou, a hoolilo aku la, a i ka loaa ana mai o na dala iaia ua holo aku Ia i ke kulauakauhale o Kalivilana, a malaila i kakau ai he mau bila dala kolohe hou, a i ka manawa a na makai e kokoke loa mai ana ua holo aku la oia i Buffalo. Ua hoi hou aku oia i Nu Ioka, elike me kana hoakaka imua o Ross, a mahope o kona noho ana malaila no kekahi manawa pokole haalele aku la ia kulanakauhale a nee aku la no Nu Olina. Ma keia wahi oia i kepa ai a kau ma kekahi moku o ka Liberator ka inoa ma ke ano he luina a e holo ana ia moku no ka Hikina loa. I ke ku ana mai o ia moku i Honolulu noi ewalu mahina i hala, ua lele mai la oia mai ka moku mai a mai ia manawa mai kona noho kuewa ana ma Honolulu nei. Hookahi a Munn mea o ka hoike ole ana ae i ka Lutanela makaikiu Ross o ia hoi kana hana iloko o kona manawa i noho ai ma Honolulu nei, a malia, ohi paha kekahi o na piko pau iole o ka paa ole ana nae hoi i ka hopuia. Aohe moolelo maloko o ka buro o ka oihana makaikiu mawaho ae o na haneri i hookomoia ae no na karaima like ole i makemakeia ma Amerika no ka huli a i ole no ka hopu ana, o maopopo ai o Munn kekahi lawehala i makemakeia. NA MARE Peter Silva Ventura ia Sophia Kealani Kalili, Feb. 6. David Pua ia Sarah K. Nawaa, Feb. 7. Moses Kapela Kaimi Saffrey ia Elizabeth Kahikilani Koki, Feb. 12. NA HANAU Na Mr. ame Ernest K. Nihoa he kaikamahine, Jan. 20. Na Mr. ame Mrs. Henry Foster he kaikamahine, Jan. 21. Na. Mr. ame Mrs. Manuel Silva he keikikane, Feb. 5. Na Mr. ame Mrs. Ira Jackson Cox he keikikane, Feb. 6. Na Mr. ame Mrs. Joseph K. Mill he keikikane, Jan 7. Na Mr. ame Mrs. Chas. Kahoohui Kaawakanu he kaikamahine, Jan. 8 Na Mr. ame Mrs. Joseph Alohikea he keikikane, Jan. 9. NA MAKE Baker, he bebe hanau hou ma ka Halema'i Moiwahine, Feb. 6. Daniel Paloka, ma ka Halema'i Moiwahine, Feb. 7. Maude Kalama Low, ma ke kihi o alanui Kilauea ame 7, Kaimuki Feb. 10. Mileka Anina, ma alanui Auld, Feb. 11. Kainalu Hakuole, ma ka halema'i Moiwahine, Feb. 11. Joseph Kanoelehua Kuahine ma ke kahua halekula Kuhio, Feb. 11. Maryann Kaleianuenue Luhipo ma Honolulu, Feb. 12. Robert Kaneloa Hanchett, ma ka halema'i i Moiwahine, Feb. 12. Winona Hope Ho ma ke alanui 7, Kaimuki, Feb. 13. Mary Kekai, ma ka halema'i Ke- pani, Feb. 13. Donald Cash, ma ka Home Robin- son, Feb. 13. Mana Pahia, mahope aku o ka halehana waiu Monte, Feb. 13. Emma Brash, ma ke alanui Morris, Feb. 13 MELBOURNE, Feb. 11 Na ke- kahi makani ikaika, he tonado, i pa mai me ka ikaika maloko o keia apana i hoopoino i kekahi mau hale lehulehu ma Cairns i hiki ai na po- ho l ka $22,500,000. Nui wale na hale i hoohioloia, komo pu me ka halepule Kakolika ame ka hale o ka Hui Malu Masonic Temple, ma Cairns. He 35 poe i make.	ELIMA MAKAHIKI NA HOOPAI I KAUIA MAI E KA AHA MA- LUNA O NA ALAKAI. Ua hoopau koke ia ka hookolo- kolo ana i na opio eono i hoopiiia ae ai no ka aihue me ka powa ma ke degere ekahi i hoomaka ai ma ka Poaha o ka pule i hala maloko o ka aha kaapuni a ka Lunakana- wai E. K. Massee ma ka Poakahi nei ma a manawa a eha mau opio i hoopiiia ae i ae ai i ko lakou hewa, a o na kumuhoopii oo elua mau opio ua hoopau wale ia o ka nia. O na opio i hoopiiia ae a i ae ai i ko lakou hewa oia keia Chung Choon Sik, Masa Takista, Itsuo Ta- naka ame Kenzo Terekawa. O na opio i hookuuia a i hoopau wale ia ko laua mau hihia o Chung Dai Soo ame John Pak. No Sik ke alakai, ua hoopai paa- hao ia mai oia e ka Lunakanawai Massee aole e emi iho malalo elima a aole hoi e oi aku maluna o ka iwakalua makahiki ma ka hana oolea maloko o ka halepaahao, a no Takista, aole e emi iho malalo o ka elima a aole hoi e oi aku maluna o ke kanaha makahiki. No Tanaka ame Terekawa he umi-kumamakolu mahina hoomalu ko laua mau hoo- pai. Ma ka hoopii i hookomoia ae ai no nei mau opio, he Pake o Yei Chan Yung ka inoa, ka mea i powaia e nei mau keiki ma ka po o ka la 9 o Novemaba, 1926, a lilo he $680 mai iaia aku. No elua manawa i ohiia ai na kiure no ka wae ana i papa kiure nana e hookolokolo i nei mau opio, aole nae he loaa ahiki i ka ao maoli ana ae o eha o na opio i ko lakou hewa ma ka Poakahi nei imua o ka aha, a kauia mai ka hoopai ma- luna o lakou, a hooku'i loa ia elua. HE MANAO KANAKA KE ULIA NO KA PO. E na senatoa, na lunamakaainana, na lunakiai ame ka elele, na wa- haolelo a ka lahui; oiai ua kohoia oukou i poe lunanana i ka pono kau- like, a e kaana like i ka pono ma- waena o ka poe waiwai loa, me ka poe waiwai uuku, ame ka poe aipa- la; no oukou keia leo e paholo aku nei, i ike oukou i ka ewaewa nui e hanaia nei o kekahi mau luna au- puni a oukou i hapai ai, a kau i ka heke, a ua hoopiha palena ole oukou i ka ekeeke a lakou a lawa pono no ka hooko ana i ka hana me ka maikai. E nana iho kakou i ka hana e ha- naia nei e lakou ma ka inoa o ke aupuni. Ua haawi aloha ka moi i kona aina i na kanaka apau, mai ka hulu ali, na konohiki, ame na kanaka apau malalo o lakou. A oiai aole he anaaina kupono ia wa, ua haawiia ka aina ma ka inoa, he ahupuaa, he ili, a pela wale aku, me na lele o lakou. Aole no he hoo- paapaa no ka aina i ke au o aa lii, aia walo no ahiki mai i keia au ou (i oleloia he au no ka pono) komo mai na haole anaaina, me ke komisina, a no ka like ole o ka lakou panana me ke panana kahiko, ua okiokiia na kuleana me ka nana ole i ka mea a na'lii i hana ai, a no ka nui o ke kala ma ko lakou aoao, aole wahi a ka ilihune e alo ae ai, a lilo wale aku: ka aina i ke aupuni, a pela wale na ewaewa e hanaia nei apuni ka paeaina, a no- laila keia leo e pahola aku nei, i kilo iho oukou i ka hana ewaewa a na luna aupuni a oukou i hoonoho ai e malama i ka pono o ka lehu- lehu. E na hoaloha, na moho a ka la- hui i hilinai ai, e moe a hoolono, a noonoo hoi i na mea a oukou i hooia aku ai i ka lehulehu; e ala a hana; mai kapae wale i ka hana ia ha'i me ka olelo iho aole ia ma ko makou apana hana, no ka mea ua waiho ka lahui i na hana apau ma ko oukou mau lima o kinai i ka hewa, a hookumu i ka pono. I ka wa o ke kanawai Mamala- hoa, hele ka elemakule, hele ka Iua- hine, a hele, ke keiki a moe i ke ala me ka maluhia; a pehea hoi keia au o ka naauao. Hea mai ka po pehea ke ao. E na hoaloha mai hahai i ka poe- poe o Ladana ka hokuhele i ka na- ele. E nihi ka hele, mai; hoolawehala. o inaina ke Akua a paa ke ala. Ia oe e ka elele, he wahaolelo oe no ka lahui e hoike aku i Wakine- kona ina hana a na luna aupuni ma kou Teritore, no ka pono, a me ka hewa paha. E! Amerika o ka po- no kaulike, kau loa ka waha o ka pukuniahi iluna, pua ka uwahi owa- ka ka uwila, a wawalo ka leo o ka pono ma na kapakai o ka honua holookoa; a pehea la hoi au olalo nei! O ke onaona pauda wale no ka makou e ike nei. E ka Makua o ke aupuni o kulai iho ka waha o ka pu ilalo, he ma'i noloko e hoomaemae ialoko, a mahope owaho! E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha i ka ilio. KAUAI O MANOKALANIPO.


	HOOKUUIA O JOSEPH LEWIS E KA LUNAKANAWAI CRISTY Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku la i hala i hookuuia aku ai o Joseph Fernandez Lewis, ke kanaka i hoopii hoahewa ia ai e ke kiure kiekie teritore ma ka la 3 o Ianuali a i hookolokoloia ai ma ka la 10 mai o Ianuali no ka hewa apuka, no na kumu hoopii ehiku e kue ana iaia, ma ke kakahiaka o ka Poaono aku la o ka pulo i hala e ka Lunakanawai A. M. Cristy, ma ka manawa a ka Hope loio kulanakauhale Heaton L. Wrenn i noi ae ai e hoopau wale ia na hihia ehiku o Lewis oiai oia kekahi maloko o ka aha me kona loio me Oliver P. Soares ia manawa. Ma na hoopii hoahewa i hookomoia ae e ke kiure kiekie i ka aha ua hoakakaia oiai o Lewis e noho ana he luna no ke keena o ka lunanana hala ua hoopuipui aku oia i ka ukuhana o kekahi kanaka kamana kino ole o Joe Gomes, elike me na kumuhoopii ma ka aoao hoopii. O na huina dala ame na la i hanaia ai ia hoomahuahua a lawe wale ana i hoakakaia maloko o na palapala hoopii o ia keia malalo nei: Malaka 5, 1923, he $53.20; Malaki 31, 1923, he $88.54; Aperila 5, 1923, he $87.78; Aperila 30, 1923, he $71.44; Mei 7, 1923, he $106.70; Mei 21, 1923, $106.70; Mei 21, 1923, he $84.30; Iune 5, 1923, he $121.60. Ma na mahina mua o ka 1924 i hoomakaia ai ka huliia ana o na kumuhoopii no Lewis e ke kiure kiekie. Lehulehu na manawa a ka aha kiure kiekie i noho ai e ninaninau no keia hihia a ua lehulehu no hoi na hoike i ninaninauia, a mahope mai ua hooki pu wale ke kiure nui i kana ninaninau ana. O Norman D. Godbold ka hope loio kulanakauhale ia manawa, a nana i lawelawe i ka hihia mamua o ke kiure kiekie, a oiai aole i pau ka ninaninau ana ia hihia ua holo aku la ka hope loio kulanakauhale i Nu Ioka no ka aha elele koho peresi-dena Demokarata, ma ke ano oia ka Elele mai Hawaii aku nei i ka hapalua like kela o ka makahiki 1924. I kona hoi ana mai elua mahina mahope mai, ua hapai hou ia ka ninaninau ana no keia hihia o Lewis, a ma ka la 3 o Ianuari o ia makahiki no i hoihoi ae ai ka aha kiure kiekie i kana hoike me na kumuhoopii e kue ana ia Lewis. No na manawa lehulehu ka imi ana ae o ko Lewis loio e hookolokolo kokeia keia hihia, eia nae, ua lehulehu no na manawa i hoopaneenee mau ia mai ai ahiki i ka manawa i manao wale ia ai e hoopau wale ia ana. Ka hihia. O ka manawa mua loa i hooloheia ai keia hihia o Lewis mai ia manawa mai oia ka Poaono aku la, ma ka manawa o ka aoao Hoopii i hoopau wale ai i ka hihia. Ma ka manawa i hoomakaia ai ka ninaninau ana i ka hihia o Lewis, ua kapae ia oia mai ka hana aku e ka Meia Wilson mamuli o kana noi. Mai kela manawa mai ua hoike mau ae o Lewis i kona hewa ole no na kumuhoopii i hoopiiia ae ai oia, a ua hoike pu ae hoi no na manawa lehulehu, o Joe Gomes i hoakakaia maloko o ka palapala hoopii aole ia he mea kanaka kino he kamana oia i hana malalo o ke keena o ka lunanana kukulu hale ma kela manawa. WAKINEKONA, Feb. 11— Ma keia Ia iho la i hoouna aku ai ka Lunaleka Nui Harry S. New i na inoa malalo nei i ka aha senate no na lunaleka ma Hawaii. Doug- las Baldwin, ko Kahuku, Oahu; Paul Kaelemakule, Jr., ko Kohala, Akau, Hawaii; Alexander Moir ko Papaikou, Hilo, Hema, Hawaii; Wil- liam I. Wells ko Haiku, Maui; Ke- nichi Masunaga, ko Kealia, Kauai; Carl Spilner, ko Makaweli, Kauai, Lee Loon, ko Pahala, Kau, Hawaii. Na Robert. W. Shingle, ke komite lahui no Hawaii i hooia aku i ka Lunaleka Nui i keia mau inoa ae Ia no ka hookohuia aku. SHANGHAI, Feb. 13— Ua hoakakaia ma na lono i loaa mai ianei ma ka po nei aia ka Alihikaua nui o Manekuria, Chang Tso Lin, ke hoakoakoa mai la he 50,000, mau koa ma ka akau aku o ka muliwai Hoang-Ho, no ka lele kaua ana mai maluna o Hankow. He pualikoa Pelekane nui ke manaoia aku nei e hiki mai ana ianei ma ka Poakahi. Ua hoikeia ae ma ka po nei i ko lakou manawa e hiki mai ai e ka'i huakai ana lakou maluna o na alanui ahiki i ko lakou mau pakoa. He mau luna kakaikahi ma ka uwapo ame kekahi mau Pake ka i halawai aku me elua mau moku koa, a i ka lele ana mai o na koa aohe ia e lilo i mea noonoo nui ia aku e ka lehulehu. Ahiki i ka hoo-laha ana ae o na nupepa auwina la no ka hoea ana mai o na koa, akahi no a maopopo i ka lehulehu ka nee anao na koa.	A HOOILINA O KA WAIWAI O MRS. TENNY He palapala noi ka i hookomoia e ma ka Poakahi nei i ka mahele hooponopono waiwai o ka aha kaa- puni e ka Hawaiian Trust Company, Ltd. ka luna hooko kauoha i hoaka- kaia maloko o ka Mrs. Tenny palapala kauoha i hana ai no ka hooholo ana aku i na waiwai i na hooilina i hiki aku ka waiwaiio i ka $100,00 a oi. Ma ka la 10 aku nei i hala o keia mahina i haalele mai ai o Mrs. Ten-ny i keia ola honua ana, a ua haa-lele iho i ka huina nui o kona mau waiwai ia Edward D. Tenny, kana kane, i ka laua mau keiki elua Wilhelmina Tenny amo Vernon Edward Tenny. Ua hoakakaia maloko o ka palapala kauoha he $5000 e loaa aku i ka Hawaiian Foundation. Ua hoakaka pu ia maloko o ka palapala kauoha he $12,000 e hoahuia ae me kekahi kahu malama wai-wai no ke kaikunane o Mrs. Tenny, Charles B. Makee, o na loaa no ia mau dala e ukuia ae iaia ma ka uku liilii ana i Kela ame keia mahina he $50 no kona ola, a i kona manawa e make ai, e holo aku ia mau dala apau i na keiki Wilhelmina ame Vernon Edward Tenny. O kela hoino o Mrs. Tenny ma ke alanui Lunalilo ua haawiia i ke kane. O ka waiwaiio o ia wahi i hoakakaia maloko o ka palapala kau oha, he $23,000 a oi aku. O kekahi poe e ae i hoopomaikaiia ma ka palapala kauoha a Mrs. Tenny i hana ai oia keia malalo nei: O ka hapanui o na mea gula a Mrs. Tenny ua haawiia no ke kaikamahine, no Wilhelmina ia mau mea, me kekahi mau mea liilii e ae i hooiliia ae ia Alice Hastings Cooke, Ella Tenny, Kate Lee Herbert, ame Rose Edith Henshaw. Ia Charles Makee Tenny, he keikikana hanauna, he $5,000; ia Elsie Cooke he kaikamahine hanauna, $500; ia George Herbert Henshaw, he keikikane hanauna he $500. ia Margaret Noreen Henshaw, he kaikamahine hanauna, he $500; ia George Pulsifer Kimball, he keikikane, hanai, $500; a ia Eva Anita Sumners, Rosaline, Inez Moore, $500 pakahi. I kela ame keia kauwa a Mrs. Tenny i hana malalo ona no umi makahiki mamua aku o kona nake ana he $500 pakahi: I na kauwa i hana nona a oi aku maluna o ka elima makahiki a i emi iho malalo o ka umi makahiki, e loaa aku ana ia lakou he $250 pakahi, me $50 pakui hou no kela ame keia makahiki pakahi i oi au maluna o ka elima makahiki. O ke koena iho o ka waiwai ua waihoia no na keiki, Vernon Ed-ward Tenny ame Wilhelmina Tenny ma ka mahele like ana. Ma ka la 18 a Malaki, 1924 i hoomakaukauia ai ka palapala kauoha, o na hoike i ikemaka i ka hana ame ko kakauinoa ana o Mrs. Tenny, o M. S. Cunningham, Charles S. Drew ame F. H. Armstrong. O ka waiwaiio o ko Mrs. Tenny mau waiwaipaa aia ma kahi o ka $25,000, a maluna aku, a no kona mau waiwailewa aia ma kahi o ke $75,000 a oi aku, elike me ka hoakaka maloko o ka palapala noi. Aohe bona i koiia no ka lunahooko kauoha ma ka palapala hooilina. HOEA MAI KA MOKUAHI KA- LEPONI ME NA MALIHINI Mahope o ka hoohala ana i ke-kahi manawa, ma ka makaikai ana i na wahi pana o Hilo, Hawaii, i ku mai ai ka mokuahi Kaleponi, me na malihini makaikai honua, i hiki aku ka nui i ka eono haneri no Honolulu nei, ma ka auwina la o ka Poaono i hala, ma kana huakai kaapuni honua, elike me na huakai moana a kekahi mau mokuahi halihali ohua, o na manawa ae nei i hala. Hookahi ka kumu o ka houlolohiia ana aku o ka haalele ana o kela mokuahi ia Hilo, o ia no ka nui o ka ino ame ka makani; aka i ke akakuu iki ana mai o ka makani, ua haalele aku la ia ia Hilo, a ua hele no hoi a ahiahi, hoea mai no keia kulauakauhale. Ma ka manawa i lele mai ai na ohua kaahele honua nouka nei o ka aina, e kakali aku ana na kaa otomobile ia lakou, a laweia aku no Waikiki ae nei, no na hokele, i hookaawaleia no lakou. Ma ke Sabati ae, ua hoohalaia kekahi mahele nui o kela la, ma ka holo kaapuni ana i ka mokupuni o Oahu nei, a ma ka po ana iho, i hoomau aku ai kela mokuahi ma kona alahele moana no Yokohama, lapana. Ua haalele aku kela mokuahi ia Nu Ioka, ma ka la 19 o ka mahina aku nei o Ianuari i hala, a iloko o ka mahina o Mei e hoea mai ana, e ku hou ai no Nu Ioka, mahope o ka holo ana aku no na awa maamau i ka makaikaiia, e na mokuahi halihali ohua.

Nuhou
Kuwaho

SYDNEY, (U. P.) Feb. 11—I ka mokuahi Maunganui e holo ae ana mai Kikane aku a i Nu Kilani, ua hoopohihihiia na noonoo o na aliimoku mamuli o ka hoololohi koke ia ana o ka holo o ka moku, a i ka huli pono ana aku eia ka ua hooku'i aku ka moku me kekahi i'a nui eleele, kekahi ano o ke kohola. Ua hooku'iia aku ka i'a ma ka hapalua like o kona kino a ua moku aneane e kaawale, a ua paa loa mamua mai

o ka ihu o ka moku mamuli o ka
ikaika holo o ka moku ame ka hoo-
ke a ke kai mamua mai, a e i wale
no kona hemo ana a i hoemiia mai
ka holo o ka moku. Aneane he 12
kapuai ka loa o ia i'a. Ua newa
aku la ia me ka lana hele ana ma-
hope iho o ka hemo ana aku.

KAPALAKIKO, Feb. 11 I kulike me ka hoakaka a kekahi lono meahou o ka loaa ana mai ianei mai Manila mai ma ka Radio, ua paa mai la i ka hopuia malaila o Hught D'Autremont, kekahi o na kanaka powa ekolu, i huliia ai mai ka 1922 mai a i hoakakaia ai hoi e na lunanana haleleka oia kekahi o na kanaka powa koa loa mai na la mai o Jesse James, ke kanaka powa kaulana. Ua huliia o D'Autremont o ka oihana makaikiu no ka pane ana mai i na kumuhoopii e

ku-e ana iaia no ka hoopahu ana me ke luana pauda i kekahi kaaahi

o ka Pakipika Hema i ka 1922. Ma kona manawa i paa mai nei i ka hopuia ma Manila ua hoike aku oia imua o na luna aupuni o D'Autemont io no kona inoa, elike me ka hoike i loaa mai ia nei. E hoihoiia mai ana oia i Kapalakiko nei ma kekahi kelepa hou aku a ka moku koa Thomas.

NU IOKA, 13—O ka Rev. William Norman Guthrie, ke kahunapule o ka halepule St. Marks maloko o ka apana Bowrie, ka mea nana i apono

i na hana pekana maloko o kana halepule i ka 1925, a i lilo ai ia mau hana i kumu ku-e nui ia me ka haunaele ua hoala hou ia mai no ia ano hana i keia la ma ka hulahula ana iloko o ke auaina haipule a oi aku ka haunaele mamua o ko ka 1925. Elima mau kaikamahine me na lole lahilahi loa ame hookahi kanaka ma ka aoao o ka halepule St. John i komo pu ma ka hulahula ana iloko o ka wa e malamaia ana ke anaina haipule. Ua ulu ae he mau hoahewa ana ma na aoao a pau ma ka po nei, aka nae, o na anaina haipule no kela ame keia pule a Dr. Guthrie ua hoopanee ia a Maraki 27.

BRUSSELS, Feb. 13—I ka Elele Blancourt o Palani e haiolelo ana mamua o ka ahaolelo Anti-Imperialist Congress maanei i keia la, i hoakaka aku ai oia no ko Palani ae ana o haawi aku i na Mokupuni Martinique ame Guadaloupe ia Amerika no ka hookaa ana aku i ko Palani aie kaua. Eia nae, no ka hoole o na kanaka e noho nei maluna o ia mau mokupuni i ka Amerika rula ana no ke ano o ka lawe ana ma ke ano panalaau aole e lilo ana i hana maalahi ka hoolilo ana aku, wahi a Blancourt.

Nuhou
Kuloko

Ua nee ae nei o Paulo Kalauka no kona keena kuai aina hou, ma ka Helu 1026, alanui Kamika; malaila oia e loaa ai, no ka hooko ana aku i na makemake o ka lehulehu i na la apau. Ma ka Poakahi iho nei kona wehe ana ae i keia keena oihana hou.

Ma ia halawai a ka papa lunakiai kulanakauhale o ka malama ana ae ma ka po o ka Poalua iho nei, i waiho ae ai ka Puuku Conk-ling i kana koi imua o kela papa, no kona ukuhana, i uku ole ia mai, no na mahina i kapaeia ai oia mai kona kulana puuku mai, i hiki aku ka huina ma kahi o ka eono kaukani me ewalu haneri dala.

He noi ka i waihoia ae i ka papa

o na lunakiai ma ka halawai o ka po o ka Poalua iho nei mai ia Charles M. Costa mai, no ka haawiia aku iaia i ekolu mahina hoomaha, me kona ukuia, no ke kumu, aole oia

i hoomaha iloko o na makahiki he umi-kumamalua o kona noho hana ana no ke aupuni kulanakauhale. Ua hoopauia ka noho hana ana o Mr. Costa i keia manawa.

Ma ka mokuahi Likelike o ka haalele ana mai ia Honolulu nei no Molokai, ma ke ahiahi o ka Poalua nei, i huli hoi aku ai o James C. Crane o Pukoo, Molokai, ua holo mai oia no keia kulanakauhale, no ke komo pu ana iloko o ka hoolewa o kona luaui i haalele mai i keia ola ana, ma ka pule aku nei i hala.

Mahope o ka hoohala ana i kekahi mau pule lehulehu ma Wakinekona, i huli hoi mai ai ka Loio Kuhina William B. Lymer no Honolulu nei, ma ka mokuahi Wilhelmina o aku ana mai ma ko ahiahi o nehinei.

Ma ka po o keia Poaono, e weheia ae ai na hana hoikeike mo hoohauoli a ka Ahahui Malu Elks, mawaho ae nei o ka Paka o Waikiki, a ma na mea i hoolahaia ae no na hana hoikeike, me he mea la, e lilo ana kela hana i mea na ko ke kuIanakauhale nei poe e piha au ai i na manawa apau.

Ma ka Poalua ae nei ka la hanau o Wakinekona, ka Peresidena mua loa o Amerika Huipuia, e paniia ae ai he ekolu mahina hoomaha ia Mrs. Ellen Dwight Smyth, mai kona noho kakauolelo ana noloko

o ka aha a ka Lunakanawai Desha.

No ka hoolohe ana i kekahi mau kumu hoohalahala ma kekahi mau hihia, ua manaoia, o noho ae ana ke kiure kiekie o ke teritore, ma ka hapalua o ka hora ekahi o ka auwina la o keia Poalima, elike me ia i hoikeia ae ai ma ka Poalua iho nei.

Ahiki aku la i ka Poalua iho nei, he kanakolukumamakolu ka nui o na hoopii oki mare i hookomoia ae iloko o ka aha kaapuni, no ka mahina o Feberuari nei.

O David K. Bent, Jr., ame John A. Bal, na inoa i kakooia ae e ke komite kuwaena Repubalika, i kauolelo na ka Elele Lahui Victor Kaleoaloha Houston, me ka waihoia ana aku no nae o ke kuleana o koho

i kana kakauolelo i makemake ai, o kela mau inoa elua, i ka Elele Houston.

Ma ka Poalua iho nei, i hookomo ae ai na loio o ke Kapena Makaikiu Kellett i na kumu noi dimara imua o ka Lunakanawai Kaapuni Massee, no ka hoopau wale ana i na hoopii hoahewa e ku-e ana ia Kellett, a ma keia Poaono iho e hoolohe ai ka aha i na hoakaka ma na aoao a elua no kela mau kumu dimara .

KO KAKOU AHAOLELO KULOKO.

Ma nehinei i weheia ae ai ke kau o ko kakou ahaolelo kuloko me ka akoakoa ana mai o ka poe a na makaainana apuni keia teritore, i koho aku ai ia lakou i poe na lakou e hooholo mai i na hooponopono ahaolelo apau e pono ai ke aupuni ame ka lehulehu.

Ua ili aku na ko'iko'i apau maluna o na senatoa ame na lunamakaainana, ka hana ana ame ka hooikaika ana, e hooholoia na hooponopono ahaolelo, i pili loa i na pilikia ame na hemahema o ko lakou mau mokupuni ponoi iho; nolaila e hoohalaia na la he kanaono a kela mau kauwa a ka lehulehu e noho ai iloko o ka ahaolelo, i mau la no ka hana; o ia hoi na hana i pili loa aku i na pilikia i makemakeia ai e hoopau ae; aole o ka hoomaunauna wale ia o ka manawa, ma kekahi mau hana waiwai ole.

Ua piha ko kakou mau buke kanawai, i na kanawai i hooholo mau ia i kela ame keia kau o ka ahaolelo, me ka hooko ole ia o ka hapalua o kela mau kanawai; nolaila o ka hana ku i ka naauao, o ia no ka hoopau ana i na kanawai i ike maoli ia ka waiwai ole, a hana aku i na kanawai, elike me na pilikia a kakou i ike mau ai i kela ame keia la, a i lanakila nae ia mau pilikia, no ka nele i kekahi kanawai.

Me ka lilo nae o ka hapanui loa o na hoa oloko o na hale kaukanawai a elua, i poe maa a kamaaina i na hana oloko o ka ahaolelo, he mea maopopo loa e ike aku ana no kakou i kekahi mau kanawai maikai; a e kapaeia ae ana na hana hoopaapaa waiwai ole o ke ano hoopau manawa; elike me na hana i ike mau ia ma na kau ae nei i hala.

Pehea nae ke ano o na hana apau e lawelaweia ana e na hoa oloko o na hale kaukanawai a elua, ke ku mau mai nei keia mea oiaio, ma kahi aku la o ka pahu baloka, malaila ka ninau aoao kalaiaina, maloko o ka ahaolelo, he like wale no na makaainana apau imua o ko lakou mau maka, a maluna o na olelo hooholo apau, e laweia mai ana e kekahi mea, no ka pono ame ka pomaikai o ka lehulehu, he mea pono e haawiia na kakoo ana no ia olelo hooholo ina no paha ia he kumu e holo aku ai ka mahaloia, maluna o ka mea nana ka olelo hooholo i hookomo mai; a e haawiia hoi na ku-e ikaika ana, ke lilo ka olelo hooholo, i mea e pomaikai wale ai no kekahi poe uuka; a e hoopili pu ia keia rula maikai ma kekahi mau hooponopono ahaolelo e ae.

Eia hou, o na hana a na hoa oloko o ka ahaolelo, e lawelawe ai ma keia kau; ina ia no ka pono o ka lehulehu; e lilo ana kela mau hana, i mau mea kokua nui mai, no ko lakou koho hou ia i mau kauwa na ka lehulehu; aka i hana ole lakou i kekahi mau hana, e ikeia ai ko lakou mau ano kupono; alaila na ia mau hana no, e kokua aku, i ko lakou haulehia ma ka pahu baloka,


	MA KA LA 19 O IUNE E HOOLA- AIA AI KA HALEPULE HOU O KAWAIAHAO Kauluwela na wahi apau oloko o ka halepule o Kawaiahao i na kukui uwila ma ka po o ke Sabati iho nei, mahope o ka hoaia ana ae o na kukui uwila, mahope o ka pau ana o ka halawai o ia po maloko o ka halelua malalo, a weheia oloko o ka halepule no ka makaikaiia ana o na malihini a e ka poe i akoakoa aku ma ia po, mahope o kona hana hou ia ana. I keia manawa akahi no a ike maopopo ia aku ke akea ame ka nui oloko o ka hale mamuli o ka weheia ana o ka paku ame kahi o ka okana, a he mohala maoli ke nana aku ialoko o ka hale mai mua a hala ihope. Ua pau na noho i ka hoonohonohoia, a na pau na kii ke leawe ame na papa mabala i kakauia me na olelo i kupono e hoomanaoia, i ke kauia ma na paia, e hoike ana i na inoa o na kahunapule ame ka loihi o ko lakou manawa o ka noho kahu ana, a pela hoi me ko na alii, ka poe i hooikaika pu no ka hoolaha ana i ka hoomana Kristiano ma Hawaii nei. He nani oloko o na paia ame kaupoku ke nana ae a he mau hiohiona hoi e kano mau aku ai i ka noonoo a e hoohauoliia ai ka mea e komo ana iloko o ka okana hou, ka makana a ka hui o Burua ma i haawi ae ai i mea hoomanao no ka piha ana he kenekulia ke ku ana o ia hui ma Hawaii nei, aole i hookomoia i nei manawa, e hookomoia ae ana nae ma kekahi manawa ma nei mua aku, a o kona wahi e ku ai aia ma ka aoao Ewa o ka hale, maluna ae o ka puka komo nui ma ke alo o ka halepule, a me he mea la e paa holookoa ana no ia wahi oluna ia okana. ia okana. I kulike me ia a ke komite iaia ka hana o ka hoomaemae hou ana i ka luakini o ka hoike ana ae e pau loa ana na hana e pili ana i ka halepule ma kekahi manawa mamua ae	o ka mahina o Iune, a e hoolaaia ana ma ka la 19 o Iune. Mamuli o ka popo ame ka aiia ana o na laau oloko o ka halepule o ka mu i hooholoia ai he pono e weheia na laau apau oloko o ka hale a e hanaia ma ia wahi na haokila ame konakalika, i olo e hoopoino hou ia e na mu ai laau, a me ia mau pono hou e ku nei o Kawaiahao i keia la me ka maloeloe e hala ai he mau kenekulia hou aku, a no na lilo o keia hana hou hana iho la ua aneane ma kahi o ka $125,000. Ua lawa loa ka rumi halawai o ka halepule o Kawaiahao i nei manawa e apo i 1500 kanaka i ka manawa hookahi, no ke akea o na wahi e noho ai ma ke rumi malalo a pela mahina ma na aoao. LAWE I KONA OLA IHO NO KA ULUHUA No ka uluhua i ka wili mau o ka ma'i, a hui pu iho me ka maikai ole o ke ano o kona ola ana, i hoo- pokoleia mai ai ke ola ana o Chas. Francis o ke alanui Kalama, Kalihi, mamuli o kona ki ana iaia iho me ka pu panapana ma ka auwina la o ka Poakolu o ka pule aku nei i hala. He haole keia nona na makahiki ma kahi o ke kanalima-kumamali- ma, a no na makahiki he iwakalua ae nei i hala, i noho hana ai oia me ka Hawaiian Contracting Co. Aole he poe i ike maoli i ka lawe ana ae o kela haole i kona ola, aka i ka manawa o kana kaikamahine o Henrietta Francis ka inoa, o ka huli hoi ana aku no ko laua home mauka ae nei o Kalihi, i ka pau ana o kana kula ma kela auwina la, ua loaa aku la kona makuakane ia- ia, e waiho mai ana iluna o ka pa- pahele o ka rumi auau, me ka puka poka ma kona poo. Ua lilo kela make ana o ka ma- kuakane, i kumu no ke kaikamahine e noke ai i ka uwe, a holo mai la ka poe e noho kokoke ana ma ko laua home, a na lakou i hoike mai i ka oihana makai, no kela pilikia. Ma ka hoea ana aku o Kapena

Makai Lono McCallum no ka hale, a nana pono i ke ano o ke ki ana o Francis iaia me ka pu, ua loaa mai Ia ka ike, no ka hookomo ana o kela haole i ka pu panapana iloko o kona waha, a ki ae la no elua manawa.

No ka makahiki ae nei ka i hala, ua emi mai ka ikaika o ke ola ana o kela haole, ahiki i ka hooholo ana o kona mau haku hana, e haawiia he manawa hoomaha iaia, malia he mea ia e loaa Lou ai ke ola kino maikai, eia nae aolo no ia he mea kokua mai iaia; a o ka hopena, o ia no kona lawe okoa ana ae i kona ola me ka pu panapana.

He haole keia i komo iloko o ke kana mawaena o Amerika ame Sepania, a ua hoea mai oia i Hawaii nei i ka makahiki 1898, a iaia i hala aku la ma kela aoao, ua waiho iho oia i kana kaikamahine hookahi e kanikau aku nona.

Oiai ma Honolulu nei, he ekolu mau ohua i hoopau i ko lakou kaahele ana maluna o kela mokuahi, eia nae ua paniia ae ko lakou mau makalua, e kekahi poe ohua o Hawaii nei, i kau aku ma kela moku, no ka holo makaikai ana ma na wahi o ka honua nei a lakou i makemake loa ai e ike.

HOOLAHA LULU MANAWALEA.

Ke hoikeia aku nei ka lohe ma keia i na hoahanau apau o ka Ahahui Hoonaauao o na Hawaii e hookaa koke mai i ke Lulu Manawalea o Hookahi Dala ame 10 keneka ($1.10) no ko kakou hoahanau i haalele mai i keia ola ana Mrs. Lahela Keaweluaole, a e haawi ae ma ka lima o ke kakauolelo ohi dala o ka ahahui Mrs. Sarah Smythe.

Ma ke kauoha,
MRS. LILY KAHAULELIO
Kakauolelo Moolelo

Ahahui Hoonaauao o na Hawaii.
6450—Feb. 17, 24,