Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 3, 20 Ianuali 1927 — Page 1

ʻaoʻao PDF (1.70 MB)

E nānā i ka Pukana piha

No ke kikokikona ma kēia Kolamu

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

BUKE LXVI—HELU 3 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, IANUARI 20, 1927 NA HELU APAU, 6446

Lilo ke Dala a Kekahi Wahine i ka Mea Aihue

Hopuia Kana Eke Dala e Kekahi Keiki Opio a Mama na Wawae i ka Holo

HOLO KA MEA AIHUE
NO KONA PALEKANA

Lawelaweia Kela Hana Aihue

Oiai e Kakali Ana i

ke Kaa Uwila

Oiai e ku ana ma ke kihi o na alanui Lunalilo ame Kapiolani, ma ka po o ka Poalua iho nei, no ke kakali ana i ke kaa uwila, ua lilo aku la ke eke dala a Mrs. Florence Clark, o ka Helu 1646 alanui Punahou, i ka aihueia e kekahi keiki opio o umi-kumamahiku makahiki, me kona noke ana i ke alualu i kela keiki, no na kuea eono, ahiki i ka nalowale ana aku o na keiki powa nei, ma kekahi alanui ololi pouliuli, e moe ana no ke kula a'o kumu.

Ma ka hoakaka a Mrs. Florence Clark, imua o ke Kapena Makaikiu mahope iho o ka lawelaweia ana o ka hana powa, e ke keiki opio, ua nanea loa ka oia i ke ku, no ke kakali ana o, ka hoea mai o ke kaa uwila, me kona mahu'i ole ae he mea powa kekahi e aa mai ana e hoopilikia iaia; iloko nae o ka manawa ana i noonoo mua ole ai, aia hoi, ua hoea mai la kekahi opio, a kaili aku la i kana eke dala mai iaia aku, o ka hoomaka aku la no ia e holo.

I kinohi, aole ka he maopopo iaia

o kana mea e hana aku ai, aka i ka
pau ana ae o kona manao kahaha
me ka pihoihoi, hoomaka aku la ola
e alualu i ke keiki powa, e kuupau
ana i kona mama holo, aohe no ka
he wa a paa aku kela keiki iaia ika
hopuia, o kona kumu wale no i pa-
kele ai, o ia ka hoea ana ma kekahi
alanui ololi pouliuli, o kona nalo-
wale no ia.

Oiai ka o Mrs. Clark e alualu ana mahope o ke keiki powa, na pili loa aku oia i kela keiki, he ekolu walo no kapuai i koe, o ka loaa no ia; me kona manao, ina nei no ka paa o ka mea powa iaia, e puliki malie ana oia i kela keiki ahiki i ka hoea ana aku o kekahi makai, ua hooko ole ia nae ia manao ona, no ka mea ua pakele aku ka mea powa me ka maalahi loa.

Ma ka hoakaka a kela wahine, he umi-kumamalima dala helele maloko o kana eke dala, a he elua haneri me kanalima dala ma ka bila kikoo banako.

Mamuli o kela powaia ana o Mrs. Clark, i noi ae ai oia i na poo o ka oihana makai, e aeia aku oia e malama i kekahi pu panapana, i hiki ai iaia ke kupale nona iho, i na mana-wa apau a kekahi mea aihue e hoao ai e powa iaia ma keia mua aku.

HAHAILOLOA KA WAHINE

I KE KEIKI AIHUE

Mahope o ka hahailoloa ana no eono a oi aku mau kuea ua pakele aku la ke keikikane nona na makahiki aneane i ka umi-kumamahiku me ke ekedala ana o ka hopu ana mai ka lima aku o Mrs. Florence Clark, o ke alanui Punahou, i ka manawa ana o ku ana e kali no ke kaa uwila ma ke kihi o na alanui Kapiolani ame Lunalilo ma ka Poalua nei.

Ma ka Mrs. Clark hoakaka imua o ka Makaikiu Kellett he manawa pokole mahope iho o ka. aihue ia ana aku o kana ekedala, oiai oia e ku ana e kali no ke kaa uwila o ke alanui Punahou ua hele mai la ke keiki

i ona la, a me kona manao ole ae e
hopu mai ana ua keiki la i kana eke-
dala, na hopu mai la nae oia a hoo-
maka aku la ka holo ana ia manawa
iuka ma ke alanui Lunalilo.

I ka pau ana ae o kona pihoihoi hoomaka aku ia oia e hahai loloa mahope o ke keiki he holo aku kela iuka ma ka piina a he hiki pono ole no ke alualu ana aku aka nae, ua hoomau aku la no oia i ke alualu. No kekahi manawa ua kokoke loa aku oia mahope o ke keiki ma kahi o ekolu kapuai ka mamao, pela kona manao, a ina no ka paa aku o ke keiki iaia e paa ana oia iaia hiki i ka hoea ana aku o ka makai eia nae, na pakele aku la ke keiki mamuli o kona kipa ana ae ma kekahi alanui ololi ma kahi kokoke i ka Halekula A'o Kumu a nalowale aku la.

Aia maloko o ke ekedala he $15 ma ke dala maoli a he bila $250. Ua noi ae o Mrs Clark e aeia aku oia e lawe i kekahi pu panapana me ia ma ka la i nehinei a ua aeia aku ia noi ana, elike me ka ke Kapena Makaikiu Kellett o ka hoakaka ana ae ma ka Poalua nei.

PAA EONO HANERI GALANI
OKOLEHAO I KA HOPUIA

Loaa pu Aku he Kanakolu Galani Maluna o ke

Kaa Otomobile i na Kanaka o ke Keena

Hookapu Waiona ma Kaimuki

NUI NA KEIKI MAAUHELE O KA PO I PAA I KA HOPUIA

Huluiia ae Kela Poe Keiki a ku Ana Imua o ka
Lunakanawai Desha i ka wa Poeleele me
ka Hoea pu ae o na Makua

HOOKAHUAIA HE KULANA
HOU E KA MAKAI NUI DESHA

Hookohuia o Edward Marino i Makai no ka

Hooponopono Ana i na Hihia Pili Ohana—

Elua Haneri Dala ka Uku Mahina

Hoalaia ae he
Hui Lawai'a e
Kekahi Puulu

Kanalima Kaukani Dala ke

Kumuwaiwai o Keia Hui

ma ka Hoomaka Ana

KUAI MAOLI KA HUI
I KEKAHI MOKUKUNA

Ma na Mokupuni o ka Hema

Kahi i Makemakeia

ai e Lawai'a

Mamuli o ka hoomaopopo ana, no kekahi pomaikai nui ma ka hana lawai'a i kukuluia ae ai he nui lawai'a hou, nona ke kumuwaiwai o kanalima, kaukani dala, i kulike ai me na mea i hoakakaia ae e Paul Beyer, ka peresidena o ka Hui Hoahu Hau.

No ke komo ana aku iloko o ka hana lawai'a, ma ke ano kanaka makua, ua kuaiia e keia hui lawai'a, he mokukuna Kelemania nona ka inoa o Hermes mai ke aupuni mai, a mahope iho o ka hana hou ana i kela moku, a kupono no ka hana lawai'a, me ka makaukau pu i kahi waiho hau, alaila ia wa, e hoounaia aku ai kela moku, no na mokupuni malalo aku nei o ka hema.

E hookauia ana he elua mau waapa Kepani lawai'a maluna o kela mokukuna, a i ka hoea ana ma na mokupuni aku nei o ka hema, e hookuuia ana keia mau waapa iloko o ke kai, no ka. lawai'a ana.

Mawaho ae o ka lawai'a ana, i na i'a, no na makeke, e komo pu ana kela hui, iloko o ka oihana lawai'a mano, no ka mea he aelike kekahi i hanaia mawaena o keia hui, ame kekahi hui hana ili, no ka lawe o kela hui hana ili, i na ili ma-no apau e loaa ana, ma ke ano he mea hoohanaia aku ma ka hana ana i na kamaa, a e hoolilo pu ia ana ka i'o ma-no i mea hoomomona lepo.

Mailoko ae o ke kumuwaiwai o kanalima kaukani dala, e hooliloia ana ma kahi o ke kanaha kaukani dala, ma ka hana hou ana i ka mokukuna, a makaukau no ka hana i makemakeia, a ma kekahi manawa iloko o keia mahina ae e pau ai na hemahema o kela moku i ka hanaia, a holo aku ma ka hana lawai'a.

He umi-kumamalima ka nui o na kanaka e lawa ai kela moku ma ka hana lawai'a, me ka hoolako pono ia, i ka aila, ka hau ame na meaai e hala ai hookahi mahina ma ka moana, mamua o ka hoea hou ana mai no Honolulu nei.

Ma ka hoakaka a Mr. Beyer, aole i noho pouliuii ka poe apau i komo iloko o keia hui lawai'a hou, no ka hoalaia ana ae o na hui lawai'a lehulehu mamua aku nei, pela hoi ka holomua ole o kela mau hui; aka ua maopopo na mea apau, a ke hiala nei keia hui hou i kela hana lawai'a ma ke ano nui, aole ma ke ano liilii nolaila, aole he kanalua iki iloko o na poo o keia hui hou, no ka ukaliia o ka lakou hooikaika ana, me na haawina o ka holomua.

O KE KUKULU ANA I NA KAA

ME KE KUE I KE KANAWAI UA

PANIKU IA l KE ALANUI NO

KA POE HELEWAWAE

Ma ke alanui Moi e pili nei me ka pa laau e paku ana i ka hale hou e kukulu ia nei o ka Hui Uwila Hawaii i ikeia ai ka nana ole o kekahi oe kalaiwa kaa oto i ka pono o ka poe helewawae ma ka Poaono aku nei i hala.

Aohe hoailona i kauia ma kekahi wahi o ka pa laau, nolaila ua kukulu kekahi poe i ka lakou mau kaa ma kela wahi iloko o na manawa like ole o ka la me ka liilii loa o ke kowa no ka poe helewawae e hele mai ai mawaena o ke kaa otomobile ame ke kaa uwila e holo ae ana.

Ma kela Poaono,i ka ike ana o kekahi wahine e kalaiwa ana i, ke kaa otomobile ike kaawale o kela wahi, ua holo aku la oia a hoopili ae la i kana kaa ma kahi o ka pa laau, a mamuli o ia kukulu ana i kana kaa malaila ua alaiia aku kahi a kekahi wahine ame kana keiki e hele mi i, oii oia e aloalo mai ana mawaena o na kaa i kukuluia mahai O ke alanui Moi. I ka ike ana o ka wahaine ame kana keiki ua panikuia aku ko laua wahi e hele mai ai e ke kaa a ka wahine. Ua hoi hou aku la laua ihope, a imi mai la i wahi no laua e hele mai ai ma ka hele ana ae ma kekahi aoao o ke kaa.

Mahope ino he mea helewawae hou no ka i hele mai malaila a olelo mai


	Maloko o ka home o kekahi Ke- pani nona ka inoa o Masa Kiyota, ma ke alanui ewalu, ma Kaimuki ae nei, i loaa aku ai he eono ha- neri galani okolehao i na akena o ke keena hookapu waiona, ma ka po o ka Poaha iho nei, a paa mai kela Kepani i ka hopuia, me ke kauia ana o kona bela ma kahi o ka elima haneri dala. Mawaho ae o kela mau haneri ga- lani okolehao eono, o ke kaa ana mai malalo o ka malu o na kanaka hookapu waiona ua paa pu ia mai he kaa otomobile hou, o ka loaa ana aku he kanakolu galani okole- hao maluna olaila. Ma ka auwina la o kela Poaha, ua loaa aku la ka lohe ia John Barrett mai kekahi mea aku no ka loma o ka ike ia Kiyota, e hoea aku ana aa kanaka o ke aupuni no ko- na hale, no ka hopu ana i ka wai- ona, a e hoao ana kela Kepani o halihali i ka waiona no kekahi wa- hi okoa aku e huna ai; nolaila ua hoouna aku la o John Barrett, he ekolu o kona mau akena, no ka ha- kilo ana i ka hale, a e hopu aku i kekahi kaa, e lawe ana i ka oko- lehao no kahi okoa aku. Ua holo aku na akena hookapu waiona ekolu, a pee mamaho o ka pa pohaku e hoopuni ana i ka hale, a mai ko lakou mau wahi e paa ana i hakilo mai ai lakoa, no ka haalele o kekahi kaa i ka hale, aole nae o lakou ike iki, aka i ka hoea ana i ka hora ehiku o ka po ana iho,	akahi no lakou a ike mai la i ke- kahi kaa, e hoomakaukau ana e haalele iho i ka hale, o ko lakou manawa no ia i holo mai ai imua me ka manao e hopu i ke kiakaa, ua loaa e nae ka ike i ke kiakaa, a lele oia mailuna aku o ke kaa, me ka mama o na wawae i ka holo me ka haalele ana i ka otomobile. Maluna o kela kaa i loaa aku ai i na kanaka o ke aupuni he ka- nakolu galani okolehao, me ke kaa ana mai o kela otomobile, malalo o ko lakou malu. Ua hele aku la na makai no kahi o ka hale o Kiyoto, a ma ka nana ana aku i ka poe maloko, ua oi loa aku ka nui mamua o lakou, nolaila ua kelepona okoa ia mai la ka Ma- kai Nui Desha, e hoouna aku i mau kokua, a iloko o ka manawa po- kole, i hoea mai ai ke kaa makai, me na makaikiu ame na makai, pe- la hoi ka hoea pu ana mai o ka Makai Nui Desha, ame ka Hope Ma- kai Nui Baker, a komo like aku la ma ke kokua ana i na makai, ma ka hoopiha ana i na kaa me na galani okolehao, no ka halihali ana mai i ka halewai. I kulike ai me ka hoakaka a ke- kahi o na akena hookapu waiona, oiai lakou o kakali ana, o ka hoea ae o na kokua mai ka oihana ma- kai aku, ua nui na galani okolehao, i nininiia iloko o ko kapu auau, e ka poe oloko o ka hale, a o na galani okolehao i koe iho, ka i la- weia mai e na kanaka o ke aupuni.


	Mamuli o ka nui loa o na hana a ka Makai Nui Desha, ma ka hoo- ponopono ana i na pilikia pili ohana, a hui pu iho me ke aponoia ana mai o kana noi e ka Meia Arnold ame John Hughes, ka lunahoomalu o ke komite makai, no ka pono e loaa hou he kokua nona, nolaila i kohoia ae ai o Edward Marino, kekahi o na lunahooikaika o ka Makai Nui Desha, ma ke kau koho baloka aku ia i hala, ma ke ano he makai hoo- ponopono, nona ka uku o elua haneri dala o ka mahina. Mahope iho o ka lawe ana ae o ka Makai Nui Desha, i ka noho poo ana maluna o ka oihana makai, ma ka la 3 iho nei o Ianuari, ua hoolilo nui ia kona manawa, ma ka hoo- ponopono ana i na pilikia pili ohana i waihoia aku imua ona, me ka uuku loa o kona manawa e lawelawe ai i na hana pili i kona keena, ma ke ano hooko oihana. Ma ka hoakaka a ka Makai Nui Desha, ua hoao oia e hooponopono i kekahi mau pilikia, ma ka hoouna ana i kekahi heluna nui o na kane ame na wahine i ka aha hookolokolo o na hihia pili ohana, o ka mea apiki nae, aole he hoopauia o na pilikia, e hoea ae ana no kela poe, ma kekahi mau la mai, imua ona, me na moolelo hou, no ko lakou mau pilikia. No ka hoomaalahi ana ae i kana mau hana, ua waiho aku oia he noi imua o ka meia ame ka papa o na luma kiai, e hookahuaia i kulana oi- hana hou a e hoonohoia o Edward Marino ma kela kulana, ma ke ano he makai hooponopono. O kana hana elike me ka hoakaka a ka Makai Nui Desha, o ia no ka hoolohe ana aku i na kumu hoo- halahala apau e waihoia mai ana imua ona, no na pilikia o ka noho ohana ana, a e hoao aku oia ma na	ano apau e hooponopono, me ka lawe ole ia imua o ka aha hookolo- kolo, a ma na hihia hiki ole ke hoo- ponoponoia, e waiho loa ia aku imua ona. Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai, ma ka Poalua o ka pule aku nei i hala, i waiho ae ai ka Meia Arnold, i kekahi palapala imua o ka papa, e hoakaka ana, no ka loaa ana aku iaia, o ke noi mai ka Makai Nui Desha, no ka aeia aku e hookahua i kekahi kulana oi- hana hou; a mahope iho o kona hiu kukakuka pu ana me ka loio ka- lana, ame na luna oihana e ae, i kuleana i na hana o ka oihana ma- kai, ua ike oia, i ke kupono o keia noi, ma na ano apau. Ua haawi aku ka papa o na luna- kiai i na apono ana i kela hoakaka a ka meia, nolaila ua aponoia ka hookohu o Edward Marino no kela kulana he makai hooponopono, me ka uku mahina o elua haneri dala o ka mahina. Ma ka hoakaka hoi a Edward Marino, aole wale no, no ka hoopono- pono ana i na hihia pili ohana, ka mahele nui o kana hana, aka no ka hoolohe pu ana aku kekahi i na kumu hoohalahala mai na makai mai. Wahi ana, he mea maa i na ma- nawa ae nei i hala, ka hele pololei ana aku o na makai, imua o ka ma- kai nui, ke loaa ia lakou be mau mea e hoohalahala aku ai imua ona, a i ole loaa paha kekahi mau pili- kia; ma keia hope aku nae, aole i makemakeia, e hoopilikia wale ia aka ka makai nui, e na makai, koe wale no, na hana ano nui loa, i hiki ole ke hooonoponoia ma kekahi ano e ae me ka maalahi. Ma ka la 16 o keia mahina, i lawe ae ai o Edward Marino, i kona kulana oihana hou, maloko o ka hale- wai.


	Me ka maopopo ole, o ka mana- wa iho la keia e hookoia mai ai ke kanawai e hookapu ana i ka hele ana o na kamalii ma na alanui, ma- hope aku o ka hora ewalu o ka po, hookahahaia aku ai ka manao o na keiki, i hiki aku ka nui ma kahi o ka aneane e piha ka hookahi ha- neri, ma ka po o ka Poaha iho nei, i ka manawa a na makai o na ke- iki koloe i hoea aku ai, a hopu ia lakou, ma na alanui, o na apana like ole o ke kulanakauhale nei. O na Makai Eugene K. Allen Ha- rold Godfrey, Hannimal S. Canario, John D. Holt ame Albert H. Gun- derson, ka poe na lakou i hopuhopu i kela poe keiki no ka maauhele i ka po, mahope aku o ka manawa a ke kanawai i ae ai, a ua halihali- ia ae kela poe keiki maluna o na kaa otomobile noloko o ke keena hookolokolo o ka Lunakanawai Desha. No ka lohe ana aku paha hoi ke- kahi o na makua o kela poe keiki, no kela hana a na makai, o lakou kekahi poe i hoea ae no ka hale aupuni, no ka ike maka ana no la- kou iho i ka lakou mau keiki.	O ka apana o Kapalama, ka apa- na oi loa aku o ka nui o na keiki i paa ae i ka hopuia; o na keiki Kepani nae ka hapanui, a malalo aku na keiki Pake ame na keiki Hawaii. Ua loaa aku kela poe keiki ma na alanui e paani ana, o ka mea apiki nae aole hookahi kaikamahine i laweia ae e na makai, me he mea la, na noho no lakou ma na home, me ka hele ole e paani ma na ala- nui. O ka hana nui ma ka aoao o na makai o ka aha a ka Lunakanawai Desha, o ia no ke kakau ana i na inoa o kela poe keiki, na inoa no hoi o ko lakou mau makua, ko la- kou mau wahi i noho ai, a pela me ka lakou mau halekula e hele ana. Aole nae keia o ka manawa mua loa ame ka manawa hope loa a na kanaka o ke aupuni e hopuhopu aku ai i na keiki hele o ka po, aka e hoomauia aku ana ka hopuhopu ana ia lakou, me ke komo ana o kela poe makai, maloko o na hale kii- onioni, a ma na wahi, i ike mau ia ka hale o na keiki, e laa na hale pahupahu, ame kekahi mau wahi pipili nui ia e lakou.

AIHUE I KA OTOMOBILE PAA
NAE I KA HOPUIA

No ka aihue ana i kekahi kaa otomobile, me ka hele ana i ka holo lealea maluna o keia kaa, i paa ae ai he haole nona ka inoa o Frank L. Mulligan i ka hopuia, ma ka auwina la o ke Sabati iho nei, a mawaho ae nae o ke kumu hoopii, he aihue kaa, ua paa pu kela haole i ka hopuia, no ka holonui, no ka hookele i ka otomobile me ka laikini ole, pela hoi ka hoea ana no kaihi hoomoana o na koa me ka palapala ae ole.

He koa o A. H. Miller ka inoa, ka mea nona ke kaa otomobile o ka aihueia ana; mahope iho o ke kaa ana aku o kela otomobile malalo o ka malu o ka mea aihue, ua hele aku la oia i ka holoholo, ma ke alanui o Leilehua.

Ma kela auwina la Sabati hookahi no hoi, e holo ana ka Makai James A. B. Boyd me kona ohana maluna o ko lakou kaa, ma ke alanui o Leilehua, me ka hooholo ana o ka mea kolohe i ke kaa i aihueia, ma kahi o ke kanalima mile i ka hora.

Ua noke mai ka Makai Boyd i ke alualu, aole nae he loaa iki, a i ka hoea ana i na mana alanui ma Waipahu, ua nalowale aku la ke kaa o Mulligan, me ka ike hou ole ia aku.

I ka hoea ana mai nae o ka Makai Boyd no Kapukaki, ua loaa mai la o Mulligan, e ku ana iluna o ke alanui, no ka mea ua hooku'i kona kaa, me ke kaa o Frederick Wright; me ka nui o na poino i loaa i na kaa a elua.

Oiai o kela ka haole o ka nokeia ana e ka Makai Boyd i ke alualu me ka loaa ole, ua paa iho la oia i ka hopuia, eia ka auanei, aole kela kaa no kela haole, aka i aihueia mai kekahi koa mai.

WAIHO O MISS LUCY

WARD I KONA KULANA

Mahope o ka noho hana ana ma ke ano he makai hooponopono no na pilikia iwaena o ka noho ohana ana, pela hoi ka makaala ana i ka pono o na holoholona, no na makahiki he umi-kumamaha ae nei i hala, e waiho mai ana o Miss Lucy Ward i kela kulana, i keia makahiki, ma ka manawa e noho mai ai ka halawa makahiki o ka ahahui no ka pono

o na kanaka ame na holoholona.
Ma ke ano nui, o ka Miss Ward

hana, iloko o na makahiki ae nei i hala, o ia no ke komo ana aku maloko o na home lehulehu o ka poe popilikia, a hooponopono i na pilikia

i ala ae iwaena o ka noho ohana
ana, a no na keiki i loaa maoli i na
pilikia, ua imi aku oia i na alahele
apau no lakou e pono ai.

No na mea pili hoi i na holoholona, ua lilo pu i hana na Miss Ward, ka hoopakele ana ae ia lakou, mai na hana hai-na i lawelaweia e na ona no lakou kela mau holoholona, me ke komo ole iloko o na aha hookolokolo, mamua o kekahi mea e ae ma keia kulanakauhale.

No ke pani ana ae i ka makalua e hoohakahakaia iho ana mamuli o kela waiho ana mai o Miss Ward i ko-na kulana, aole he mea i noonooia i keia manawa.

AUAMO HE OPIO I NA KO'IKO'I
O KA HEWA MALUNA ONA

Ua hookahahaia aku ka manao o ka Lunakanawai Kaapuni Massee ma ke kakahiaka o ka Poaono iho nei, ma ka manawa e hooloheia ana ka hihia o kekahi mau keiki opio, i ka wa a kekahi o kela mau keiki i olelo aku ai i ke kahu o ka aha, oia hookahi wale no ka i pili i ka hewa, a o hookuuia aku kona kokoolua, mai ka auamo ana i kekahi hoopa'i, no ka hewa ana i hana ole ai.

He mau keiki opio kela, no laua na inoa o Joseph Oliveira ame Tony Thomas i hoihoiia ae ai he hoopii hoahewa e ku-e ana ia laua e ke kiure kiekie ma ka Poalima mamua aku, o ia ko laua komo aihue ana maloko o ka halekuai pipi o Wo Chan, ma ka po o ka la 22 o ka mahina o Dekemaba aku nei i hala.

Ua aelike kela mau opio a elua no ko laua pili i ka hewa i hoopiiia ae ai laua, aka nae o Joseph Oliveira nae ka mea i hoakaka okoa aku imua

o ke kahu o ka aha, ma ka i ana aku

i keia mau olelo:

"Owau hookahi wale no ka i pili i ka hewa, a aole i pili ia Tony kekahi hewa. Ua loaa aku o Tony ia'u ma ke alanui, a koi aku la iaia e hele pu mai me a'u, me ko'u hoike ana aku iaia, e hele ana au e hui pu me kekahi poe kaikamahine.

"I ko maua hoea ana aku no kahi

o kela halekuai pipi, ua olelo aku
la au ia Tony e kakali oia mawaho
ahiki i ko'u hoea hou ana mai, me
ka maopopo mua ole iaia, e komo
ana au maloko o kela halekuai e
aihue ai. Ia'u nae o ka hemo ana
mai iwaho, haawi aku la au iaia i
kekahi mau cigarita ane ke kanake,
nolaila owau hookahi wale no ka

i pili i ka hewa, ma na ano apau,"
alaila nonoi aku la oia i ka aha, e
hookuu ia Tony Thomas.

Ua kanalua loa ka Lunakanawai Massee i ka ae ana mai i keia noi a ka opio, no ke kumu, ua ae pu aku o Tony Thomas, no kona pili i ka hewa, a i ka ninau ana mai o ke kahu o ka aha i kela keiki, i ke kumu o kona ae ana i kona hewa, o kana pane, o ka mea ka ia i a'oia mai iaia, oiai no nae aole oia i hewa, a ua apono ae oia no ka pololei ame ka oiaio o ka moolelo a kona kokoolua o ka hoike ana aku imua o ka aha.

Ma ka Poakahi iho nei i kauia mai ai ka hoopai maluna o Joseph Oliveira he eha makahiki ka haahaa e noho ai maloko o ka halepaahao, a he umi makahiki hoi ke kiekie.

LOAA KA IWAKALUA KUMAMA-
LIMA KAUKANI DALA MAKANA

Mailoko mai o na kane ame na wahine he kanaiwa a oi, i komo iloko o kekahi hookuku au, o ia ka au ana i ke kowa mai ka Mokupuni Catalina aku ahiki i ka pae ana i na kapakai e Kaleponi, ua aha'i ae kekahi keiki opio Canada o George Young ka inoa, a nona hoi na makahiki he umi-kumamahiku, i kulike ai me ka lono kelekalapa o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale, ma ke Sabati iho nei; i ka makana o iwakaula-Kumamalima kaukani dala, i haawiia ae e William Wrigley, Jr. No na hora he umi-kumamalima ame kanaha-kumamalima minuke ka paio ana o kela opio me ke au o ka moana, ka makani ame ke anu, a ma ka hora ekolu o ka wanaao o kela Sabati, i hoea aku ai oia no ka pahuhopu, ka mea hookahi i hoomau i ka au ana ahiki i ka pae ana i ka aina.

No ka nui ae o na moho au, mii na kane a na wahine, mamuli o ka inu ana o kekahi poe o lakou ike kai, ka loaa ana i ka huki, pela hoi ke anu ame ka paupauaho i haawipio okoa ai kela poe au, o kekuhi poe o lakou, he mile wale aku no koe, alaila hoea i ka pahuhopu, ua haawipio e nae.

Iwaena o na moho au apau i komo ma kela hoao ana e kaili mai i ka uku makana o iwakalua-kumamalima dala, ua manaoia o Norman Ross o Kikako, ka mea iaia e kaa ai ke eo. Ma ka hora ekolu o ka wanaao Sabati, i huki okoa ia ae ai oia mailoko mai o ke kai, ma kahi be hookahi wale no mile i koe, alaila hoea aku i ka pahuhopu.

He elua mau wahine, iwaena o kela poe au, e haawiia ana ia laua pakahi ka makana o elua kaukani me elima haneri dala, aole no ko laua hoea ana i ka pahuhopu, aka o laua na wahine hope loa i haawipio, mahope o ko laua paio ana no na hora lehulehu iloko o ke kai, me na kane, me ka haawipio ana o ka nui o na moho e ae.

Hookahi o kela mau wahine i haawipio i kona au ana, ma kahi he eha mile i koe alaila hoea aku i ka pahuhopu, a o ke elua hoi o na wahine, ua haawipio oia, ma kahi o ka mile me ka hapa mai ka pahuhopu aku o kela pehu heihei.

Ma ka oleloia, hookahi kumu o ka aha'i ana o George Young i ka lanakila ma keia heihei, a pau aku na moho e ae i ka haule, o ia no ka nui o ke anuanu o ke kai, ka mea nana i hoopilikia aku i na moho e

He iwakalua-kumamalua mile ka loihi o kela kowa, i auia e na moho, a iloko o na hora he umi-kumamalima ame kanaha-kumamalima minuke i au ai o Young a hoea i ka pahu-

hopu.
Ma ka hoakaka a kela keiki opio,

hookahi wale no ka kumu nui o

HOOLE I KA WAIHO ANA I

KO LAUA MAU KULANA

Eia no ke Kapena Makaikiu John H. Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Edward J . Ross ke paa mai nei i ko laua mau kulana pakahi, maloko o ka oihana makai i keia manawa, me ko laua ike ole i kekahi kumu kupono, no laua e waiho aku ai i ko lana mau palapala haalele oihana imua o ka Makai Nui David Desha.

Ua lilo nae kela hoomauia ana aku o keia mau luna oihana i kumu no na lono like ole i oiliili ae iloko o na la aku la i hala, ahiki i ka ui okoa ia ana aku o kela mau luna oi hana ae la, no ko laua manao e pili ana i ka laua mau oihana pakahi, a

o ka laua pane, aole laua i ike i ke-

kahi kumu no laua e waiho ai i ka
oihana makaikiu, a aole no hoi he
wahi hoike i loaa aku ia laua, mai
ka Makai Nui Desha aku, e koi ana,
e waiho mai laua i ka hana.

O ka Makai Nui Desha kekahi i hoopaiia aku, e pili ana i kela mau luna oihana kahiko, a o kana pane, aole ana mea e Hana aku ai no laua

i keia manawa. I kona manawa i
lawe ae ai i ka hoohana ana i ka
oihana makai, ua hakilo loa oia i ke
ano o ka lawelaweia ana o na hana
maloko o ke keena makaikiu, a ua
nui kona mahalo no na mea ana i ike
ai, me ka holopono loa o na hihia i
kaa aku malalo o ka noii akahele
ana a kela keena.

Ua ae ae ka Makai Nui Desha, no ka hoalaia ana mai he mau ku-e ana, no kela hoomauia aku o John R. Kellett ame Edward J. Ross ma na kulana oihana a laua e paa nei i keia manawa; a i maopopo pono ai iaia kana mea o hana aku ai, e hui pu aku ana oia me ka Loio Kalana Davis me ke komite makai o ka papa lunakiai, no ke kukakuka ana i ke kulana oiaio o kela mau kulana oihana; aia a mahope aku o kela kukakuka ana, alaila ia manawa o hoike ae ai oia i kona manao imua o ke akea.

HE MAU HANERI O

KA POE KIPI I MAKE ILO-
KO O KA HAKAKA ANA

E hoakaka ana kekahi lono meahou o ka loaa ana ae mai ka Assoriated Press mai he kaua kipi kuloko ka i ala ae maloko o Mekiko a o ka Akibihopa ka ke alakai o poe kipi, a ua hoounaia aku kekahi mau pualikoa hou a ke aupuni no kahi o ke kaua, a mamuli o ka nui o ka poe kipi i make elike mo ka hoike i loaa ae i na luna aupuni, i maopopo ai ka hahana loa o ia kaua, elike me ia e ikeia ana ma ka moolelo malalo nei:

MEKIKO, Jan. 17—Hookahi ha-neri a oi aku poe kipi i pepehiia a make e na koa o ke aupuni iloko o kekahi kaua ana ma kahi kokoke mai i Tepatitan, mokuaina o Jalisco. O keia poe i make ai he poe hou lakou mawaho ae o ka 100 poe kipi i hoikeia ae ai e ke keena kaua ma ka la aku Ia i nehinei.

O Tepatitan oia ka apana kahi a ka Akibihopa Jimenez i hoikeia mai oia ke alakai ma ka aoao o ka poe kipi.

Ua hoopukaia aku e ke keena kaua i keia la he kauoha e hoounaia aku kekahi mau pualikoa hou i ka mokuaina o Jalisco, mahope o ka loaa ana mai o ka lono he "kaua kipi Kakolika" ke hooukaia mai Ia ma kela wahi me ka hahana loa. Ua hoakakaia ma ia lono o ka Akibihopa Jimmenez ponoi ke alakai ma ke poo o ka puali o ka poe kipi 500 ka nui.

E KU AKU ANA HE HOKELE NA
KA HUI MOKUAHI MA KEAU-
HOU KONA, HAWAII

E kukulu aku ana ka hui mokuahi I. I. N. S. S. Co., i kekahi hokele nui ma ka Aana o Kona, Hawaii, Komohana, ma keia mua aku, a no hooiaio ana ia lono ua holo kino aku na luna nui o ka papa alakai o ia hui mokuahi i Hawaii a ma ke kakahiaka Sabati iho nei ka huli hoi ana mai; o ka lakou hana o ka holo ana aku oia no ka nana ana i kekahi kahua kupono no ia hokele e kukuluia aku ana a ma kekahi wahi ma ke awa o Kuahou kahi i manaoia.

O na keonimana na lakou e hoolala mai nei no ke kukulu aku i hokele oia o F. C. Atherton, A. Lewis Jr., J. W. Waldron, J. E. Rus-sel, A. G Budge, Arthur II. Armitage, ka lunahoohana laula o ka hui ame C. W. Dickey o ka hui kahakii hale a Dickey ame Wood, na kanaka

HOOPA'I PAAHAOIA KA MEA
KI PU.

Ma ka manawa e hooloheia ana ka hihia o Bert Palmer, ke kanaka ki pu i hoopii hoahewa ia ae ai e ke kiure teritore no ka hewa hoeha ame ka hoea me kekahi mea eha ku i ka make, mamua o ka Luna. kanawai E. K. Massee ma ka Poakahi nei, ua komo mai la o Charles Holmes, ke kanaka ' kiia ai o Palmer me ka pu e keakea me ka olelo ana ae aole ona makemake e hoopii a e hoopa'iia o Palmer, no ka mea he mau hoaloha oiaio loa laua.

Eia nae, mahope iho o ka hookolokoloia ana o Palmer, a mahope iho hoi o ke komo ana aku o kona hihia i ka papa kiure, no elima minuke wale no ke kiure o ka noonoo ana mai no kana olelo hooholo a hoihoi mai la e ahewa ana ia Palmer no kona hewa i hoopiiia ae ai. O ka hoopai a ka aha o ke kau ana aku maluna o Palmer aole e emi iho malalo o ka ekolu makahiki aole hoi e oi aku maluna o ka 20 e paa ai maloko o ka halepaahao me ka hana pu i ka hana oolea.

Mahope o ka ninaninau pono ana

o ke kiure kiekie teritore a maopo-
po ka hewa ua hoopii hoahewa ia
ae o Palmer imua o ka aha kaapuni
ma ka la 23 o Okatoba i hala no
ke ki ana me ka pu panapana ia
Charles Holmes ma ke ahiahi o ka
la 18 o Okatoba i ka manawa a
Holmes e makaukau ana e komo i
kona mau kamaa no ka hele ana o
hoolohe i na haiolelo a na Repuba-
lika maloko o ka Paka Punchbowl.

He aoao kalaiaina Repubalika like ko Holmes ame ko Palmer a mamuli o keia ki pu ana aole laua

i hiki ae i ka Paka Punchbowl no
ka hoolohe ana i na haiolelo a ua
Repubalika. Maloko o kekahi hale
ma kahi kokoke aku i ka halepule
Moremona ma ke alanui Lusitania
i hanaia ai kela ki pu.

kona komo ana iloko o keia heihei au, no ke alualu ana i ka makana no ka pono no ia o kona makuahine Ua haalele aku oia ame kona hoa ia Canada maluna o ke kaa mokokaikala, ua poino nae ko laua kaa ma ke alahele no Kaleponi, a na kekahi paamare hou, e holo ana maluna o ko laua kaa, no ka hoohauoli ana i na la mahinameli, i hookau ia laua nei maluna o ko laua kaa, pela i hoea ai no kahi o ka heihei, a aha'i no hoi i ka makana kiekie loa.

Ma kela au ana, i hoakaka hou ae ai kela kanaka opio, he elima paona o kona kaumaha i emi iho; a aole al ona ike nai i ka maluhiluhi; oiai nae ua hele kona kino a anu; me ka maikai no nae o ka pana ana o kona puuwai.

i hoolimalimaia no ke kaha ana i kekahi kii no ka hokele hou i manaoia.

Ua hauwawaia ae he lono aohe hana e hooholoia ana ahiki i ko ka papa alakai apono ana i ke kahua i aneane ioa e hooholoia. He halawai ka papa mana hooko o ka hui mokuahi o ka noho ana ma ka Poakahi nei, aka nae, o ka halawai kamau a ka papa alakai ma kekahi manawa ma keia mua aku e noho ai.

Ke hoolala ka poe i makaukau me ka iliili no kekahi hana nui o ke ko o ia hana i manaoia ka hopena.

la i ka wahine nana ke kaa no kona nana ole i ka palekana o kekahi poe okoa aku, a he pane pakike nae ka ia wahine o ka i ana aku: "Aohe ou kuleana mea.'' Ia manawa ua laweia ka helu o ke kaa, a hoike aku la ka mea helewawae e hoike aku ana oia ia mea i ka oihana makai. He nui aku ka poe e like me keia, a ma ka oleloia oia poe aohe ka o lakou laikini kalaiwa kaa.