| | HE MOOLELO — No — FOLORA RIKEKONA A i Ole
KE KOMOLIMA MAKE POHIHIHI Ka Hoowalewaleia Ana— Ka Mare Malu Ana
i ke Kanaka Malihini— Ka Holo Makai-
kai Ana i Europa — Ka Mare Ana
me Kanaka Okoa. Ua kakauia ia palapala mare me ke kupono a i ku hoi elike
me ka manao o ke kanawai e ke kahunapule nana i mare ia
Folora ma, a e lilo ana hoi ia i hoike maikai loa ma kona aoao.
Aohe mea e ae, o kona hoaloha wale no o Teda, a malia o Ana
paha ke hoohuoi iho ana i ka oiaio, a eia nae, he mea maopopo
loa e hoohiki ana laua me ka hooiaio no ka laua mau mea o
la ike ana, ina e ukuia aku ana laua i kekahi huina dala nui.
nolaila, ina no ko Folora make nei, he manaoio kona e hiki
ana no iaia ke hoike aku imua o kekahi aha hookolokolo i ka
palapala mare, a mamuli o ke kokua a ia palapala mare e
kokua nui ia mai ana kana koi no ka waiwai o Folora ma ke
ano oia ke kane-mare, aohe mea nana e keakea mai.
Eia nae, aohe i hookoia kekahi hana lapuwale ana o ka hoo-
lala ana, no ka mea i ka pau ana o na pule ekolu, ua hoikeia
mai Ia ko Folora lanakila loa mai kona ma'i mai, a mai ia ma-
nawa mai kona pii mau ana ae i ka ikaika maikai o kona kino,
ka piha pono mai o kona helehelena elike me kona kulana ma-
mua aku.
Ma keia manawa ua oi aku ko Leikona noonoo nui no ko
Folora pono mamua o na manawa e ae; i kela ame keia la, e
nina mau aku ana oia i na huaai, na pua, a me kekahi mau
a e ae no ka hoike ana aku i kona aloha; aole o keia mau
a wale ae la no, e kakau mau aku ana oia i kekahi mau
a hoalohaloha, me ke noi pu aku e pane mau mai oia i ka-
mau leka, i maopopo iaia ko Folora aloha oiaio iaia, i ka
manawa e hiki ai ia Folora ke kakau.
ka manawa hope ua loaa mai la kekahi palapala iaia mai
Folora mai ana i iini mau ai e loaa mai iaia, eia nae, ma
hi o ka pane i kulike me kana i iini nui ai a i manaolana
iu ai hoi, he okoa loa na manao i kakauia, a ua lilo i kumu
okaumaha a hoohoka i kona mau manaolana. MOKUNA V.— Ka Papaleo Ana me ka Hahana. O ka leka a Folora Rikekekona i kakau mai ai i kana aloha
. kakauia ia me ka noonoo akahele loa a i noonooia me ka
ohonu, a e heluheluia penei :
''E Walaka aloha:— O keia ka la i loaa ae ai ia'u kahi ika-
a kupono a e hiki ai hoi ke kakau i kekahi leka nau, a ke
we nei au i keia i hana mua na'u no ka pane ana aku i kau
au Ieka lehulehu i kakau mai ai, a no ka haawi ana aku hoi
ia mahalo ia oe no na mea lehulehu au i hoomanao mai na'u
iko o kuu mau la e kaa ma'i ana. Ua nonoi mai oe ia'u e
: aku e hele mai oe e ike ia'u i ka wa e loaa ae ai ia'u ka ika-
a kupono a hookipa mai ia oe. Mamua o kuu haawi ana
m i ko'u ae no kau noi, e hoike aku ana ia oe i keia ma-
io me ka hi" 'una ole, oia keia; iloko o kuu manawa i loaa
io nei i ka . ua loli nui loa ko'u noonoo, a ke ike nei au
nei mana^. ,. -.u'u nele loa i ke aloha ia oe e lilo ai au i wa-
hine-mare nau. E huikala mai oe ia'u ina ua hoeha aku la au
i oe, aka nae, o ka oiaio ame ka moakaka o ka manao e hoike
ku ai ka mea oi ae o ka maikai, malalo o na ano pono ole
ikeia o ka wa i hala.
"la'u i huli aku ai ihope a nana'ku i na mea i hana ia, ua hi-
i ole ia'u ke hoopau koke ae i ka haalulu ana a ko'u kino ho-
okoa, i kuu manawa i hoomaopopo iho ai i ko'u aneane loa
oia e komopoo aku iloko o ka pilikia a pela hoi me kuu kai-
kamahine kauwa. Ina aole kela ulia i loaa ia oe ina i keia la
ia lilo kaua i hookahi, a e uku pu ana kaua i ka hoopa'i koikoi-
) ka kaua mau hana hemahema a kuhihewa iloko o ko kaua
ola ana. Ae, e Walaka, ke hoomaopopo nei au me ka hooiaio
ana ina kaua, i mareia ma kela po he hana hemahema a kuhi-
hewa Ioa ia, a ke manao nei au e ike iho ana no oe i ka hewa
o ia hana elike me ko'u ike no'u iho i nei manawa. E Wala-
ka, no ka hoike ana aku i ka mea oiaio loa ia oe, aole loa au
e lilo ana i wahine-mare nau, a ke ike ole nei no hoi au i ke
kumu i makapo ai au i ke ano oiaio o ko'u mau manao, a o ka
mea i oi aku maluna o na mea apau, no keaha la au i aa ai a
ae aku i kou manao no ko kaua mare maluia? Ina he aloha
oiaio ko kekahi wahine i ke kanaka ana i aloha ai ua hiki loa
3a wahine ke ku aku a hakoko me na mea alalai lehulehu ma-
mua o kona alahele, me ka nana ole aku i na ku-eia mai, aole
oia e haawe ana maluna ona iho i na manao huna ame na
hana malu, a i ole ae paha iaia iho e auamo i ka inoa hoopuni-
puni. Ua hoopohihihi a hoopilikia nui loa ia ko'u noonoo no
kela hana apuhi ino loa i hanaia maloko o ka halepule Rose-
dale, ka halepule o ke Akua Kiekie Loa, a no ka mea, aole au i
manao he hana maikai a kupono ia e hanaia ai maloko o ia
hale, oiai he kanaka malihini loa a'u i ike mua ole ai ka i ma-
reia me a'u, a no kela mama ana o'u me kela kanaka malihini
he mare ana anei ia i ku i ke kanawai a aole paha? Ua ma-
naolana au a ke manaolana mau nei, o kela mareia ana o'u
me kekahi kanaka i malihini loa ia'u aole loa e lilo ana ia i mea
nana e hoopaa aku ia'u me ia, a no ka mea aole au i ike mua
iaia, a elike me kona hoea ana ae me ka hikiwawe loa pela no
kona nalowale ana aku me ka ike ole ia.? O ka'u e manao nei
e lilo wale no kaua, e Walaka, i mau hoaloha, a mai noonoo iho
oe no hookahi manawa he wahine au nau ma nei mua aku, a
e kulike ana no kou manao me ko'u he oi ae ka maikai no ka-
ua ke noho kaawale kekahi mai kekahi mai. Ke manaoio pu
nei no hoi au, ina no ke ola nei o papa, oiai nae, o kona ma-
kemake oiaio loa oia no ko kaua hoohuiia ma ka mare, aka, ma-
muli o na kumu maikai ole a'u i ike ai ua paa loa kuu manao
e hoole aku ia makemake ona. I keia manawa, aole i loaa ia'u
ka ikaika maikai e ike a e kamailio pu ai me oe, nolaila au i
hooholo iho ai ma ka elele wahaole kaua e hui ai a e hoike aku
ia oe i ko'u hoopau loa ana i ko'u manao mare me oe. Iloko
o elua pule mai keia Ia aku, ina he manao kou e hele mai
e ike ia'u ma ke ano he mau hoaloha wale no kaua, aole hoi
ma ke ano au i makemake ai; e hauoli ana au ke ike aku ia
o^i: e oluolu oe mai kakau hou mai ia'u ma ke ano he mau ipo
a m a u), aohe o'u makemake e hoala hou ia mai keia kumuhana
a no ka mea ke hoike aku nei au me ka oiaio Ioa ia oe he | olelo hooholo keia a'u e hiki ole ai ke hoololiia.''
Me ka oiaio Ioa,
Kou hoaloha
FOLORA K. RIKEKEKONA. Ua hele a enaena ko Leikona helehelena i ka ua mea o ka
piha i ka inaina ma ka manawa i pau ai kana. heluhelu ana i
keia leka. Ma ka manao nui o ka leka ana o ka heluhelu ana
iho la ua kaokoa loa ae mai na manao maikai a oluolu a pau
o Folora i loaa iaia mamua aku, a he mau manao wale no ko-
loko o keia leka e hoonele mai ana i ka mea ana i manaolana
mau ai.
Ua maopopo loa ma ka Folora leka ana o ka heluhelu aha
iho la ua haaleleia oia i ke anu; he manaopaa kona e hikiole
ai ke hoohulihuliia a ke hoomalimali hou aku, a he mau ma-
nao kanaka makua maoli ko kana aloha i nei wa i like ole me
na manao puni wale o ke ano kamalii o na la aku la i hala.
No ka nui loa o kona inaina ua lehulehu na huaolelo hailiili
i puka mai kona waha ae, a hoohiki iho la ia manawa e hoo-
ikaika aku ana oia ma ia mua aku i mea e kaawale ole aku
ai o Folora mai kona lima aku; aole oia e hoopalaleha a hoo-
palaleha a hookuukuu wale aku ana e kaawale aku ai kela wai-
wai o Folora mai kona mana aku, elike me ka loihi o kona
ola ana, a no ka mea, ua ike iho oia aia iloko o kona lima ka
mea e hiki ai iaia ke oni aku a e kaawale ole aku ai ke kaika-
mahine ame kona waiwai mai kona lima aku.
I ka hala ana ae o na pule elua, hoea ae la oia no ka manawa mua i ka hale o Mr. Siva, a noi ae la i ka ona hale e aeia mai oia e ike aku ia Folora. Me ka oluolu loa oia i hookipaia aku ai, me ke ano puanuanu loa nae, aole hoi elike me mamua ke ohaoha a pumehana o ka launa ana. Ma ke ano o kona hookipaia ana aku i hooiaio iho ai oia aole i hoohuoi o Mr. Siva i kekahi mea, aole no hoi i maopopo ke kumu o ko Folora ma'i ana, aohe no i mahui iki ka ohana Siva no ka mea i hanaia maloko o ka halepule Rosedale, elike me ia i ikeia ma ka mokuna i hala, he mau pule lehulehu mamua aku. Ua maopopo iaia, ina ua mahui ka ohana Siva aole loa oia e hookipaia aku ana iloko o ka hale, o kona kaiehuia mai ka mea maopopo loa. Mahope o ke kamailio liilii ana me lakou no kekahi manawa, alaila, alakaiia aku la oia iloko o ka rumi hookipa kaawale o Folora. Loaa aku o Folora iaia e noho mai ana me kona nani nui, ua kahiko oia iaia a maemae ma ia kakahiaka, a oiai kona helehelena, elike me ke ano o ka mea i kaa ma'i no ka ma-nawa loihi ka lena o ka ili, ke ano hohoma mai no hoi o na papalina, eia nae, he nani no oia i ka Leikona opio nana aku, i like ole nae me ko Folora ano mamua aku. I ke komo ana aku a Leikona ku mai la o ia me ka ula ma kona mau papalina a hele mai la e lululima me ke aloha hoomaewaewa ana, me ka minoaka iki ana mai, aole nae kela ano ohaoha ona elike me na manawa mamua aku. "Ua maikai loa ae anei oe?" i ninau aku ai o Leikona, me ka mau no o ka paa o kona lima i ko Folora lima, me ka haka pono iho o kona mau maka pololi maluna o ka helehelena ui o Folora. "Ae, manao au ua maikai au, koe wale no keia, aole i loaa ia'u ka ikaika o ke kino elike me ka wa mamua aku o ka loaa ana i ka ma'i. Ma keia la iho la ka mua loa o ko'u hele ana i ka holokaa, a i ko'u ike iho ia'u ua like au me kekahi wahine ola maikai. A pehea hoi oe?" mahope iho o kona noho ana iho iluna o ka noho. "He manaoio ko'u ua kaahope aku la na la ikaika loa o kou ma'i a ua maikai loa ae oe i nei manawa. Pela anei?" "He ma'i liilii wale no ko'u," wahi a Leikona o ka olelo hoomama ana aku ; "ua pakele mai au mai kela ulia mai me kekahi mau palapu liilii i loaa ia'u, a ua ola loa ae no nae hoi." "Ke hauoli nei au i ka lohe ana aku la," alaila hoololi ae la oia i ka laua kumuhana e kamailio ai; ua lehulehu na mea a laua o ke kamailio ana, koe nae, ka mea e pili ana i ka Leikona kumu o ka hiki ana aku, No kekahi mau minuke ka uumi ana o ua o Leikona i kona manao e hookikina mau ae ana iaia e hoopuka aku, a me ka hoomanawanui wale no oia o ka uumi ana, a i ka hiki ole ana i aku la: "E Folora, nou no ko'u manao nui o ka hiki ana mai nei a e hoike aku au, a e pane mai hoi oe i kou manaoio, a no ka mea ke ike nei au i ka hiki ole ia'u ke kaohi hou iho, aole o'u makemake e maopopo ole kou manao me ka hoike ole ia mai. "E Folora, o ia mau no ko'u aloha ia oe, a e aloha mau aku ana au ia oe i na wa apau me ia hoike ae no nae ou i kou aloha ole a ku-e hoi ia'u elike me kau leka o ke kakau ana ae, hikI ia'u ke hookuu aku ia oe, aole hiki. "Aohe o'u manaoio iki no hookahi minuke ua hoopau loa oe i kou aloha ana ia'u. E hoike mai, ina aole oe e hoolilo ana ia'u i kanaka pupule a hehena hoi i ko aloha, a e manaolana mau aku ana no hoi au he aloha oe na'u ma nei mua aku, a e hoihoi hou mai ana no oe i kou aloha maluna o'u." I nei manawa ua haikea loa ae la ko Folora helehelena me ke kuoo pu i ko Leikona manawa e noke aku ana i ka huai i kona mau aloha hoopunipuni, a iaia i hooki iho ai, pane mai la o Folora me ka hikiwawe i ka i ana mai: "Ua manao mau au ahiki i keia manawa, ua hooki loa la oe i kou aloha ana mai ia'u mahope iho o ka loaa ana aku o ka'u leka ia oe. Ke hooiaio aku nei au imua ou aole au i lawe ia manao me ka haawi ole i kekahi manawa nui e noonoo aka-hele ai, a nani nae hoi ia, eia oe imua o'u, nolaila, ma keia manawa kaua e kamailio ai a hoopau loa aku ia kumuhana no na manawa apau ma nei mua aku. Elike me ia a'u i hoike aku ai ia oe maloko o ka'u leka, pela no au e hoike aku ana ia oe i nei manawa, aole loa wale e lilo ana i wahine nau." He helehelena kaumaha ko ke kanaka opio ia manawa, a no kekahi manawa kona mumule ana, a i mai la : "Aole oe e lilo ana i wahine na'u? Heaha kou manaoio, e Folora? Maloko o kau leka o ka hoouna ana ae ua piha i na manao elike no me kena au e kamailio mai nei, he mau olelo olalau au i noonoo ole ai me ke akahele ame ka noonoo nui. "No ke kumu o ko'u hoea ole ana aku i ka halepule Rose-dale, a pela hoi me ka mea e pili ana i kela kanaka malihini o ka hoea ana ae me ka pohihihi loa, he mau kumu anei ia nau e hoole mai ai i kou lilo ana na'u, oiai nae, i hai aku au ia oe i nei manawa, aohe mea nana e hookaawale ana ia oe mai a'u aku, o ka make wale no?" Nana pono mai la o Folora iaia me ke kahaha, me ka pii pu ana ae o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina, a i aku la: "Heaha kou manaoio?" wahi a kana ninau pahaohao. "Ua maopopo ia oe, e Walaka, aole au he wahine mare nau, no ka mea, aole oe i hoea ae i ka halepule Rosedale, elike me ia au i hoike mua mai ai e hiki ae ana oe, ma kela ahiahi o ka mahina o Iune." | "Aole au i halawai me oe?" i ninau ae ai o Walaka me ka
helehelena kupanaha a Folora e ike mai ana.
"Aole; e ike iho no oe nou iho aole oe i hiki ae, a no keaha
kou hoohaohao ana iho? Wahi no au i hoike mua mai nei o
ke kumu o kou hiki ole ana ae no ko halawai ana ka me kekahi
ulia, a no ia kumu i kaohi ia ai oe. No kekahi manawa loihi
ko makou kakali ana nou o ka hiki ae, aohe nae oe i hoike iki
ae i kou helehelena, a he kanaka okoa loa a'u i ike mua ole
ai ka i hoea ae ma kou wahi, a eia iho ko'u ike ana a ua pau
ko maua mareia ana, akahi no au a ike he kanaka malihini Ioa
ka i mare me a'u, a ia manawa au i maule ai." "E Folora, heaha la kau mea e kamailio mai nei, aohe mao-
popo aku la ia'u la? Ke hopohopo nei au i nei manawa ua ola-
lauia kou noonoo a ua haalele mai kou mau noonoo maikai
ia oe. Hoolohe mai, ke ae aku nei au me ka oiaio loa, ua lohi
io au, ua kaohiia au mamuli o kekahi ulia kaaahi, a ia'u i hiki
ae ai i ka hale, ua hele mai la au me ka awiwi loa no ka hala-
wai ana me oe. "Aka nae, ua hoea mai no au i ka halepule i ka wa pono,
ia manawa kuu hoaloha i kauo aku ai ia'u iloko o ka halepule
a imua hoi o ke kahunapule, a mamua mai o ka awai, me ka
haawi ole mai i manawa no'u e wehe ae ai i kuu kuka helena,
a hoomaka koke mai la no ke kahunapule e lawelawe i kana
apana hana, me he mea la ua makemake loa oia e pau koke
ia hana. "O ka hana i lawelaweia ma kela po, he hana au i manao
ai he kolohe mai ka hoomaka ana ahiki i ka hope, aka nae.
e hai aku au ia oe, he hana ia i lawelaweia me ka pono ame ka
oiaio e hiki ole ai ke hoopauia ma ke kanawai, a i ka pau ana
o ka mare, a maule iho ai oe, ua manao iho au o kou kumu
o ka maule ana no kou makau i ka nui o ka ino. O ka ma-
nawa i halawai ai au me ka ulia ma kuu manawa i hoi ai i
ka hale," wahi a Walaka hoopunipuni.
O kei'a hoakaka a pau a Walaka no na hana i hanaia maloko
o ka halepule mai kona hoaloha o Teda, aku kona lohe, a ua
kamailio mai la oia imua o Folora me he mea la oia io no ka
i hoea ae i ka halepule ma kela po, a ke ike iho la no oe, e ka
makamaka heluhelu i ka hoopunipuni loa o Walaka. Iloko o kela manawa apau a Walaka e kamailio aku ana aia
wale no maluna o kona helehelena ko Folora mau maka kahi
i haka pono mai ai me ka haikea o kona mau papalina, a ma-
loko hoi o kona naau ka makau.
He oiaio anei ka i ala i kamailio mai nei i ka halepule ae
oia ma kela po a o ia ala io no ka'u kane i mare ai, a i ole,
he mau olelo hoopunipuni wale no kana a pau i olelo mai nei?
He keu hoi ha ko'u ike ole ae i kona helehelena, o ka helehe-
lena o kela kanaka malihini loa ka'u o ka ike ana ae a o ke
kumu hoi o ko'u maule ana," wahi a Folora i nalu iho ai.
Ua lilo iho la keia manao ana o ka ui ana iho la iloko ona
i mea hoouluhua loa i kona noonoo a lilo hoi i mea nana e uki-
uki ai, a no kekahi manawa aohe maopopo o kana mea e ka-
mailio a e hana aku ai. Alaila mumule loa iho la oia me ka nalu nui iloko ona no
ka Walaka mau olelo. Iaia e hooauau ae ana i kona noonoo
no na mea i hanaia o ka halepule, ana no e hoomanao la me
ka poina ole, o na mea apau i hanaia ahiki i ko laua hoi ana
mai, ke ike iho la no oia me ka maopopo loa i ka oiaio ole
o ka Walaka mau olelo oia no ka i hoea ae i ka halepule, no
ka mea, ua maopopo loa kona ike he kanaka malihini loa ka
mea i mareia ai me ia. O na kumu hooiaio no ma kona aoao he kanaka malihini ka
i mareia me ia ma kela po, he uliuli polu ko Leikona mau ono-
himaka, a he uliuli eleele hoi na onohimaka o kela kanaka ma-
lihini, he mau mea i paanaau loa i kona noonoo e kuhihewa
ole iho ai oia, a ma ka manawa ana o ka nana ana ae a ike i
ka uliuli eleele o na onohimaka o kela kanaka, ia manawa me
he mea la ua nahae kona uhane maloko ona. A hala kekahi manawa iaia o ka nalu ana, huli ae la e nana
ia Walaka e noho mai ana me ka haka pono o kona mau ma-
ka iaia, a i aku la:
"E Walaka, i nei manawa aohe maopopo iki ia'u o kou ma-
nao kumu o ke koi ikaika ana mai nei owau kau wahine
"Mahope o ka halawai ana ae o ka ike a ko laua mau maka
"aohe hiki ia'u ke hoahewa aku ia oe he kanaka hoopunipuni
aka nae, ua ike au me ka maopopo loa ia wa e like me ko'u
maopopo i nei manawa aole o oe ke kanaka i ku ai ma kuu
aoao ma kela manawa i mareia ai au, ua maopopo loa ko'u
ike he kanaka malihini komohewa kela e paa ana i kuu lima
me ka pane ana aku i na ninau a pau a ke kahunapule o ka
ninau ana mai, oiai nae, heaha la kona manao kumu o ka hana
ana mai pela ia'u ma ke ano apuhi, he hana hoi ana i hana ma
ai i lilo i mea hoeaheha Ioa mai i kuu noonoo; aohe maopopo
iki ia'u, mamua, o oe paha ka i maopopo.
"E Folora, Folora! Ke ike aku nei au ua olalauia kou noo-
noo' Ke ike nei au me ka hoohewahewa ole aia mau no ka
piva iloko o kou poo, aole i pau, a e makaala loa oe, a me he
mea la ua loaa mua oe i kena ano haawina mamua o ko holo
ana i ka halepule ma kela po!"
"Aohe ano-e o ko'u noonoo, aohe no he piva iloko o ko'u
poo, he mohala maikai, ko'u noonoo ame ko'u poo ma kela po
elike no me ia i nei manawa; ma ka'u noonoo iho, o ka ino
nui o kela po, oia hoi ka ua i haule iho ai me he poi wai la i
nininiia iho ame ka ikaika o ka hoonakolokolo ana a ka hekili,
a pela hoi me ka ikaika o ke ahi, he mau ouli hoike mua mai
ia no ko'u pilikia, he pilikia aole na hai i imi, aka, nau, a e kea-
kea mua mai ana ia mau mea i ko'u mare aku me oe."
"Pehea Ia i loaa iho la kena noonoo ia oe a hoike mai la
i kena mau olelo, he mau olelo na kekahi kanaka makua, aole
nae? I kou nana aku ia oe, e Folora, i nei manawa aohe ou
wahi aloha iki ia'u, aohe no i komo iki iho ia mea he aloha ilo-
ko o kou puuwai no'u!" i nui mai ai o Walaka leo me he ka-
naka la i piha loa i ka inaina.
"Aohe io no o'u aloha ia oe ; o ka nui auanei keia o kau mau
hana pauaka a maikai ole e komo iho ai ke aloha iloko o'u
nou; elike no me ia a'u i hoike aku ai ia oe maloko o ka'u
leka, pela no au e hoike aku nei i nei manawa me ka oiaio loa
aohe o'u aloha ia oe; aole au i aloha ia oe, elike me ia a ke-
kahi wahine e aloha aku ai i kekahi kanaka ana i mare aku ai
a i manao ai hoi me ia oia e noho pu ai me ka hauoli a pau
na makahiki o ke ola ana.
"Ua hana mai oe i mea no'u e aloha aku ai ia oe ; o kou
manaoio maoli no paha ia Ia ua aloha au ia oe, aka, aole he
aloha lehelehe wale no ia a'u i hoike aku ai, no ke kumu ua
lilo kou ano me he makeneki la e ume okoa aku ana no ia'u
a pili me oe, i hai aku nae au ia oe i ka mea oiaio, no ka
manawa pokole wale no ko'u hoomanao ana ae nou, oia hoi,
ma kela la hope loa a kaua i noho ai maloko o kahi hale malu-
malu. | "Nau i koi okoa mai no e aloha aku au ia oe me ia ike iho
no nae o'u aole ia mea iloko o ko'u puuwai, a ua ae aku la au
me ka makapo i mea e hookoia aku ai o kou makemake, oiai
nae, ua ike iho no au i ka hewa o ia ae ana aku a'u i kau noi,
"Ua maule au mamua iho o ke kuahu ma ka manawa a'u
i ike ai o ke kanaka a'u i manaoio ai ua hoopaaia aku au me
ia no na la apau o ko'u ola ana, eia ka, he kanaka malihini e
oa oia, a'u i ike mua ole ai, aole hoi o oe. Ia manawa ike
maka iho la au i kou apuhi ana ia'u, a mai ia manawa mai ka
paa ana o kuu manao aole loa au e punihei hou aku ana ia
oe, a ua like hoi oe me he mea la o kekahi mea i hoowahawaha
a i hoopailuaia ma keia ao, no ka mea, ike koke iho la au ua
hoopunipuni ino loa oe ia'u."
"I nei manawa ke ike nei au i ka mohala maikai o ko'u
noonoo i oi aku i ko ka manawa mamua, o ia hoi aole e hiki
iki ana ia kaua ke noho aku me ka hauoli ma ke ano he kane
a he wahine. O ke kumu o ko'u maule ana no ka hoohakuiia
ana o ko'u kino no ka ike aha iho i kela kanaka malihini e pili
ana ma kuu aoao, a o kekahi no kuu ike ana iho aole au he
wahine-mare na kela kanaka, no ka mea, ua mihi au me ka wa-
lania no ka'u hana hewa loa ma kela ame keia kapuai o ke
alanui ahiki i ka halepule, a ina he elima minuke ka lohi o ke
kanaka mahope, ua manaoio loa au aole e hele aku a ku ma-
mua o ke kuahu, ina no oe i hiki ae."
"O, e Folora, no keaha la kou hoike mau mai i kena manao?
Ke hai aku nei au ia oe he wahine-mare oe na'u, a e koi aku
ana au i ko'u kuleana ia oe me ka hakaka aku imua o na aha
apau o keia ao i mea e hookoia mai ai o ka'u koi !
"E Folora, i mea e hoopauia aku ai kou manao paakiki owau
ponoi ka i mareia me oe, eia me a'u i nei manawa ka palapala
mare i kakauinoaia e ke kahunapule, iloko o kuu pakeke, a
mawaho ae o keia palapala mare, ua maopopo ia oe he mau
hoike lehulehu kekahi i ikemaka i ko kaua mareia ana, a o ia
mau hoike no ka'u e lawe aku ana imua o ka aha hookolokolo
no ka hooiaio ana mai i ka pono ma ko'u aoao," a hooki iho Ia
o Leikona i kana kamailio ana me ka maopopo loa ia Folora
ua piha loa oia i ka inaina.
"Me ia palapala mare iloko o kou lima, a me kela poe i
ikemaka i kela mare ana, ke hoike aku nei no nae au imua oa
aohe kela he mare i ku i ke kanawai," pela o Folora o ka pane
ana ae me ke kuoo, oiai nae ia manawa ua hele ae la kona
helehelena a haikea loa.
"E Walaka, aole pono kaua e hakaka i nei manawa no keia
mea, a e noi aku ana au ia oe e hoopau loa ko kaua kamailio
hou ana no keia manawa, a mai nei manawa aku e pau ko kaua
hoaloha ana."
"Pau ko kaua hoaloha ana! No keaha iho la? Manao anei
oe e nana wale aku ana no au ia oe ma ke ano he hoaloha wa-
le no, ina he mea hiki ia ia kaua ke hookaawaleia, elike me ia
au i hoakaka mai la?
"Hoaloha' O oe a'u i paa ai iloko o kuu mau limaa..a i
hoopili mai ai i kuu umauma, a no kou pili loa ua ike iho au
i ke pana kapalili ana a kuu puuwai no ka nui o Ua hauoli,
a no ka ike ana iho hoi ua lilo oe na'u ; ka mea hoi n-oom na
lehelehe a'u i muki iho ai, o ka ipo wale no ke luaui mo $ na
lehelehe o ka wahine ana i hoomana ai, a iloko hoi o mou mau
pepeiao i huai iho ai au i na huaolelo momona loa mailoko ae
o kuu puuwai, o ia anei kau e olelo mai ai i hoaloha wale
no kaua, aole hoi ka mea i oi aku i ko ia ?
"O, ua oki ! Ea, ua oki ! E oluolu oe mai hoopuka hou mai
i na olelo hoalohaloha elike me kena a no ka mea, ke hoole
loa aku nei au imua ou aole au he wahine-mare nau. Ko ke-
kahi manawa, he oiaio, ua ike iho au i ko'u panai ana aku i
ko'u aloha no kou aloha hoopunipuni, aka, elike me ia a'u i
hoakaka mua aku nei, ia manawa ua kaa au malalo o ka mana
ou a ua hoonawaliwali i ko'u kupaa ; nau i koikoi mai ia'u e
aloha aku ia oe, a ina au e lilo aku ana i wahine-mare nau oia
wale no ka mea e loaa ai ia'u ka hauoli, i nei manawa ua ike
iho au i ko'u punihei wale ana, a ke lilo nei hoi i mea hoo-
kaumaha i ko'u noonoo."
"Ea, e Folora, ke ike aku nei au ua kaawale loa aku na noo-
noo poluluhi o ke ano ilihia a ma'i hoi mai kou poo aku," i
pane mai ai ke kanaka me ke kunahihi me ka lele e o kona
mau maka, a me he mea la e lele okoa mai ana no e pepehi
ia Folora.
"E olelo maoli mai ana no anei oe ua hana kahuna aku au
ia oe o ia ke kumu o kou ae ana mai i ka'u noi a i aloha mai
ai oe ia'u, oiai nae aole oe i hoike mai no hookahi manawa i
kou aloha io ia'u, a i hana kahuna maoli aku hoi au ia oe i ae
mai ai oe e lilo i wahine na'u?" wahi a Leikona me ke okala-
kala loa.
Ua okala ae la ko Folora oho no keia mau ninau a Leikona.
iaia, a haupu koke ae la oia no kela noho ana a laua malalo o
kahi hale malumalu, a oiai laua e noho ana ke miliapa wale
no o Leikona i kona mau lima, a i kekahi manawa e hamo-
hamo ana i kona oho, ia manawa o kona mana ame kona ika-
ika ua kaawale mai iaia aku, a ua aneane loa no hoi e pouli
kona noonoo, a ia manawa i ae aku ai oia i na mea apau a Lei-
kona i noi aku iaia no ka mare malu ana me ka hikiwawe loa,
a ua nele loa oia i ka manao kupaa e hoole aku ai i kana mau
mea apau i noi mai ai.
Ua hana kahuna io ia anei oia e Leikona i nele ai oia i ka
manao koa e hoole aku ai i kana noi no ka mare malu ana ma
ia po iho? .
Ua hoomaopopo oia i kona paa ana i kekahi haawina kupa-
naha i uhi iho maluna ona, a ua hooikaika oia e kaawale aku
ia haawina ano-e mai iaia aku, aohe nae he hiki, me ia ano. ka
paa mau o ia haawina maluna ona ahiki i kona manawa i ike
ae ai i na maka o ke kanaka malihini, e ku ana ma kona aoao
ma ka manawa i mareia ai oia me ia kanaka, akahi no a haa-
lele mai ia mana kupanaha iaia me ka hikiwawe loa.
Huli ae la oia e nana me ke pahaohao nui iloko ona i kona
hoa, me ka nalu nui iloko ona ina he mana kahuna io kona a
ua hiki hoi ia mana ona ke kaili aku i kona noonoo mai iaia
aku i na manawa a pau ana e makemake mai ai.
"Aole au i manao iki no hookahi minuke e loaa ana ia'u ke-
kahi manao e hoahewa wale aku ia oe no kou hana ana mai i
kekahi hana kahuna maluna o'u a kailiia ko'u noonoo mai a'u
aku, aka nae, pehea la ka nui o ia mana ou ame ka ikaika o
ia mana i hana iho ai maluna o'u, ke hoike aku nei au ia oe i
keia manawa, ua auhee loa, aku ia haawina hoopoluluhi noo-
noo mai a'u aku, aohe wahi aloha iki iloko o'u nou, a e Wala-
ka, mai keia manawa aku o kou manao ana mai he ipo au nau
a pela hoi au ia oe, aole kaua e hui hou ana ma ia ano, aka ma
ke ano he mau hoaloha wale no."
Me ka leo kuoo a kuio a e hoike aku ana ua paa Ioa kona
manao elike me ia ana o ke kamailio ana aku la i pane aku ai o
Folora me ka nui o kona leo e kuhihewa ole iho ai o Walaka,
a e loaa ole iho ai kekahi kanalua iloko ona no ko Folora ma-
naopaa. . (Aole i pau) | |
