| | KA PUUHONA. (Kakauia e Kaleionamoku)
Ka Nupepa a ka Hoomana
Kakolika.
I kela Lapule aku nei i hala, ua
ike iho la makou i ka nupepa e
hoopuka ia nei e ka Hoomana Ka-
kolika. E hoomauia ana no keia ha-
na a e kela Hoomana. Ma na kula-
nakauhale nunui apau loa o Ame-
rika eia no ke hoopuka nei keia hoo-
mana he nupepa. E ano like ana no
keia nupepa me ka "Hoaloha" o
hoopukaia nei e ka Papa Hawaii.
He Mea Maikai no ka ai Ana i
ka limu o Kahakai?
Ma ka New York Times o kela
pule aku nei i hala i ike iho ai ma-
kou i ka olelo paipai a kekahi pro-
fessor e ai nui ka na Amerika i ka
' ;::!! o kahakai no ka mea he nui
ka 'iodine' oloko o ka limu (keia
'iodine' o ia kekahi laau maikai loa
he laau maikai no ka holoi ana i ka
niho ka pehu no na ma'i no na ano
moku(cut) apau loa, a pela wale
aku). He ai no na Kepani i ka
Emu. Eia ke hoouna nei o Kina
ame lapana i ka limu i hoomalooia
i Amerika ame ke ao holookoa, a
eia no kakou ke ike nei i Hawaii
nei.
O na kupuna o kakou, he poe ai
limu no lakou. Ina aole i hookapu-
luia kahakai, a he mea loaa wale
no ka limu ma na kahakai o ka-
kou, he mea maikai no e ai kakou i
ka limu, elike me na kupuna o ka-
kou, a oiai no hoi ua ike mai la ka
poe ike aia keia laau maikai 'iodi-
ne ' iloko o ka limu.
Ka Ahahui Aloha Aina, aloha La-
hui o Italia. Ahea ku ko Kakou.
Mahope o ke kana a kakou i ike
. nei. mamuli o ka poe i make,
. n a muli o na hana o hanaia ana e
;-. .'.i ame keia aupuni nui, o ia hoi
i hana wale no, ka hooholomua ana
i ke kaua, ua loli ke kulana o ke
,---' holookoa, a ua poino na aupuni
apau Ioa, a eia no ke noho nei na
aupuni o Europa iloko o ka pilikia.
Nui ka poe me ka hana ole apuni o
Europa, a o Italia pu no iloko o ia
poino.
O Mussolini, he Italia kakau nu-
pepa oia, a i ka manawa o ke kaua,
oia kekahi p na lukanela iloko o
ka pualikoa o kela aupuni. I ka
pau ana o ke kaua, elike me na mi-
liona e ae o na koa Italia, ua hoi
lakou no ko lakou aina hanau a
o ka hapanui o lakou, aohe hana
mamuli no o ka 'business, ole, a
a kela manawa e noho manaia ana
o Italia e ka poe waiwai, a mamuli
o ka hana ole o kekahi hapanui o
na koa Italia, ua huli ko lakou
noonoo e hoohalike me na Laikini
(mai Russia i kela manawa) elike
me ia e ikeia nei, aohe Alii a na
"Bolshevik" e hooholo ana ke au-
puni, a malalo o ke alakai ana a
keia poe, aole poe waiwai ua kaili-
ia aa aina ame na 'business' mai
ka poe waiwai mai, ua like ka poe
Lukini apau loa; a e hoomakaukau
ana keia poe koa e hoololi i ke Au-
puni o Italia, a ia manawa i lekei
mai ai keia Mussolini me kekahi
hapa o ka poe koa ame ka aahu
"black shirt" (palaka eleele) a ma-
ki lakou i Roma, a kauoha lakoa i
ke Alii e hoopau i na kuhina e noho
hana ana i kela manawa, a haawi
na lakou e hookole ke aupuni, a mai
kela manawa ahiki i keia manawa,
he mau makahiki pokole wale no,
ua lilo ae la o Italia kekahi o na
aupuni nui o Europa; a ua lawe la-
kou i ka inoa "FACISMO". Eia
ke kapaia nei keia poe e ke ao ho-
lookoa, "Ka puali kaua o ke pala-
ka eleele o Italia". He poe aloha
aina keia, he poe aloha lahui keia.
O ka lehulehu ka mea nui, aole
o ka haaheo o ke kanaka hookahi.
O ko lakou iini, e lilo o Italia
ke alakai no Europa elike me ka
mea e ikeia ana mamua i ke au o
na Emepepa o Roma e noho mana
ana apuni o Europa ame Aferika.
Eha miliona ka nui o keia aha-
hui; 1,500,00 ka nui o na lala e
ku kaokoa nei a iwaena o keia
huina he 53,000 wahine, 211,000 ma-
waena o 14 ame 18 makahiki a 270-
000 kamalii malalo o 14 makahiki,
e hui pu me na lala " n nalima nei,
elike me na poola o kakou, loaa
aku la ka huina nui o eha miliona.
I ka wa o ke kaua 5,000,000 wale
no koa Italia, a i ko kakou mana-
wa e lawe mai ai a noonoo, me ke
kauoha ole ia e ke aupuni a me | ke nohona maluhia no o ka aina
ua loaa aku la keia huina nui o
eha miliona i keia ahahui e aelike
ana k " - l'e ahahui nui keia, a ua
oleloia o keia ka ahahui nui o keia
ano o ke ao nei. O kekahi manao
kumu, o ia hoi, ua paniia ka puka
aole e komo hou kekahi lala i oo,
a e hoomakaukau a e ae ia wale
no na lala hou mai na lala opiopio
mai, a manao makou he rula mai-
kai loa keia, a eia no keia rula
ke uhaiia nei e ka Hui Knight of
Columbus, o Amerika. A aole no
he hewa ko makou hoike ana ua
waiho ia aku no keia manao i ka
Aliiaimoku o ka Hui Kamehameha,
aole nae i aponoia. He manaolana
no ko makou e kukuluia ana he
ahahui ma Hawaii nei elike me
keia poo o ka "Palaka Eleele"
o Italia a me ke kokua o ke Akua
e ikeia ana no he hui o keia ano
ma ko kakou aina kulaiwi nei no
ko kakou pono a pomaikai a no ka
holomua o ko kakou aina makua.
Ke nonoi nei makou i ka lahui
e lawe a noonoo i na manao i hoa-
kakaia maluna. Heaha ana ko ka-
kou 'palaka'. He aloha no ka-
kou i ko kakou lahui a ho aloha
no kakou i ko kakou aina. A hea-
ha ka mea i koe! O ka mea wale
no i koe, e ku ae kekahi hana a
hui elike me ia e ikeia mai la ma
Italia, o ka loaa o kekahi poe ka-
kaikahi i alakai no kakou a o keia
poo e hana ana a e haawi lakou
i ko lakou ikaika a manao me ka
uku ole ame ko lakou noonoo ole
ia lakou iho no. E loaa ana no
keia poe.
Kela Ame Keia.
Ka waiwaiio o ke gula o ke ao
nei i loaa mai na lua-gula (mines)
mai o kela makahiki aku nei i hala
he $389,170,000, a ua manaoia e oi
ana mamua o $400,000,000 i keia
makahiki e pau nei.
O Transvaal (he apana aina ilo-
ko o Aferika malalo o Beritania
ka helu ekahi me $197,935,000 a o
keia no ka hapalua o ke gula o
kela makahiki aku nei; ma Ameri-
ka (U.S. A.) he $50,570,000. Ina
no he gula ko Hawaii nei, e nele ana
no kakou, elike me ka kakou e ike
nei i ko kakou kulana i keia mana-
wa, a o ka ninau, heaha la ke ku-
mu. Aole anei he mea maikai e
pane mai kekahi o kakou ia Mr.
Hanohano.
Eia ke paaia nei ma na banako o
Amerika (U. S. A.) $2,870,328,000;
ma Beritania $703,482,000; hma Pa-
lani $710,968,000; ma lapana $575,-
768,000. Ua lilo no i ke aupuni
makua o kakou ka helu ekahi a ua
maopopo i ke ao holookoa o Ameri-
ka ke aupuni waiwai ma na ano
apau.
O Mr. Stephen V . Harkness ke-
kahi o na hoa hui o Mr. Rockfeller
a ua mako oia i kela mau makahiki
aku nei, a na waiho iho oia i kona
ohana he $50,000,000, a mamuli o ka
malama pono ana o kana wahine na
pii ae keia waiwai a ke $85,000,000.
Ma ka palapala hooilina a Mrs.
Harkness i ikeia ai ua haawi aku
a oia no ka poe ilihune ka huina
o $20,000,000 a e malamaia keia haa-
wina dala e na kahu-malama wai-
wai, a o ke ola o ke dala ke haawi-
ia no ka poe ilihune.
Mamua o ka haule ana o Mrs.
Harkness ua haawi no oia ia Yale
University $5,000,000. Ina no hoi
e kokua ana ka poe onamiliona o
Hawaii nei elike me ka keia Mrs.
Harkness i hana ai, aole no paha
e poino loa kakou.
Ma Berlin (Kelemania) i ka la
16 aku nei o kela mahina, ua hoi-
ke ae la o Dr. Steinach ua hiki
iaia ke hoololi ma kekahi oki ana
(Operation) i ka holoholona wahi-
ne a lilo i holoholona kane, a na
manaoia e hoea mai ana no ka la
e hiki ai keia ano hana a oki (Ope-
ration) a lilo ke kane i wahine a
o ka wahine hoi i kane. Elua kau-
ia Amerika ma Berlina i ike i ke-
ia hana kupaianaha a keia kauka
Kelemania a ke hooia nei laua i ke-
ia hana kupaianaha.
O Mr. Llyod George oia ke kuhi-
na nui o Beretania i kela mau ma-
kahiki aku nei i hala a i ka mana-
wa e kaua ana ke ao nei; o Mr.
Asquith ua paa no oia i kela kula
nui, a o keia mau Pelekane, aia la-
ua iloko o ka aoao hookahi (Con-
servative). Paio mau laua iloko o
keia aoao a ua lanakila o Mr. Geor-
ge a i kona manawa i lanakila ai | ua nonoi kino aku oia ia Mr. As-
quith e hana like laua no ka pono
ame ka holomua o ko laua aina ha
nau.
O ka mea i ikeia, ua lalau aku
o Mr. Asquith i ka lima o Mr. Geor ge, a eia laua ke hana like nei. Ina
no hoi peia ana kakou na Hawaii
Ke hooheneheneia nei o Senatoa
LaFolette a ke kaheaia nei "Ke
Keiki Alii La Folette" no ka mea,
i ka manawa i make ai kona ma-
kuakane, ua ili aku la kela kulana
maluna ona, aka, o ka mea pololei,
ua holo baloka no keia keiki a La
Folette makua no kela kula sena-
toa ma Wakinekona a ua kohoia oia
e ka lehulehu o kela mokuaina o
Wisconsin. Like me kona makua-
kane, he senatoa kuokoa keia a aole
oia ae i kona aoao e "boss" iaia. HE KANAENAE ALOHA NO
KA'U MEA ALOHA HE
KANE UA HALA. E Mr. Lunahooponopono o ke
Kuokoa, ina he kowa kaawale ke-
kahi o na kolamu o ka lamaku o
ka malamalama (Kuokoa), e oluolu
hoi oe no ka'u kanaenae aloha ia
kowa, i ike mai hoi na kini maka-
maka ame na hoaloha o kuu kane
heleloa, ua haalele mai o Ah Yee
Young i keia ola ana, ua hele ko-
hana aku la kona uhane ma ke
alakokikua a Kane, a o oe a e hoi
hou aku no oe i ka lepo, a o ka
lihaliha, ka mokumokuahua o ka
naau, ke aloha ame ka minamina
o ia kana mau ukana luuluu o ke
ahu ana iho la mahope nei na'u ame
na leia-i a maua e hoomanao mau
aku ai i ka po ame ke ao. Ua
haalele pu iho oia he kaikuahine
hookahi e hia-a aku nona.
No na pule elua wale no kona kaa
ma'i ana, a iloko o ia manawa ua
huliia ke ola, a iloko o na lima o
na kauka oia iloko o ia mau la ahiki
wale i kona pauaho ana mai la i ke-
ia ola ana, a oiai ua oi aku no ka
ikaika o ka ma'i mamua o ka ike
o na kauka ame ka ikaika o ka laau,
ua hiki ole ke hoopau ae i kona
ma'i a ke paa mai hoi i kona ola,
a o ka hopena ua hala aku la. Au-
we kuu kane, kuu hoapili, kuu mi-
namina pau ole a! E hoonani mau
ia no ka Mea Mana Loa, ka Mea
nona ke kino ame ka uhane!
Ua hanauia oia mai ka puhaka
mai o Hattie Naehu kona makua-
hine a o Ahoi kona makuakane, ma
Honolulu nei ma ka la 19 o Ianuari,
1877, a iaia i moe aku la ua piha
iaia na makahiki he 29 ame na ma-
lina keu.
Ua hoonaauaoia oia maloko o na
kula aupuni o Honolulu nei a mai
kona manawa i hemo mai ai na ku-
la mai ua lehulehu kana mau hana
e ae i hana ai mamua o kona hana
ana me ka Hui Kaa Uwila Honolulu
a no na makahiki he umi a oi kona
haua ana ino ia hui ma ke ano he
mea ohi dala.
Ua hoohuiia maua ma ka berita
laahia o ka mare ma ka la 10 o
Mei, he umi makahiki i kaahope
aku nei, a mailoko mai o maua he
eha mau keiki e ola nei, he elua
mau keikikane ame elua kaikamahi-
ne, a na lilo keia mau keiki i pani
ma kona hakahaka.
He hoahanau oia no ka ekalesia
makua o Kawaiahao, a ma ia aoao
hoomana no oia i ku ai, a moe aku
a. He lehulehu kona mau ano mai-
kai; he oluolu, he mikiala a maka-
ala hana, he eleu, he heahea, a he
makuakane maikai, ua lilo no hoi
kona ohana ame na makamaka i
mea nui iaia.
He lala kumaikai oia no ka Aha-
hui Lunalilo, a he lala pu hoi no ka
ahahui o na kanaka hana o ka hui
kaa uwila. Ua hala o Ah Yee
Young ma kela ao, aka nae, o na
hana maikai ana i kukulu ai ma
keia ao iloko o kona mau la e ola
ana e lilo ana ia i kiahoomanao
poina ole nona.
Hoomaikai.
Ke haawi aku nei au ka wahine-
kane-make ame ka ohana apau i
ka hoomaikai kiekie loa i ka Aha-
hui Lunalilo no na kokua a ia aha-
hui i haawi mai ai no ka pono o
ka'u mea aloha i haalele mai ai i
keia ola ana, ka ahahui hoi a Ah
Yee Young i ku ai ahiki i kona
hala ana aku la. E haawi pu aku
ana i na hoomaikai kiekie i ka
ahahui o na kanaka hana o ka Hui
Kaa Uwila no ka lakou mau kokua | i hiki ole, ia'u ke uumi iho, no ka
nui o na kokua a ia ahahui no ke
kino wailua o ka'u mea aloha, ke
kai pu ana aku ahiki i ka hoomoe
ana aku me ka maikai ma ka ilina
o Kamoiliili. .
E haawi pu aku ana i na hoo-
maikai i na makamaka ame na ho-
aloha i u pu a i kukiai pu me ma-
kou oiai kona kino e kau ana, a
i kai pu aku hoi me ka Ah Yee
Young huakai hope loa no ka hale-
pule o Imiola a no ka ilina, a pela
hoi me ka lakou mau makana pua
nani. E haawi pu aku ana i na
hoomaikai i ke Kula Sabati o Ka-
moiliili no kana makana pua nani no
ka hoohiwahiwa ana iho i ka he o
ka makou mea aloha, a o ka hope
loa, ke haawi mua aku nei i ka hoo-
maikai i ka Lunahooponopono o ke
Kuokoa no ka ae ana mai i kowa
no keia kanaenae.
Na ka Mea Mana Loa e kau mai
i Kana hoomaikai maluna o oukou
apau, na Kona mana e kiai, hoo-
malu a e hoopakele ae ia kakou mai
na ulia ae a pau o ka manawa, a
e oluolu e lawe aku i ka makou
hoomaikai kuio.
Na makou no, na ka ohana i hoo-
luuluuia,
MRS. R. AH YEE YOUNG,
MRS. HATTIE HALEMANO.
ame ka ohana. HAINA NANE. Mr. Lunahooponopono o ka Nupe-
pa Kuokoa, welina kaua me ke
aloha: — Aiwaiwa no hoi ka nane a
ke keiki o ka pali kapu o Keoua,
he lawai'a no ke kai hohonu, e i
ana penei ma ka mahele mua.
Owau no ka alepa me ka omeka,
ke kumu ame ka welau. Owau ka
i oi malana o na meaulu apau ma
ka honua, aohe mea nana e pa'i kuu
poo.
Mahele elua, Owau no ia, aia au
i ka nui ka loa ame ka laula.
Mahele ekolu, Pololi oukou hanai
aku au ia oukou i ka ai, makewai
oukou, hooinu aku au ia oukou i ka
wai, kukulu iho Ia ka ninau.
Owai au i ka mahele mua. Haina.
KALA.
Owai, au i ka mahele alua? Ha-
ina. UI.
Owai au i ka mahele ekolu Ha-
ina KANAKA.
Owai kuu inoa piha ke hoohuiia?
Haina LAHUIKANAKA; o ia ke
poo maluna o na meaulu o ka ho-
nua.
Me ka lana o ko'u manao, ua
nakeke ke a, mokumoku ke aho, a
ke keiki lawai'a o ke kai hohonu,
i ka mano nui aiwaiwa o ke kai
hohonu.
Me ka mahalo i ka lunahooponopo-
no ame na keiki oniu hua kepau, o
kou keena.
Owau no me ka mahalo,
KEIKI O KA LIO HULU AEKO.
Kamuela, Hawaii. Lalau loa mai la kau haina ame
na wehewehe ana, aohe pilipili ao
aina mai. Huli hou ia mai — L. H. HOOLILO I KONA KULEANA
I OLE AI E KU-EIA MAI No ka waele ana i kona alahele
a malaelae, mai ko ala ana mai o
na ku-e ana iaia, ma kona ano he
hoa no ka papa o na lunakiai o
ke kulanakauhale a kalana o Ho-
nolulu nei, i hoakaka ae ai o Alfred
L. Castle, ka peresidena o ka hui
kaa uwila, e hoolilo aku ana oia i
kona mau mahele apau loa iloko o
ka hui kaa uwila aole oia e hoolilo
ana ma ke kuai, oiai aia kela hui,
malalo o ka mana o ke komisina o
na hana o ka lehulehu.
Ma ke kau ahaolelo aku nei i ha-
la, i hooholoia ai kekahi kanawai,
e papa ana i na luna oihana o ke
Kulanakauhale a Kalana o Hono-
lulu nei, mai ko lakou lilo ana i
poe kokua aku ma na hana i lilo
ai lakou, he poe kuleana, iloko o na
oihana kuwaho; a oiai he lawelawe
oihana ka Honolulu Constrution &
Draying Co., me ke aupuni kulana-
kauhale, pela o Mr. Castle i make-
make ai, e hoolilo aku i kona mau
kuleana apau loa iloko o kela hui;
mamua ae o kona kakauinoa ana
maluna o kana hoohiki oihana, i ka
wa e lawe ae ai i ke kulana luna-
kiai, ma ka la 3 o ka mahina o
lanilani, o keia makahiki ae. | HAINA NANE. Mr. Lunahooponopono o ka hiwahi-
wa a ka lahui, Sol. Hanohano; Alo-
ha oe:— E ae mai ia'u no ka elua
o ka manawa no ka'u haina o ka
nane a ke keiki kukulu nane hoo-
kalakupua nui wale o ka pali kapu
o Keoua; nana e hoonioni nei i ka
puniu o na olohe huli nane, ame
a'u pu.
Kukulu iho la ua keiki nei i ka na-
ne ana penei:
Owau no ka alepa ne ka omega,
ke kumu ame ka welau. Owau ka
oi maluna o na meaulu maluna o
ka honua, aole mea nana e pa'i
kuu poo.
Haina. KALO. O ke Kalo he ai
ia i hookumuia me kona lahui i ki-
nohi me ke kanaka Hawaii, ahiki
i ke kanaka Hawaii hope loa; a o
keia ai ka oi maluna o na meaulu
apau. "He piha oloko he mohaha na
maka ilaila e ikeia ai ka wahine
u'i, ame ke kanaka u'i.
Mahele elua. — Owau iho no ia e
hele ana i ka nui ka loa ame ka
laula. Haina, A. O A o ia ka
hookumu ka hoonui o ka ike i loaa
ai i ke kanaka i olelo ai ia i ka
nui o kona naauao.
Mahele ekolu, Pololi oukou ha-
nai aku au, makewai oukou hoo-
hainu aku au. Haina. OLA. O
Ola o ia ka mea e loaa ana i ke
kanaka ina e pololi ana a make-
wai hoi, nolaila ina e huiia ka
mahele mua ka lua, ame ke kolu
e loaa no ka'u haina o ia hoi keia,
Kalo a Ola.
Me ka lana o kuu manao e we-
luwelu ana ka paa o ka pali kapu
o Keoua i keia haina a ke keiki
o Kalaupapa e hene hou ole ai ka
aka a ua keiki nei o Keoua.
Me ka mahalo ia oe e Mr. Luna-
hooponopono ame kou mau sela ko'u
anoai a mau.
a. M. K. KA UA NIHI PALI.
Kalaupapa, Molokai. Oki loa mai la no ke keiki o Ka.
laupapa, aohe wahi mea a makili
ae o ka paa o ka Pali Kapu o Keoua
he hoomaneoneo liilii, hao hou ia
mai a kanono. Huli hou ia mai! —
L. H. PA'IAPA'I NA HUI KAME-
HAMEHA ME SANA LUI Imua o kekahi anaina nui o ka
poe makaikai, i kohoia mawaena
o ka umi-kumamalua ame ka umi-
kumamakolu kaukani, i ku ae ai na
hui kinipopo peku wawae o na Kula
Kamehameha ame Sana Lui, imua o
ke kahua mokomoko no ka inoa
moho o keia makahiki, ma ka auwi-
na la o ka Poaono aku la i hala,
ma ko kahua paani o na Kula Ka-
mehameha, me ka loaa ole nae o
ka lanakila i kekahi o kela mau
hui, aka ua pa'iapa'i laua, me ka
helu ole ma kela ame keia aoao.
O kela hookuku ana mawaena o
na hui elua, kekahi o na paani
hahana loa i ikeia ma Honolulu
nei, me ka piha pu i ke pihoihoi;
a ua nui no hoi ka po ei pili ma
kela ame keia hui, a ua hoomamaia
ae na manao pihoihoi o kekahi he-
luna nui o ka poe makaikai, ma-
muli o ka aha'i ole ana o kekahi
o kela mau hui i ka lanakila ma
kona aoao.
No kela pa'iapa'i ana nae o keia
mau hui, ke mau la no ka waiho po-
hihihi o ka lehulehu, no ka hui
iaia ka inoa moho no keia makahi-
ki, a no keia kumu, i hooholoia ai,
e paani hou no keia mau hui a
elua, ma ka auwina la o keia Poa-
ha, mawaho ae nei o ke kahua ki-
nipopo hou ma Kamoiliili.
He elua mau hookuku kinipopo
pekuwawae maloko o ka paka kini-
popo hou o Kamoiliili ma keia au-
wina la, o ka hookuku mua, ma ka
hora ekahi, mawaena o na hui o
Punahou me ko McKinley; a ma ka
hora ekolu aku hoi, ka hookuku
mawaena o na hui Sana Lui me Kamehameha.
Ma ka makahiki aku nei i hala,
ua lilo i ka hui o Sana Lui ka inoa moho no ka 1925, a o ka inoa moho no keia makahiki, aole i mao-
popo i keia manawa, ahiki i ka wa
e hookuku hou ai keia mau hui o
Sana Lui ame Kamehameha ma ke-
ia auwina la; o ka hui o laua e
aha'i ana i ka lanakila, i kela hui
e lilo ai ka inoa moho no ka 1926. | KA ANOAI O KA UANOE. Maikai na hana me ka holopono,
o na hoikeike a Kamehameha Car-
nival ma Lihue, piha mau i na po
apau ahiki i ka po hope loa.
Ma ka po hope loa, ua haule mai
la he mau kulupakaua eloelo, e hoo-
pulu aaa i na mea apau, maloko
o keia kahua nui hoikeike, he mea
ole nae ia, oiai aia ka manao nui
o na mea apau maluna o na kaika-
mahine e lilo ai na makana 3.
Makana mua, mai Honolulu a Los
Angeles a hoi mai, makana 2 mai
Kauai a Hawaii a hoi mai, maka-
na 3 mai Kanai a Honolulu a hoi
mai; a pela no hoi me ke otomobile,
i hookaawaleia ma ka helu, o na
tikiki a kela ame keia e malama
ana.
Ua lilo ka makana mua o aa kai-
kamahine, ia Miss Robinson o Wai-
mea, makana 2, ia Miss Fountain
o Lihue, makana 3 ia Miss Victo-
rina o Kapaa, no ke kaa otomobile
hoi, ua lilo ia L. L. Patterson, ka
lunahoohana nui o Kauai Motor,
a hookuu na mea apau e hoi ma
kela po, oiai o ka hora ekolu ia o
ka wanaao.
Ma ka la 14, na haawi ae la o
Mn ame Mrs. Henry G. Spalding,
he wahi paina hoonaauao no ka la-
ua leialoha, Miss Myhra K. Spald-
ing nui na ono i hoomakaukauia,
poi nono kaohi puu, puaa kaluake-
le, amaama ono o Nomilu, wana,
opihi uala waimomona meaono, no
more ice cream, ua lawa no nae
i na mea apau i paholoia mai; ua
ai a lawa ua inu a ko'u ka puu i
ka wai a ka Naulu.
Malaila pu ae keia poe maka ha-
nohano o ka Uanoe o Koloa, kahi
i hoolaulea pu ai me ka mea nona
ka la, Mrs. Blake, Mrs. Kaupiko,
Mr. ame Mrs. Yamagata, Miss Na-
kao, Mr. John Neal, Mr. ame Mrs.
Manuel Pereira, Mr. M. Hamauku,
Mrs. Kanani Mahu, Mr. ame Mrs.
J. Rodrigues.
Oiai ua kuu pono iho la ka maona,
o ia no ka manawa i kani hone
mai ai na kaula eono o uwehone,
ia wa no i ku mai ai na kaikama-
hine laeula o Poipu; i ka hoolewa
kikala, auwe no hoi ka nani e, nana
aku oe i ka auwae o ua mau kaika-
mahine nei he lewa pono ole mai
hoi kau, puehu liilii ka lehu o ka-
puahi o kahi kaikamahine hapa ha-
ole no ka oi; oiai aia wale no ilo-
ila ko maua hialaai e loku la i ka
iwihilo.
Hui pu no hoi me kahi eu o Poi-
pu, ame kahi keiki Pogutala Mr.
Manuel Peirera, nui ka hauoli o
na mea apau, a hoi aku la kela ame
keia, iloko o na manao hauoli no
kahi hapa haole girl.
Nolaila ke kalokalo ae nei keia
makapeni, e hooloihi no i na la o
keia kamaiki; a kau i ka puaaneane
a pela no hoi kona mau makua ia
haawina hookahi.
Ua lawa keia mau ono o Poipu,
a hui hou aku no i keia mahina ae.
Me ka Lunahooponopono ko'u ma-
ialo nui, ame na keiki o kou pa-
papa'i ko'u adieu.
PETER KAMANO, SR.
Poipu Beach, Koloa, Kauai. O WARREN KEALOHA KA
AKENA WAIONA NO HAWAII Ma ka po o ka Poalima aku la
i hala, i haalele iho ai o Warren
Kealoha, i keia kulanakauhale no
Hilo, no ka lawe ana ae i kona
kulana oihana hou, ma ke ano, he
akena hookapu waiona no Hawaii.
O ka hookohu koke ia ana iho nei
no ia o Warren Kealoha, mahope o
ka huli hoi ana mai o John T. Bar-
rett, no Hawaii nei mai Wakineko-
na mai, a ua ukali pu aku o George
Bruns me Kealoha no Hawaii, no
ka hooponopono ana i na hana ma-
laila, e pili ana i ka hooko ana aku
i ke kanawai hookapu waiona.
Iloko aku nei o ka mahina o Se-
patemaba i paniia ai ke keena hoo-
kapu waiona ma Hilo, Hawaii, ma-
na ma'i a na ukali pu aku o George
Bruns, ka mea e noho akena ana
no kela mokupuni, no ka noho ana
ma Honolulu nei, akahi nae a hoo-
hana hou ia kela keena, na loaa
aku Ia ke kanaka no Hawaii. | MAKEMAKE E IKE I KE
KUMU I BONA OLE IA AI Ma ka manawa a Ellwood C. Wil-
der, ka Iunanui oloko o ka oihana
wai ame sua o Honolulu nei, e hoea
mai ai no keia kulanakauhale, ma
keia pule ae, mai kana huakai hoo
maha aku aei no Amerika, o kekahi
o na ninau nui a ko'iko'i e waihoia
aku ana imua ona, o ia ao ke ku
mu o kona ae ana ia Russell V. Ro-
berts, ka lunanui keena, i paa mai
nei i ka hopuia ma Kapalakiko, ma-
lalo o na kumu hoopii e ku-e ana
iaia, no ka lawe i na dala o ka le-
hulehu ma ke ano kolohe; e paa i
kela kulana oihana, me ke kau ole
i kekahi bona maluna ona, no ka
hoopololei i kana mau hana apau.
Ma ka hoakaka a ke komite wai-
wai o ka papa lunakiai, he elua
ka manawa i haawiia aku ai ke
kauoha ia Wilder, he mea pono, e
waiho mua mai o Roberts i kekahi
bona mamua o kona hookohuia ana
aku, ma ke kulana ana i paa iho nei,
a poholalo ai i na dala o ke aupuni,
aole nae he mea i hanaia no kela
kauoha, ahiki wale no i ka oili ana
ae o ka pilikia, o ia ka pokole ana
o na dala ia Roberts.
O ka manawa mua loa, ma ka wa
a Wilder i waiho ae ai i kana pa-
pahana imua o ka papa, ma ka la 5
o Sepatemaba, no kona makemake
e hookohuia o Roberts i Iunanui
keena; a o ka elua o ka manawa,
ma ka la 20 mai o kela mahina no
mamua o ka holo ana aku o Wilder
no kona hoomaha ma Amerika; ao-
le nae i hookoia kela mau kauoha,
me ka lawelawe ana o Roberts i na
hana o kona keena me ka bona ole.
Hookahi nae mea i loaa i ke ko-
mite waiwai, mahope mai nei, o ia
no ka hoea ana aku o Roberts imua
o ka Bishop Insurance Co., no ke
ku bona ana nona no ka huina o
umi kaukani dala, ua hooleia mai,
nae e kela hui.
No ka hoihoi ana mai ia R. V .
Roberts mal Kapalakiko mai i hoo-
kaawale ae ai ke komite waiwai i
ka huina o $600 no na hoolilo, o
ka hoouna ana ia John C. Cluney,
o ke keena o ka loio kalana, ma
ka Poalua iho nei maluna o ka mo-
kuahi Sierra.
Oiai nae, ma nehinei i kau mai
ai o E. C. Wilder, ka lunanui o
ka oihana wai o Honolulu nei, ma-
luna o ka mokuahi, ma kona ala.
hele no keia kulanakauhale, ua ala
ae kekahi manao, no ka hoouna ana
aku i kelekalapa iaia, no kona hoi-
hoi ana mai i ka lawehala, ua hoo-
le loa nae ke keena o ka loio ka-
lana, i ko kupono o kela manao, no
ee kumu, malia o mio hou aku ka
lawehala a nalowale, pela iho la i
hoouna okoa ia aku ai kekahi mea
mai Honolulu aka nei, elike me ke
kauoha a ka oihana makai o Kapa-
lakiko, o ka hoouna ana mai i keia
kulanakauhale, no ko kii maoli ana
aku o kekahi mea i ka lawehala. HOOMANAO NO KA'U MEA
ALOHA. Mr. Lunahooponopono o ke Kuo-
koa, Aloha oe: — E oluolu mai kou
ahonui, ina he wahi keena kaawale
kekahi o ka hiwahiwa a ka lahui
no keia mau mapuna olelo, e kau
ae la maluna.
Ua haalele mai kuu mea aloha,
ho kane i piliia ai na la o ka inea,
ame ka hoomanawanui, Mr. Moses
Kaikuaana, iloko o na makahiki he
56, ehiku malama ame na la keu.
Ua hanauia kuu mea aloha, mai
ka puhaka mai o Kaulaihelani (w)
ame Kaikuaana Makena ma Kaimu,
Puna paia ala i ka hala, ame ka
hinano, i ka malama o Feb. 17, 1870.
Hoomanao mal la iaia, ka makua
o na lei aloha a maua e noho u aku
nei, a hoomanao pu mai la ia'u na
hopunaolelo a na kupuna o kakou:
"Kalele ia Puna, hilinai ia Kau."
He mea oiaio keia, ua hilinai oia,
a waiho no hoi ia Kau, Aloha wale!
Hoohuiia maua ma ka berita mae-
mae o ka mare e ka Makua Kele-
tino, i ka la 1 o Iulai, M. H. 1890.
Ua piha 36 makahiki o ko maua
malama ana i ka berita ame ka hoo-
hua ana mai o ko maua kihapai
he 12 keiki; eha keikikane i hala
mua, a koe ewalu keiki e ola nei.
He lala oia no ka Hui Na Keiki
Hanau o ka Aina; nolaila au i ma-
kemake nui ai e haawi aku i kuu | |
