Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 44, 4 November 1926 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

(Kakauia ē Kaleionamoku ) Pohea ana kakou ame na keiki a kakou? Pehea na Kepani e hana nei? Ua ike no maloko o kekahi o na nupepa haole o Honolulu nei, o kela mau la aku nei no i hala, ua hoomakaukauia he 45 keiki Kepani ma ka lialepule Kepani ma Alanui Papu, no ka hana ana ma ke an'o kuene, a pela wale aku no ka hokele hou e kukuluia nei ma Waikiki. Pehea ana kakou? Mai no anei ka hiamfle ana? E olelo ana no kekahi o kakou, "Aole o makou makemake e lilo ka makou poe keiki i kuone". Mailoko mai o ka oiliana kuene e lilo nei na Pako anie na Kepani i poe poo-kuene, a mailoko inai o .keia ano hana, o lilo nei no lakou i poe ona no na haleaina (restaurants —cafes) no ka mea mamull o ka hana kuene ana i iko ai Jakou i keia ano (business) hana imiloaa. O ka mea e ikeia noi, eia'na Kepani ame na Pako ko noonoo nei a ko halawai mau nei a hooholo o hana like lakou no o na keiki a lakou; a ua hoea mai ka nianawa no kakou, na kupa o keia aina, o hana ai i na hana e hanaia nei e na lahui e. E walaau ano kakou no kekahi o kakou; Pehea lioi o Hoahanau Mokumaia, mai ka hana otomobilo no oia a ku ana kona haleaina. Ae, aka, eia ka Mr. Mokumaia i hana ai Ua oo ,oia ma ka hana kalaiwa kaa otomobile ua loihi kona hana ana me ka oihana makai, ua ike oia i ka • inea ame ka neLe, ua kamaaina oia i ke kanaka maikai ame ke kanaka nku ole i kona aie, a oiai oia o kalaiwa otomobile ana ua hakilo, ua noonoo, ua nieniele, ua "study" oia i kela hana haleaina, a mahope o kona "study" ana no kekahi mau makahiki, ua hooholo oia e hana i kela ' buainess'. Aole holomua keia business ana ina aole oia i "study" no kekahi mau makahiki. Aka, o lea ninau, pehea, inai hooholo o Mr. Mokumaia e hana i keia ano hana ana e la-

welawe nei i kona wa opiopio, mamuli o kona mare ana a mamua o kona hana ana i kekahi hana o ac, a i kela mao la opiopio ona i komo ai oia iloko o kekahi o na hokele a i ole haleaina a hana ma ke ano kuene a (kuke'paha me ka manao a iini (ambition) e hana 'bOßiness' haleaina wona, aole anei ua hana koke oia i keia 'oihana' he mau makahiki aku nei i hala, ahiki mai i keia manawa, e ike ana kakou aole wale no hookahi haleaina o Mr. Mokumaia, aka, ho nui a. he lehulehu (ehain) elike me na haleaina a Mr. Cliilds (onamiliona) ma Amerika, elike me ka Benson-Bmith ma e hana nei mo na halekuai laau o lakou ma na kihi like ole o Honolulu nei. Ke manaolana nei makou e- kakau aha no o Mr. Mokumaia ia Mr. Hanohano e apono ana i keia nianao o makou, a i keia manao e hoohalike kakou me na Kepani ame na Pake ma ka paipai ana i na koiki a kakou « hana i kola ame keia hana e loaa ana i na keiki a kakou, a me ke ku mau ana no n - o ka lINI (ambition) a lakou. Ina no hoi e ku ana kekahi hale a keena a 'centre' wahi a ka haole a ina no hoi e akoakoa ana elima a oi Hawaii me ka uku. ole ia o lakou a noonoo a hooholo lakou e paipai a kokua i na hana i hoikeiamaluna, manao e loaa ana no ka pomaikai ia kakou. Ina e loaa ana ka hal* o ka nku ole no ia o kakou i ka uku hoolimalima, a ina e loaa ana na alakai me ka uku ole ia o lakon, o ka nku wale no a kakou a noonoo ai o ia

ka iiku o ko kakauolelo a uieahana, 0 ka loaa no ia o ka keehina mua wuhi a ka haole, a uia keia alahele e hoomauia ai keia ano hana, no ka niea ua loaa ka home, ua loaa ka home ponoi, no keia ano -hana. Manaolniia makou, i»a o ia ka makomake o ko Akua, e loaa ana no ka home, a e loaa ana no na alakai no keia hana ano nui & noonooia nei. Ka ninau nui, no na kamalii a kakou, e liooholo koke ai, i pono ka noho ana. Heaha keia ninau! Heaha k amea e ikeia nei maloko o na hale kalepa nui ma kikako? X kela mau la aku nei i liala i haule ai o Mr. Snedd. Keia haōle, oiii, ka 'mauager , J ka hakunui, o kela hui Marshall Field A Co., o Kikako, a o keia no ka halekuai nui o keia kulaniikauhale, a o keia no ka halekuai nui ma Amerika a ma ke ao holookoa nei, e kuai ana 1 na 1010 a pela walo aku, a o na limalmna iloko o keia halekuai ua oi aku mamua o 25000.. i O Mr. Snedd, he keiki oia na kekahi kanaka kanu meaai. I'kuaaina no oia kahi i hanau ai, a nui, a piha 15 makahiki, o kokua ana i kona makuakane ma ka liana mahiai, a no ka nui no o na keiki o ka ohana a he lawa no na linia e kokua ana i na makua ua hele oia i ke kulanakauhale o Kikako e imi hana ai. I kela manawa, he mau makahiki aku nei i hala, o kona uku mua i loaa ai he $1.50 o ka pulo ma ke ano he keiki lawe i na leta i ka halelcta; a ma keia -kulana haaliaa loa oia i noho hoomanawanui ai a kau oia i ke kulana kieldfei l'oa o kela hui. Ua hakilo o Mr. ,Snedd i na limahana malalo ona. O ka poe Hmahana ana e ikemaka ana i ka hana

mau i ka unaki, e hoea aiui mahope o ka hor;i hana, o makaala ole ana i ka hana, e nana huhu ana i ka poe e kuai ana i na mea o ka halekuai, ua kakau oia i ko inoa, a aole oia i hoopii i ko lakou uku a kulana; » ka poe e maknala ana i ku hana, e lioea ana mamua o ka manawa huna, e noho ana a pau pono ka hora e pau ai ka hana, e kamailio oluolu nna i ka poe kuai, o lakou ka Mr. Snedd i kokua nui ai ma na ano apau. 0 ka rula maikai loa a keia haole i malaina ai, o ia no k*ia: Haawi oia i na kokua i ka poe e hoike ana iaia i ko lakou iini (anibition) e hana mo ia i ike lakou i kela ano hana a 'business', no ko lakou noho ana. 0 ia hoi, aole makemake o Mr. Sncdd e hana kekahi.poe malalo ona aia wale no a lilo ko lakou noonoo apau loa maluna o kana hana. 0 ia hoi, makemake keia haolo kaulana, e hooholo Jcoke na kamalii i ka lakou hana i makemako ai a kia pololei no kela oihana a ano hana. Oia hoi, ina o ka ike ana o keiki a kaleo* ia Captain Lui Self maluna 0 na moku e haawi ana i na kauoha 1 na »ela ame na mplamamoku, ua komo ka iini (ambition) ia lakou e lilo lakou i kapena m'oku, he mea maikai e hana lakou maluna o na moku a ia manawa pu heluholu i na buke pili i kela oihana a makaala i na hana a na kapena, a aole hana maloko o na hale kalepa. Eia hou, ina niamuli o ka ike ana o na keiki a 'kakou ia hoakanaka Mr. Campbell ma ka banako First National, e haawi aua i na leauoha i na kakauolelo oloko o kela

buuaku, iiu kninii ka i.ni (;nnbiti<»ii) iloko o 1 (iltou r lilo J ' bo.ss 1 iu> kc» kahi ba!iako, lio nua m:\ikni o Imo* manawamii i k;» inii ;m:i i ka nanu* ao a hooiknika »> lo;ta ka haua ina* loko o kokalii hanako, a uoho lioo* j>o)iopoiu» no 20 nmkaliik» u <»i «»likc mc Mr. ('ainpliL'll, a 6 loaa a«a no ia lakon ka lakou mea i iini ni, a, aole o hele h.m» mo ka hur kiionioni. He nien oiaio, he paakiki loa ka loaa ann o na oihana kiekie ia kak.ou, aka, aole kakou e haawipio aka e mau no ka hoomanawanui a hakaka ana, a e hoea mai ana no ka la e lanakila ai kakou. Nolaila, ho mea moikai e lawe kakou a noonoo, a apono a liana elik« me ka koia hnole Mr. Rnedd o a'# mni nei ia kakdu, e hooholo koka kakou na niakua ome na keiki a kakou i na hann a lakou • tnāk«* make ana no ko lakou noho an» no ka pono ko lakou ohan?, a kit mnu nolaila. Mn na kula nui ma Amorika, • keia ka ninau e waihoia nei i ua keiki akahi uo a komo, "HēaU* kau oihana e makemako nei, maka» make oe o. lilo i kauka, a pola wal» aku?" Ina o ka pane, "Aole mao* popo. '' aolo aeia kola keiki o ko» nio, a' o ka pane a na kumu penei, "Hoi oe a i kou manawa e UoohoU ai hoaha kau hana iini (ambition> alaila hele mai a na makou e kokua aku ia oe." Mai poiua i ka hele ae • hooloho i ka manu O'u leo le'a o Uawnii, Miss Loulsc Pohina, maloko o ka Halekoaka PrinceBB ma keia po ame' ka po o ka la apopo, i lohe pono I ka nani, ho ole ka lohe ami i ka hai haanui.