Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 44, 4 Nowemapa 1926 — Page 5

ʻaoʻao PDF (1.57 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, NOVEMABA 4, 1926 ELIMA
HOOMANAO KE KULA KAIU-
LANI I KA LA HANAU O KE KA-
MALIIWAHINE NONA IA INOA
.. me ka hana i maamau ia i K -''liki i hala aku ka malama KuLa Kaiulani i na hana hoo-. . ,.- no ka la hanau o ke Kama- -.i-na Kaiulani, pela no ma ka - Poalima o Okatoba o keia -. .ki. a he ku i ka nani ame ke ,-. , eehia na hana i hoomakau-5 i-.n ia'la. me ka piha o na naau i ; .oe makaikai ame na makua kieki i akoakoa pu aku ma ka ^a e lawelaweia ana o na hana , ia i ka hauoli. Malalo iho o ka malumalu o na , ^aau ohai maluna o ke kahua ,.- komohana aku o ka halekula amala ai na hana. Ua kuku-.? kii nui o ke Kamaliiwa-Kaiulani me na kii liilii mai . - . wa bebe mai ma kahi kokoke kumulaau ohai nui, me ka hoo-: ^ehiia me na lei maile, ka ilima Ia--.ai-oae me na pua nani e ae -.Muni ana i kahi o na kii, a Ewa iho o ke kii nui ka awai i -"-.iia me na launahele uliuli, a ^a o ke kahua o ka awai e ahu --. p.a pua o na ano like ole, a ma i huli pono aku ana i ke kii o . Kamaliiwahine na makua ame -.-),: makaikai, a e kupuni mai , ni mahope a ma ka aoao ewa , -- mahope iho o ka awai na hau-,. ka papa himeni, ka poe koa, . .- ka poe hookupu, na haumana . ., ke kula, a ua lawelaweia na ---a apau elike me ia e hanaia ai i-e au o na moi. Ua hoomakaia ka wehe ana i na .ani ma ka hora 10:30 A. M. a ka hora 10:55. Na ka bana Hawaii i wehe mua na hana ma ka paani ana ekolu mau mele. Na Mrs. Frazier, ke kumupoo, i heluhelu mai i kekahi leka mai ia Mr. Gerrit T. Wilder mai, oiai oia ma ka aina makua, e hoakaka mai ana ma ke ano nui kona minamina i kona kaawale ana ma kahi mamao ahiki ole iaia ke akoakoa pu mai ma ka manawa e malamaia ana o na hana hoomanao no ke kamaaliiwahine elike me ia i na makahiki i hala. Na Rev. Akaiko Akana kekahi mau manao paipai pokole. Ekolu ana mau manao nui o ka hoakaka ana mai a maluna o ia mau manao kaea kalele nui ana i kona mau manao ma ka mea e pili ana i ke ola ana o Kaiulani. Ka mua — Mahi ana; ka lua, ka onaauao ana; o ke kolu, ka launa -a; a ua hoakaka pakahi mai ola ka waiwaiio o keia mau mea nui ekolu no ka pomaikai o na haumana ame ka poe pu apau e hoolohe aku -^.. Papa Kuhikuhi Haaa 1. Himeni — He inoa no Kaiulani. 2. Haiolelo— Rev. Akaiko Akana 3. Himeni— He lei no Kaiulani— Hooleiia ke kii me ka lei. 4. Himeni — Ua mae ka pua o ka -ma (He mele i hakuia i ka wa e kau ana ke kino o ke Kamaliiwahine Kaiulani) 5. Himeni — Na ka bana — Mai po- -.'i oe ia'u. 6. Ke Kamaliiwahine Kaiulani - na Robert Louis Stevenson) Glan--"- Kekaula— Anuu VII. 7. Ka hana i maa o ke au ka --.o: — . He oli — (Lawe ke Kamaliiwa-
hine i kona wahi ma ka awai). ?. He nohea oe, ". He inoa no ka Lei o Hawaii. '. Na Kamaliiwahine o na moku-: .ni me ka lakou mau makana. ' Na kaikamahine hula puili. ^. Himeni — Ainahau — Hoomaka ka -okupu ana. ". Himeni — Ka Kaiulani Alii, na ke kula holookoa. -. Hawaii Ponoi — Ku ka poe a pau iluna. ?. Aloha oe — Himeni like na mea apau. Hookuuia na hana apau me ka hauoli o na makua ame na makaikai Hiki aku malaila ma ia la. He lehulehu na kula e ae i kapaia - a inoa o na alii i moe aku, eia nae, o ke Kula Kaiulani wale no ke hoo-aeao nei i ka la hanau o ke Kamaaliiwahine Kaiulani, ka mea nona ka aoa o kapaia nei ia halekula ame na Kula Kamehameha.
HE 143 BALOKA KA OI O HOUSTON IA JARRETT MA MOLOKAI
Ma na hoike o na mahele koho baloka apau o ka mokupuni o Mokai i hoihoiia ae i ke kikowaena a i hoikeia mai i Honolulu nei ua haawi na mana koho baloka o ia mokupuni ia Victor K. Houston, ka elele Repubalika he 475 ma baloka, a ia William K. Jarrett, ka moho Demokarata 332; he 143 baloka ka oi aku o ko Houston ma-mua o kona hoapaio no ke kulana elele elike me ka hoike i loaa mai Honolulu nei mai Kaunakakai mai E hoakaka ana ka hoike o ka mahele koho wale no o ke Kalana ' Kalaupapa ka hoike piha i loaa "" no na hoa o ka ahaolelo, elike ' ia malalo nei: Senatoa Harold W. Rice, 295; William A. Clark, 220; George P. Cooke, -"W; Peruvia J . Goodness, 247; Joseph L. Levi, 243; M. G. Paschoal --o. a he 217 no S. A. Sniffen, he mau Repubalika wale no apau loa, i ke Demokarata hookahi wale no L. N. Bennett Keahi, 109 ona mau baloka. He mau moho wale ' o keia a pau no ka hale o na lunamakaainana.
HE 25 PAKENEKA KA PII HOU AE O KA POE KOHO BALOKA ILOKO O ELUA MAKAHIKI
Ma ka la 2 o Novemaba e hiki mai ana, oia ka Poalua o keia pule ae, he 2569 poe hou i kupono i ke koho baloka, he heluna nui i oi ae mamua o ko ke koho baloka wae moho ma ka la 2 o Okatoba i hala, elike me ia i hoikeia ae e ke keena o ko kakauolelo kulanakauhale ame kalana. I kulike me ka hoike he 24,784 ka hinua nui o na inoa o ka poe kupono i ke koho baloka i hoopaaia maloko o ka buke hoopaainoa nui a ke kakauolelo Kalauokalani. O ka huina nui o ka poe kupono i ke koho baloka wae moho i hala he 22,179, he huina oi hou ae o 2569 iloko o hookahi mahina wale no, a he 4783 hoi ka oi hou ae i ko ke koho baloka laula o elua makahiki i hala hope aku nei, he oi hou ae aneane ho 25 pakeneka iloko o na makahiki elua. No ka poe i hoopaaia ae na inoa ma na apana i nei manawa o ia keia malalo nei : Apana eha na kane 8335 na wahine 5648, huina nui 13,983. Apana Elima — na kane 6890, na wahine 3875, huina nui 10,765. No Oahu ame Honolulu, na apana olua, na kane he 15,225; na wahine 99523. No ka apana eha he 1445 kane ame 1773 mau wahine, he huina nui o 3218 ka oi aku maloko o ka apana eha mamua o ko ka apana elima. Ma Manoa, ka mahele eono o ka apana era, o ia mau ka oi aku o na wahine i ka heluna o na kane; ma ia mahele he 637 mau wahine a he 577 mau kane. O ka lua o na mahele kiekie loa o ka poe kupono i ke koho baloka i hoopaa ae i na inoa ma ka buke a ke kakauolelo kulanakauhale o ia ka mahele elua, ma ia mahele 857 mau kane ahe 518 mau wahine, he huina nui o 1375. O la mahele koho eha o ka apana eha kekahi mahele kiekie loa o ka poe i hoopaa i na inoa ma ka buke hoopaainoa a ke kulanakauhale; ma ia mahele he 617 mau wahine a he 751 mau kane, he huina nui o 1368. Maloko o ka apana elima o ka mahele koho eiwa ke kiekie loa o ka poe koho baloka, he 1245; o ka eha ia o na mahele kiekie loa iloko o ke kalana holookoa, he ekolu wale no baloka ke emi iho malalo o ko ka mahele ekahi o ka apana eha. No na mahele e ae o ka apana elima he emi iho ka heluna o ko lakou poe koho baloka. O na mahele e ae o ka apana elima i oi aku maluna o ke kaukani poe koho baloka, o ia na mahele 10 ame 13, o ia hoi 1000 ame 1096.
NUI NA OLA AME NA WAIWAI I POINO I KA MAKANI
Ma kekahi lono meahou o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale, ma ke kelekalapa, ma ka Poalima iho nei, ua hiki aku ma kahi o ka 650 poe i pau i ka make, mamuli o na poino i loaa ia lakou, mai ka makani ikaika mai, a ua hiki aku hoi na poho i kohoia ma kahi o ka $100,-000,00, ma ka Poakolu mamua aku, maloko o na aina ma Havana, Matanzas, Santa Clara ame Pinardel Rio, maloko o Cuba. Maloko ponoi iho o Havana, i kulike ai me kela lono kelekalapa, ma kahi o ka 200 poe i kohoia i pau i ka make , a ma kahi hoi o 166 poe i hoehaia , a ma kahi o ka 3200 mau home i hoohioloia. Ma kekahi mau wahi e ae, ua nui maoli na poino i ikeia, pela me na poho, a na waihoia mai na leo uwalo imua o ke aupuni no na kokua, e L haawiia aku i ka poe poino. Ma na mea i koho wale ia aia ma kahi o ke kanalima ka nui o ka poe i piholo iloko o ke awa, a ua nui na moku i pau i ka poino, i kau a mea o ke kaikoo mamuli o ka ma-kani ikaika. He ekolu mau hale wiliko nunui i pau i ka hoopoinoia, a he ewalu poe kanaka maloko olaila i pau i ka make.
NA MARE
Valentine Kawai ia Kamoanauli Liilii Oct. 16. Harry Pung; Ho ia Rebecca Miulang Akana Oct. 16. Thomas Kiesel ia Maryann Naehu Oct. 18. Edward Kaai ia Elizabeth Kawainalau Oct. 20. William Awana ia Mary Hoomana Oct. 20. Carl K. Kinney ia Rose K. Keohokapu Oct. 22. NA HANAU Na Edward Keawe ame Agnes Awana he kaikamahine Sept. 1. Na Albert Prestidge ame Marion Lokana he kaikamahine, Sept. 22. Na Edward H. Key ame Alice Adams he kaikamahine, Oct. 23. Na Kie Chie Park ame Lydia Ka-lua he keikikane, Oct. 24. NA MAKE Iona Kamaka ma alanui Kukui, Oct. 17. Joseph Luahiwa ma ka halema'i Moiwahine, Oct. 18. Wm. Kamauoha ma ka halema'i Moiwahine, Oct. 18. Pen Kalama ma ka halema'i Teritore, Oct. 18. Annie Hila ma alanui Moiwahine, Oct . 19. Manuel M. Fim ma alanui Moi Oct. 19. Maria B. Flores Kaipo ma alanui Lisbon, Oct. 24.
MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA U'I HELU AKAHI O PALIULI I KA UKA O PUNA.
MOKUNA XXIII. Kakauia e Z . P. K. Kawaikaumaiika makaokaopua.) (Hoomauia mai.) la manawa no hoi, ikeia mai la o Laieikawai me na kaikuahine o Aiwohikupua o kau mai ana iluna o ke alelo o Kihanuilulumoku ka moo nui o Paliuli. Ia lakou i hiki ai i kela wa hookahi me na mea no laua ka la hookahakaha; aia hoi ua ike aku la o Laieikawai ia Halaaniani aole i ma-ke, alaila, hoomanao ae la oia i ka olelo wanana a Kahalaomapuana. I kela manawa a Kekalukaluokewa i ike aku ai e kau mai ana o Halaaniani me Laielohelohe iluna o na manu, alaila manao ae la kona hoka maoli; a na nui Ioa ia kona kaumaha no ka hoi nele aku i Kauai. Pii aku la o Kekalukaluokewa iuka o Paliuli, e ha'i aku ia Waka, no ka lilo o Laielohelohe ia Halaaniani, aia oia ke kau pu la me Halaaniani i keia manawa. I mai la o Waka. "Aole e lilo iaia, aka, e iho aku kaua a kokoke aku au i ka aha, ina ua haawi aku oia i kona ihu e honi aku ia Halaaniani ka mea a'u i kauoha aku ai aole e lilo i ka mea e ae, a ia oe wale no e laa ai ka ihu o kuu moopuna, a lau pu no hoi me kona kino, alaila, ua nele kaua i ka wahine alaila, e lawe aku oe ia'u a eli i lua a kiola aku me ko minamina ole. "Aka hoi, ina ua hoolohe no kuu moopuna i ka'u olelo." Ia laua i kokoko ai e hiki aku, hoouna aku la o Waka i ka noe ame ka ohu maluna o ka aha, a ike ole kekahi i kekahi. Ia manawa i hoouna aku ai o Waka ia Kekalukaluokewa maluna o na manu, a i ka mao ana ae o ka noe, aia hoi e kau pu mai ana o Laielohelohe me Kekalukaluokewa iluna o na manu, alaila, uwa ae la ke anaina kanaka. Hoao na alii e! hoao na alii e!!" A lohe o Waka i keia piho uwa, alaila, hiki mai la o Waka imua o ka aha, a ku mai la imua o ke anaina, a hoopuka mai la i na olelo hoohilahila no Laieikawai. A lohe o Laieikawai i keia leo hoohilahila a Waka iaia, walania iho la kona naau ame na kaikuahine pu kekahi o Aiwohikupua, ia manawa lawe aku la ko alelo o Kihanuilullmoku ia lakou a noho iuka o Olaa, o ia ka hoomaka ana o Laieikawai e hoaai-a i kona hilahila nui no ka olelo a Waka, a hele pu no hoi me kona mau hoa! Ma ka manao o ka meakakau, aole i hewa o Laieikawai. Ma na helu mua i hala, ua hoakaka mua o Malio e lilo ana o Laieikawai ia Halaaniani. Ma kona mana wale no e lilo ai. He mana i oi aku i ko Waka. Ua hoolohe o Laieikawai i na olelo kauoha a kona kupunawahine, O Waka ka i hewa, aia ka hoi ihea kona mana? A mai lilo hou no o Laielohelohe; oiai, ua olelo mua no o Malio ia Halaaniani e lilo mua ana no o Laielohelohe ia Halaaniani, a owai la ka mea ike aku aia iluna o ka lewa; a makia ua hookui i na mea like, a ua hoonalo i na mea ku-e. Na ka mea kakau keia. I kela la hoko ae la o Kekalukaluokewa me Leielohelohe, a hoi aku la iuka o Paliuli ahiki i ko lakou hoi ana i Kauai; a ma ko ke aliikane manaopaa, e hoi no i Kauai, lawe ae la oia i kana wahine, ame ko laua kupunawahine, o na kanaka pu; makaukau lakou e hoi, haalele lakou ia Keaau, -Iliki mua lakou i Oahu nei, ma Honouliuli a lawe no la ia Kapukaihaoa me la-kou i Kauai. Ahiki lakou i Kauai, ma Pihanakalani, ili ae la ka hooponopono o na aina ia Kapukaihaoa ame ke aupuni; a hooliloia iho la o Waka oia ke kolu o ka hooilina o ka noho alii. Ma keia wahi, e kamailio kakou no Laieikawai, ame kona loaa ana i ka makaula ia Hulumaniania. Ia Laieikawai ma ma Olaa, e noho ana no oia me kona nani, aka, o ka mana noho iluna o ka eheu o na manu, o ia ka mea i kaawale mai ia Laieikawai aku, koe no nae kekahi mau kahiko e ae, ame kekahi mau hoailona alii iaia, mamuli o ka mana i loaa i na kaikuahine o Aiwohikupua, mai ia Kihanuilulumoku ae. MOKUNA XXV . Ia Laieikawai ma i hoi aku ai mai Keaau aku, mahope iho o kona hoohilahilaia ana e Waka, a noho ma Olaa, ia manawa, kukakuka ae la na kaikuahine o Aiwohikupua i ka mea hiki ke hooluolu aku i ka naau kaumaha o ke alii (Laieikawai) no kona hilahila i ka olelo kumakaia a Waka. Hele aku la lakou a ha'i aku la i ka lakou olelo hooholo i kuka ai imua o Laieikawai me ka i aku: "E ke Aliiwahine o ka Ia'i; ua kukakuka ae nei makou i mea o hoopau ai i kou naau kaumaha no kou hoohilahilaia, aka, aole o oe wale ka i kaumaha, o kakou like no apau, no ka mea, ua komo like kakou apau ma ia pilikia hookahi "Nolaila, e ke alii e, ke noi aku nei makou ia oe, e pono no e hoopauia kou naau kaumaha, no ka mea, e hiki- mai ana ia oe ka po maikai ma keia manawa aku. "Ua hooholo ae nei makou i pomaikai like no kakou, ua ae ae nei ko kakou kaikaina o kii aku ia Kaonohiokala i kane nau, he keikialii e noho la i Kealohilani, ua hoonohoia ma ka pe'a kapu o kukulu o Tahiti, he kaikunane no, no kakou, ko Aiwohikupua mea na-na i hoalii mai iaia. "Ina e ae oe e kiiia ko kakou
kaikunane, alaila, e loaa ia kakou ka hanohano nui i oi aku mamua o keia, a e lilo auanei oe i mea kapukapu ihiihi loa, me ko launa ole mai ia makou, a o ia ka makou noonoo iho nei, a i ae oe, alaila, ku kou makaia, e hilahila auanei o Waka." I mai la o Laiekawai. "Ua ae ao au e hoopau i ko'u kaumaha hilahila, a hoohahi a'u mea ae ole, o kuu lilo ana i wahine na ko kakou kaikunane; no ka mea, ke olelo mai nei oukou, he alii kapu kela, a ina paha e hoao maua, pehea la au e ike hou ai ia oukou, no ka mea he alii kapu kela, a o ia ka'u mea minamina loa, o ko kakou launa pu ana." I aku la kona mau hoa: "Mai manao mai oe ia makou, e nana oe i ka olelo hoohilahila a ko kupunawahine, aia a ku kona makaia, alaila, pono makou, no ka mea, o oe no ka makou mea manao nui." No keia mea, hooholo ae la o Laieikawai i kona ae. Ia manawa, ha'i mai la o Kahalaomapuana i kana olelo kauoha ia Laieikawai, ame kona mau kaikuaana. "Ke kii nei au i ko kakou kaikunane i kane na ke alii, e pono ia oukou ke malama loa i ko kakou haku, ma kana wahi o hele ai, ma-laila oukou, na mea ana apau e ma-kemake ai, o ia ka oukou o hooko aka, koo nae ka maluhia o kona kino, ahiki mai maua me ke kaikunane o kakou." Mahope iho o keia mau mea, haalele iho la o Kahalaomapuana i kona mau kaikuaana, a kau aku la maluna o ua moo nui nei (Kihanuilulumoku), a kii aku la ia Kaonohiokala. Ma keia wahi e waiho iki i ke kamailio ana no keia mea. E pono a kakou o kamailio no Laieikawai, ame kona loaa ana i ka makaula nana i ike mai Kauai mai, like me ka mea i oleloia ma na mokuna mua elua o keia moolelo. Mahope iho o ko Kahalaomapuana haalele ana, kupu ae la iloko o Laieikawai ka manao makemake kaapuni ia Hawaii; a no keia manao o Laieikawai, hooko aku la kona mau hoa i ko ke alii make-make, a hele aku la e kaapuni ia Hawaii apuni. Ma keia huakai kaapuni a ke lii, ma Kau mua, ma Kona, ahiki lakou ma Kaiopae, Kohala, ma. ka aoao akau, mai Kawaihae mai, aneane elima mile ka loihi mai Kawaihae ae, malaila lakou i noho ai i kekahi mau Ia, no ka mea, ua ma-kemake iho la ke aliiwahine e hooluolu malaila. Iloko o ko lakou mau la malaila, ike mai la ka makaula i ka pi'o a keia anuenue i kai, me he mea la i Kawaihae ponoi la, iuka nae o Ouli, ma Waimea, kahi a ka makaula i ike mai ai; no ka mea, ua oleloia ma na mokuna mua ae nei, ua hiki ka makaula i Hilo, i Kaiwilahilahi a ua loihi no na makahiki malaila o ke kali ana i kana mea e imi nei. Aka, no ka hiki ole i ua makaula nei ke kali no kana mea e imi nei, nolaila, hoopau ae la oia i ko-na manao kali ame ka imi aku no kana mea i ukali mai ai mai Kauai mai. Nolaila, haalele keia ia Hilo, a manao ae la oia e hoi loa i Kauai, a hoi aku la. Iloko nae o ko ka makaula hoi ana, aole oia i haa-lele i kana mau mea i lawe mai ai mai Kauai mai o ia ka puaa, ame ka moa. Ma keia hoi ana, ahiki ma Waimea, i Ouli, o ia ko ka makaula ike ana aku i ka pi'o a ke anuenue i kai o Kawaihae; a no ka maluhiluhi o ua makaula nei, aole oia i wikiwiki mai e ike i ke ano o ke anuenue, nolaila, hoomaha iho la oia malaila; a ma kekahi la ae, aole oia i iko i kela hoailona. Ma kekahi la nae, haalele ka makaula ia wahi, o ia la no hoi ka la a Laieikawai ma i haalele ai ia Kaiopae, a hoi aku la a mauka o Kahuwa, ma Moolau ko lakou wahi i noho ai. I ka makaula i hiki mai ai i Puuloa mai Waimea mai, ike aku la oia e pi'o ana ke anuenue i Moolau, ia manawa, haupu ae la ka manao o ka makaula me ka nalu ana iloko ona iho. "O kuu mea no paha keia i imi mai nei." Hoomau mai la ka makaula i ko na hele ana ahiki iluna pono o Pa lalahuakii, alaila, ike maopopo ak la oia i ke ano o ke anuenue, me ka hoomaopopo iloko ona i kana mea e imi nei. (Aole i pau.) SAN JOSE, Costa Rica, Oct, 28— O ka ahahui lahui Nicarakuan, ko-mo pu me 20,000 mau makaainana Nivcaragua maloko o Costa Rica, ka. i hoouna aku he palapala i keia la i ka Peresidena Collidge o na Mokuaina Huiia, o noi ana no kana kokua no ka hoopau ana ae i na haunaele i pau ole maloko o Nicaragua, kahi o na haunaele hookahuli aupuni e lawelaweia nei me ka holomua.
TOKIO, Oct. 28— He elua haneri mau mau halewili kilika maloko o ke kulauakauhale o Nagano i hoike ae no ko lakou paniku ana ma ka la 31 o Okatoba no ka manawa i maopopo ole; mamuli o ka emi loa mai o na loaa ame ka holomua ole o na hana. Ua manao kekahi mau halewili e aku e hoemi mai i ka hana ana i ke kilika.
Kekahi Mau Moho Kela ma Kahi Koho Baloka o Kalihi-ho iho nei. Mai ka Hema Aku, o W. P. Jarrett, Wm. B.
Pittman, I, M, Stainback ame M. C. Pacheco.
ka uku o ke kakauolelo a meahana, o ka lona no ia o ka keehina mua wahi a ka haole, a ma keia alahele e hoomauia ai keia ano hana, no ka mea ua loaa ka home, na loaa ka home ponoi, no keia ano hana. Manaolana makou, ina o ia ka makemake o ke Akua, e loaa ana no ka home, a e loaa ana no na alakai no keia hana ano nui e noonooia nei. Ka ninau nui, no na kamalii a kakou, e hooholo koke ai, i pono ka noho ana. Heaha keia ninau. Heaha k ainea e ikeia nei maloko o na hale kalepa nui ma kikako? I kela mau la aku nei i hala i haule ai o Mr. Snedd. Keia haole, oia ka ' manager ', ka hakunui, o kela hui Marshall Field & Co., o Kikako, a o keia no ka halekuai nui o keia kulanakauhale, a o keia no ka halekuai nui ma Amerika a ma ke ao holookoa nei, e kuai ana i na lole a pela wale aku, a o na limahana, iloko o keia halekuai ua oi aku mamua o 25000. O Mr. Snedd, he keiki oia na kekahi kanaka kanu meaai. I kuaaina no oia kahi i hanau ai, a nui, a piha 15 makahiki, e kokua ana i kona makuakane ma ka hana mahiai, a no ka nui no o na keiki o ka ohana a he lawa no na lima e kokua ana i na makua ua hele oia i ke kulanakauhale o Kikako e imi hana ai. I kela manawa, he mau makahiki aku nei i hala, o kona uku mua i loaa ai he $1.50 o ka pule ma ke ano he keiki lawe i na leta i ka haleleta; a ma keia kulana haahaa loa oia i noho hoomanawanui ai a kau oia i ke kulana kiekie, loa o kela hui. Ua hakilo o Mr. Snedd i na limahana malalo ona. O ka poe limahana ana e ikemaka ana i ka hana
mau i ka uwaki, e hoea ana mahope o ka hora hana, o makaala ole ana i ka hana, e nana huhu ana i ka poe e kuai ana i na mea o ka halekuai, ua kakau oia i ko lakou inoa, a aole oia i hoopii i ko lakou uku a kulana ; o ka poe e makaala ana i ku hana, e hoea ana mamua o ka manawa huna, e noho ana a pau pono ka hora e pau ai ka hana, e kamailio oluolu ana i ka poe kuai, o lakou ka Mr. Snedd i kokua nui ai ma na ano apau.
O ka rula maikai loa a keia haole i malama ai, o ia no keia: Haawi oia i na kokua i ka poe e hoike ana iaia i ko lakou iini (ambition) e hana mo ia i ike lakou i kela ano hana a 'business', no ko lakou noho ana. O ia hoi, aole makemake o Mr. Snedd e hana kekahi, poe malalo ona aia wale no a lilo ko lakou noonoo apau loa maluna o kana hana. O ia hoi, makemake keia haole kaulana, e hooholo koke na kamalii i ka lakou hana i makemake ai a kia pololei no kela oihana a ano hana. Oia hoi, ina o ka ike ana o na keiki a kakoa ia Captain Lui Self maluna o na moku e haawi ana i na kauoha i na sela ame na malamamoku, ua komo ka iini (ambition) ia lakou e lilo lakou i kapena moku, he mea maikai e hana lakou maluna o na moku a ia manawa pu heluhelu i na buke pili i kela oihana a makaala i na hana a na kapena, a aole hana maloko o na hale kalepa.
Eia hou, ina mamuli o ka ike ana o na keiki a kakou ia hoakanaka Mr. Campbell ma ka banako First National, e haawi aua i na kauoha i na kakauolelo oloko o kela
banako, ua komo ka iini (ambition) iloko o lakou o lilo i 'boss' no kekahi banako, he mea maikai e hoo-
manawanui i ka imi ana i ka naau-ao a hooikaika e loaa ka hana ma-loko o kekahi banako, a noho hoo-ponopono no 20 makahiki a oi elike me Mr. Campbell, a e loaa ana no ia lakou ka lakou mea i iini ai, a, aole e hele hana me ka hui kiionioni. He mea oiaio, he paakiki loa ka loaa ana o na oihana kiekie ia kakou, aka, aole kakou e haawipio aka e mau no ka hoomanawanui a hakaka ana, a e hoea mai ana no ka la e lanakila ai ka-kou.
Nolaila, he mea maikai e lawe kakou a noonoo, a apono a hana elike me ka keia haole Mr. Snedd e a 'o mai nei ia kakou, e hooholo koke kakou na makua ame na keiki a kakou i na hana a lakou e make-make ana no ko lakou noho ana no ka pono o ko lakou ohana, a kia mau nolaila. Ma na kula nui ma Amerika, O keia ka ninau e waihoia nei i ua keiki akahi no a komo, "Heaha kau oihana e makemake nei, make-make oe e lilo i kauka, a pela wale aku." Ina o ka pane, "Aole mao-popo," aole aeia kela keiki e komo, a' o ka pane a na kumu penei, "Hoi oe a i kou manawa e hooholo ai heaha kau hana iini (ambition) alaila hele mai a na makou e kokua aku ia oe." Mai poina i ka hele ae e hoolohe i ka manu O'u leo le'a o Hawaii, Miss Louise Pohina, maloko o ka Halekeaka Princess ma keia po ame ka po o ka la apopo, i lohe pono I ka nani, he ole ka lohe mai i ka hai haanui.
KA PUUHONUA.
(Kakauia e Kaleionamoku ) Pehea ana kakou ame na keiki kakou. Pehea na Kepani e hana nei. Ua ike no kakou, maloko o kekahi o na nupepa haole o Honolulu nei, o kela mau la aku nei o i hala, ua hoomakaukauia he 45 keiki Kepani ma ka halepule Kepani ma Alanui Papu, no ka hana ana ma ke ano kuene, a pela wale aku no ka hokele hou e kukuluia nei ma Waikiki. Pehea ana kakou. Mai no anei ka hiamoe ana. E olelo ana no kekulu o kakou, "Aole o makou makemake e lilo ka makou poe keiki i kuene". Mailoko mai o ka oihana kuene e lilo nei na Pako ame na Kepani i poe poo-kuene, a mailoko mai o keia ano hana, e lilo nei no lakou i poe ona no na haleaina (restaurants—cafes) no ka mea mamuli o ka hana kuene ana i iko ai la-kou i keia ano (business) hana imiloaa.
O ka mea e ikeia nei, eia na Kepani ame na Pake ko noonoo nei a ke halawai mau nei a hooholo o hana like lakou no ka pono o na keiki a lakou; a ua hoea mai ka mana-wa no kakou, na kupa o keia aina, e hana ai i na hana e hanaia nei e na lahui e. E walaau ano kakou no kekahi
o kakou; Pehea hoi o Hoahanau Mokumaia, mai ka hana otomobile no oia a ku ana kona haleaina. Ae, aka, eia ka Mr. Mokumaia i
hana ai Ua oo oia ma ka hana kalaiwa kaa otomobile ua loihi kona hana ana me ka oihana makai, ua ike oia i ka inea ame ka nele, ua kamaaina oia i ke kanaka maikai ame ke kanaka uku ole i kona aie, a oiai oia o kalaiwa otomobile ana ua hakilo, ua noonoo, ua nieniele, ua "study" oia i kela hana haleaina, a mahope o kona "study" ana no kekahi mau makahiki, ua hooholo oia e hana i kela ' business'. Aole holomua keia business ana ina aole oia i "study" no kekahi mau makahiki. Aka, o ka ninau, pehea, inai hooholo o Mr. Mokumaia e hana i keia ano hana ana e lawelawe nei i kona wa opiopio, mamuli o kona mare ana a mamua o kona hana ana i kekahi hana e ae, a i kela mau la opiopio ona i komo ai oia iloko o kekahi o na hokele a i ole haleaina a hana ma ke ano kuene a (kuke paha me ka manao a iini (ambition) e hana 'business' haleaina nona, aole anei ua hana koke oia i keia 'oihana' he mau makahiki aku nei i hala, ahiki mai
i keia manawa, e ike ana kakou aole wale no hookahi haleaina o Mr. Mokumaia, aka, he nui a he lehulehu (chain) elike me na haleaina a Mr. Childs (onamiliona) ma Amerika, elike me ka Benson-Smith ma e hana nei mo na halekuai laau o lakou ma na kihi like ole o Honolulu nei.
Ke manaolana nei makou o kakau aha no o Mr. Mokumaia ia Mr. Hanohano e apono ana i keia manao o makou, a i keia manao e hoohalike kakou me na Kepani ame na Pake ma ka paipai ana i na keiki a kakou e hana i kela ame keia hana e loaa ana i na keiki a kakou, a me ke ku mau ana no no ka IINI (ambition) a lakou.
Ina no hoi e ku ana kekahi hale a keena a 'centre' wahi a ka haole a ina no hoi e akoakoa ana elima a oi Hawaii me ka uku ole ia o lakou a noonoo a hooholo lakou e paipai a kokua i na hana i hoikeia maluna, manao makou, e loaa ana no ka pomaikai ia kakou. Ina e loaa ana ka hale o ka uku ole no ia o kakou i ka uku hoolimalima, a ina e loaa ana na alakai me ka uku ole ia o lakou, o ka uku wale no a kakou a noonoo ai o ia