| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na Nupepa Hawaii | |
| | | Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | LXV—HELU 33 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, AUGATE 19, 1926 NA HELU APAU 6425 | |
| | | |
| | | HOI MAI NA KAUKAUALII O
SUEDENA MAI HAWAII MAI Hoohalaia Ekolu la ma ka Moku o Keawe me ka Makaikai Ana ma na Wahi Pana Ano Nui Loa o Kela Mokupuni Kaulana | | |
| | | HOAHEWA KA LOIO KUHINA
LYMER I KA MEIA WILSON Komo pu na Hoa Repubalika o ka Papa Luna-
kiai ma Kana Ahewa Ana no ke Kulana
Pilikia o ke Aupuni Kulanakauhale | | |
| | | E HOLO MOHO HOU AKU ANA O D. L CONKLING I PUUKU Hoole ka Aha i ke Noi a Kona Mau Loio no ka Hoopau Wale Ana i na Kumu Hoopii i Koe e Ku-e Ana Iaia no ke Kolohe | | |
| | | He Hukilau ma
Waialua no na
Malihini Alii E Hoea Ana na Hooilina o ka Noho Kalaunu o Suedena no Puaena MA KEIA POAHA KELA
HANA E MALAMAIA AI E Ukali Ana Kekahi Poe Ko'iko'i o Honolulu Nei ma Kela Huakai No ka hoikeike ana i kekahi o na lawai'a ano nui loa a na Hawaii o ke au kahiko, ahiki wale mai no i keia au e nee nei, a no ka hookipa ana aku no hoi i ke Keikialii Gustaf Adolf o Suedena ame ke Kamaliiwahine Louise, ma kekahi ahaaina luau, e malamaia ao ana he hukilau e ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox ma Waialua, i ke ehukai o Puaena, ma ke awakea o keia la. Mahope iho o ka lawai'a hukilau, kela lawai'a e huliamahi ae ai na kamaaina ame na malihini, ma ka huki ana i ka lau ame ka upena, e hookipaia aku ai na malihini hanohano me ko laua mau hoahele ma ka ahaaina luau e hoomakaukauia ana, e Mr. ame Mrs. Cox, no ka hanohano o na malihini. Mawaho ae o na hooilina o ka noho kalaunu o Suedena ame ko laua mau ukani pilikino; ua kono pu ia ke Kamaliiwahine Kawananakoa, ke Kiaaina ame Mrs. Farrington, ke Kanikela ame Mrs. C. J . Hedemann, Mr. ame Mrs. W. F. Dillingham, ka Lunakanawai Federala W. T. Rawlins, Mrs. Rawlins ame ka laua kaikamahine, ka Loio Amerika San-ford B. D. Wood ame Mr. ame Mrs. J . B. Thomas o Waialua. Ma ka po o ka Poalua iho nei, ke mau malihini hanohano na hooilina alii o Suedena, na Kiaaina ame Mrs. Farrington, ma kekahi paina i haawiia ae ma Wakinekona Hale, he paina i hoea pu ae ai kekahi poe ko'iko'i a hanohano o keia kulauakauhale, me ka hoohalaia o kekahi manawa o kela po, ma ia hoolohe ana i na kalapu himeni, i hoea ae no ka hoohanohano ana i kela anaina. Aole he hana nui e ae a na kaukaualii o Suedena mahope iho o ko laua huli hoi ana mai no keia kulanakauhale, mai ka laua huakai makaikai aku nei no Hawaii, o ka hele no i ka auaukai, ka heenalu ame ka pakaka waa mawaho ae nei o Waikiki, a ke hele holoholo mai no ke taona nei, e hele ana maloko o na halekuai, no ke kuai ana i kekahi mau mea a ko laua noonoo i hoohihi nui loa ai. I OKATOBA AE NEI KA PULE O NA BEBE E hoomaka ana mai ka la 18 ahiki i ka la 22 o ka mahina o Okatoba ae nei, e lilo ana kela pule, i manawa e nanaia ai o na bebe, mauka ae nei o Palama Settlement; elike me ka hana maa i lawelawe mau ia ma na makahiki aku nei i hala. O ka la 20 iloko o ka mahina o Sepatemaba, ka manawa i manaoia ai no ka nana ana i na bebe, ua hoopaneeia aku la nae ahiki iloko o ka mahina o Okatoba, oiai e malamaia ana ka hoikeike fea teritore iloko o Sepatemaba, nolaila ua huikau kela mau hana a elua i kahi hookahi, e holopono ole ai ka hana i makemakeia no na bebe. Ma keia makahiki no hoi, ua hoololiia, o na bebe no i makemakeia e nana ko lakou kulana ola kino, o ia na bebe mai ka elua a i ka elima makahiki, aole o na bebe he mau mahina wale no ko lakou kahiko, ahiki i ka aneane ana e piha ka elua makahiki. O ke kumu o ka hoololiia ana o na bebe ma keia nana ana aku i ko lakou kulana ola kino, no ke kaa na kekahi mau hale, ma keia kulanakauhale e nana i na bebe hou, i kela ame keia manawa, pela iho la i kauka'iia aku ai, o na bebe nunui wale no ke nanaia mauka ae nei o Palapala Settlement. Iloko o na Ia elima i hookaawaleia no ka nana ana i na bebe, ma ka hora ekahi o ka auwina la ahiki i ka hapalua o ka hora eha, e laweia ae ai na bebe, a o na bebe a bebe paha e loaa ana iaia ka hookahi haneli pakeneka o ke kulana ola kino maikai, e haawiia ana he mau makana kuikawa. Ma na mea i koho wale ia, aia ma kahi o ka 10,000 ka nui o na bebe mawaena o ka elua ame ka elima makahiki ma keia kulanakauhale, a maiwaena mai o kela heluna, me he mea la, he elima kaukani o lakou e laweia ae ana no ka nanaia mai o ko lakou kulana ola kino maikai. | | |
| | | Aole i Loaa ka
Mana Hoopau i
ke Komisina Hoole ka Lunakanawai Raw- lins i ke Kuleana Hoopau o Botts i ka Hihia PILI KELA I KEKAHI HIHIA KUAI WAIONA Lilo Kela Rula Ana i Lanakila ma ka Aoao o ka Poe Hopu Waiona Ma ka hihia a ke aupuni o Ame-rika, e ku-e ana ia T. Yoshimura, no ke ku-e i ke kanawai hookapu waiona, i hoopuka ae ai ka Lunakanawai Federala W. T. Rawlins, i kona manao, ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, e hoole ana no ka loaa o ka mana ame ke kuleana i ko Komisina Botts, e hoopau ai i ka mana o kekahi palapala huli i hoopukaia, no ka huli ana i ka waiona, malalo o ka malu o T. Yoshimura. Ma ka manao o ka Lunakanawai Federala Rawlins, ma ka manawa i waihoia aku ai ke kumu hoopii, e ku-e ana i kekahi mea, no ka hakihaki aua i ke kanawai hookapu waiona, imua o ka aha federala, aole he kuleana o kekahi mea e hoololi ai, i na hana i lawelaweia no ka hihia, aka ua kaa aku na mea apau i ka aha federala, a o kela aha ka mana ma na hana apau. O ka hoopukaia ana o ka palapala hopu ame ka palapala huli i ka waiona e ke komisina; he mana kaokoa ia i haawiia i ke komisina, aka i ka hoea ana mai o ka hihia imua o ka aha federala, malaila iho la pau ka mana o ke komisina ma na ano apau. Me kela rula ana a ka Lunakanawai Federala Rawlins, e hoole ana ia i ka mana o kela hoopau ana a ke komisina i ka palapala huli ame ka hopuia ana o ka waiona, a me ka nana ole ia o kela kauoha a ke komisina, e paaia na waiwai apau, o na luna oihana, i kaa aku ai kela waiwai malalo o ko lakou malu, ahiki i ka hoolohe maoli ia ana o ka hihia imua o ka aha. Mamua o ka hooloheia ana o ka hihia imua o ka aha federala, ua hoea aku la ka loio o T. Yoshimura imua o ke Komisina Botts, a hoakaka aku la, o ka poe na lakou i hana i na palapala hoohiki, no ke kuaiia ana o ka waiona e T. Yoshimura aole lakou i ike mua i kela Kepani, no kela kumu, he mea pono, e hoopauia ka palapala hopu ame ka palapala huli, no ka iana ole, o na hana apau i lawelaweia. Mamuli o kela mau hoakaka ma ka aoao o ka loio o ke Kepani i hopuia no ke kuai waiona, ua aeia mai la kana noi; eia nae ua hoohalahala ka Loio Amerika Sanford D. B. Wood imua o ka Lunakanawai Federala, a ua kakooia oia, elike me na hoakaka ae nei maluna. Mamuli o keia rula ana a ka Lunakanawai Rawlins, ua lilo ia i mea no ka aoao o ke aupuni, e hauoli ai, a he lanakila hoi, ma ka aoao o ka poe hooko i ke kanawai hookapu waiona. AOHE O COX E ALUALU ANA
I KE KULANA MAKAI KIEKIE Mamuli o ka uiia ana aku i hoike ae ai ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox ma ka Poakahi nei aole oia he moho e alualu ana no ke kulana makai kiekie o ke Teritore, ke kulana e paaia nei e John C. Lane i nei manawa. "Aohe au he moho e alualu ana no ke kulana makai kiekie," wahi a Cox o ka hoike ana ae. "Owau kekahi mawaena o kekahi poo e ae e manaoio nei he mea pono e hookohu hou ia mai o John C. Lane no ia kulana e ke kiaaina. He manaoio ko'u a ke ike nei no hoi au i ka'u mea e kamailio nei ua hookeleia ka hana o kona keena ma ke ano holomua loa. "Aia malalo o ka Lane malama ana i keia la aneane e palua aku ka nui o na paahao mamua o ka William P. Jarrett i malama ai i kona manawa e noho makai kiekie ana. Ua emi iho ka Lane pakeneka o na paahao i holo mahuka malalo o ka Jarrett, o ka manawa o ka hana ana ame ka heluna o na paahao maloko o ka halepaahao ua hoomaopopoia ka nui." Ua hoike pu ae o Cox no kona hooholo ana i kona manao aole e alualu ana uo ka waeia mai no ke kulana makai nui ma ka aoao Repubalika ma ke koho baloka wae moho e hiki mai ana. "He hookahi makahiki o'u i koe o ko'u manawa o eono makahiki a ua lawa iho la no au me ka hana a'u e paa nei i nei manawa," wahi ana. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Mahope o ka hoohala ana i kekahi mau la kakaikahi, ma ka makaikai ana ma ka mokupuni o Hawaii, i huli hoi mai ai ke Keikialii Gustaf Adolf ame ke Kamaliiwahine Louise, ma ka mokuahi Haleakala, ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei, me ka lilo o kela mau la pokole a laua i hoohala ai ma Hawaii, i mea ano nui iloko o ko laua noonoo, no ka ike ana i kekahi mau hiona, a laua i ike ole ai pela mamua, pela hoi na hookipa a ko Hawaii poe, i pahola mai ai imua o laua ma kela huakai. Ma ke ahiahi o ka Poaha aku nei i hala, i haalele iho ai kela mau kaukaualii o Suedena ia Honolulu nei maluna o ka mokuahi Matsonia. Ma ke alahele no Hilo, oiai ka mokuahi i hoopuka aku ai mawaho, ae nei o ke awa, i kilohi mai ai kela niau malihini alii iauka nei o ka aina, e nana ana i na lalani mauna e alai ana i na pali Koolau. Aole he mau ulia i halawai me laua ame ko laua mau hoa ma keia huakai ao Hawaii; a i ke ao ana ae ma ke kakahiaka o ka Poalima, ua hiki pono ole ke ikeia aku ouka o ka aina, no ka ua liilii. Ma ka hoea ana aku o ka mokuahi no Hilo, ua pii koke mai la no na kanaka kakau nupepa noluna o ka moku, no ke ake no e loaa na meahou no ka lakou mau nupepa, he mea oiaio, mahope iho o ka paina kakahiaka, i loaa ai he manawa no ke keikialii, e kamailio pu ai me lakou, alaila hoomakaukau aku la oia, me kona mau hoa no ka lele ana iuka o ka aina. Ua hele ka uwapo ma Hilo, a piha i ka poe makaikai, no ke ake e ike i keia mau malihini hanohano Ioa, o ka hoea ana aku no kela kulanakauhale, a no ka hoohanohano ana ia laua, i paani ae ai ka bana o Hilo i kekahi mau mele hoohauoli. Hele Makaikai I ke Keikialii Adolf ame ke Kamaliiwahine Louise i hoea aku ai noluna o ka uwapo mai ka moku mai, ua apoia mai la laua e Miss Piilani Victor, ma ka aoao o na kalapu o na wahine o Hawaii, a hoohiwahiwa mai la ia laua ame ko laua mau hoa, me na lei lehua, ma-lie ame ka hala. Mai ka uwapo aku, i kau aku ai na hooilina i ka noho kalaunu o ke aupuni o Suedena ame ko laua, mau hoahele, maluna o kekahi mau kaa elua i hoomakaukauia e ka hui alahao o Hilo, no ka holo makaika ana no ka huli ma Hamakua. I ka hoea ana ma Paauilo, ma-laila i kau ai ka huakai makaika maluna o na kaa otomobile ekolu, a holo pololei no Kamuela, me ko lakou lilo ana i mau malihini hano- | hana na Mr. ame Mrs. A. W. Carter.
Ua hoohala na malihini malaila
me ka ai ana i ko lakou aina awa-
kea, a mahope o ka aina awakea, i
hoomau mai ai ko lakou hele ana
no Kailua, me ka hookipaia ana
mai e T. C. White ame Mr. L. C.
Child, me ke kaa ana aku o nu
malihini malalo o ka laua alakai
ana, e hoomakaikai ana i na wahi
a na alii o Hawaii nei, i hoohahi
ai i ko lakou mau la, i kela au
kahiko.
Ike i ka Hale o Keawe
Ma kela po, ua hoaumoe na ma-
lihini ma ka hokele o Kealakekua;
a ma ke kakahiaka p kekahi la ae,
i hele ai lakou e makaikai ia Na-
poopoo, a kau maluna o kekahi waa-
pa, no ka holo ana i ke kiahooma-
nao o Kapena Kuke ma Kaawaloa.
Mahope o ka makaikai ana i keia
kiahoomanao, i hoomau aku ai na
malihini ma na kaa otomobile no
ka Hale o Keawe ma Napoopoo, ka
puuhonua kaulana o Hawaii nei.
I ka ike maka ana o ke Keikialii
Adolf, i kela puuhonua kaulana, a
lohe hoi i ka moolelo, e pili i ke-
kahi pio e holo ana a komo iloko
olaila, ua pakele oia mai ka make
mai, ua hoopaia aku kona noonoo
me kona haalele koke ole i kela puu-
honua no kekahi mau minuke, a
ua houlolohiia hoi ka ai ana ahiki
i kona hoea ana aku, no kahi o
ka paina luau i hoomakaukauia ai,
malalo o na hooponopono ana o
Mrs. Carrie Robinson ame Mrs.
White.
Huli Hoi no Hilo
Mahope o ka pau ana o ka al,
ana ma Honaunau, i hoomau ai ka
huakai alii no Hoopuloa, kela wahi
i kaheia ai e ka pele, a huli hoi
pololei aku la no Hilo, aia ka pa-
huhopu no ka hale o ka luapele.
Ua hele kela hale a piha i ka
poe makaikai, e ake wale ana no
o ka ike mai i ka huakai alii, he
mea oiaio, na hookoia aku ko la-
kou iini, i ka wa i hoea i'o aku ai
ka huakai, na na hora o ke ahiahi
o kela la, i ka ua liilii o haule ana.
Ua hoaumoe na malihini ma ka
hokele o ka luapele ma kela po, a
ma kekahi la ae, i hele ai e ma-
kaikai i ka luapele, a ma ka auwina
la, i huli hoi mai ai no Hilo, maho-
pe nae o ka hele makaikai ana i
kekahi mau wahi pana e ae o ka
Uakanilehua, mamua o ka hoea ana
aku no ka uwapo.
Ua aneane e piha ka hora mahope
o ka manawa maamau o ka moku-
ahi Haleakala e huli hoi mai ai
no Honolulu nei, akahi no a hoea
mai ka huakai alii no kahi o ka
moku, a haalele aku la ka Haleaka-
la ia Hilo, me ke kau ana mai o
ka noonoo o na alii o Suedena no
ka auaukai mawaho ae nei o Wai-
kiki. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | . - "".ka 'hoike makahiki a K--" i-a "Wiiliam B. L^n^ , kaukau ana, a. i waihoia -:-'. o ke akea ma ka Poa--':. ? hoakaka ana ia me u^a ole iho i kona manao --,!'; na o lia Meia Wilaon iniini o na hoa o ka papa -akiai kulanakauhale, no -. ka i ka hoohilahila o na , '.^laweia. e lakou, iloko o -Wi elua aku nei i hala. a K: -ku ma kona manao po-. 2m? kana mau hana ku - kahawai i lawelawe ai, a no hoi me ka malama o ka o 7.a hoa o ka papa luna-" lakou mau manao pili-- kukulu mai lakou i kekahi - ^aiaina ino loa iloko o ka a-a puai kulanakauhale. '- - ano nui, ua hoakaka ae Kahina L^nne^ o ka hoo- -. -a o ke aupuni kuhalakau--o o na. makahiki elua aku -"3, he ku i ka hoohilahila; -- - ; - n- mi aila wale iho la no pau, - -.. -i^Likuhi mai oia, i ke kumu - - ^ -o^koleia. ana mai o ka - :- --i e nono ai ka poe i kohoia - : ; ak^u aaa oihana pakahi ma- -.: n ka hoohanaia o ke ka--- ". 'ka meia ame na hoa Be--^ -i ka papa lunakiai, . n -a makahiki elua i kaa-= --: ^5, wahi hou o ka hoa-- - il--^i o ka hoike a ka loio -^. -na. kukuluia. ae he kalaiaina - - -ala mawaena o ka meia Be-- ------3. ane kai hapanui o na hoa - --.a lunakiai, he poe Bepu-- ak^. O ia nuki-ku ame ke-- '^m ko ole i ke kanawai - -n^ia e ka meia, pela iho '-"ii aai ai keia kulana, a "^o -^-9 ka hoopoina ole o ka % -' 9 E3i hoa o kn i'apa i io :-&;: manao pilikino iho, ua ' -5i^li ka la''^elaweia o na hana - '- ^lamkauhale, no ka pono o 3lean, --uli o kela ano paonioni mau -:- -?.& o ka meia ame ka hapa--a noa e ka. papa lunakiai, ua i i lnnnu e kn malie ai na ha-- -e kulanakauhale iloko o ka --. ----- a o ka mmkahiki 1926 nei. -; haawina keia. i makemakeia -- 3M inau bana, ua biki ole 5^ia aku, a o na olelo hoo-- ike maoli ia no ke kupono, ; -e ku-eia, o ka papa, a o ka -'-i i oili ae mamuli iho la o :.-.-.% aana, o ia ao Ka hooneleia - lokahi heluna nui o na lima-. -? na hana e pono ai lakou, - . - - --: ke ku malie ana o na hana - -, ^n1eim. " - koi a. kulana paonioni ma----- -. a ka nwia. ame ka hapanui -i b-.-. o ka papa lunakiai, ua - -le ke hookoia aku ka mea - -' ^i-a-wai i hoakaka mai ai, no -. --72ak-.n'kau ana i kekahi bila | hawina no na hoolilo o ke kulanakauhale, a ua aneane hiki ole ke hooneeia aku na hana o ke aupuni kulanakauhale imua. He mau mahina lehulehu nae mamua aku, o na mea i hoakakaia ae la maluna e pili ana no ka bila haawina no na hoolilo o ke kulanakauhale, ua hoea okoa aku na aoao paonioni a elua imua o ke keena o ka loio kuhina, a koi aku, e laweia mai na keehina pili kanawai, no ke kaiehu ana aku i kekahi aoao mai ka paa ana i ka oihana o ka lehulehu. Mamuli nae o ka manaoio ana, aohe maikai e loaa mai mamuli o ka hoala ana mai i kekahi hoopii kanawai, ua hooko ole ia aku kela mau koi ana mai; oiai nae, ina nei no ka pau o ka nee ana aku o ke kulanakauhale imua, aole no e nele ana ka laweia mai o kekahi mau keehina wikani, ma ka aoao o ke keena o ka loio kuhina. Malamaia he Aha Kukakuka Me kela manao hopohopo nae, no ke kulana o ke aupuni kulanakauhale, i noho ae ai kekahi aha kukakuka, mawaena o Messrs Seideman ame Godard, o ke komisina moohelu waiwai, ka Lunakiai Hollinger ame ka loio kuhina, ma kela kukakuka ana i lokahi like ai na mea apau maluna o kekahi olelo hooholo, a waihoia aku kela olelo hooholo imua o ka papa, me ke aponoia ana e ka hapanui, a koe o A. F. Clark, ua koho oia ma ka aoao ku-e. Me na hoailona o ka noho mai o ka maluhia maluna o ka hookele aupuni kulanakauhale ana, ua lawe okoa ae ka Meia Wilson, i ka mana iloko o kona lima, a hookohu mai la i na pani ma kahi o na Lunakiai Petrie ame McClellan, o ke-ia kekahi hana, nana i kono okoa mai i ke keena o ka loio kuhina, e komo aku, e noii pono i na mea i hanaia, a o ka kopena, na ike ka lehulehu, no ke ala ana mai he hoopii kanawai, e ku-e ana i ka hookohuia ana o Kumalae ame Ching i hoa no ka papa o na lunakiai, pela ka hoopuka ana mai o ka aha hookolokolo, no ke ku ole o ko laua hookohu oihana i ka mana, malalo o ke kanawai. E hoakaka hou ana ka loio kuhina ma kana hoike, no ka hoalaia ana ae o kekahi mau manao ku-e i kona keena no kona lawe ana mai i na hoopii ku-e i na Demokarata, aka no ke kupale ana nae iaia, mai ka pololei mai o na kumu e ku-e ana iaia, ua kuhikuhi mai oia, i kona hoopii ana i ka Loio Kalana Bevins o Maui, he Repubalika oia; nolaila aole oia i nana ae i kekahi mea ma kona aoao kalaiaina, aka ua hooko wale aku no oia i na hana apau i kau mai maluna ona ame kona mau hope ma ka oihana. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | Me ka nana ole i ka hopena o kona hihia imua o ka aha kaapuni, e holo hou aku ana o David L. Conkling, he moho no ke kulana puuku kulanakauhale ma ka aoao Repubalika, no ka mea ma ka Poakahi iho nei, i lawe hele ia ae ai kona palapala noi holo moho, no ke kakauinoa aua mai o na mana koho baloka, i kulike ai me ke kauoha a ke kanawai. O na moho hou ae mawaho o D. L. Conkling, e alualu ana no kela kulana hookahi no ma ka aoao Repubalika, oia o D. M. Woodward, ka mea e paa nei i kela kulana i keia manawa, o E. P. Low, ame Mr. Jelling, a ma ka aoao Demokarata hoi, he elua mau moho i maopopo loa, oia o Otto F. Heine ka hope ilamuku Amerika, ame B. G. Rivenburgh, ke komisina aina aupuni mua o ke teritore, a kakauolelo mua hoi a ka Elele W. P. Jarrett ma Wakinekona. No ka hookaawale loa ana i ka Puuku Conkling, mai kekahi kiko eleele mai e hapalaia aku ana maluna ona, i waiho ae ai kona mau loio he noi imua o ka aha hookolokolo a ka Lunakanawai Parsons, e koi ana e hoopau wale ia na kumu hoopii apau i koe e ku-e ana iaia, no ka lawe i na waiwai o ka lehulehu ma ke ano kolohe, i waihoia aku malalo o kona malu. Ko na hora elua, ka paio ana o na loio o na aoao a elua, maluna o ke noi, e hoopau wale ia na hihia i koe o ka Puuku Conkling, ma ka Poakahi iho nei, o ka hopena i ikeia, o ia no ka hoole ana mai o ke kahu o ka aha i kela noi; aka e hookolokoloia aku no o Conkling, no na kumu hoopii i koe e ku-e ana iaia. | Ua hookahua na loio o Conkling, i ke noi, no ka hookuu loa ia o ko laua haku, maluna o ke kumu, o na ike apau i laweia mai, ma ka hihia mua loa, i hooloheia ai e na kiure a elua, me ka loaa ole o ka olelo hooholo, aole no ia i kaokoa ae ma na hihia i koe i manaoia ai, e laweia mai e ka aoao o ke aupuni. Ua hahana maoli ka paio ana o na aoao a elua, me ka hoakaka ana o ka Loio Kalana Hathaway, o ka manao nui wale no o ka laweia ana mai o na kumu hoopii e ae e ku-e ana ia Conkling, ma kona hihia mua, no ka hooia ana, aia he manao kolohe, iloko o Conkling, ma ka manawa i laweia ai na dala o ka lehulehu eia. Me kela rula ana nae a ka aha, e mau aku no ke ku ana o na hihia e ae e ku-e ana ia Conkling, i noi hou aku ai kona mau loio, e hoolohe koke ia kona hihia, elike me ka hikiwawe e loaa ana, oiai he mea ano nui loa ia, no ke kulana holo moho o Mr. Conkling, ua hoalaia mai nae na ku-e ma ka aoao o ke aupuni no kela noi, no ke kumu, he nui na hihia e ae, e pono ai e hoolohe mua ia kela mau hihia, a e kakali ko Conkling hihia ahiki i ka hooloheia ana o na hihia e ae. Ma ka hoolohe ana nae o ka Lunakanawai Parsons, i na hoakaka o na aoao a elua, i hoole ai oia i ke noi a na loio o Mr. Conkling, a aole hoi i ae i ka manao o ka Loio Kalana Hathaway, e waiho i kela hihia a mahope loa, aka e hoopanee no ka hoolohe ana i kela hihia ahiki i ka wa kupono a ka aha i ike ai, alaila ia manawa e hookolokoloia ai o Conkling. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | MAKEMAKE E HUIKALAIA MAI E KE KIAAINA Ma ka Poaono aku la i hala, i waihoia ae ai imua o ke kiaaina he palapala noi, no ka huikala ana mai ia David C. Buick, he paahao e noho hana mai nei i kona hoopa'i mai ka Iwakalua a i ke kanakolu makahiki, maloko o ka halepaahao, no ka hewa pepehikanaka. I kulike ai me ke kumu hoopii, e ku-e ana ia David C. Buick, oia ka mea nana i powa a i ki i ka pu, i kekahi Kepani kiakaa otomobile, o W. S. Ita ka inoa, ma ka po o ka la 2 o Dekemaba, 1917. He eono mahina mahope mai, o ka hanaia ana o ko karaima, ua make aku la kela Kepani, ma ka la 30 o Mei, 1918. No kela hihia nae, i paio ai ka lawehala i kona pono imua o na aha hookolokolo no na makahiki elua me kona hoole loa ana no kona pili i ka hewa i hoopiiia ae ai oia. Aole no he hoike, i ike pono i ke kiia ana o ke Kepani i ka pu, a loaa ka eha iaia, ke kumu o kona make ana mahope mai, aka he mau kohokoho wale no, a ma kela mau ike kohokoho, i ahewaia ai o Buick, a kauia mai ka hoopa'i maluna ona, elike ae la me ia maluna, no ka noho ana maloko o ka halepaahao. Iwaena o ka poe i kakauinoa i ka palapala noi, no ka huikala ana mai o ke kiaaina i ka paahao, o na kiure kekahi eiwa, mailoko mai o na kiure he umi-kumamalua, na lakou i ahewa iaia, he mau makahiki lehulehu ae nei i hala. | | |
| | | NUI KA HANA A NA MAKAI
MAMULI O NA ULIA KAA He mau ulia kaa oio ka i hoikeia ae e na makai i ka halewai ma na la hope o ka pule aku la i hala. No ke kalaiwa ana me kona ona me ka holonui nana ole i ka pono o hai i paa ae ai o P. E, Stewart o ke alanui Makale i ka hopuia ma ka hora 10:15 o ke kakahiaka Poaono i hala e ke Kapena Makai Kamauoha, mahope o ka hookui ana o kona kaa me kekahi kaa okoa aku ma ke alanui Moi kokoke i ke alanui Liliha. E hoao ana ka o Stewart e oi mamua o ke kaa uwila ma ka manawa i hookui aku ai kona kaa me ko kaa otomobile o Ah You Chang e ku ana mahai o ke alanui Moi a e huli ana ke alo o ia kaa i Ewa, a e holo aku ana hoi ko Stewart kaa no Kalihi. Ia Stewart e hoao ana e puka kona kaa mamua o ke kaa uwila e holo ana i ka akau ia wa me ia ike aku no nae ona i ke ku o ko Ah You kaa mahai o ke alanui, o ka manawa no ia i hookui aku ai e hiki ole ai ke alo ae. Ma ka hoike a ke Kauka M. Lu Madsen ka mea nana i ninaninau ia Stewart ua ona o Stewart ma ka manawa i loaa ai kela ulia, a ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei i hooloheia ai ko Stewart hihia imua o ka Lunakanawai Steiner. Elua mau Kepani e kau ana maluna o ka mokokaikala o S. Satoru ame C. Okamoto, i manuheu liilii ma ka manawa o ke kaa mikini e kalaiwaia ana e Ernest Bortfield i hookui mai ai ia laua ma ke alanui Ehiku ame ke alanui Waialae ma ka hora 3:20 p. m., o ka auwina la Poaono. No elua manawa ka wala wala ana o ke kaa mokokaikala no ka ikaika loa o kela hookuiia ana aku. Ua mokumoku kekahi mau wahi o na opio a no ia mau palapu i loaa ia laua i laweia mai ai a lapaauia ma ka halema'i o na ulia poino. Ma ka oleloia ma ka aoao mauka mai o ke alanui Waialae ko Bortfield holo ana mai a hookui me ke kaa mokokaikala e holo mai ana mahope o ke kaa uwila, a ua ku oia ma kahi o ka laina e ku ai na kaa, pela ka oleloia. Ia Joseph Bairos e holo ana maluna o ke kaa baikikala ua hooku'i mai la oia me ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e Y. Ideyuchi ma ke kihi o na alanui Liliha ame Kunawai a haule ke keiki iluna o ke alanui a eha mamuli o ka piiia ana mai o kona wawae e ka huila akau mua o ke kaa olo. Ia B. Fukiyama e holo mai ana maluna o ke kaa kalaka ua hoo- | | |
| | | |
| | | | | | | | | | HIKI I KEKAHI MEA KE
PAA I ELUA OIHANA Ma ka manao kanawai i waihoia ae e ka Loio Kuhina William B. Lymer imua o C. S. Judd, ka luna hooko o ka papa ululaau me mahiai, ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, e hoakaka ana ia, ua hiki no i kekahi mea ke paa i elua mau kulana oihana aupuni, i ka manawa hookahi, ina nae aole i papa maoli mai ke kanawai no ia mea, a i ole ua ku-e paha kekahi oihana i kekahi. Hookahi kumu o ka waihoia ana ae o kela manao hoakaka kanawai o ka Loio Kuhina Lymer, mamuli no ia o kekahi ninau mai ia C. S. Judd ae, ina paha, ua hiki ke ukuia aku kekahi limahana oloko o ke keena ululaau me mahiai, me kona uku he hookahi haneri me kanalima dala o ka mahina, ma ke ano he mea nana i na holoholona kolo, pela hoi ka hoonoho ana aku i kela mea ma ke kulana lunanana poo no na meakanu, a e ukuia oia i haneri me kanalima dala o ka mahina no kela kulana, ma kahi o ka lunanana poo i waiho mai i kona kulana. Wahi o ka manao hoakaka o ka Loio Kuhina Lymer, he hana hiki no kela eia nae, o ke koena aku i koe, o ka ukuhana i hooholoia ai e ka ahaolelo, no ke poo lunanana o na meakanu, i hoolilo ole ia, e hoihoi hon ia aku ia iloko o ka waihona laula, me ka hoolilo olo ia no kekahi hana okoa aku. Ahiki i ka Poakahi iho nei, he kanakolu-kumamaono ka nui o na hihia oki mare i hookomoia ae iloko o ka aha kaapuni, no keia mahina o Augate e nee nei. | MANAOIA E WAIHO ANA I
KA NOHO LUNAKANAWAI ANA Oiai e hoohala ana i kekahi mau mahina hoomaha ma Amerika, i oiliili ae ai kekahi lohe ma ka pulo aku la i hala, no ka waiho aku o ka Lunakanawai Kaapuni Andrade i kona noho ana he lunakanawai ekahi no ka aha kaapuni ma Honolulu nei, mamuli mai o ka maikai ole o kona ola kino. Aia ka Lunakanawai Andrade ma Amerika kahi i hoomaha ai no na mahina ekolu ae nei i hala; a wahi a kekahi poe o ka olelo ana ae, ua noi aku ka oia i na poo ma Wakinekona, e ae mai iaia e hoomaha no ka manawa o hookahi makahiki, a ina e hooleia mai ana kela noi, alaila e waiho aku ana oia i kona noho lunakanawai ana. I ka wa hoi i oili ae ai o kela lono, no kona waiho i ka oihana, ua olelo ae kona hoahanau, aole oia i lohe iki i kekahi mea o kela ano; oiai e loaa mau mai ana no ka leka a ka Lunakanawai Andrade iaia, eia nae he hoakaka maloko o kekahi o kela mau leka, e hakaka mai ana. no kona waiho ' kona noho lunakanawai ana. Ua manaoia, e hoea mai ana ka Lunakanawai Andrade, no Honolulu nei, ma keia Poaono, ke ole e loaa iaia kekahi mau kumu, e haule hou aku ai oia ma Kapalakiko. E holo aku ana ka Loio Kuhina Lymer i Kauai ma ka la 1 o Sepatemaba no ka ninaninau ana i ke ke aupuni Teritore kuleana iloko o ka wai o ka Muliwai Hanapepe ma Kauai, mamuli o kekahi lono ua hoohuliia aku ka wai o ka muliwai e kekahi mau hui i kahi e. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | 'LOHI KA HOOKOHU
OIHANA A KE KIAAINA ^ ? ka auli hoi ana mai nei ". -.'-.:- ;-.-, W. K. Pamn2ion, ma ii. iaia aku nei i bala^ mai ka--.ai aku nei no Amelika, aole han koko ae i ka hookohu ^i ^ ka Makai Kiekie .Iohn O. -'. -i-i na pau kona hookohu -^ ia l aku nei o ka mahina ^^e nei. - i^'.a ulolohi loa nae o ka hoo-i-i ^e o ke kiaaina ia .7bhn --= 2o lua. hoomau aku i ke '-IL ana i paa ai no na maka-:' ^i i hala, ua ala ae na '; ^koi-o like ole, he mea okoa : ae aaa ma ia kulana. i 'n 3ianao o kekahi poe, o " --^kn Amenka Oaou- P. Ooi, -'? a- ana i kela kulana, no ^^a -w-8ni a lakou, be oi aku ko I a^'- ku Ooi -nakeniake keia e ''-- o ke aupuni ienloie, no -u. oia kekahi mea hooika--3. ae ke kupaa mahope o ka - -^balika. '-- -a k umi maikai nae ma ka 'e ka poe, i manaoio, no ka a ae o ka Ilamuku Ooi, "".-ii kiekie, aoia be wahi maka pohai iloko o ka aoao --a Kepubalika, no ka maka Ilamuku Amenka Ooi e -"^3 i kana oihana e paa nei - maiawa. ' ^'a noonoo nae, iloko o ka manaoio, no ka hookohu hou '- "ai o .loha O. Lane, no ke ku-" oiai kiekie, ua olelo ae la-'^ aaoho kupono loa oia no ke -ni 3--ia; me ko lakou manao- | io, ina no kona holo ku-e i ka Meia Wilson, i keia kau, e loaa ana iaia ka lanakila a aole o lakou manao he kulana ikaika ko Charles Arnold e loaa ai ka lanakila iaia. O ka Ilamuku Amerika Cox kekahi i koikoiia aku e kona mau hoaloha lehulehu, ame kekahi mau alakai Repubalika, e holo moho no ke kulana makai nui no ke kulanakauhale, aole nae oia i haawi iki ae i kana pane; malalo o kela kumu, ua kanalua kekahi poe Repubalika, no ka haalele o Cox, i kana oihana e paa nei i keia manawa, kekahi o na oihana ano nui loa, i loaa i kekahi kanaka Hawaii. Mawaho ae o ka hookohu oihana no ke kulana makai kiekie no ke teritore, i kauka'iia aku ai, e hanaia mai e ke kiaaina iloko o keia mau la, o ka hookohu oihana kekahi o ke poo o ke keena o na luna lawelawe oihana o ke teritore, pela hoi ke pani ana ae ma ka makalua o C. J. McCarthy i haalele mai i kona kulana, iloko o ke ko-misina wai ame sua. O Sam Robley kekahi i loheloheia ae, no kona hookohuia aku, ma kekahi o na kulana oihana, i pau na hookohu o ka poe ma ke poo o kela mau oihana, eia nae aole i oili ae ka mea oiaio loa, a ke noho nei ka lehulehu me ka pouliuli, koe wale no ke kohokoho walo ana aku i na mea a lakou i maopopo ole ai. Ua hoike ae ka Lunahooia Tread-way o ke Teritore ma ka Poakahi iho nei no ka makaukau o na bila kikoo dala uku o na kumukula no ka manawa hoomaha no ka hoopukaia mai. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | ku'i mai la oluna o kona kaa i ka lala laau ma ke alanui Emekona, he ulia i akelekele loa ai kona ola me kana keikikane e kau pu ana me ia mai ka make mai. E holo mai ana ke kaa kalaka i kai ma ke alanui Emekona ma ka manawa i hookui ae ai oluna o kona kaa i ka lala laau, a no ka hiki ole ana ia Fukiyama ke hoopaa i ka holo o kona kaa ua haule aku Ia i ka owawa a hookui aku la me ka pa pohaku. Ua eha oia me kana keiki ma ia haule ana. Hookuiia he kaikamahine Pake, o Lee Far On ka inoa, e ka oio e kalaiwaia ana e F. Sumitani ma ke kihi o ke alanui Moi ame Kamoiliili i ka manawa o ke kaa a Sumitani e peki mai ana ihope. No ka holonui maluna o ke alanui Kalakaua a e holo ana no Waikiki i paa ae ai o Leo D. Still-well i ka hopuia a. hoopiiia ae ma ka Poaono aku la i hala, ma ka hora 3:35 oia i hopuia ae ai, a ma ka Poakahi nei i hookolokoloia ai. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
