Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 28, 15 Iulai 1926 — Page 2

ELUA NUPEPA KUOKOA. HONOLULU, T. H. POAHA, IULAI 15, 1926

KE KII KEIA O KA POULI ANA O KA "LA" MA KA POALIMA AKU NEI I HALA

O keia mau kii o ka pouli ana o ka la, maluna loa, ua pa'iia e ka Lukanela Harold R. Rivers ame ka Lukanela Charles Williams o Luke Field mai na mokulele aku, ma kahi o 18,000 kapuai ke kiekie iluna o ka lewa. O ke kii (1) ke ano ia o ka
la ma ka hora 11 mamua o ka pouli ana. m ma ka hora 11:15 ka hoomaka ana e pouli. (3) ma ka hora 12:17.. (4) ma ka hora 1:02 p. m. Malalo iho o na hiona like ole ia o ka la i pa'iia aku e na koa, ma kahi kokoke i ka Papu Shatter.


na a ka aoao Repubalika, o ka noho ana ma ka Poakahi iho nei. He keiki kamaaina oia no keia kulanakauhale, aka he elima ae nei makahiki i hala ua hoi aku oia a oho ma Kihei, Maui, ma kekahi o na aina hookuonoono malaila, a ke noho mai nei oia, ma ka hana hanai holoholona, o ka oi loa aku o ka nui o kana holoholona, ma ka moa, a aia kona hilinai nui ma kela oihana, no ka pono o ka noho ana ame kona ohana. O ka pilikia nui wahi aua, o ia no ka loaa ole o na hooponopono ahaolelo kupono ana, ma na mea e pili ana i ka makeke, i walu e hoo- pakeleia ai ka poe hookuonoono, aka ua pua nae kona manao, ina no kona komo iloko o ka ahaolelo, e hooikaika ana oia elike me ka hi- ki iaia ke hana, i wahi e hoopake- leia ai, ka poe hookuonoono apau, me ke poho ole o ka lakou mau meakanu a mau huaai paha e kanu ana maluna o ko lakou mau aina hookuonoono, pela hoi me ka lakou mau holoholona, e hanai ana. HE HOOMAIKAI NUI NA KO MOLOKAI POE. Mr. Solomon Hanohano, Lunahoo- ponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe: — E oluolu oe e ae mai i kekahi wahi kaawale o ka Nupepa Kuokoa, ka hiwahiwa a ka lahui, i ike mai ko Hawaii mau kini i ko makau manao hoomaikai i ka lakou mau hana maikai oiai makou ma ka aha paeaina ma Kailua. O makou, ke kahu o ka ekalesia o Halawa me Waialua, Rev. I. D. laea, ke alakai himeni David Ka- laau, ame ka lunahoohana nui Robt. Lindsey makai nui o Molo- kai, a pela me na lala apau o ka papa himeni o Molokai, ke komo pu aku nei makou apau iloko o ka hoomaikai palena olo i ke komile hoohana nui Francis Akana oiai ka aha paeaina e noho ana ma Kailua halepule o Mokuaikaua, a pela pu mo ke Kahu Rev. Upchurch, i ka lakou mau hookipa ohaoha i hana mal ai no makou, o ia manao hoo kahi no i ka poe apau i akoakoa ma kela aha. Ke mahalo nui nei makou i ke ano o ka malama ana o kela aha i ke ola o na lala apau i akoakoa ma Kailua ^- o ke komite la, Fran- cis Akana "".'e kana mau kuene eleu (- li. ;:-- --'i e hoolawa like i nu meu apau, e pono ai keia ola kino; aia pu i kela ame keia a ana ma ka papaaina ke poo, (scout master) me kana mau keiki koa opio me na laau no ko ola kino o haawi manawalea ana i na mea apau. O keia no hoi kekahi aha a'u i ike ai i na Lana noeau holomua i hoohanaia e keia kanaka opio Akana, aole hoi o Kawaiahao ame Haili aia no na mea apau i ke kaona, he kii wale aku no. No ko Hawaii poe, no lakou hoi ko makou aloha poina ole i haalele aku ai me na waimaka e hookaheia ana ma ko makou mau papalina. O ka hoomaikai ku-io mailoko lilo ae o ko makou puuwai o ia ka makou e pahola aku nei me keia manaolana o ke Akua ke kiai mai a hui hou kakou. Ma keia huakai a ka papa hime- ni o Molokai, no Hawaii ua nui na mea maikai i hoopala mai ai p ko makou uhane; ua eleu mai no keia komite no na kaa o makou e hele ai i ka makaikai ia Hoopuloa, oiai ua hiki mua makou he mau la ae	mamua o ka noho ana o ka aha, ua haawi mai lakou ia makou i wahi kupono no ka noho ana ma ka pa o ka hale hookolokolo ma Kailua; he nani keia wahi, ua hele aku lakou me ka nui o ka ai amo ka i'a no keia manao na makou no malama ia makou iho oiai na liki mua makou mamua o ka noho na o ka aha, aka aole i ae mai keia komite (Akana) pela, ua hoi- hoiia no makou ma ka papaaina a na lakou no e kuene mai ia wa hookahi noi aku la makou e komo pu aku makou no ko kokua ana i ke kuene, aole no lakou i ae mai, ua hoohanohano maoli mai lakou a makou mamuli o ko lakou ae olo ia makou e kuke, a e hana no i ka makou mau meaai. No keia mau hana maikai a la- kou i hana mai ai no malani, a o ia koia mau olelo i puana ae la maluna, no lakou ko makou aloha, a hoomaikai palena ole, ua hooiliili aku na keiki opio o makou i kela aina i hana mai i ka maikai, ua hoao no hoi ko Molokai papa hi- meni e malama i ka maluhia e hoo- ko pono i ka hana, i kauohaia, ia makou, o ia ke komo pu ana e ma- lama mau i na halawai kakahiaka (Sunrise meetings) a pela me na hana himeni iloko o ka aha ame ka po, a pela no hoi makou e hoo- maikai nei i ka papa himeni o Ka- waiahao i ka loaa ana o ia uhane hookahi, o ia hoi, ka lokahi, a pela no me na papa himeni e ae, ke hoo- maikai pu nei no ia lakou, o ia kekahi uhane maikai i loaa i na alakai himeni apau me ko lakou mau lala, na kahu o ko lakou mau ekalesia. Mahope iho o na himeni hookuku i malamaia ma ka po Poakolu Iune 23, 1926, nui ke ohohia o ka poe apau me ka maluhia na hele mai la kekahi mau haole a ha'i mai la mamua o ka hoopuka ana o na lunakanawai, i ka olelo hooholo, na Molokai ke eo i kela po, o ia ka helu ekahi, a pela hoi me ke oho- hia o na kanaka i kela po, aka aole nae ia he mea, e lilo ai i manao ohumu, a i ole hoohaunaele aku pa- ha ma ko Molokai aoao, hookahi pa- ne ma ka aoao o ke alakai himeni David Kalaau; "Be a good sport," o na papa himeni apau i akoakoa ma keia hana nui hookahi lakou apau, no Kristo, a he hoahanau like wale no lakou, no ka mea hookahi maluna ae. I kekahi la ae, ua kamoe aku la ka makou huakai no Waimea, ka aina hanai holoholona, (Park Ranch) ke onehanau hoi o ka mea nana e kakau nei keia moolelo hoomaikai i hooholoia e ka papa himeni o Mo- lokai. Ke komo pu nei keia papa hi- meni e hoomaikai i ka haku o ka aina Mr. Alfred W. Carter, no kana kokua ia makou, i ka ae ana mai i ka mokuahi Hawaii oiai malalo o kona malu i kela manawa ma o ko makou komite la Robt. Lindsey i ka hui ana me ia a ua haawi lo- komaikai mai oia i keia mokuahi no ka lawe ana ia makou i ka Poa- kahi mamua ae o ka noho ana o ka aha, no ka uku haahaa, a olu olu ia makou i ka auamo ana. Nolaila hooholo iho la makou me na alakai e hele aku e hoomaikai i ka haku o ka aina hanai holo- holona o Parker, a ke hoomaikai nui nei makou iaia i ka hookipa ana aku ia makou ma kona haleaina elua a makou paina ana i kela la a huli hoi mai i kela po mahope	HE PANE AKEA IA KAUALOKU KAUAHIKAUA. E ke Kilohana Pookela o ka la- hui Hawaii ame kou lunahoopono- pono kaulana a pookela, Aloha oe: — E ae mai i kekahi keena kaawale o ka Nupepa Kuokoa ka elele lawe nuhou o ka Paredaiso o ka Paki- pika kaulana o ka honua. Ua puka ae nei o Kauahikaua mailoko mai o ka pouli a kukala mai la imua o ka malamalama o ka Euanelio pookela a ke Keiki Hipa, a ke Akua Kiekie Loa, a olelo mai la aohe ona ekalesia, a eia nae, olelo mai la me ka ike ole i kona kahua i ku ai o ka manaoio i ke Akua kona hoomana. Hele mai o Iesua Kristo ke keiki a ke Akua i ke ao nei no ka hoo- aha ana i ka euanelio a hoikeike mai me ke kuhikuhi mai i na mea apau e hiki ai ko loaa ke ola a komo i ke aupuni o ka lani. Hoole mai nei o Kauahikaua oia hookahi ka mea i manaoio a o na hoomana apau loa i kukuluia ma Hawaii nei no ka hoomana ana ia Iehova ka Makua ame Kana Keiki ame ka Uhane Hemolele aohe i loaa ia lakou he manaoio i ka Euanelio ame ke ala hou ana. Mamua o ka hoi ana o ka Haku i kona Makua ma ka lani, ua ku- kulu oia i kona Ekalesia naueue ole i kahua paa e ku ai na luna- olelo a hai aku i ko ke ao nei i ka euanelio no ke ola mau loa. E heluhelu iho oe e Kauahikaua i koia mau olelo a ka Haku penei: "Ke olelo aku nei hoi au ia oe, o oe no o Petero, a maluna o keia pohaku e kukulu ana au i ko'u eka- lesia, aole hoi e lanakila mai na ipuka o ka po maluna ona." "E haawi aku hoi nu ia oe i na ki o ke aupuni o ka lani, a o ka moa e hoopaaia e oe ma ka honua nei, e hoopaaia ia ma ka lani; a o ka mea e kuuia e oe ma ka honua nei, o kuuia ia ma ka lani. Mat. 16: iho o ka wehe ahamele ana a ko makou mau keiki hookani pila i haawi lokomaikai ia mai ka holo (Barbara hall) e ua haole lokomai- kai a puuwai hamama nei. I ka hora elima o kela la ua hele aku la makou e himeni ma kona home elike me kana kauoha, nui ke ohohia o kona ohana ame ia pu, he mau himeni Kula Sabati eha, hookani pila mai na keiki ka- ne mai, hula, Kalamaula, himeni hookuku, a hookuu na hana mo ka himeni aloha oe. Ku mai o Mr. Carter me kana keiki a lululima pakahi me na lala apau o ka papa himeni a olelo mai ina he pilikia e ae kekahi o oukou ua makaukau au e hana aku, hoole aku la ko makou alakai, a hookahi mea nui a makou i hiki kino mai nei, o keia manao hoomaikai aku ia oe he alo he alo. I kekahi la ae kau mai la makou i ka moku no Molokai ka pahuhopu, me keia manao poina ole i ka hoo- maikai aku i ka nui ohana e noho nei i Waimea Hawaii, i ka lakou mau hookipa maikai me na lei pua he nui i makanaia mai ia makou. Haalele aku la i ke awa o Kailua me ka poina ole i ka lakou mau hana maikai. Ke pule nei makou i ke Akua e kiai ia kakou a hoohui hou ia kakou i ka wa pono; a nou kekahi hoomaikai nui e ka lunahooponopo- no ahonui. Me ka mahalo, MRS. HARRY K. PRUDY. Lala o ka papa himeni o Molokai.	18-19. O ka ninau kumu alakai ma keia kumuhana a Kauahikaua e ku-e ana i ka ekalesia ana e olelo mai nei aole o ka Ekalesia ka mea e loaa ai ke Akua. O ka ekalesia, o ia ke kahua paa e ku ai ka poe hoomana Akua apau he apo ia e hoopaa ana i na mea apau a lilo i hookahi ma ka hana, hookahi ma ka manaoio, a hookahi ma na mea apau, Ua like ia me kekahi aupuni kuo- koa e hana ana i kana mau hana ponoi me kona kumukanawai ame ua kanawai e hooponopono ana i ka noho ana ame ka hana a na kanaka kekahi ame kekahi. O ka ekalesia he huina ia o ka poe apau i manaoio i ka Euanelio o ke ola mau loa, a i aloha aku i ke Akua Kiekie Loa, a i hilinai hoi i ke Keiki Hiwahiwa ame na mea apau ana i hoike mai ai elike me kana kauoha i na lunaolelo. "E hele aku e hai i ka Euanelio ma na wahi aukana apau, a o ka mea manaoio mai e babetizo aku iaia iloko o ka inoa o ka Makua ame ke Keiki ame ka Uhane He- molele." Ke hoike nei ke keiki a ke Akua ka mea i iho mai mai ka lani mai e bapetizoia ka mea e manaoio i ka euanelio ame na mea apau ana i hoike ai no kona Makua ma ka lani, a o ka mea manaoio ole e ahe- waia oia. Ina ua ike o Kristo aole e loaa ke Akua i ka poe manaoio i ka euanelio ame ke ala houana alaila no keaha oia e kukulu ai i kona ekalesia, elike me ia i palapala ia ma ka buke a Mataio kekahi o na kakaumoolelo o ka Euanelio. Ma kana kauoha ame kana olelo mai kona waha ponoi mai; "E hu- li nui oukou i ka palapala Hemo- lele a e manao oukou he ola mau loa kp oukou malaila, o ia ka mea nana i hoike no'u." Kakauia ma ka buke a Ioane kekahi kakau- moolelo o ka Euanelio, mokuna 5:39. O ka manaoio o ka hilinai ana no ia ma na mea i manaolana ai a o ka hoomaopopo aua hoi i na mea i nana ole ia. Ke olelo nei o Kauahikaua o ka manaoio kona hoomana, aole ona ekalesia. Olelo mai o Iakoba kekahi o na lunaolelo kaulana nana i kakau ka episetole hoolaha i na hoahanau ma na ekalesia i ko na aina e, o ia hoi. O ka manaoio hana ole ua make ia. O ia ko Kauahikaua manaoio ana e ku mai nei a olelo mai i kona manaoio i ke Akua i nele i na hoike ame na hooiaio ma ka Palapala Hemolele, a he kahua ole kahi i ku ai kona manaoio e olelo nei o Kane kona akua a na Kane i olelo mai iaia e wanana aku i ka mea aole mamuli o ka inoa o ka Mesia ame ka oiaio o ka Euanelio mau loa ame ke alahou ana. Aia mahea o ka Palapala Hemo- lele kahi e kuhikuhi ana o Kane kekahi o na akua nana i hana ka lani ame ka honua, a oia kekahi o na mea akua ekolu iloko o ka lani. Nele loa oe e Kauahikaua ia mau mea, a nele pu hoi i ka malama- lama o ka Euanelio, a pouli kou kino apau, a ua like ia me na Sa- dukaio i hele aku ai e Ninau i ka Haku i ka ninau no ka mare ana o na hoahanau ehiku i ka wahine hookahi. O ka pane i paneia mai ia lakou


	e ka Haku o ia keia: "Ua lalau oukou, no ka ike ole i ka Palapala Hemolele, ame ka mana o ke Akua." Pela hui o Kauahikaua a me kona manaoio ana e olelo mai nei me ka lalau, oiai aohe ana bepetizo, ao- he euanelio, aohe alahou ana, ke kahua hoi ame ka puka e hiki aku ai i ke ola mau loa. Ua kakauia keia ma na buke a na kakaumoolelo o ka euanelio ame na Episetole a na lunaolelo i kakau ai a waiho mai i ko ke ao nei, i kuhikuhi e alakai ana i ka poe apau iloko o na ekalesia apau e hoo- mana ana, i ke akua me ka uhane ame ka oiaio e manaoio ia Iesu a i ka Makua a i ka euanelio ame ke ala hou ana a i ka Uhane Hemolele. Ke manaoio loa nei o Kauahika- ua o ka pahu wai nakakaka aohe apo e apo ana i na apana papa apau e paa ai ka wai iloko, e piha ana ua pahu la i ka wai, a kukala mai la e hu ana ka wai o ka pahu, a e poino ana ka poe e noho ana ma kela wahi. Kohu anei ke olelo, he pahuwai ia, ina aole hiki ke hanaia ke apo e paa ai na apana papa apau i hoo- huihuiia a lilo i hookahi me ka wai ole oloko. O ka pane: Aole kohu, a no	ka mea aohe ia he pahu me ka wai iloko, a ua paa hoi i ke apo e paa ai a lana ka wai iloko o ke paha wai. He mea nani ia Kauahikaua ke heluhelu i ka Palapala Hemolele ma na Buke 4 o ka euanelio i ka- kauia e na lunaolelo kaulana, ame ka buke o Oihana, elike me keia Matao, Mareko, Luka, Ioane, ame ka buke oihana a na lunaolelo. Na episetole a Paulo ka luuaolelo hanohano i ko na aina e. He 14 ana mau palapala i kakau ai o Petero 2, o Ioane 4, hookahi buke euanelio, Iakobo l, hookahi a Iuda 2, a Luka 1 a Mataio, l a Mareko. O keia mau palapala apau, o ia na kahua paa i kukuluia ai ka eka- lesia, a maloko olaila i akoakoa ai ka poe apau a hoomana aku i ke keiki, a i ka Makua ame ka Uha- ne Hemolele, me ka manaoio o ka euanelio no ke ala hon ana ne na haawina o ka Uhane Hemolele ka mea i hoounaia mai i kokua no ka euanelio mau loa. Me ka mahalo a nui i ka Lunahoo- ponopono o ke Kilohana Pookela o ka Lahui ame na keiki hoonoho hua metala o ka papapa'i. KRISTIANO. Kona, Hawaii, Iulai 6, 1926.


	IKE KO HAWAII NEI POE I KA POULI O KA LA Elike me na mea i hoike mua ia aku ai, no ka pouli o ka la ma ka Poalima iho nei, pela no i hoea mai ai i ka hookoia ana o kela hoi- ke, me ka loaa aua i na kaukani o na makaainana apuni o Hawaii nei, he manawa maikai loa, no la- kou e ike ai i ka pouli o ka la, no kekahi manawa loihi. Me na welu eleele, na aniani i eleele i ka uwahi, ame na aniani pa'ikii, i hiki ai ka lehulehu ke nana i ka la ma kela kakahiaka, ne ka ike maopopo loa ia o ke alai aua o ka mahina i ka la. Ua kuhihewa maoli kekahi poe, e pouli ana ka la, mo he poeleele la; aole nae, pela, no ka mea wahi a ka poe kilo ho-ku, o keia iho la ao ke ano o ka pouli, o ia hoi, ka umala o ka malamalama o ka la. No ka manawa mua loa, ma ka moolelo o ka pouli ana o ka la, akahi no a loaa i kekahi heluna nui o koonei poe, he manawa mai- kai loa, e ike ai, i ka mahina e alai ana i ka malamalama o ka la. I wahi nae e loaa ai he kulana maikai loa, no ke pa'i ana i ke kii o ka la, ua lele he mau moku- lele noluna o ka lewa ma kahi o umi-kumamawalu kaukani kapuai k e kiekie, a pa'i aku la i na kii lehu- lehu, elike me ia e ikeia nei maa- nei lia ka hora umi-kumamakahi a oi, i hoomaka ai ka la e pouli liilii, pela ka nee malie ana, ahiki i ka hora ekahi me elua minuke, ia wa i hoolele hou mai ai ka la i kona malamalama piha. Oiai e hoopoluluhiia ana ka ma- lamalama o ka la e ke aka o ka mahina, he umalu wale no na wahi apau, a ua hoohapaia mai ka wela o ka la, ma kahi o elua degere elike me na mea ana wela.	Ma ka hoakaka a na kanaka olu- na o na mokulele, o ka lele ana luna o ka lewa e pa'i ai i na kii o ka la, he keu aku ke anuanu o ka lewa, mamuli mai keia, o ke alaiia ana ae o ka wela o ka la e ka mahina. Ma ka hoakaka a ka Poropeka E. H. Bryan, Jr., kekahi o na ka- naka makaukau ma ka oihana kilo hoku, o ke Kula Kiekie o Hawaii, he elua mea ano nui loa, ma o keia pouli ana o ka la, o ka mua, o ia no ka hookoia ana o na mea i wa- nana mua ia, e pili ana i ka hoea ana mai i ka wa e pouli ai, a o ka lua, o ia no ka loaa ana i na kana- ka o keia au hou, ka ike ame ka naauao, e hoike e ae ai, no ka wa e hoea mai ai ka pouli ana o ka la a o ka mahina paha Iloko o na makahiki he kanali- ma ma keia mua aku, aia ma kahi o ka umi-kumamawalu ame ka iwakalua manawa e pouli ai o ka la, ehia nae o ia mau pouli ana, e loaa mai ka pouli ana o ka Poa- lima aku nei, o ia hoi ka ike mao- popo loa ia, o ka mahina, e alai ana i ka malamalama o ka la. E HOLO MOHO MAI ANA O JOSEPH K. CLARK O MAUI No keia kau koho baloka wao moho e hoea mai ana, no na hoa o ka ahaolelo kuloko, o Mr Joseph K. Clark o Kihei, Maui, kekahi mo- ho no ka hale o na lunamakaaina- na, elike me kana i hoakaka ae ai ma ka Poalua iho nei, me kona manaoio, ina nei no kona koho ma oli ia a puka, i ke koho baloka lania aku, alaila e hooikaika ana oia, e hanaia kekahi mau hoopono- pono ahaolelo, o kokua nui ia aku ai ka poe hookuonoono. O Mr. Joseph K. Clark, kekahi o na elele, i hoea mai nei mai Maui mai, no ka ahaelele hana kahuaha-