Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 42, 15 October 1925 — ELIMA MAU HALE IPUKUKUI HOU NO NA MOKUPUNI. [ARTICLE]

ELIMA MAU HALE IPUKUKUI HOU NO NA MOKUPUNI.

»■11» 3a Poakahi iho hei ka hoike ana ae a llalph Tinkham, ka lunahoohana o na hale ipukukui ma Hawaii pel ma kekahi Ia o keia pule iho la e holo aku ai ka mokuahi Kakui no u w&M like ole no ka napa a»a i mau kahua »o na hale ipukukoi hou « kukuluia aka ana ma na mokupuni ame ke kukūlu hou ana ae i kekahi h«l» ipukukui kahjko a oi ae ke kiekie i hiki ai e ikeia ka malama ma na wahi apau. Ua hoounaia aku i Wakinekona ka Mr. linkham hoapono no ke kukulu ana aku i mau ipukukui hou, a oial e kakaliia ana no ka loaa mai o ke kauoha ame ke dala e hana aku ai ia inau ipukukui ua hoolala ka luna hoohana Tinkham e holo mua aku e nana i na kahua i manaoia ai kahi e kukuluia aku ai o ia mau hale ipukukui, i loaa mai no ia o k« kauoha ame ke dala o ka hoomaka koke aku no ia o ka hana me ke kali ole. Ua loaa ae ia Mr. Tinkham he kaaoha no ke kukulu hou ana i kela

haie ipukukui ma ka mokup\jni o Molokini, a o ka hana ana no ia hale ipukukui e hoomaka koke ia aku ana. O ka hāle i kukuluia ai o ka puoa no ka hale ipukukui ma Molokini ua popopo, noiaila aole no ke kukulu hOu wale ana ae no ka mea i manaoia no ia haleipukiikui aka, no ka hookiekie pu ana ae kekahi mai ka 173 kapuai elike me ia 1 nei manawa, i i ka 187 kapuai, oiai Ua lehuiehu na hoohalahala i komo ae i kona keena mai kekahi no ka hiki ole ke ikeia mai ka malamalama o ke kukui ma ka aoao akau no ka paa i ke alaiia e kekahi wahi oioi o ia mokupuni pohaku. 0 ke klekie hou i makemakeia o 187 e oi ae ana ia maluna o kahi oioi 6 ka mokupuni, elike me ia a Mr. Tinkham o ka hoike ana ae. Ua hoakaka pu ae o Mt. Tinkham no ka maikai o ke kukui Automatic gas o Moiokini o ia mau no ka ikaika ame ka lele o kona malamalaina no na makahiki he 15. i hala me t ka pio ole no hookahl manawa. O na wahi hou i manaoia malaila e kukuluia aku ai na haleipukukui hoU ma ka Lae Wahie, ma Lanai; ma ke kapakai komohana o ka mokupuni o Kahoolawe; ma ka Lae o Kumukahl ma Hawaii; ma ka Pohaku o Kauai ame ka Pohaku ma ka lae komohana o ka mokupuni o Lehua. O aa palekai kekahi mau wahi e kukuluia aku ana i mau hale 'ipukukul, elike me ia- a Mt. Tinkham o ka hoike ana ae, o ia ma Nawiliwili, AhUkini, Kahului ma HUo ma ka manawa e pdu ai na palekai i ka 1 hapaia. E kukuluia aku ana kekahi hale j hoailona raāio ma M/ikapuu, i hlki i ]koke ai i na moku ke ike koke mai' 1 k'a malamaiama. O na malama- i • la'mā o na kukuj ma. na kai o Hawaii nei, wahi a Tinkham, aole hiki J ke ikeia ma kahi mamao oiai na kukui ma na kapakai e paa ana i na ao i kekahi manawa. X ka mānawa malaelae o ka lewa ua hiki kē ikei'a mai ka malamalama o ke kiikui ma kahi he 29 miie ka mamao in'a ka ilikai, a Ina o aku o ia aole hiki ke ilteia mai no ka paniia ae e ka pio o ka hopua. Aka nae, i ka mānawa pouli o ka po a paa no hoi i na ao, ya lole ae ka maīāmalama o na kukui i ka lewa nolaila, uā hiki ke ikeia mai ma kahi mamao o 50 a i ole kanaono mile. " Aohe hoopouliia o na moku e kā noē ma Hawaii nei e)ike me na ainā mamao e waiwai ai na hoallona rā<3io, na mea i hoolalaia ai i kinohi, aka nae, me ka nana ole iā e khkuluia aku ana no he li&le hoailona Badio Makapuu, i mea kokua i ka poe e holo ana ihālūna o na moku, i mea e māopopo āi iā lakou kahi o ka moku e holo ana a e ku ana hoi o ka hale ipu>kukui, wahi a Mr. Tinkham. O kela ipukukui ma Makapuu he 50,000 ihoiho kukui ka ikaika o kona malamalama a he ehiku anio hapā sekona kona malamalama e ānapu āe ai a pio iho a hookahi <imc hapa aekona kona e pio ai a āiiapu hou ae ka malamalama, a ua liiki ke ikeia mai kona malamalama ma kahi he 29 mile ka mamao ma ka iliwai like me ke kai. Ke kukuluia aku kekahi haleipukukui ma ka Lae Wahie ma Lanai, « ka hookoia ana ia o ka mea i makematcdia no kekahi mānaw* io> ihi i hala. O na moku e holo pei tua ke Kowa o Anau mawaena p Lanai ame Molokai mamuā o ke komo loa ana aku i ke Kai o Pailolo he ano hoomaka'uka'u po ka poe holomoku no ke ano haikj Joa o ia kowa, a ina no ke ku aku o ke* kahi haleipukukui ma ia wahi e maopopo ana i ka poe holomoku ka hiki pono ia lakou o ka hookele aqā. a « maopopo ana no hoi i% lakou ko lakou mamao mai ka aina mai i na manawa apau. '♦»- o kā Hookeīe 1 kōna kaa otomohile i kā fnānawa kahiohio i ka walona, pela hoi ka hooku 'i ana aku me kekahi mea e helewawae •aāa mauka ae nei o-Kalihi, i kāuia niāi 6ika hoopā'i hoopaahao o eonO mahinā ihalūna' o John L. Trussdell, me kōna uku pu i kā hoōpa'i o hookahi hanen dalā, me ka hikl i ole iaia ke hookele hou i ke kaa no ka makaAiki hookahi.