Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 30, 23 Iulai 1925 — Page 3

He Moolelo Hooniua Puuwai —NOKA UI NOHEA

GELADIOLA

Ka Ipo Aloha a na Mea Aloha Elua

Oiai oia e nalu nui ana no keia mea, komo mai ana o Mrs. Demona iloko o ka rumi. He hana maa mau nana ka hoonanea ana i ka haku i na manawa a pau ana e kipa mai ai, oiai o Geladiola e komo mai ana i lole hou nana no ka hele ana mai e ike i ke kane, a i lilo ole ai hoi ka loihi o ko Geladiola mili ana i kona mau aahu i mea hoouluhua loa i ka haku. Ia hui ana mai a Mrs. Demona me ka haku ike koke mai la no oia i ka helehelena o ka haku aia he mea hookaumaha maloko o kona naau no kona hoea ana mai aole hoi o Geladiola, aka nae, ua hoopau kokeia ae la no ia helehelena kaumaha o ka haku no kona hoka ana mahope iho. "He kaukani mahalo nou e Mrs. Demona no kou hooluhi ana mai la ia oe ma ka iho ana mai la ilalo nei no ka ike ana ia'u, o Geladiola hoi ka'u i makemake loa aku nei e ike, iho e mai la nae hoi oe; ua pono kou iho mua ana mai la, no ka mea o olua no a elua ka'u mau mea i makemake ai e kuka pu kakou maluna o kekahi kumuhana ano nui." Haikea ae Ia ka helehelena o ka wahine i kona wa i lohe mai ai i keia mau olelo a ka haku, a ninau iho la. iaia iho, " I hoea hou mai la no anei ka haku ianei no ke noi hou ana mai i kaukani dala? Heaha la kana mea pono e hana mai ai? Aohe mau mea waiwai i koe maloko o ka hale ia manawa e hiki ai ke hoopaa aku me kekahi mea dala, i loaa ai i kaukani dala hou na ka hunona ole wale ana, o na wahi dala wale no i loaa iaia ia manawa no ko laua mau hoolilo no ia o ke ola ana ia mau la ahiki i ko Geladiola mare ana me ka haku. "Ua hooholo au i kuu manao he mea pono e mare koke ia maua me ke kali hou ole aku no. kekahi manawa. Ma ka mea oiaio no ea, e ka madame maikai, i hele mai la au imua ou i keia la no ka nonoi ana aku ia oe maluna o ko'u mau kuli no ko maua mare koke ia," ma ka manawa o ko laua lululima ana. "Pehea ana, he mare ohana wale iho no anei ia?" i ninau mai ai o Mrs. Demona me ka nui ana iho o ka hanu. "Oia maoli no ko'u manao, i ole e hoonuanua wale aku no i na hoolilo a e hoonui pu aku ai no hoi i ka hana," wahi a ka haku i pane aku ai.

Noho iho la o Mrs Demona maluna o ka noho e ku kokoke loa mai ana iaia a nana pono mai la i ka haku. O ka mare hanohano ka Mrs. Demona i makemake ai maloko o ka halepule, a o ia mau no kana o ka lia ana, no ka mea, o kana kaikamahine hookahi wale no o Geladiola, he mea ana i aloha nui ai, a e lilo hoi kona mareia ana i mea mahalo nui ia e ko Nu loka apuni. Pehea la e hiki ai iaia ke haawi i kekahi mare hanohano o ia ano no kana kaikamahine ua kuhaiki loa oia, aole i lawa i ke dala e hiki ai iaia ke pai ae no ia mau mea, a pehea ana la e hiki ai iaia ke ae no ka mare koke me ka pai ae a hihimanu elike me kana i moeuhane mau ai? "Ina no ka mareia o olua ma ke ano ohana e hoohokaia aku ana ka noonoo o ka lehulehu, no ka mea o ka lakou no ia e nana mai nei o ko lakou konoia aku, a o ka haawiia hoi o ko olua marc ma ke ano akea. O ka poe a maua i noho hoaloha ai la ea, ke kali mai nei lakou o ka hiki mai o ia la e hoike ia aku ana no ko olua mare, nolaila ke ike ole nei au i ka mea pono e hana aku ai, o ka ae aku paha i kou manao, eia kekahi, aole no paha o Geladiola e apono mai ana i keia manao ou no ka mare koke o olua a i mare ohana wale no ia." "Ina aole e mare koke ana maua e hoopaneeia ana ia mare no ka manawa i maopopo ole," i pane aku ai ka haku, a ia manawa hookahi ike aku la oia i ka haikea ana ae o ka helehelena o ka wahine me ka nui pu ana iho o ka hanu. Noonoo iho la ka haku "aohe ona makemake i keia manao o'u i hoopuka aku nei," alaila pane aku la: "He mea oiaio, aia no ia i kau hooholo ana no ka mea, o oe no ka mea kuleana e hooholo ai." "Ma ia manao hope ou, ke manao nei au he mea pono ka hoopanee ana, heaha keia kumu nui ou la o ka makemake ana e mare koke ia olua?" i ninau mai ai ka wahine. "No kekahi hana i kaheaia mai ia'u ma na aina e, nolaila noonoo iho la au, he mea pono e pau mua ko maua mare mamua hoi o ko'u holo ana no kahi i kauohaia mai ai no ka hana, i ole e lilo i mea hoi hope mai no ko'u noonoo, a o kekahi, i ike aku no hoi o Geladiola i na aina e oiai au e lawe pu aku ana iaia me a'u." Mamua o ka loaa ana o ka ka wahine mea e kamailio mai ai, -komo mai ana o Geladiola a pane mai la : "He halawai ana keia me oe me ka hauoli i manao mua ole ia" wahi ana ma ka manawa i haawi mai ai i kona lima no ke aloha ana, a ia manawa hookahi ke noonoo pu la o Geladiola ua lawe pu mai paha ka haku i ke komolima hoopalau o laua, a ka haku i olelo mai ai aia oia a hele hou mai alaila

lawe pu mai. Makai aku la ka Haku iaia ahiki i kahi o ka punee a hoonoho iho la ia Geladiola, a noho iho Ia oia ma kona aoao, a

i mai la : "I hoea mai la au ianei i keia la no ka hoao ana he nui

paha kou aloha ia'u a aole paha." Nana ae Ia o Geladiola iluna me ka noonoo nui iloko ona no ka manao o ke kane hoopalau ana o ka olelo ana iho la, alaila huli aku la e nana i ka makuahine, me ka maopopo loa o ka hana a ka haku o ka hoea ana mai no ke noi hou ana mai no ia ia laua i dala, me kona manao puhe nui na bila dala a ka haku o ka lawe pu ana mai a na ka makuahine e

wawahi aku nona ma ke dala kuike.

I ka ike ana mai o ka makuahine i ka huli ana aku o Gela-

diola e nana iaia, oiai no oia e noho mai ana mahope aku o ka haku, luliluli mai la kona poo me he mea la e olelo mai ana, "ua maopopo ia'u kau mea e noonoo la; aoole no ke dala kona makemake o ka hiki ana mai la ianei la, aka no ko olua mare

"Aole au e haawi aku ana i manawa nui nou e noonoo ai a e hoopilihua ia ai hoi kou noonoo no ko'u kumu o keia hoea

koke ana mai la," wahi a ka haku o ka pane ana iho," no ka mea ua ike au o na wahine a pau he pihoihoi ko lakou noonoo aia no a maopopo ia lakou kekahi kumuhana alaila hoopauia ae ia haohao iloko o lakou ." "Maikai maoli no oe no kou noonoo ana no ia mea, no ka

mea, he mea oiaio ke noho aku la au la me ka haohao no keia hoea koke ana mai la ou," i pane ae ai o Geladiola. "I hoopau koke ia ae ai kou haohao no keia hoea ana mai la o'u ea, eia no ka mea oiaio i hoike aku au, pehea kou manao no ko kaua mare koke ia, i keia la no, i keia hora, me ke kali hou ole aku?" Mamua o ko Geladiola pane ana ae no keia ninau ua ike mua mai la ka makuahine i kana haina a ua makaukau loa hoi ma ka lehelehe o ke kaikamahine e hoopukaia mai, nolaila ua kahamaha koke mai la ka makuahine i ka i ani mai. "Ua kauohaia mai ka haku nei e holo koke aku i kekahi aina mamao no kekahi hana, nolaila, o kau pane kupono wale no o kou ae ae i ko olua mare kokeia, a i ole hoopanee aku paha no kekahi manawa i maopopo ole." "Eia hoi paha e mama, aole i pau kuu loie mare i ka hoomakaukauia, ina no ko maua" mare koke nei i aha ana ko'u lole e mare ai?" wahi a Geladiola o ka pane ana ae. "Aohe no ka hoi e hiki ia oe ke komo i kekahi lole, e ae, ko paalole no hoi e hele ai ma ka huakai kaahele," i pane iho ai ka haku. Lehulehu na wahine i mare me ia lole a'u i ike ai. Aole o ka lole ka mea nui, aka, o ka paa o kou aloha i ka mea au e mare ai. Ina e mareia ana oe me ia elike ana no kou ui ke nana aku me na lole kumukuai pii loa e "hiki ana i ke dala ke kuai." "Pela no, aka aole ia i kupono no ka lole mare," i pane ae ai o Geladiola me ka puu o ka nuku. "He kupono na lole a pau, aole o ka lole ka'u e mare aku ana, aka o ke kino o ke kaikamahine e paa ana maloko o ia lole," wahi a ka haku. "E Geladiola, e pono oe e hoopau loa 5 kou mau manao hoohalahala," wahi* hou a ke kane. "Oia ana no paha ka pono no ka mea, ke koikoi loa mai nei hoi oe no ka mare koke ia o kaua, e haawipio okoa aku paha au i kou manao. Eia hoi paha, he keu ana ia a ka mare kuaaina loa. Ua makaukau na kanaka kakau nupepa la no ke kakau ana i kekahi moolelo maikai no kaua, a ina he mare ma ka poopoo wale no ke malamaia ana, he keu aku a ka mea hilahila i kane maia mai e ka poe. O ka mare me na hoaloha he nui ame na malihini kiekie hoi e ikemaka mai aria ua like no ia me kekahi kumu loke e pua ana me ka nele i na lau. Aole anei ou manao pela?" "Aohe a'u koikoi wale ana aku, oiai ke ike aku nei au o kou makemake maoli no ia e mareia kaua ma ke akea," wahi a ke kane. "Aole io no paha ia e lilo ana i mea ano nui, manao au, he oi aku no paha ka mare koke ana mamua o ke kakali ana aku a kekahi manawa okoa," i pane ae ai o Geladiola i ke kane, oiai nae aole ia o kona manaoio maoli, aole hoi e hihi o ka nana pono mai o ka makuahine iaia. "Ea, e ka Haku Kalaweina, olelo mai hoi oe aia oe a hele hou mai alaila lawe pu mai oe i kuu komo mare, aole ia komolima maanei la i nei manawa," me ka pii iki ana ae o ka ulu ma kona mau papalina a ma kona lae. "Ua poina loa no ka paha oe i ka'u i olelo aku ai he hana nui ka hana ana ia komo," i pane ae ai ka haku alapahi; "hiki no i kela ame keia ke komo aku iloko o na halekuai a kuai i kekahi komo hoopalau a ke ano i maamau ia, eia nae o kau komo i makemake ai oia ka mea i loaa ole i kekahi o na kaikamahine kaukaualii, kekahi i oi loa aku ka nani mamua o na komo o ae, a nolaila, i mea e hiki ai ia komo ke hanaia a ku i kou make-make e pono oe e haawi aku i ka poe na lakou e kana mai la i manawa nui a lawa pono no lakou e hana ai." "Ua pololei a oiaio no na olelo a ka haku ma keia hoakaka ana," i pane mai ai ka makuahine, nolaila e hoopau koke oe i kou koikoi ana no ia komo e lilo ai ieiea hoouluhua i ka haku," wahi a ka makuahine o ka papa ana ae. I ka manawa hope loa ua hooholoia iho la ka mare he manawa loihi i hala ia Geladiola ma ke ku ana ma ka puka aniani me ka noonoo nui iloko ona no kana mea pono e hana aku ai. Oiai oia e nalu nui ana ma kekahi ano i kana noonoo iho, me he mea la he poino nui ke hiki mai ana maluna iho ona a ua hooluuluu loa ia iho la kona naau ia manawa. "Heaha kau e ku nei malaila? He liilii loa kou manawa no ka hoomakaukau ana ia oe iho i koe mamua o ka hiki ana mai o ke kahunapule. E hele koke oe e hoomakaukau ia oe i nei manawa me ke kali hou ole aku. Aole o Felorika Wela me oe i nei manawa ka mea nana e kokua mai ia oe i ka hookomo ana i kou mau lole ame ka hana ana mai i kekahi mau mea e ae nou," wahi a ka makuahine o ke kahea ana mai. "Ke maopopo ole nei ia'u ko'u lole la e komo ai i nei manawa, e mama," i pane aku ai ke kaikamahine. "Heaha iho la ka pilikia ina e komo ana oe i ko lole kilika polu i hanaia me ka hulu o ka mink. He ui ia lole a ua kupono loa no kou mare ana." "He maikai no hoi paha ia lole, eia nae, no ke kakini manawa paha ko'u komo ana a ua ano minomino. He Hoailona pakalaki ke mare kekahi i ka lole i komo mau ia a alua," i pane ai o Geladiola "O he noonoo hupo loa ia!" wahi a ka makuahine. "Ua lehulehu ka'u mau wahine i ike ai i ka mare maloko o hookahi hora ka manawa i hooholoia no ka mare, a ua mareia lakou me ka lole i hiki koke no ke loaa ia lakou, a ia oe ae nei ka hoi he hoailona pakalaki iho la ia, me ko ike no aohe manawa e kali hou aku ai ahiki i ka paa ana o ko lole mare, a o kela poe i mareia iloko o ka manawa pokole loa he oi aku ko lakou ola hauoli, maikai ko lakou noho ana a o lakou kekahi poe hauoli loa e ola mai nei maloko o keia kulanakauhale. "Aole kaikamahine hookahi maloko o Nu Ioka nei e hoohakalia ana i ka mare ana me na lole ano like ole mamua o ka hoopaneenee ana a hala ka wa kupono e loaa ai ke kane kupono a maikai. Owau ke pii mua ae i ko rumi a nana aku ialoko o ko pahulole no ka lole kupono nou e komo ai, aohe hoohakalia hou ana iho," wahi a ka makuahine. Ua hala na minuke elima aohe no nae o Geladiola i hoea aku, a iloko o ia manawa ua paa loa ko ka makuahine manawa. ma ke kuekaa ana i na lole e waiho ana iloko o ka pahulole inai na lole kilika a na lole hehe a pela aku, a no ka lilo loa o ko ka makuahine noonoo ma ia mau mea ua palaka loa ae la kona noonoo ana no ke kaikamahine. O ia mau no ko Geladiola ku ma ka puka aniani me ka helehelena kaumaha a e hoomau ana no hoi i ka nana ana iwaho iluna o ka honua i paa i ka uhiia e ka hau. Maloko o hookahi hora e, hoi mai ai ka Haku Kalaweina a i ka pau ana o ka mare, e lilo ana oia i wahine mare na ka hakii ka wahine mare a ke kanaka, i hiki ole iaia ke haawi aku i kana hoomaikai ma kekahi ano, me ka nana ole i ke kulana kiekie o ke kane he Haku. Aia kekahi ano e pili ana i ka haku i hiki ole iaia ma kekahi ano ke haawi aku i kona hoomaikai, a o ke kumu aole hiki iaia ke ike nona iho. . . "Aole loa e loaa ana he noho maikai a he aloha hoi mawaena o maua," i kamailio iho ai o Geladiola iaia iho. "E hele a e

hana aku ana n ooia elike me kona makemake, a pela ana no hoi me a'u, no ka mea aohe kaula nana e nakii ia maua a lilo i hookahi, oia hoi ke aloha. Ina no ko'u mare aku iaia, he mare ia aole me ke aloha maoli o kekahi i kekahi." Aia kekahi ano e pili ana i ka haku, oiai nae he haku oia, ana i hoowahawaha ai. He kanaka huhu hikiwawe pela kana hoomaoopo, ina e Loaa ana kekahi mea e huhu ai oia. Aole oia he kanaka i aloha i kekahi wahine me ka oieio loa me ka pulama mau aria. Hoomanao ae la ua o Geladiola i kekahi mau lalani mele a ka poe hakumele. O ka oiaio i hunaia me na huaolelo hoomalimali aole loa e nalowale ana. "I kaikamahine okoa aku ma ko'u wahi ke pono e mareia me keia kanaka i nei manawa, aole owau. O ka'u e makemake nei. ina o ka makemake ia o na lani ia Toma Gerina au e mareia aku ai i keia la ma kahi o keia haku. Ika la i nehinei aku la n oko'u ike aku ia Toma e hele ae ana. Ua leha iki ae oia iluna o ka puka aniani no kekahi manawa a hui ae la ka maua ike ana no ka manawa pokole a nalowale aku la oia. "O, e na lani ! I ko'u ike iho ia'u i nei manawa aneane loa e naha kuu puuwai, ke ike nei au i ke kapalili o kuu umauma, a ua ike iho no hoi au i ko'u aloha hoonipo loa nona i nei manawa, me kuu nana ole ae no kuu hoopalauia ana me ka haku i lilo ai au i mea aloha nana. He oi aku ka hauoli o kuu naau ke mare au me Toma ka opio puuwai hamama mamua o keia Haku Kalaweina a'u i ike ole iho ai i ke aloha o kuu puuwai nona, me ia nui paha o kona waiwai au i ike ole aku ai. "Aka, ua loihi loa keia upu ana, ua lohi loa! Aole loa o o Toma e hele mai ana e hui me a'u ina au e kauoha aku ana iaia e hele mai. Ua haiki loa ka manawa. Aole oia e loaa aku ana ia'u mamua o ka hoi ana mai o ka Haku Kalaweina. Aka elike me ka mama i olelo mai ai aole hiki ia'u ke hoowahawaha i ke ola me ka hanohano ke mare au me ka Haku Kalaweina a e mare aku hoi me Toma he kanaka ilihune, he lunamakaainana e lilo ana au i mea aloha ia mai e na wahine a ka poe kiekie. O Toma ka'u i oi aku ke aloha, a e hoao ana no au e hana ma kekahi ano e lilo mai ai oia na'u, loaa a loaa ole paha!" Iaia i hoopuka ae ai i keia mau huaolelo hope huli ae la oia a iho aku la ine ka awiwi noloko o ka rumi hoahu buke a kakau iho la i kekahi mau lalani huaolelo pokole loa maluna 6 ka apana pepa, a e olelo ana penei: "E Toma aloha— Maloko o hookahi hora mai keia manawa aku, e mareia ai au me ka Haku Kalaweina, mamuli o ka makemake o kuu makuahine, aole mamuli o ko'u makemake maoli iho, a ua ku-e, loa ko'u lunaikehala no keia mare. Ina e ae ana oe e hele mai e hui me a'u i ka manawa e loaa aku ai o keia leka ia oe o oe ka'u e mare aku ana aole ka Haku Kalaweina. Ke kaukai aku nei au i ka holopono o keia manao maluna o ka hikiwawe o kau hele ana mai. Geladiola." Opiopi iho la oia me ka awiwi a paa hookomo iho la iloko o ka wa-hileka a kauoha aku la i ke kauwa e lawe me ka hikiwawe loa a haawi aku ia Toma, a ia manawa like haawi aku la hookahi dala i ka elele. "Ina e lawe aku ana oe i keia leka a haawi ia Toma a hoihoi mai i ka pane maloko o ka hapalua hora e palua aku ana ka'u mea e uku aku ana ia oe no kou luhi." Me ke kuupau kahi keiki i kona mama o ia holo ana aku i kai ma ke alanui mai ka hale aku. Nana aku la oia ahiki i ka nalowale ana aku ona. Alaila ninau iho la oia iaia iho, "e loaa aku ana no anei o Toma iaia iloko o kona keenahana?" Ua pau na hua pule mai kona waha aku me ka lohe ole ia, a ia alawa ana ae ana i ka uwaki ua emoole "Ioa ka nee ana o ka manawa, a hikilele ae la oia i ka lohe ana aku i ka leo o kona makuahine, "E Geladiola, auhea oe? Ua palaka loa oe no kou lole, aohe paha ou noonoo iho ke nee nei ke au o ka manawa?" Puiwa ae la o Geladiola ia lohe ana aku la ana. Ua hikiwawe loa ka nee ana o ka manawa a he hapaha hora wale no koe O, aole e hiki koke mai ana ke keiki elele a'u i hoouna aku nei paha oia imiia o Toma aole paha? wahi ana i namunamu liilii iho ai. Pehea ana la oia e hoohala ai i ka hapaha hora i koe? "Eia au ke pii aku nei, e. mama," wahi ana me ka hoihoi ole o kona noonoo ia manawa. "Ua wehe ae nei au i lole nou a ke waiho nei maluna o kou moe. Hele koke mai a na'u e kokua aku ia oe ma ka hookomo ana i kou mau lole. He kanaka ka Haku Kalaweina aole e hoohakalia ana a e kakali wale mai ana hoi no kou mili. E wiki mai oe !" Pii malie loa aku la o Geladiola ma ke alanuipii me na kaina wawae kaumaha, a i ke komo ana aku iloko o ka rumi e ku mai an ake ahua o na lole a ka makuahine o ka ohi ana maiwaena mai o na lole e ae a e muu mai ana iluna o ka moe. "He mau iole kupono wale no keia no ka mare, aia no i kau lole e koho iho ai. O kau wale no o ka wae iho a i mai o keia ka'u lole i makemake ai," i pane aku ai ka makuahine. Ua ulu koke ae la iloko o Geladiola kekahi noonoo he makemake mau o Toma i ka lole polu a ka makuahine no i olelo mai ai iai aoia ka lole kupono no ka mare ana. "O kela aku ko'u lole e komo ai," i kuhikuhi ae ai o Geladiola ia lole, me ka haalulu iki ana iho o kona mau lehelehe a haloiloi mai la hoi na waimaka ma kona mau maka. No ia ano o ke kaikamahine ia manawa ke noonoo la ka makuahine ua piha ke kaikamahine me na manao like ole. Aia mau ko Geladiola mau maka maluna o ka uwaki ia mana wa. a ke hapai pu wale la no hoi kona hanu. "Akahi au a ike iho la i ka hewa loa o ko Felorika kaawale ana mai o kaua aku, no ka mea ke ike nei au he hana hooulu-hua maoli iho la ka keia, he hana i kupono wale no na kekahi mea okoa aku e hana mai," alaila, akaaka ae hoia a nui ka leo a i lilo ai hoi ia akaaka n i me hoihoi ole i ka Geladiola lohe mai. Ma keia manawa ua pau ae la he hapaha hora a o ka piha ana hoi o ka hapalua hora mai ka manawa ana o ka hoouna ana aku i kahi elele io Toma la aole nae i hoi mai me kekahi pane. Ua loaa pololei aku anei ka leka a kahi elele i lawe ai ia Toma? A aia anei oia ma ke alanui e hele mai la no ka hui ana me ia? O keia na ninau e pioloke la iloko o ko Geladiola noonoo ia manawa, a no ka ike mai o ka makuahine i ke ano e o kona noonoo ame kona nanaina ninau mai la: "Ua hoopihoihoi ui ia anei kou noonoo e kuu milimili? He haawina mau no ia i na kaikamahine apau ma ka manawa e hoomakaukauia ai kekahi mare e like me ko olua. Me ke kanalua ole au e olelo ae aia ma ke alahele e hoea mai ai ianei ka Haku Kalaweina ame ke kahunapule e u haele mai nei a he manawa wale no no laua a hoea mai ia nei. Mai nana mau oe i ka uwaki, no ka mea, o ko nana mau he mea hoouluhua loa ia i kou noonoo a manao iho oe ua holokiki loa ka manawa, a eia hou, aole no ia he mea e hoololohiia aku ai kona hiki koke ana mai. "Ae, aole no ia he me ae holoihiia aku ai kona hikiwawe mai," wahi a Geladiola me ka leo haalulu, a ke naka pu wale la no hoi me kona mau lima.

(Aole i pau.)

HE MOOLELO

— No Ka —

MEAHUNA POHIHIHI

a i ole

Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame na Miliona Dala i Nalowale—ka Poe Haki haki Kanawai Iloko o ka Umii.

O kona hele nae ia a hoea no kekahi halekuai kahiko ma ke

alanui Beka, hoolilo aku la oia i ka pu panapana ame ka ipukukui, no kekahi papale ame kekahi kuka kahiko, me ka hapalua mawaho ae o kela mau waiwai. Me kela hapalua o ka loaa ana mai la iaia, pela hoi kona kuka hou, ame ka papale, ua emi mai la ka manao hilahila iloko ona, o kona hele aku la no ia noloko o kekahi hale aina, a kauoha aku la i mau meaai no kona aina kakahiaka. Mahope o kona aina kakahiaka, hele pololei aku la oia no kahi o ka waapa holoholo muliwai, kuai aku la i tikiki nona, o kona kau aku la no ia maluna o kekahi waapa, no ka holo pololei ana i ka Mokupuni Kekena. Oiai maluna 6 ka waapa, ke hakilo pono la oia i ke ano o na ohua apau, a pela no hoi kela poe ohua e noke mai la i ka nana iaia, aole no nae ona noonoo ae no ko lakou nana mai, o kona ake nui wale no, o ia ke ku aku o ka waapa ma kekahi aoao o ka muliwai, o kona lele no ia iuka. I ke ku ana aku o ka waapa ma kekahi aoao, a lele aku la oia iluna o ka uwapo, aole oia i hele koke aku, no kahi ana i makemake loa ai, aka hoolalau wale iho la no oia, me ka nana ana i na kanaka apau e maalo ae ana imua o kona alo, a iaia no paha ka ike, he poe malihini wale no kela poe iaia, a pela hoi oia i kela poe, haalele iho la pia i ka uwapo, a hele aku la ma kekahi alanui maa mau ole i ka, heleia e na kanaka. No ka hapalua hora paha kela hoomau ana aku ana i ka hele, me kona ike iho, aole he poe e hahai aku ana ia, ia ua awiwi loa aku la kana hele ana, ahiki i kona ku ana iho mamua pono o kekahi puka-pa hao, i paa i ka Iakaia a maloko aku o kela puka-pa, e ulu ana na mauu uliuli me na nahelehele, me he mea la, aole he makaalaia o kela wahi e kekahi poe. Pinana aku la oia ma ka puka-pa ahiki i ke poholo ana iloko, o kona hele aku la no ia, ma kekahi alanui i hanaia no ke kaa e holo ai, he nahelehele wale no ma kela ame keia aoao, e ulu ana hoi na laau kuku ooi, me ka lilo i hana hoopilikia loa mai i kona hele ana aku imua, Mahope nae o kona hoomanawanui ana no ka hapaha hora paha, hoea aku la oia ma kekahi wahi malaelae, e ikeia ai ke ku mai o kekahi hale pohaku kahiko, i alaiia ae e na kumulaau loloa, e ulu ana ma ka lihi o ka pa pohaku, pela iho la i hiki ole ai kela hale ke ikeia mai ke alanui aupuni mai. Ma na hiona apau ke nana aku, ua hoohemahema maoli ia no kela hale ame kona pa, eia nae e waiho mai ana no kekahi mau hiona maopopo loa, e hoohewahewa ole ia ai, ka hooliloia ana o kekahi wahi maloko o kela pa, i malapua, a i ululaau hoi kekahi aoao. Ma kahi e waiho mai ana ka malapua, i hele aku ai oia ahiki i ka loaa ana o kekahi lokowai i maloo, a ma kahi e ku ana o ke ki wai, o kekahi wai mapuna ku iho la oia. E waiho ana he kula wai nui, nona paha ke anapuni o hookahi haneri kapuai, a nona hoi ka hohonu, ma kahi o ka elima a eono kapuai, a ua uluia olaio o kela kula wai e ka nahelehele ame ka mauu. Mahope o ke ku malie ana no kekahi mau minuke kakaikahi, kukuli iho la oia ilalo, me ka hukihuki ana ae i na nahelehele e ulu ana ma kahi o ke ki-wai ahiki i ka malaelae ana o kela wahi, ma kahi he mau kapuai ke akea, alaila hele aku la no kahi e ku mai ana o ka hale, a iaia i huli hoi hou mai ai, e paa ana he kapala ma kekahi lima, me kona hoomaka ana iho e eli, ma kahi ana o ka hoomaemae ana mamua iho. No ka hapaha hora kela eli ana, hooku'i aku Ia kana kopala me kekahi mea paakiki, ana no e hoomanao la, he pohaku, ia wa i haikea koke ae ai kona helehelena e hoike mai ana, aole na dala ana i huna ai maloko o kela wahi. Me na manaolana poho nae, iloko ona, no ka lilo ana o kana mau dala, hoomau hou aku la no oia i ka eli ana, ahiki i ka loaa ana he pohaku palahalaha i kakauia me na huakumu A. L. ia wa i kiola okoa aku ai i ke kopala i kahi e me kona noke ana iho i ka uwe, alaila hina aku la iluna o ka honua iloko o ke kulana o ka mea i kupouli ka noonoo, me he mea la ua make loa oia. No kekahi manawa l9ihi kela waiho maule ana, ua pohala hou mai la oia me ka nana ana aku i ka lua ana i eli ai, a iloko o kona manao kaumaha, me ka minamina pu, hooho ae la i keia mau olelo o ke kumakena: "O e kuu Akua, ua lilo kuu waiwai!" alaila hukihuki ae la i kona mau lauoho d ia no oe o kekahi mea i uluhia me na manao hehena.

MOKUNA X.

Ma kela manawa a Mode Linekona, i hooho ae ai, aole o Akeneki ka inoa o ke kaikamahine nona ke kino make, nana pono mai la ka Makaikiu Demona maluna ona me na manao kahaha, a o ia kana o ka pane ana mai : "Aole anei keia o kou hoahanau i make?" "Aole keia o Akeneki kuu hoahanau, i kinohi, ua kuhihewa loa maoli no au oia keia, i ke kulike loa o ka helehelena, aka no ko'u kanalua, pela au r nana aku la maluna o ke kino, a loaa mai la ka ike ia'u, he kaikamahine okoa loa no keia. "No Akeneki kuu hoahanau, aia kekahi alina nui maluna o kona poohiwi, he eha i loaa iaia iloko o kona manawa uuku, ma kekahi ulia." Hele i'o mai la ka makaikiu e nana i na poohiwi o kela kaikamahine make, aole he wahi alina o kekahi ano ana i ike, a kulou iho la kona poo ilalo, me ka noonoo nui ana, no keia mea ana i haupu mua ole ai, a i ke aea ana mai o kona poo iluna, ia wa oia i pane mai ai, i ka i ana aku: "Ke manaoio aku nei au i ka pololei loa o kau mau mea i hoike mai nei, aole keia o ke kino make make o kou hoahanau a ua hoohauoliia mai no hoi au, i ka mapopo ana i keia manawa, aole i make kou hoahanau aka ke ola nei no oia. Ina nae ke ola i'o mai nei no o Akeneki, alaila aole e moe ana kuu mau maka, ahiki i kona loaa ana aku ia'u, ina eia oia malalo o ka malu o kela puulu o na kanaka hakihaki kanawai." "E hooikaika pe e kuu hoaloha e huli i kuu hoahanau ahiki i kou hoihoi hou ana mai iaia imua o'u! Ua nui ko'u aloha