Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 28, 9 July 1925 — MA KE KAUOHA Na Kanawai Ahaolelo Kau o 1925 [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

MA KE KAUOHA

Na Kanawai Ahaolelo Kau o 1925

KANAWAI IS7 . (Bila, Helu 270) HE KANAWAI Ē Hoololi Ana i ka Mokuna 107 o na Kana>vai i Hooponoi pono Hou ia o Hawaii 1925,\j>ia ka Hoololi Ana i ka Pauku 1477 e Ia Mokuna. B Hooholōia e ka Ahaolelo o ke Teritori o Hdzoait: PAt?Ku 1. O kā Mokuna 107 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma. keia ke hoololi ia nēi ma ka hoololi ana i ka Pauku 1477 ma ka paku'i ana aku mahope o ia pauku i poe* Iwu f heluheli» ana, penei: "O kdcah! aelike kuikawa a i ole aelike malalo aku o kekahi aelike rtul i hana me kekahi maha aupuni no na waiwai ame na lako, a i ole o ke kuai ia ana o na waiwai amei na lako no ka hoo-j ho!6mui ia *tu ,aku o na aeJike i Ha'i i ae maluna ae, e hoomaopopo ia iio ia ua kai malalo o na liooponopono ana a ke kanawai e pili! ana i kaf hoolaha no ke kuai ia ana-o na waiwai elike me ke koi I a kek^nawai." | Pauku 2. £ mana keia Kanawa! i kona aponoia aiuu Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. W. R. FARRINGTON f Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. I KANAWAI 188 ( *.BiU Heln 288) HE KANAWAI ,E PAPA AnA I KA MALAMA ANA, KuAI ANA Aku, A I OLE HOAO Ana Aku e KuAi i Kkkahi Mea Inu Maloko Olaila ka Alakohola, a i Ole o Kekahi Mea i Hoomakaukau la. me Ūa Anō Alakohola La i Mānao Īa i Mea Inu Maloko t NA Kanaka, a e Ana I ka Hoopai no ke Kv-e Ia Ana o na Kauoha a Keia Kanawai. E Hooholoh e ka Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. Aole kekahi kanaka, hui a ahahui e malama, e kuai aku a i ole e hoao e kuai aku : kekahi mea inu maloko olaila kekahi AlakoholA meikala (i kapa niua ia he alakohola laau) , a i ole o kekaf|i liiea i hoomakaukau ia mailoko mai o ua ano alakohola nei, me ka manao ia e inu ia e na kanaka. Pauku 2. O kela ame ke ; .a kanaka, hui a ahahui e ku-e ana i na kauoha a keia kanawai, a i ole i kekahi lihi o ia kanawai, e pili. no iaia ka hewa feloni, a e hoopai ia no oia m?. ka hoopaahao ia ana ma ka hana OOlea nō ka manawa aole e oi aku maluna o umi makahiki. pAtJKU 3. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponōia i keia la 29 o Apenla, M. H. 1925. W. R, FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 189 (Bila Senate Helu 289) HE KANAWAI ! E Hoowli i ka PauKu 1376 o na Kanawai i Hooponopuno Hou ia o Hawaii 1925, b Pili Ana i na Auhau. E Hooholoia e kd Ahaohīo o ke Teritori 0 Hawaii: £auku 1. Ō kela Mahele 5. o ka Pauku 1376 o na Kanawai i Hooponopono Hōu ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i heluhelu ai peiiei: "0 kela ame keia kanaka makaainana ole e haalele ana i ke TeritOti o Hawaii no>kekahi wahi mawaho aku o ka mana o ke Teritori, mimua o koila ae ia ana aku c hele, e hoike mua ae oia i kekahi palapala auhau mai kekahi luna auhau mai e hoike ana o kona rtau auhau apau no na makahiki eono mamua aku ke hui pu ia me ia makahiki ana e makemake atia e hele ua pau lakou i ka uku ia, a o ia heluna hoi ho ua kanaka la e manao ia e pau ana ma ka la hope o ia mahin^ PauKu 2. E maiia keia Kanawai mai a mahope aku o ka la 6 konft aponoia ana. | Aponoia ikeia la 29 o Aperiia } M. H. 1925. k W. R. FARRINGTON, | [ Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. ! ______ ' .« KANAWAI 190 (&ila Senote Helu 272) i HEKANAWAI E Hoomaopopo Ana no na Hooilina i Ike Ole Ia no na WaiwAt Maloko o ka Lima o Kekahi Luna Hooponopono I AMfirKA MEA s Hana Ai. | Ē H&oholoiil.# k& Ahaōleīo o ke Teritori o Hawaii: i • • Paūku 1. I ka.manawa a ka luna hooponopono a kahu o kekahi waiwai ke hiki ole ke loāā kekahi hooilina e ola ana, a i ole o kekahi mea i hooili ia ai ka waiwai ana e malama ana ēlca mea i mAke aku, ē hOolaha ae tia oia i na hooilina ame na poe e ae apau i kuleana» ma kelsahi nūpepa a mau nupepa i na manawa a ka aha e kaUoha ai e hoolaha .ia, aole nae ē etm iho malalo o ekolu pule, kailike, i ka la e hoolohe ia ai kaha holke hope loa a e lioike aku l iia poe apau i kuleana i ka mahelehek; ia ana 0 na kea o ua waiwai nei ō ki iftēa i make, i liiki ae lakou imua o ka aha a waiho ae i ka lakou mau hoōia ana ma it hoolohe ia ana, a i ole e kaupale ia aku. lakou, no ka manawa pau ole. ja nei nao ma. keiā, o ka la oia hoolohe ia ana o ua hoike hope loa nei, aole 'a e emi ih© malalo o ke kanaiwa la mai ka hoopUka mua ia āna aku o ua hoōlaha la. Paxjkv 2. 0 na ppe ē koi ana ht kuleanat ko lakou iloko o kekahi kea o ka waiwai e mahelehele ia ana ma ke ano he mau hooilina a hooili, waiwai e hiki ,ole ae a«a > waiho ae i ka lakeu mau hooia ana, ma.ua hoolohe ia ana la, ē kaupale ia aku nō lakou no ka manawa pau oie mai ua waiwai nei. Facxū 3. Ina aolē kekahi mau koi ē waiho ia ae ma ua hoolōhe hope k» ana o toa waiwai nei, a i ole ina o na koi e ae ia ana a aōle e lawe aku apau Joa ka io o ua waiwai nei, o ka wajwai lewa « koe īho ana mahope iho o ka hooponopono ana ame ke aponoia lUia o' ka hoike hooe loa a ua kahu waiwai nei, ame na uku ana i

t.i - — ;* -n* »ka sha. * hoi aku no ia i ke Tcrito-i 4 mahlo o ke kauoha a ka aha e holo aku iloko o ka puukn r k» Teritori, a na ua kahu malan» waiwai la c haawi aku roa kx: he waiwai o ke teritore. Pauku 4. E kuai ae no ka puuku ma ke kudala lua wanva: apau e haawi ia aku ana iaia elike me ke kauoha o ka Paul u ; 0 keia kanaWai, koe ke dala kuilee ame na bona o ke tenton, a e komo aku i na loaa mai ia kuai ana ma ke ano he waiwai iu teritori. Pauku 5. E mana k*ia Kanawai i kon aponoia ana, Aponoia i ksia la 29 o Apenla, M. H. 1925. ( W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Tcritori o HawaiL KANAWAI 191 (Bilt o ka Htl. Heiu 583) HE KANAWAI E Hoololi Ana I ICA Mokuna 119 o na Kanawai i Hooro*u PONO Hou ia o Hawau 1925) ma ka Hoololi Ana i t v Pauku 1851, 1852, 1853, 1854, 1856 ame 1857 o Ia Mok - * Af E Pili Ana x NA Alahelb Loa ame na Hana Hou e Ae Maloko o ka Apana o Honolulu, Kulanakauhau i Kalana o HoNolulu. E Hooholoia e ka Ahaoīelo o k* Ttritori o Hawaii: Pau,ku 1. Oka Pauku 1851 oka Mokuna 119 ona Kanani Hooponopono HoU ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei heluhelu ai penei: "Pauku 1851. Ke ano oka hana ana. I ka manawa i h papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kaiana o Honolulu e nmao ai he mea kupono ke hana hou, wehe, hooloihi, hoakea a hoooii i kekahi alanui, ala liilii a ala hefe loa i hui pu ia me na ala hel e aoao, maloko o ka apana o Honolulu, koe.ma Moanalua, a r,fe e hoiliwai, halii, hoomoe pohaku ma na aoao, halii pohaku a i r! c ma kekahi ano e hoomaikai ae i kekahi hapa a i ole apau loa nr 0 kekahi alanui e waiho nei, kekahi ala liilii a ala hele loa a nla hele aoao maloko o ka apana o Honolulu, koe ma Moanalua, e hi:ij pa ia aku ka hana ia ana o na paipu lawe wai a ka ua. a i ole e Ho* maikai ae i ua mau alanui nei a oi aku mamua o ke kulana a hoomaemae aianui wale no, a i ole e hana i na paipu lawe vii 4 ka ua a i ole e hoomaikai ae i ua man paipu lawe wai ua nei 0 lakou wale iho no, e hana ia ua mau hoomaikai a hoomaemaehoe ana nei malalo o na kauoha a na Pauku 1851 ahiki i ka 18/0, i komo pu mai ia pauku, o keia mokuna; ao na lilo no ia mau -nea, hui pu ia mai ke kumukuai o na aina hou e kuai ia aku ana m «» mau hana nei, ame ke kumukuai o na aina i kuai ia aku e ke aopuni Kulanakauhale ame Kalana o Honolnlu manma o ka hoon*fo 1 ana ae o na hoolala ana no ua mau hana hou a hoomaemae n*i. e kaki ia ae no ia i na aina e h6opomaikai ia ana e ua mau hana 100. maikai a hoomaemae nei, ma ka heluna kapuai kuea 0 ka holookoa oloko o kekahi mahele aina i hookaawale ia no ka 10* maikai a hoomaemae ana, a i ole m» ia mau no no a i elua; 1 hiki no lioi 1 ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu e hoopuka aku i mau bona a e kuai hoolilo aku i ua mau bona nei i loaa mai | ai ke dala no ua mau hana hoomaikai a hoomaemae nei. a e ho«pau ia no ua mau aina nei i auhau ia ai ma ke ano he waiwai hoe, aa no ka uku ia 0 ua mau bona nei; a no ia mea, ke haawi ia ne k| mana a ma keia ke hoomana ia nei ka papa lunakiai e hookimu, hoomaopopo i na palena a e kukulu i mau mahele aina a hoomaikai, 1 kulike aku a ; me ke kauoha a na Pauku 1851 ah ; ki akn i ka 1873, me fce komo pu mai o ia paukuhope, ololeo o re:a mokuna. I Koe no naek eia, aole kekahi mea maloko ne( e papa aku 1 kulanakauhale a kalana, ma o kona mauiuna upuni kupono h, i ke koi ana aku i na ofta o na waiwai e pili pu mai ana, ma ko laeoa lilo ponoi, e kukulu, hoomaemae a malama a han hou i na alawe aoao, a e kapili i na pohaku pale alanui mamua iho o na aina epiH mai ana malalo 0 kēkahi mau kanawai tentori a 1 ole a ke kulma* kauhale a kalana e ku nei i keia manawa, a i ole e hana ai ma 1 r;a mua aku." (L. 191-3, e. 131, s. 1; R. L. 1915, s. 1793; am. L. H)s f e 164, s1; am. L. 1917, e. 239 v 5. 1; am. L. 1919, e. 241, 5. 1; im L. 1920, e. 13, s. 1; am. L. 1923, e. 184, s. 1.) J*AUlcu 2. Ōka Pauku 1852 oka Mokuna 119 ona Kana\\ai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia rei i ! heluhelu ai penei: "Pauku 1852. Na aina aupuni, a i ole na aina e auhau ol? ia ana, etc, o na lilo e aē na ke aupuni kulanakauhale a kalana e auamo. Ika manawa a kekahi aina aupuni, a i ole a kekahi aina i hookuu ia mai ka uku auhau ana o ke ano e hoomaopopo ia nei malalo o keia kanawai, a i ole i hookuu ia ma ke kanawafr i ka ana ika auhau waiwai pa, e komo aku ai a lilo i hapa no loko o kekahi mahele aina i hookaawale ia no ka hoomaikai a hoomaenae ana, a i ole e waiho pili ana me kekahi alanui, ala liilii, a ala liele loa e ae e wehe ia aku ana, a i ole ma ke ala kahi a kekahi pa;pn lawe wai a ka ua emoe aku ai a hoomaemae hou ia paha, a ina ua kekahi ona ia waiwai e auhau ia no no ka hoOmaemae ana ma ua mahele aina nei, e hana no ka papa, me ka auhau ole ana aku i ua aina aupuni a aina i hookuu ia ka uku auhau ana no na 0 ka hoomaikai a hoomaemae ana, i kekahi kanawai e hookaawa ! e ana a e uku aku no ua mau hv>a hoomaikai a hoomaemae nei oko mai o ka waihona laula i ka mahele o ka hapa o ka lu) e kau īa aku ana maluna oua mau aina nei; a no ua mau aina noi e uku ia kol akou lilo auhau e ke kulanakauhale a kalana, ua lona pu no i ka papa ke kuleana e ae, a i ole e hoohalahala me he mea ia o ua kulanakauhale a kalana nei o ia no ka ona maoli o ua ain aupuni nei a 1 ole īa oka aina 1 hookuu ia ka uku auhau ana. A, no ia uk . u a p a n ? n a aina aupuni a aina i hookuu ia ka uku auli.n ana, e uku hou la aku no ke Kulanakauhale ame Kalana o i ma V° h wa jhona o ke teritori ma na haawi:,i s T £ k V hao,e, ,° 0 Haw , aii i ke!a ame keia manawa r U ,rr w»» «P»» !«« - w4lwal P?» o na poe halepule. oihana k-' • » "° ke aupuni «»« na hui » al « :i '' hook«ST« t kOITI , O ? na mal ° k ° o kekahi mahele aira i hookaawale īa no ka hoomaikai a hoomaemae ana a i hookti" i.; hoi ka uku- .uhauana e ke kahawal mai ka uku anaina„* a; , kulMakaXw l U aU ka^ e ? I 5 " 1 ano '. * « uku ia no hoi tu aina o ne '' piha e kau ia ana ma,una ° 111 nS ĪM n ° ° "a.mahele aina hoomaikai a hoomaen : r. e Hu'iouia o Amcril-a l o au P uni a aia ke kuleana iloko oke Ai-| " ' ... , A . merika - a ' ole ma ke Teritori o Hawaii a aole I, i i HonoIuli! , kU,a e ma, ? ma ia *ke KulknakauhnV o toSsh e ul ™ '> ma ! e ke A "' elike me keia nei. ? ke ponopono a aole # 111« « •« na laua e 1k»o--kulanakauhale ame \ l H , ia ana mai 'ke maluna oia mau aina." (L. 1919^241 nt of «°2 * akU an " K»"*wai! heluhelu ai penei: 1925, ma keia ke hoololi ia nn i mm<> !a e ke o ka waihona laula hui «>a is ma i ? 8 3 n»'l°ko akit oka waihona ona hana houZ- U*J? da, f e waiho ana ma,oko kau ia maluna oua waihona i • °, ae 1 1,3 kaupalena i 114 iilo ' 01 °ke » na ans ' C Ka nana ana, e uku pu no hoi maileko mai olaila

ke kaki ana, alaHaTkc *ma ma f ke kapUai kuca mua nui, a i ole ika lilo o nfll • i * ana maluna ona huina ala " aina laula ke kaki ia aL al"*/ ? e ,? IU mai a . na ' a ina ma ka oia mau kapuai kuea nn 'na a ° c kaki ia ana maluna laua e hui la kekahi m* i? aU . , nU ! a c hui ana ma a kuea ma kelenhi hm • a 1 Ika hapalua ona kapuai ae olaila e uku akul ?V/° a anui c kah » la i kekahi, a mawaho ana, (ko' na lilo n U PBkencto ?, ka huina nui °na hana nana ana~ ika hana T ?!?' lil ° kaulcTe ame na %no ka haku ana ma ka anan a na ala aoao ame ka h° om °e pooka lehulehu <4;ir»iA aanui ) ma ' u "a ona alanui hele mau ia a maluna t>u n«a ala C • e,a e hoo maopopo ia nd mahope aku nei, Paulu^l^) 6 k^tP hele o ka Iplmioiī i nac kcia » ma kahi 0 ke ananui wahie Iku o £Kut l V n f mai ka a P ana aku 0 Honolulu ai na ke kanawai 1 hāle a Kalana 0 Ho "olulu, ua ku noj aku mannkn nl, aW ? ana ? e oke kuianakauh alc a kalana a uku hana hou ina n ° wa,hona laula, hui pu ia ka waihona no na hl ° a P au > a 1 ole i kekahi hapa ona lilo ona alanui V? , mam V a 0 'wakalua-kumamaono kapuai. O na kekahi alanni 1? ? hoomao P°P O ia nei maloko o keia oia nō f u .'' a . ?' a, ! ele loa « hehi mau ia ana eka lehulehu hele "!* " >,„1- ! a * ,k ® ,a ,"° h ° ; h <= a'anui e hoohui ,„h i„a wal» !ike , . Ku,a »akauhaie a Kalana o Honolulu, e laa ke kaona anie na kuaama.

koe hou no lioi keia, ua hiki i ka papa lunakiai, ina lakou i manao ne mea pono ke hana ia i wahi epale aku ai i na koi poho e ku-e na i ke kulanakauhale a kalana no kekahi waikahe nui, ke hana i kekahi mea e houluulu ai a e hooholo ai i na wai a ka ua ma ka ioonee ana aku i kekahi hana me ka nana ole ae i kekahi mahele aina ī nookaawale ia ,no ka hoomaikai ana, a i ole e hookomo pu mai ī ua hana la maloko o kekahi mahele aina hoomaikai a hoomaemae a ī ka manawa e hana ai pela, e uku iho i na lilo apau a ī ole i kekahi hapa no ia hana ana maloko mai o na waihona laula i hui pu īa me ka waihona o na hana hou, i na lilo apau a i ole i kekahi hapa o ka lilo o ke kuai ana aku i kekahi aina hou i kupono no ka hana ia ana o na hana hoomaikai a hoomaemae e hana ia nei malalo o na kauoha a keia mokuna. ;, . H (L. 1919, e. 241, pt. of S" 2; am. L. 1920, e. 13, s. 2; am. L. 1923, e. 184, s. 2>. Pauku 4. O ka Pauku 1854 o ka Mokuna 119 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 1854. Ka hoomaka ana. Ma kekahi olelo hooholo e hiki ai no i hookahi no heluhelu, e kauoha ae no ka papa i ka Enekinia o ke Kulanakauhale a Kalana e imi aku a e waiho ae i lioike i ua papa nei i oleloia i niau hoike hikiniua e pili ana i ke alahele loa a i ole i na alanui ame na laina paipu no ka lawe aua i ka wai a ka ua e mauao ia ana e wehe ia ae, kukulu ae, a i ole e hoomaemae ia ae, ke ano nui ame ka nui maoli o ua hoomaemae nei ana i manao ia, ina paha e hana ia ua hana hoomaemae nei ma ke kapuai kuea mua, a i ole ma ka ili aina, ina paha he mau aina hou kekahi e makemake ia ana e kuai aku, ke.kumukuai o ia mau aina ame ka hapa o ia mau lilo e kaa ana.na ke kulanakauhale a kalana e auamo, ke ano o na mea hana e hoohana ia aku maluna o ua mau wahi nei, na palena o ka mahele aina e manao ia ana. e komo mai ame na mahelehele ana iho maloko olaila ame na lilo o ia mau mahele like ole, ka liuina lilo nui o ua hana ana nei, ka hapa o ia lilo e auamo ia aha e ke kulanakauhale ame kalana, ame ka huina io o ia mau lilo e kau ia aku ana maluna o na aina e hoopomaikai ia ana me ka waiho pu ana ae i ka huina kiekie o na lilo no ke ana hookahi maluna o ua mau aina nei e hoomaemae ia ana ame ke ano o ke kaki ia.ana,.a e hoomakaukau a hoolako ae i na ana mua ana .apau, me na, kii palapala aina, na kahakaha ana ame ha ike e ae apau, na kuhikuhi ana no ua hana nei ame na mea e ae apau e pili ana no ua hana nei i manao ia. O ua.hoike nei, ke waiho ia ae a £aila ia me ka papa, aole e lawe koke ia mai a noonoo aia wale no a hala ae hookahi pule mai ka la o ka waiho ia ana mai o ua hoike la. Ma ia hope mai, ma kekahi olelo hooholo no hookahi manawa e heluhelu ia ai, e hoomaopopo ae no ka papa i ke kukulu ia o kekahi hana hou e hoike ana i na alanui a i ole i ka wahi e holo ai na paipu lawe wai a ka ua kahi e wehe ia aku ana, e kukulu ia a e hoomaemae ia, ka ili aina, na ona aina (o ka poe i ike ia) ame ka wahi i waiho ai ame na olelo hoakaka e pili ana no na aina hou e kuai ia aku ana (ina he aina kekahi); ke ano o na mea hana e manao ia ana e hoohana; ke ano o ka auhau ia ana me ka nui o na manawa uku auhau e manao ia ana e hookau mai; na palena aina 0 ka mahele aina ame na mahelehele liilii ana i!oko o ia mahele aina no ka hoomaemae ana, ame ke ana kiekie no ia auhau ia ana. E hookomo ia ma ua olelo hooholo nei ma ke ano e kuhi ana i ua mau ana aina nēi arta, na kii, na palapala aina ame na mea hoikeike e ae apau i hoike ia mai e ka enekinia a ka papa e apono ai. E hai ae no hoi ma lia olelo hooholo nei i Ia no ka lehulehu e hele mai ai a e hoohalahala maluna o ua mahele aina hoomaikai a hoomaemae nei. a oia la aole e einl mai malalo o umi-kumamalima la mahope iho o ka hoolaha mua ia ana no ua hana nei maloko o kekahi nupepa e holo puni iloko o ka apana o Honolulu. Mahope iho o ka hooholo ia ana o ua olelo hooholo nei e oleloia nei, e hoolaha ae ke kakauolelo kalana i hoolalia no ka hoohalahala a hoolohe ia ana o ua hana nei maloko okekahi nup£pa i elua manawa o ka pule hookahi no elua pule ka'i like (oia hoi 4 manawa pau loa, maloko o kekahi nupepa e holo puni ana maloko o ka apana o Honolulu, e hoolaha aku ana i na ona aina apau, na poe paa hoolimalima ame na poe e noho ana maluna o na aina e manao ia ana e auhau ia a i ole e kuai ia aku ame na poe e ae apau he kuleana maluna o na hoakaka a keia hana elike me ia i hooholo ia ai e ka papa, a e hai ana i ka manwa me ka wahi e noho ai no ka lioolohe ana i na hoohalahala, a e kuhi ana i ka wahi e loaa aj na olelo hooholo anie na hoike ame na ike e ae apau e pili ana i ua hana nei i hiki ai ke nana ia ia mau mea mamua o ka manawa e noho māi ai ua hoolohe ana nei. E kau ia ae no hoi kekahi mau hoolaha o ia ano hookahi ma na wahi akea e hiki ai ke īke pono īa, 1 umi la mamua o ka noho ana mai o ua hoolohe nei ana ma kela ame keia 250 kapuai ma na alahele loa e manao īa ana e wehe ae i mau alanui hou a i ole ma na alanui e hoomaemae la aku ana. Ina he paipu lawe wai ua kekahi e manao la aku ana e kukulu, a aole he alanui kekahi, pela no ke ano o ka lawelawe ana o na hana ma ke kau ana ae i na hoolaha ma ke akea maloko o ka aina a ma ke ala o ua paipu la e moe ai ka wahi hoi e auhau īa aku ana no ia hana I mau hooia i hoohiki ia no ka hoolaha la ana ma na nupepa a.ne ke kau ia ana ma ka mahele aina e hooma.ka. ,a aku 1 ana ma ka nupepa ame ke kau la ana ma ka mahele ama e hoomaikai ia aku ana e waiho ia maloko o ka " looe '° oka l fj pa , ™ ia manawa e hoolohe la ai ua hana nei. (L. 1913, e 131, 2 R L. 1915, 1794»' am - L' 191?, e. 164, s. 2, am. L. tyi/, e S ' PAUKU o ka Pauku 1856 o ka Mpkuna 11? o na Kanawai i Hooponopoho Hou ia o Hawaii 192,, ma ke.a ke hoolol, ,a ~e" kukuh l ts6a i Pa'lapala noi na na ona aina. Ina o ke kanaono iauku r . . kekahi alanui, ala hele hihi a pakeneta o na * a j e j a e ' l a kou i mahele aina hoomaikai a hoom! C ae me ka papa lunakiai i palapala hoopii 1 hōomaemae, e . • . a.rja e wehe ia a e hoomaikai hiki ia e ua mau 'alanni. alahele liilii a alahele loa, a a hoomaemae < a i a liele liilii ame na alahele loa iloko o ua i ole o na alanui, na a i, oomaell ,ae hou, a i ole no ke kukulu maliele aina nei 1 mana ojhana ]awe wai a ka „ aj me ana a 1 ole hoonu, ana . ame na olelo na kii. na P ala P a ' a n ' art)e na kohokoho ana no na lilo o kuhi hana ame na ike e ae apauam pauku 1g54 m ia hana elike tne ,a 1 alāila e lawe ae ua papa nei a noon&o ka papa e hookumu k \ h /" a ' me ia i hoakaka mua ia ae a e hoomaka aku na ha . hoomaka ua hana ne i; a o ka nei me he mea.la ua pap ka lilo 0 na palapala a,na ame lilo o ua mau ana ama n . ua hana nei K nae keia , . na ike apau e ae, e lilo no la . papa ka mana e maluna o ua P a,a P a l a n ?'' 0 " e ē hoololiloli a hoano-e ae i ua mau haalele i ua hana hana flei n0 ka hana i manao >a me kii nei ame olelo kuhkul ke kanaono pakeneta o na ona kā loaa ole mai ma ke kaKa nd ehoom; , em3c ae a aina ma ua mahele i Jin no m lj!c) 0 ka hana ana; «' '■""" " "*"

hiki ke hoololi i kekahi hapa o ua mau kuhikuhi la e manao ja ana na ke kulanakauhale a kalana e uku kekahi hapa o ka hlo 0 ke kuai ana aku i kekahi aina hou a i ole o kekahi hapa o ka lilo no ka hana ana i kekahi alanui hele mau ia e ka lehulehu, a ma-' luna o ia hana a"ha, ina ka ona o kanaono pakeneta o na aina e auhau ia ana a e ae ma ke kakau i keia mau hoololi i hoakaka ia ae la, alaila aole e hiki i ka papa ke alo ae, aka e hoomaka,koke ia no ka hana ana o ua hana nei elike me na kuhikuhi i hoololiloH ia ae la."- (L. 1913, e. 131, s. 4; R. L. 1915, s. 1795; am. L. 1915, e. 164, s. 4.) Pai/ku 6. Oka Pauku 1857 oka Mokuna 119 ona Kanawai i Hooponopono Hou ia oHawaii 1925, ma keia ke hoololi'ia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 1857. O ka hoomaopopo ia ana ena lunakuai. Mahope iho o ka hoolohe ana i kauoha ia ma ka Pauku 1854 o keia mokuna, e lawe mai no ka papa a noonoo i kekahi wau ku-e, a i ole i na koi hoololiloli e waiho ia mai ana imua olakou, a ina paha ua lawa na ku-e ana mai e hiki ai ia lakou ke hoopau i ka hoonee ana aku i ka hana i mapao ia imua, a i o!e ia i ka haalele ana paha ika liana ana i kekahi hapa oua hana nei. Ina ua loaa 1 ka papa ka mana e hoonee i ka hana imua, alaila e hoonee ia aku •no ua hana la imua ma ka lawe ana ae a noonoo iho ina paha e hana ia ka hana elike me ia i waiho ia ma» ai, a i ole'ia e hoololiloli ia paha, a ina he mau hoololiloli, e hana ia mau hoololiloli me ka hoonui ole ana ae i ka mahele aina o na wahi e manao ia ana e auliau aku ame ka hoopii ole ana i ka uku auhau i kau ia maluna o ke kapuai kuea hookahi a i ole e hooemi iho i ka lilo o ke kapuai kuea mamua o ka aina e pili ana me kekhi alanui, a ma ia hana ana aole e koi ia mai e hoolaha ia aku elike me ia i kauoha ia ma ka Pauku 1854, koe nae keia, o ua mau hoololi la aole ia e hoano-e loa ae i ke ano o ka hana ame na alakai kuhikuhi o na mea i hoolaha mua ia. Ina mahope iho oia hoolaha mua ana, a i ole hoolaha hou ana mai paha, a aole he mau hoololi hou aku e koi ia mai e hoolaha hou aku, a i ole e hoolohe hou ia aku, ua hooholo iho ka papa e hoonee i na hana imua, alaila ma kekahi olelo hooholo i hookahi manawa e heluhelu ia ai, e hookumu ia ae, hoomaopopo ia a kaupalenaia ia ka mahele aina e manaoia ana e hoomaikai a hoomaemae maluna olaila e kau ia aku ai ka auhau, a e homaopopo ia ke ano o ua hana nei, e hoike ia ae na aina e kuai ia aku ana, ina he mau aina kuai kekahi, e kukala ae i ka hapa o ka lilo e'auamo ia ana e ke kulanakauliale ame kalana elike me ia i hai mua ia ae la, ke ano o ke kau ia ana o ka auhau, ke ano o na mea hana e hoohana ia ana maluna o ia mau ajanui, a ma ia olelo hooholo hookahi no e kauoha ia aku ka enekinia kalana e hoomakaukau i palapala aina pololei o ke alanui e hoomaemae ia aku ana me ka hoike ana ia o na aina e pili mai ana, a i ole o ka mahele aina maloko olaila e hoike ia ai ua mau alanui nei e manao ia nei e hoomaikai ae, a i ole o ka oihana lawe wai a ka ita e kukulu ia aku a i ole e hoonui ia ae ana, a e hoike moakaka lea aua i ke ala o na mea imakemake ia e hoomaikai ae, me na ike apau, na kii, na olelo kuhikuhi hana no ua hana nei; e hana ia keia mau mear &pau ma ke ano e hiki ai ke ike moakaka lea ia ai a e kokua ai hoi'i ka poe koho kudala i na hana aupuni ke hoomaopopo i ka lilo o ka hana ana t ita hana nei; a o ia mau, mahope iho o ke aponoia ana ma ka olelo hooholo a ka papa, e lilo ia i kahua no ke kahea ia' ana aku o na koho hana ame ka hoopuka ana aku i ka aelike no ka hana ia ana o ua hana nei elike me keia e hoomaopopo ia nei mahope aku nei. Ina o ua hana nei i hooholo ia ai e hana a e koi mai ana e knai ia aku i mau aina hou no ia hana, e kuai mua aku no ka papa lunakiai i ua mau aina la mamua o ka hoopaa ana i ka aelike, ma ka'palapala kuai paha, a i ole ma ka haawi wale ia ana mai e ka ona nona ua aina la, a i ole, ma kona manao ana iho, a ma ka inoa hoi o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu e hoopii aku e lawe ia ae ua aina la e ke aupuni no na hana aupuni elike me ia i hoomaopopo ia ma ke kanawai e ku nei i keia manawa, a i ole e kuai ia mai ana ma keia mua aku no na hana o ia ano e lawe ia mai ana e ka luna nui o na liana aupuni o ke teritori, a mahope iho 0 ka waiho ia ana ae o na palapala noi no ia i Jhana,.alaila l e haawi ia ae ka aelike hana. Ina ke kumukuai o ua aina la a oi aku mamua oka mea i koho mua ia a ihoomaōpopo mua ia hoi, alaila e hookaawale ae no ka papa lunakiai i huina dala no ia kumukuai 1 oi aku mamua o ka mea i hoomāopopo mua ia.' (L. 1913, e. 131, s. 5; R. L. 1915, s. 1979; am. L. 1915, e. 164, s. 5; am. L. 1917, e. 239, 5.4.) Pauku 7 E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. i Aponoia i keia la 2$ o Aperila, M. H. 1925. W. R. FARR|NGTON, Kiaaina o ke- Teritori o Hawaii. KANAWAI 193 ■i ; . . " (Bila Senate Helu 13) HE KANAWAI E lloololi Ana i na Pauku 763, 764 ame 765 o na Kanawai i Hoopo&opono Hou ia o Hawaii 1925, e Hookaawale i MaNAWA KaI»U NO KA AMAAMA. E Hooholoia * Sa Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii: Pauku i. Oka Pauku'763 ona Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 763. He hana ku-e kanawai na kekahi kanaka, hui a ahahui ka lawai'a ana, a i ole ka hoao ana e lawai'a ma kekahi ano a lawe mai mai kekahi wai mai malalo o ka malu o ke Teritori 0 Hawaii, a i ole e kuai hoolilo aku, a waiho ae no ke kuai ana aku, a i ole e paa i kekahi i'a amaama a i ole i ka anaeholo ma na mahina o Dekemaba) lanuari me Feberuari; koe no nae keia, o ka ona'o na loko i'a, ua kuleana no e hopu i ka amaama liilii i kapaia he pua» iloko o ia manawa no ka hookomo ana aku iloko o kona loko i'a; a koe hou no keia, oka ona oua loko i'a nei, ua loaa nō iaia ke'kuleana e kuai aku i na amaama mailoko mai o kona loko mahope iho nae o ka loaa mua ana iaia he laikihi e hookuleana ana iaia e hana pela. O na laikini e kuai hoolilo aku i na amaama i hoomomonaia ma na loko i'a e hoopuka ia aku no ia e ke Komisina o na I'a ame na Holoholona mahope iho o ka uku ia ana ae o elima dala ($5.00) a o ia dala e haawi ia aku no ia i ka puuku kalana a kulanakauhale a kalana maloko olaila e hoohana ai ua mea lawe laikini i ka hana kuai amaama. E pau ka mAia o na laikini apau ma ka la 30 o lune o kela ame keia makahiki. O kela ame keia mea paa laikini e kuai hoolilo aku ana a i ole e paa ana i kekahi amaama kai, ma ka hoahewa ia ana, e hoopau ia no ka laikini i haawi ia iaia « kuai i ka amaama i ka manawa kapu." Pauku 2. Oka Pauku 764 ona Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 764. O kela ame keia kanaka, hui a ahahui e ku-e ana 1 na kauoha a keia kanawai, ke hoahewa ia, e hoopai ia nō ina ka hoopai dala aole e oi aku maluna o elima haneri dala C$500.00) a i ole ma ka hoopaahao ana no ka manawa aole e oi aku mamua o hookahi h:\a\eri la, a i ole ma ka hoōpai dala ame ka hoopaahao pu ana." 1 Pauku 3. Oka Pauku 765 ona Kanawai i Hoōponoponō Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i helūhelu ai penei: "Pauku 765. Oka hapalua ona dala apau e ohi ia mai ana ma ke ano he hoopa'i dala i hookau ia aku mamuli o na kailoha a keia kanawai e haawi ia aku no ia i ke kanaka a. mau kanaka i kokua i ka hopu ana ame kg ahewa ia ana o ka mea ha'iha'i kanawai." Pauku 4. O na kanawai apau ame na mahele kanawai e ku-e ana i keia ma keia ke hoopau loa ia nei. Pauku x E mana keia Kanawai mai a mahope akū oka la 1 o lulai, 1925v , ' i \

Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H, 1925. W. R. FARRINGTON, Kiaaiua o ke Teritori o Hawaii. ~ J ■ KANAWAI 194 (Bila Senate Helu 47) HE KANAWAI E Hooponopono Ana i ka Waiho Ia Ana o na Meaai Maloko o na Hale Hau Waiho Meaai me ka Maka Ia Ana 0 Ia Mau Meaai. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Terttori o Hawaii: # Pauku 1. O ka huaolelo "wahi waiho meaai ma ka hau" e hoohana ia nei maloko o keia kanawai e pili no ia i kekahi wahi i hooanuanu ia nie kekahi mau mea i hana ia a loaa iho na kekele anu he \anaha farenahaita a i ole malalo iho o ia mau kekele, aka aole nae e pili pu mai na wahi ma na home i hoanuanu ia elike me ia ke ano, maloko o na hotele, na haleaina, a i ole o na wahi hoopukapuka ma ke kuai ana e malama ole na i na meaai no kekahi poe e aku. Ona huaolelo "waiho hoanuanu ia" e hoohana ia nei maloko o keia kanawai e .manao ia no ia e pili aku i ka malama ia ana o na meaai ma na wahi waiho nieaai ma ka hau j no ka manawa i oi aku maluna o kanakolu Ia mai ka la mua o kona waiho ia ana aku ma na wahi i hoanuanu ia a itia na hale hau a wahi hoanuanu e ae. O ka huaolelo "kanaka waiho" e hoohana ia nei maloko o keia kanawai e manao ia no ia e pili aku i ke kanaka a mau kanaka e haawi ae ana i na meaai e waiho ia ma ka wahi waiho meaai ma ka hau. O ka huaolelo "mea malama" e hoohana ia nei ma keia kanawai e manao ia no ia e pili aku i kekahi kanaka a mau kanaka e malama ana i kekahi wahi waiho meaai ma ka hau. | * Pauku 2. O kela ame keia wahi waiho meaāi ma ka hau, a i ole o kekahi hale hoanuanu ia malaila e hoahu ia na meaai, e loaa ke kulana maikai o kona wahi e kukulu ia ai, a e kukulu ia a e hoolako ia no ia hana o ka waiho hoanuanu ana, a e malama ia ua wahi la ma ke ano maemae elike me ia i hoomaopopo la ai e na rula hooponopono o ka papa ola teritori. Pauku 3. He hana na kela ame keia mea malama a i ole ake kanaka waiho aku e malama i mau moolelo pololei no na mea i loaa mai a i laweia aku mailoko aku o ua wahi waiho meaai ma ka hau la i na meaai apau malalo o*kona mana ame kona hooponopono ana. E nialama pu no hoi kela ame keia mea malama wahi waiho meaai ma ka hau i moolelo pololei" o na kanaka waiho meaai apau e kaa ana malalo o ko lakou malu ponoi ka lawelawe ana i kekalii hapa oua wahi waiho meaai nei ma ka hau. He kuleana ko ka papa ola a i ole o kona mau agena e nana i keia mau moolelo i na manawa apau." Pauku 4. Aole kekahi kanaka waiho a i ole mea malama e waiho maloko o ka wahi waiho meaai ma ka hau i kekahi meaai i lōaa i'ka ma'i, i pilau a hauna a ma ia ano e hoOpilikia aku i ka meaai e aku, a i ole ina aole i pepehi pono ia, a hoomakaukau ia me ka maikai no ka hookomo ana aku ma kahi waiho meaai; koe no nae keia, aole kekahi mea e olelo ia nei ma keia e pili aku i na maunu i liomakaukau ia no kalawai'a ana aku. O ia mau maunu apau e hookaawale ia lakou ma kekahi mau rumi i hoomakaukau ia no ia mau mea. Pauku 5. Ona meaai apau ke waiho ia ma kahi waiho meaai ma ka hau, e maka maikai ia a moakaka mawaho o ka mea wa-hi i ua mau meaai nei, a e kau pu ia iho ka la o ke komo ana mai, a i ka manawa e lawe ia aku ai mai ka waiho meaai aku, Pauku 6. Aole kekahi kanaka, hui a ahahui na lakou e malama ana ka wahi waiho meaai ma ka hau e malama maloko o ua wahi nei i kekahi meaai no ka manawa i oi aku maluna o umikumamalua mahina, koe wale a ae ia aku e ka papa ola o ke teritori, elike me ia e hoomaopopo ia nei maloko o keia. Ua hiki no i ka papa ola o ke teritori, ma kekahi noi i waiho ia aku e ae aku e holoihi ia ka manawa o ia malama ana maluna aku o na mahina he umi-kumamaHia no kekahi mau meaai i hoomaopopo ia ko lakou ano, ina o ua mau meaai la a ua loaa aku ma ka nana ia ana, e mau ana no ke kulana maikai a e kupono no e malama hou ia aku maluna aku o umi-kumamalua mahina. O ka loihi o ka manawa hou aku e malama ia. ai, e hai ia no maluna 0 ka palapala e ae ana i ka hooloihi ia ana aku o ka manawa malama hou. Pauku 7. He hana ku-e kanawai na kekahi mea malama a i ole kanaka wailio meaai ke hoihoi hou aku i ua wahi waiho meaai la i kekahi meaai i lawe ia mai mailoko mai o ua wahi waiho meaai nei a kau ia ma ka makeke no ke kuai ana aku i ka lehulehu, aole nae kekahi mea e manao ia ma keia e papa ana i ka lawe ia ana ae o kekahi meaai mai kekahi wahi waiho a i kekahi wahi waiho hou aku, ina nae aole e hana ia mea i wahi e hoopuhili ai i na kauoha a keia kanawai. Pauku 8. He hana ku-e kanawai ke kuai ana akii, a i ole o ka waiho ana ae e kuai ia aku, kekahi meaai i kuke ole i, i waiho ia ma ka walii waiho meaai ma ka hau, me ka hai mua ole ana aku i ka mea e kuai mai ana a i ole e makemake ana e kuai mai 1 ua meaai nei ua waiho ia ua meaai nei ma ka hau, .ma ka hookau ana ae ma kekahi wahi e ike ia mai ai e ka lehulehu maluna 0 ua meaai la o kekahi hoailona i makaia "he niau meaai keia i waihoia ma ka hau," me na hua palapala nunui a moakaka; ahe ku-e kanawai no hoi ka hoolaha ana ae he mau meaai hou kekahf mau meaai i waiho ia ma ka hau. Pauku 9. O kela ame keia kanaka, hui a ahahui e ku-e ana 1 kekahi o na kauoha a keia kanawai ke ahewa ia e hoopai ia no ma ka hoopai dala no ka huina aole o emi malalo_o umi elala ($10.00) a aole no hoi e oi aku maluna o dala ($200.00) no kela ame keia hana hewa ana. Pauku 10. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. W. R. FARRINGTON, Kiaaina'o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 195 . (Bila Senate Helu 123) HE KANAWAI E Hoololj Ana i ka Mokuna 125 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma ka Hoololi Ana i na Pauku 1974 ame 1977 e Ku Nei i Keia Manawa, a ma ka Paku'i Hou Ana Aku i Elua Mau Pauku Hou me Ia i'lke Ia o na Pauku 1974A ame 19748, e Pili Ana i ke Kuai Kudala Akea. E Hooholoia e ka 'Ahaoleīo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. O ka Mokuna 125 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii.l92s, ma keia ke hoololi ia nei ma ka hoololi ana i na Pauku 1974 ame 1977 elike me ia'e ku nei, a ma ka paku'i ana aku me ia i elua mau pauku hou i ikeiā o na Pauku 1974A ame 19748, a e heluhelu lakou apau penei: "Pauku 1974. He ku-e kanawai ke kuai kudala akea ana, ahea. He ku-e kanawai na kekahi kanaka,> hui a ahahui ke kuai aku, waiho ae no keJaiai aku a i ole hoolaha ke no ke kuai aku ma ke kudala akea i kekahi waiwai lewa ma kekahi wahi mawaho ae o ka hale kudala. koe ha lako hale, na kaa lealea, na otomobila, na mikini hana, na holoholona ame na waiwai ano nunui i maa «

fnau i ke kuai ia ma na wahi waiho ukana a wahi e ae mawaho> ae o na nimi kudala; koe nae keia, aole keia mau kauoha e papa aku i na kuai i hana ia malalo o ke kauoha A kekahi aKa hookolokolo, a i ole i ke kuai ia ana aku o kekahi mau waiwai o ke Teritori, a i ole o, kekahi kalana a kulanakauhale a kalana. a i ole i kekahi kuai ia ana o na waiwai o kekahi wahi no ka pomaikai o na poe o ia waiwai i aie aku ai ma ke ano e mahele ia ia waiwai mawaena o ia poe; aole no hbi i na poe piepiele ma na pipa alanui a i ole i ka poe kalepa waiwai ma na kaa, aole no hoi i ka poe e kuai ana i na huaai, ka i'a, na mea ulu, waiuhaka, na hua moa a i ole waiwai eae mai na wahi hanai holoholona ā kanu , - meakanu mai; a i ole ia i ke kuai ana i kekahi mau waiwai oiai ka ona e makemake ana e kuai hooemi i wahi e pau koke aku ai ia mau mea kuai, a ua lawelawe no hoi ua ona nei ia hana ' ma kekahi wahi i hoomaopopo ia maloko nei o ke teritori no ka manawa aole i emi mai malalo o eono mahina mamua koke iho 0 ka hoomaka ana o ua kuai ana nei; a koe hou no hoi keia, ma ; keia kuai hope ana ae la i hoomaopopo ia, mamua o ka hoomaka anei o ua kuai nei ana, e kau mua iho ua ona waiwai la i mau J maka maluna o na waiwai e kuai ia aku ana e hoike ana iua mau waiwai ma na huahelu kai like, a e waiho ae ia mea me ka puuku o ke kalana a kulanakauhale a kalana me k hoohiki pu ii ana o ua hoike maluna olaila e kau ana ka heluna oiaio.o ua mau waiwai nei e kuai ia aku ana, e hoike ana (a) i kelā amo keia waiwai e kuai ia ana i hiki ai ke maopopo lea, (b) ka heltl kailike o ia waiwai, ame (e) i kona kumukuai, a ma ka pu ana o u kuai nei, e waiho hou aku i hoike me ua puuku nei he hoike hoi i hoohiki ia a maluna olaila e hoike ana i (a) kela ame keia waiwai i kuai ia aku e hiki ai ke maopopo lea; fb) kona heltf kailike, ame (e) kek umukuai i loaa mai no ua waiwai la. O ka hooko ole aria i keiak auoha, a i ole o ke kuai ia ana ma ua kudala nei i kekahi map waiwai e ae mawaho ae o na waiwai i waiho hoike ia aku, e manao ia no ia aole ua kuai ana nei no ka hoo* pau ana ina waiwai ma ua halekuai nei. No na mea i hoakaki ia ma ka Mokuna 125, e manao ia o ka rumi kudafa he wahi no ia e noho hoomalu ia ana.e kekahi mea ilaikini ia e lawelawe i ka hana kudala elike me ia i hoakakia ma ka Pauku 1976, he wahi e malama ia ai ke kudala akea ana; a koe hou aku no keia o puuku o ke kalana a kulanakanhale a kalana ua hiki no ke haawi • ae i laikini no ka manawa i kekahi kanaka e lawelawe mau ana' 1 ka oihana kuelala no ke kuai hoolilo ana aku i na kii, kii n^ lako hale, na buke ame na waiwai lewa e ae mlalo o ke paniku ia ana o kekahi moraki ma ka wahi mawaho ae o kona rumf kudala mau. Pauku 1974 A. Na hora. Aole e malama ia kekahi kuai kudak'b na mea gula, kala, na waiwai i uhi ia i ke gula a kala, na poliaku makamae, na uwakli liilii, na uwaki nunui ame na mei makamae e ae mawaena o na hora eono (6) o ke ahiahi ame ewalu (8) o ke kakahiaka. Pauku 19748. Na koho kolohe ana. He ku-e kanawai na kekalii kanaka, hui a ahahui o ke koi ana aku i kekahi kanaka a mati anaka e koho kolohe ma kekahi anaina kuai kudala; a i ole e kukakuka me kekahi kanaka a mau kanaka e koho kalohe ma kekahi anaina kuai kudala; a i ole me ka ike iho no e kolohe ana ke koho ana a kekahi leanaka, a ae wale aku no ia han kolohe «na ua anaina kuai kudala nei; a i ole na kekahi kanaka e lawelawe ana i ka oihana kuai kudala e hoopii me ke kolohe i kekahi koho nana ponoi iho no ma kekahi anaina kuai kuda!a; a i ole o kekahi kanaka e ae ia aku e koho i mea hoopii, hoonui ae i ke kumukuai me ke kolohe ma ua ana ina kuai kudala nei a i ole e wailio ae i mau koho kolohe a hoolalau, a i olehoomeamea e koho me he mea la e kuai io ana no i ua waiwai la e kudala ia ana ma ua anaina kuai kudala nei. I Pauku 1977. Uhai kanawai ana; ka hoopai. O kela ame keii kanaka luii a ahahui e ku-e ana i kekahi o na kauoha a na Pauku j 1974, 1974A, 19748 ame 1975 e ku no ka hewa mikamina iaia, a i kona hoahewa ia ana e hoopai ia no ma ka hoopai dala aole t oi aku maluna o elima hanen ($500.00), a o kela ame keia la e uhai ia ana ke kanawai ma ke ku-e ia ana o na Pauku 1974». .., t >- 1974A, 19748 ame 1975, e lilo no ia i hewa pakahi a e hoopai ii':!?#* elike' me ia e kauoha 'ia nei ma keia pauku." Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. j Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. e W. R. FARRINGTON f ' , Kiaaina o ke Teritori o Hawail KANAWAI 196 K * (Bila Senate Helu 136) $ HE KANAWAI ♦ 1 : k. * E HOOMANA' AnA I KA pAPA LuNAKIAI 0 KE KULANAKAUHAUI akie Kalana o Honolulu e Uku Ia Louis P. Lino. E Hooholoia eka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: r. Pauku 1. O ka Papa Lunakiai oke Kulanakauhale a Kalana e Honolulu ma keia ke hoomanaia nei a ke kauohaia nei e uktt ia Lcuis P. Lino ika huina o ekolu hanen dala ma ke ano o kon£< - !jku hana ia iaia e noho hope ana ma ke keena auhau ma Pearf " ,v City. Ewa, no na apana o Ewa ame Waianae. Pauku 2. E niana keia Kanawai i kona aponoia ana Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. W. R. FARRINGTON, : i Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 197 (BiJi Senate Helu 16S) \ t HE KANAWAI E Hookaawale Ana i Haawina Hou Mailoko Mat b ka Waihona Laula no ke Kau e Pau Ana i Dekemaba 31, 1925. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Tcrifore o Hawaii; Pauku 1. Ona huina malalo iho nei ma keia ke hookaawale ia nei ma ke ano he mau haawina kaulele no na hana e hoomaopopo ia nei mahope aku nei, no ka elua makahiki e pau ana i Dekemba 31, 1925, mailoko mai o na dala apau e komo aku nna iloko o ka waihona laula o ke Teritori o Hawaii: No ke Kula A'o Kumu o ke Teritori, ke Kula A'o HooMAAMAA KuAAINA MA WAIMANALO, OHAU. Hale moe no na haumana $10,000.00 Hale no ke kumu alakai 4,000.00 $14.000.00 Kula o ka Manawa Hoomaha 1925. Na uku hana me na lilo maa mau 1,500.00 Huina $15,500.00 Pauku 2. I ka makahiki 1925, e hoopii ae ka puuku o lee Teritori o Hawaii i ka pakeneta o na waiwai paa ame waiwai lewa elike me ia i hoomaopopo ia ma ka Mahele Hapa 9, Pauku 1315, o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii'l92s, i loaa mai ai keia huina o umi-kumamalima tausani elima haneri dala ($15,500.00) a o ia huina ke loaa mai e uku hou ia aku no ia iloko o ka waihona maa mau o ke teritori no ka waihona laula. Paukū 3. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawa».

KANAWAI 198 / (Bila Senate Helu 173)' HE KANAWAI E HOOLOLI AnA I KA POOHOU MuA O KA PAUKU 800 O NA KAnawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, E Pili Ana i ka Waihona Wili Mau o na Hana Hou. '£ Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. O ka poohou mua o ka Pauku 800 o na Kanawai 1 Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, ma keia ke hoololi ia nei i heluhelu ai penei: "Pauku 800. Na hana hou: Waihona wili mau. Ke hookaawale ia nei mai loko mai o na loaa laula o ke teritori ka huina .0 kanalima tausani dala ($50,000.00) a ma keia ke waiho ia nei i waihona wili mau i kapaia o ka <r \Vaihona Wili Mau no na Hana Hoa" no ka hoohana ia ana e ke keena o na hana hou o ke teritori i ka uku ana aku i na hoolilo e ulu mai ana ma ke ana ana ame ka hoomakaukau ana i na kii ame na loina hana no ke kukulu ia ana o na hana hou malalo o ka bila bona aie." Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. 11. 192:>. W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Te'ritori o Hawaii. KANAWAI 199 (Bila Senate Helu 184) HE KANAWAI E Hoomaopopo Ana i Auiiau Kaulele no ka Hoonee Ia Ana Ae o na Hale e Noho Ia Ana e Kekahi Poe Makaainana Mai ka Aina Aku o ke Kula Kiekie o Hilo ame ke Kula Kapiolani, Kulanakauhale o Hilo, Kalana o Hawaii. £ Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. No ka makahiki 1925, e hoopili ae ka Luna Auhau "o ka Mahele Auhau Ekolu i ka pakeneta auhau maluna o na waiwai paa ame waiwai lewa maloko o ua mahele auhau nei maluna ae o na huina koi mau i hoomaopopo ia e na kanawai e ae i loaa aku ai ka huina o iwakalua-kumamakahi tausani eiwā haneri dala ($21,900.00), a o ia huina, i ka manawa e ohi ia mai, e uku ia ae i ka puuku o ke Kalana o Hawaiino ka ūku ana aku i na lilo o ka hoonee ana aku i kekahi mau hale i noho ona ia e kekahi mau makaainana mai ka aina aku o ke Kula Kiekie o Hilo ame ke Kula o Kapiolani a i na aina i haawi ia aku, a i ole e haawi ia aku ana i na ona o ua mau hale noho nei e ku la maluna o na aina kula i olelo mua ia ae nei. a no ka uku pu ana aku n ohoi i na pono e koi ia mai ana mamuli o ka hoonee ia ana aku o ua mau nale nei. O ua huina dala nei, a i ole o ka hapa o ia e lawa ai no ia hana, e hoolilo ia aku no ia no ka hana i hoomaopopoio ae la maluna ae» a o ke koena aku o ia mau dala e hookomo ia aku no ia maloko 0 ka waihona no na hale kula o ua kalana nei e oleloia nei. 1 i > ' • " Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. Anonoia i keia la 29 o Apenla, M. H. 1925. W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 200 (Bila Senate Helu 158) HE KANAWAI E Hoomana Ana a e Kauoha Ana i ka Papa Lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu e Hookaawale i Elua Tausani Dala ($2,000.00) no ke Ana i Laina no KA OIHANA LAWE WAI ĪNO 0 KE KULANAKAUHALE O WAIALUA, KULANAKAUHALE A KALANA O HONOLULU. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. Ma keia ke hoomanaia nei a ke kauohaia nei ka Papa Lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalan o Honolulu e hooleawale ae i haawina o elua tausani dala ($2,000.00) no ke ana ana i laina no ka oihana lawe wai ino o ke Kulanakauhale o Waialua. Kulanakauhale a o Honolulu. Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. Aponoia i keia la 29 o Apferila, M. H. 1925. _ W. R, FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 201 (Bila Senate Helu 203) HE KANAWAI E Hooponopono Ana i ka Lawai'a Axa ma na Kai 0 ke Teritori o Hawaii Nei. £ Hooholoia e ka Ahaoīelo o ke Teritori o Hatvaii: Pauku 1. He hana ku-e kanawai na kekahi kanaka, koe wale no a he makaainana noho oia maloko nei o ke Teritori o Hawaii, < a i ole he lawelawe oia i ka oihana lawai'a ma ke ano kalepa a ua haawi ia aku iaia kekahl palapala laikini no ia hana, e lawe ae, e pepehi. e lawai'a a i ole e kokua i ka hana lawai'a no kekahi 0 na i'a kai a i ole o na holoholona kai e ai ia nei ma ke ano he io meaai maloko o na kai nialalo o ka malu o ke Teritori o Hawaii ma na ano apau; koe wale no nae keia, aole keia kanawai e pili aku i kekahi kanaka e kamakoi ana ma kekahi manawa he kana-' kolu minuke mamua o ka puka anā mai o ka la, ahiki aku i ke kanakolu minuke mahope aku o ka napoo ana o ka la o Ia: a he hana ku-e kanawai no hoi na kekahi kanaka ka lawelawe ana 1 ka oihana lawai'a ma ke ano kalepa me ka loaa mua ole o ka palapala laikini mai ke komisina mai o na i'a ame na holoholona 0 ke Teritori o Hawaii, a maloko o keia kanawai e hoomaopopo ia nei o ke komisina. Pauku 2. Np na hana i manao ia' ma keia kanawai, e manao ia o ke kamakoi o ia no ka lawai'a ana me ka makau, ke aho ame ka makoi, e kaawale aku nae ka makau mai ka makoi aku; a o ka lawaia kalepa ana, e manao ia no ia oia no ka lawai'a ana i i'a e lawe ia aku ai a kuai a i ole a.kuapo ma ke ano hoopukapuka. Pal'KU 3. Na ke komisina a i ole na -kona agena e hoopuka ako i mau palapala laikini i kekahi makaainana noho e makemake ana e lawai'a Kalepa ma ke noi ana ae ona, v e waiho ae āna 1 kona inoa, kona wahi noho, kona wahi i hanau ai, kona kiekie, kona mau paona kaumaha, ka waihooluu o ka lauoho ame ka maka ame na hooia kupono e hoomaopopo maoli ia ai he makaainana oia; a e loaa pu no hoi ka laikini i na poe e ae no ka

lawai'a kalepa ana ma kekahi noi na mai e hoike aku ana i ke komisina a i ole ia i kona ageha i na,hoike moakaka maoli he makaukau ua mea noi nei ia hana lawai'a kalepa ame ka uku pu ana aku i elima dala ($5.00) ame ka waiho pu ana aku o ua mea noi nei i ka ike no kona inoa, ame kahi i hanau ai. Pauku 4. He hana ku-e kanawai ke kuapo ana aku iua palapala laikini nei e lawai'a kalepa. E pau ka mana o na laikini a,pau ma ka la 30 o lune o kela ame keia makahiki, a aole kekahi kope o kekahi laikini e hoopuka hou ia aku, koe wale no aia i ke kanaka e hoohiki mai ana ua nalowale a ua poino kana laikini ame ka uku pu ana mai i kanalima keneta (50c.). Pauku 5. He hana ku-e kanawai na kekahi kanaka ka hoohana ana i kekahi upena kiloi, upena hukilau a upena hooheihei ma ka ano he upena e Huki ia ana no lakou ka maka i emi iho malalo o elua iniha mai kekahi kihi a kekahi kihi o ka maka ke huki loa ia, a i ole ke hoohana i kekahi ano kihei mawaho ae o ke eke ame na kihei hiki ke lawe ia ma o a maanei, a o ia mau kihei hoi aole i oi aku maluna o umi kapuai ka loa ame ka eono kapuai ke kiekie ma ka wahi haiki loa; koe nae keia, o ka mea lawai'a kalepa ame na ona o na lokoi'a e ae ia lakou e hopu i ka opelu ame na i'a liilii o ia ano elike pu me ka nehu ame ka iao i mea maunu, ame ka pua amaama i mea hoopiha i na lokoi'a me ka upena maka liilii: a, koe hou no hoi keia, aole kekahi kauoha a keia kanawai e pili aku i ka hoohana ia ana ame ka nunui o ka maka o na upena e hoohana ia ana ma ka lawai'a puili ame ka iheihe. Pauku 6. O kela ame keia kanaka e ku-e ana i na kauoha a keia kanawai e ku no ka hewa mikamina, a ke hewa maoli ia, e hoopai ia no ma ka hoopai dala aole e oi aku maluna o kanalima dala ($50.00), a i ole e hoopaahao ia aole e oi aku maluna o kanalima la, a i ole ma ka hoopai dala ame ka hoopai hoopaahao ana, a o ka hapalua o na dala e uku ia ae ana ma ke ano he hoopai, e uku ia aku no ia i ke kanaka a mau kanaka na lakou i kokua i ka hopu ia ana ame ka hoahewa ia ana o ka mea ku-e kanawai. Pauku 7. Ō na dala apau e ohi ia ana eke komisina no s ka hoopuka ia ana aku o na laikini elike me ia e hoomaopopo ia nei maloko o keia, e haawi ia aiku no ia i ka puuku o ke kalana a kulanakauhale a kalana maloko olaila i ohi ia ai ua mau dlaa nei. Pauku 8. O na kanawai apau ame- na mahele kanawai e ku-e ana i keia ma keia ke hoopau loa ia nei. Pavkv 9. E mana keia Kanawai mai lulai la 1, 1925 aku. 'Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. W. R. FARRINGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii. KANAWAI 202 (Bila Senate Helu 220) HE KANAWAI E Hoomaopopo Ana i ka Waiho Ana Ae a na Poe Kuai I'a i ka Nui o na I'a i Kuai Ia Aku a i Loaa Mai. E Hooholoiā e ka Ahaoltlo o ke Teritorc o Hawaii: Pauku 1. O kela ame keia kanaka, hui a ahahui he wahi kūai i ? a ko lakou malokō nei oke Kulanakauhale o Honolulu ai j ole ia ma ke kulanakauhale o Hilo, a e lawelawe ana i ka oihana| hoopukapuka kuai i a a i ole i na lako i'a i hopu ia inaloko a. ij ole ma na kai pili mai i na kai o ke Teritori o Hawaii, e waiho i ae no lakou me ka Papa Komisina o I'a ame na Holoholona o | ke Teritori o Haw-aii nei maloko o keia kanawai e hoomaōpopo ia nei o ke komisina ma ka la 10 a i ole ia mamua iho o ia la o kela ame keia mahina maluna o np plapala i pa'i hakahaka ia a i hoolako ia mai e ke komisina, a hoike pololei a oiaio ma ka Olel^' 1 Beretania e hoike ana i ke kaumaha ame ka heluna o na ano i'a like ole i kuai ia aku, i loaa mai, a i hoolilo ia aku i ka mahina mamua iho. Pauku 2. O kela ame keia kanaka, hui a ahahui he wahi maa mau ko lakou no ka oihana kalepa i a, e hoohana ana i na i'a, a i ole e la"\ve mai ana i ka i'a mai kekahi kanaka, hui a ahahui e aku, e haawi aku lakou i mu likiki ma ka olelo Beretania i ke kanaka, hui a ahahui mai ia lakou mai i loaa mai na i'a, a maloko o ia likiki e hoike ia ka la o ka hoopuka ia anā, ka inoa o ke kanaka, hui a ahahui o ua likiki nei e hoopuka ia nei, ka nui o na paona 0 kela ame keia ano i'a i loaa mai, ka heluna o na i'a i loaa mai ina ua piha ka paona ia lakou pakaiii a oi aku, ke kumukuai o ka paona i uku ia ai ame k inoa o ka mea hoopukapuka e hoopuka ana i ua likiki nei; a o kela ame keia mea kalepa i e lawai'a ponoi ana no nona iho, a i ole e kuai ana i ka i'a i lawai'a ia e kona poe kanaka ponoi iho e waiho ae no oia i likiki o ia ano, e hoike ana i ke kumukuai o ia ano i'a ma ia la i hoolilo ia aku ai ua mau i'a nei. I kope nokeialikiki e paa ia eka mea kalepa i a e hoopuka ana i ua mau likiki nei no ka manawa o eono mahina, a e waiho ia ma kahi e hiki ai ke ike ia ma ka nana ana iloko o ua manawa nei o eono mahina, ke.kauoha ia e ke komisina, a i ole e kekahi agena a kokua i hookohu pono ia e ua komisina nei. Pauku 3. O kela ame keia kanaka, hui a ahahui e ku-e ana 1 na kauoha a keia kanawai, a i ole e waiho ae i kekahi mau hoike hoopunipuni a kolohe ma ka hoopuka ana i na likiki a ma Ka lakou mau hoike i ke komisina, e manao ia ua ku ia lakou Wa hewa mikamina a ina e ahewa māoli ia e hoopai ia no ma ka hoopai dala aole e oi aku maluna o elima hineri dala. ($500.00), a i ole e hoopaahao ia no ka manawa aole e oi aku maluna o hookahi haneri la, a i ole ma ia hoopai dala ame hoopaahao pu ana no. Pauku 4. O ka hookahi hapalua o na dala apau e ohi ia mai ana mai na hoopai dala mai i hookau ia aku e haawi-ia ae no i ke kanaka a mau kanaka paha na lakou i kokua i ka hopu ana ame ka ahewa ia ana o ka mea i ku-e i ke kanawai. Pauku 5. E mana keia Kanawai ika la 1 o lulai, 1925. Aponoia i keia la 29 o Aperila, M. H. 1925. Kiaaina oke Teritori o Hawaii. ; W. X R.- FARRINGTON, KANAWAI 203 | (Bila, Senate Helu 231) HE KANAWAI E Hookaawale Ana i Kanalima-kumamaha Dala no ke Kokua Ana Ia Charles S. Putnam. . i E Hooholoia e ka Ahaoleīo o ke Teritori o Hawaii: Pauku 1. O ka huina o kanalima-kumamaha da!a ($54.00) ma keia ke hookaawale ia nei mailoko mai o na dala apau e waiho ana maloko o ka waihona i hookaawale mua ole ia, no ka uku ana aku ia Charles S. Putnam no na dala e uku e ia aku e ia no kekahi olelo hooholo aka Papa Hooponopono'i na Poino Hana o ke Kalana o Maui i haawi ai no ka pono o Frank Kaui, no na lilo kauka o ua o Frank Kaui i oleloia. Pauku 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana. W. R. FARRĪNGTON, Kiaaina o ke Teritori o Hawaii.