Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 20, 14 May 1925 — Page 6

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO LUNAHOOPONOPONO

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 14, 1925


	KOI I KONA PONO IMUA O KA AHA FEDERALA. I wahi e hookuuia mai ai oia, mai ka malu mai o ka oihana hoo- pae limahana ma Honolulu nei, i hookomo ae ai o Seu Hung Hing, he Pake opio i kana hoopii imua o ka aha federala ma ka Poaha aku nei o ka pulo i hala, no ke kumu, ua" hanauia oia ma Hawaii nei, a he makaainana Amerika oia, i kuleana e hele lanakila elike me na makaainana Amerika apau. Ma ke kauoha i na luna oihana hoopae limahana maanei nei, e paa i kela Pake, a hoihoi hou aku iaia no Kina, mai ke kakauolelo mai o ka oihana hoopae limahana, e hoole ana ia, no ka oiaio ole ua hanauia kela Pake maanei, a aole oia he maka- ainana Amerika. Ma ka manao o ka loio o keia Pake, ua hookahuaia kela kauoha e hoihoi hou i kela Pake no Kina, malalo o na kumu kupono ole, a aole hoi i pololei ka olelo hooholo, i hoopukaia ae e ka. papa ninaninau, ma ka manawa i ninaninauia ai kela Pake, no kona kuleana e komo mai i Hawaii nei. I kulike ai me ke koi a keia Pake, ho kalepa kana oihana maanei nei, a ua hanauia oia maloko nei o keia kulanakauhale, i ka makahiki .1899. Ua laweia oia no Kina, i ka maka- hiki 1900; a hoi hou mai i Hawaii nei. Mahope o ka noho ana maanei no kekahi mau makahiki, a i ka makahiki 1923, ua holo hou aku la oia no Kina, a mare i ka wahine inalaila, a ma ka mahine o Maraki o keia makahiki, i huli hoi hou mai ai oia i Honolulu nei, a mai kona manawa o ka hoea ana mai, kona paaia ana e na luna oihana o ke keena hoopae limahana ahiki i kona manawa i, koi okoa aku ai i kona pono malalo o ke kanawai imua o ka aha hookolokolo federala maa - noi nei. MAOPOPO OLE KE KUMU O KA PAUAHI MA MAUI. I kulike ai me na hoike o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale, aole he walu maopopo iki, no ke kumu o ka pau ana o ka halelio o Baldwin i ke ahi, ma ke Sabati, ka la 3 iho nei o keia mahina, e ku aku ana ia he ninau pohihihi no kekahi ma- nawa loihi. Hookahi nae moa maopopo loa i ikeia, o ia no ka pau ana o na lio he umi-kumamaha i ka make, me ka nui o na poho, e hiki olo ai ke kuaiia na lio o kela ano mai ke kanaha a i ke kanalima kaukani dala. Ma ka oleloia, o Kauka J. C. Fitzgerald, ke kauka lio o ke teri- tore ka mea hope loa o ka haalele ana iho i ka halelio, i hoopaaia ai na lio o ka hoea ana aku mai Ho- nolulu aku nei no Maui, ma ke ka- kahiaka o kela Sabati, a oia no ka mea i hoea mua no ka halelio. Wahi ana, aole Ioa oia i maopopo iki i ko kumu o kela pauahi; ina mamuli mai o ko puhiia ana o ke- kahi punana kopena i ke ahi, ma kela kakahiaka maloko o ka halelio, alaila e honi ana no oia i ka hohono uwahi, a e ike ana no hoi i ka uwahi, aole ana mea i hoomaopopo ike no kekahi ahi, ahiki i kona haalele ana iho i ka halelio. Oiai nae oia e hoIo ana maluna o kona kaa otomobile, no kahi o ke kanaka malama i ka halelio, aole paha i piha ka elima minuke o kela kaawale ana aku mai ka halelio mai, hooho ana no ke Kepani, no ka pauahi, me kona ike ana aku i ka pii o ka ula o ke ahi iluna o kaupoku. Hookahi ana lio i hoopakele mai- loko aku o ka halelio, o ka nui aku o na lio ua lilo i mau moepuu na ke ahi. He ehiku o kela mau lio, he mau lio i hele a kamaaina loa, ma na paani polo i malamaia ma Maui, a ma Honolulu nei, a o ke koena iho o na lio, he mau lio hou o ke kuaiia ana ma Amerika, mai na welo lio kaulana mai.	Nuhou Kuwaho SAN JUAN Porto Rico, Mei 8— Ua haalele mai ka mokuea pilikia Los Angeles ianei no Mayaguez ma ka hora 3 o keia auwina la no ka hoi hou ana aku i Lakehurst, N. J. MADRID, Mei 8— Ua hoikeia mai ianei e na aliikoa kiekie ka hoauhee- ia ana o na pualikoa o ka ahuika- naka hihiu Riffian e na koa Sepania nia kekahi kaua i hooukaia ma Sidi- mesa, Okana aina o Melilla. Ma ka oleloia ua nui na koa Riffian i luku ia i hoehaia. MEMPHIS, Mei 8.— He iwakalua- kumamalima a oi aku paha poe holo makaikai, na lala o ka Ahahui Mid- South Engineers, i manaoia ua pau i ka make ma keia auwina ia. ma ka manawa o ka waapa kolo Nor- mand e kolo ana i ka moku U. S. S. Engineers Corps i piholo ai maloko o ka Muliwai Misisipi, ma kahi he 25 mile ma ka hema aku o Memphis. BERLIN, Mei. 10— Ua hoopukaia ae ho kauoha e ka makai nui i keia la e hookapu loa ana i ke kai ana o na bana puhiohe maluna o na ala- nui ma ka manawa e komo ai ka Ilamuku Hindenburg i peresidena ma ka Poakahi. NU IOKA, Mei 2.— Ua loaa ma he lono ianei i keia Ia no ke kau. ohaia ana mai o Pola Negri, ka wa- hine liana kiionioni, e hoea aku mamua o ka lunakukeawa ma ka Poakahi no ka pane ana i na kumu- hoopii e ku-e ana iaia no kona hoao ana e hoopae malu i ka waiona, he 16 mau omole ka nui, ma kona manawa i hoea mai ai ma ka po nei mai Europa mai ma ka moku- ahi Benegaria. MOSCOW, Mei 2.— O Misses Eli- zabeth Barglung, he wahine Ame- rika, ame Ingeborg Nystul, he lala no ka misiona Augustana Suedena i paapio ai i ka poe powa, ma ka mahina o Novemaba i hala ma Juc- how, Honan, a i hookuuia ai mahope mai, ua paa pio hou laua ma ka Poaono i hala ma ia wahi hookahi no, i ka poe powa. Ua kelekalapa ae kp kanikela Amerika ma Han- kow i kekahi hoohalahala ikaika loa i na luna aupuni o ka okana nina o Honan. LAKEHURST, N. J. Mei 10— Ua hoi mai ka mokuea pilikua Los Angeles mai kana huakai mua aku noi o ka hoao ana i na mokupuni Poko Riko, mahope o kona lele ana no 37 mau hora. O ka Los Angeles ka mokuea mua loa o na mokuea i lele aku mawaena o Amerika nei ame Porto Riko a hoi mai. NUI NA HALE HOU I KUKULU- IA O KEIA MAKAHIKI. Ina e mau aku ana ka nee ana imua o na hana kukulu hale, i keia makahiki, elike me ia iloko o na maluna aku nei i hala, ma ka ma- naoio o ka Lunahana Kukuluhale Abshire, e hiki aku ana ma kahi o ka ehiku miliona dala, ka huina e hooliloia no keia makahiki. 0 ka makahiki i ikeia ai ka nui o na dala 5 hooliloia, no ke kukulu ana i. na hale, iloko o ka 1922; ma kahi o ka eono miliona dala a oi, i hooliloia no na hale i kela ma- kahiki. O ke kumu o ka nui Ioa o na dala i hooliloia no na hale, elike me na mea i hoomaopopoia, o ia no ka nui o na hale lawelawe pili oiha- na. i kukuluia maloko iho nei o keia kulanakauhale, eia nae ke ku- kuluia nei no na hale noho ma na wahi like ole mawaho aku nei o ke kulanakauhale, i. kela amo keia manawa. Ma ke Sabati aku la i hala i hoomanao ae ai na luakini i ka La o na Makuahine, elike me ka maa i malamaia ma na makahiki aku nei i hala.


	KUPALE KA WAHINE NO KAKA KANE IMUA O KA AHA. Ua hala okoa he man la, o ka pule aku Ia i hala, no ka hoololi ana o na kiure, i ka hihia pepehi kanaka o kekahi Pilipino nona ka inoa o Martin Saludares, imua o ka Lunakanawai Kaapuni Andrade, me ka lilo o kana wahine, oia kekahi na hoike ano nui, ma ka aoao kana kane, no ka make ana he Pi- lipino okoa aku o Urbano Cody ka inoa, i kiia i ka pu e kana kane, ma ka hora ehiku me ka hapa o ka po o ka la 23 o Feberuari o keia ma- kahiki ma Waimanalo. Ma na ike i waihoia ae imua o ka aha, ma ka manawa e hooloheia ana ka hihia o kela Pilipino, he mau leka lehulehu ka ka Pilipino i make, o ke kakau ana a hoouna aku, i ka wahine a ka mea hoopiiia, me ka hoikeia ana aku o ka hana a kela Pilipino, e ke kane ame kana wahine, i ka lunanui o ka mahiko o Waimanalo, a ua a'oia aku ka kela Pilipino e ka lunanui o ka mahiko, aolo oia e lawelawe hou i kela ano liana, o kipakuia oia mai ka mahiko aku. Ua waihoia ne no hoi ho hoike e ka Makai George Kamanu, no ka paa ana o kela Pilipino i ka hopuia, ma kekahi manawa mamua aku o ka hanaia ana o ke karaima penehikanaka, no ke kiola ana i ke kahi laau noloko o ka hale o ka mea 5 hoopiiia mai ka puka aniani aku. Ma ka hoakaka hoi a ka wahine a ka mea i hoopiiia, oia wale no koloko o ko Iaua hale, ma ka hora 7 o ka po i hanaia ai ke karaima ua hala aku kana kane no ka nana ana i kekahi puulu hou 0 na Pili pino o ka hoea ana aku no ka ma- hiko o Waimanalo. He manawa pokole ka mahope iho o ka haalele ana aku o kana kane i ko laua hale, ua hoea aku la o Cody, me ke komo ana aku iloko o ka hale, a ki mai la i ka puka a paa maloko mai. Oiai laua maloko o ka hale, hoike aku ai o Cody i ka nui o kona aloha no keia wahine, ua hoole ma la nae kela wahine i kona make make, a oiai he pahi ke paa ana iloko o ka lima o kela Pilipino, ua hoomaka iho la. laua e aumeume, me ke ka-ia ana aku o kela wahine a hina iluna o ka. papahele. Ua hoi mai la kana kane i kela manawa, me ke kii ana aku o ka mea komohewa e wehe i ka puka, a i ke komo ana mai o ka mea hoopiiia iloko o ka hale, ia wa i hoomaka aku ai o Cody, e hou i ka na pahi, ua paleia ae la nae kona lima, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i unuhi ae ai ka mea i hoo piiia i kana pu panapana iwaho, a ki aku la ia Cody, .'. make loa. I ka manawa i hanaia ai ko ka raima, ua, oili aku la kela wahine ma ka puka mahope o ka hale, no ka holo ana iwaho, a iaia e holo ana, i lohe mai ai oia i ke kani o ka pu panapana, no elua manawa hou, mahope o kela kani mua ana. KAKOO KA AHA KIEKIE I KA OLELO HOOHOLO. Ma ka manawa a ka aha kiekie i hoolohe ai i ka hihia o Chun Ngit Ngan e ku-e ana i ka hui panaiola Prudential o Amerika ua kakoo ka aha kiekie i ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Kaapuni Frank And- rade. Ma ka. manawa mua o ka hookolokoloia ana o keia hihia ua haawiia ka pono o ka olelo hooholo i ka mea nana ka hoopii, a ua noiia mai ia manawa e hookolokolo hou ia keia hihia a ua aeia. Ma ka manawa o ka hookolokolo hou ia ana ua haawiia ka pono o ka olelo hooholo e ka aha i ka mea hoopiiia, a mai keia olelo hooholo mai i laweia aku ai ka hihia imua o ka aha kiekie a kakoo mai la ia aha i ka olelo hooholo a ka lunakana- wai kaapuni Andrade. Ma ia la no na kakoo pu mai ka aha kiekie i ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Kaapuni James J. Banks e hoole ana i ka hookuu ana i ka hihia a Mrs. Lilian Luka e ku-e ana ia Mrs. Elmira Kalauoka- lani. He hoopii kipaku keia a Mrs. Lu- ka ia Mrs. Elmira. Kalauokalani mai- luna aku o ka aina o Mrs. Luka i hooiaio ae ai oia ka ona noha ia aina, a e koi ana oia i ka apana aina i paa hewa ia e Mrs. Kalauoka- lani, he apana aina ama. Kunawai maloko o keia kulanakauhale. No ka hoole loa o Mrs. Kalauo- kalani i kona nee ana mailuna aku o ka aina no ia kumu i bele ae ai keia hana imua o ka aha, a ma ka noonoo ana a ka papa kiure ua haawi mai ia i kana olelo hooholo ma ka aoao o Mrs. Luka, a no keia olelo hooholo a ke kiure i hoohala- hala aku ai o Mrs. Kalauokalani imua o ka aha kiekie a o keia ae la ka olelo hooholo a ia aha e kakoo ana i ka olelo hooholo a ka aha kaapuni a ka Lunakanawai Banks.	Nuhou Kuloko Ia Kiaaina W. R. Farrington aku nei ma Kona me kona mau hoahele, ma ka lakou huakai makaikai no Hawaii, i hoike ae ai oia, no kona kakauiroa ole ana i ka bila kanawai, e hoololi ana i ka manawa e koho baloka ia ai na luna oihana o na kalana lehulehu, mawaho ae o ke kulauakauhale a kalana o Honolulu nei. Ua hookohuia aku o Mr. Charles K. Holokahiki i lunakanawai apa- na no Lihue Kauai, ma kahi o ka Lunakanawai Apana John L. Hjorth, i pau kona manawa, e ka Lunaka- nawai Kiekie E. C. Peters. Ma kahi o ka eha haneri me kana- ha-kumamalima mau ohua o ka holo makaikai ana aku, ma ka huakai makaikai kuikawa a ka mokuahi Haleakala no Maui ame Molokai mu ke Sabati aku la. i hala, me ka hoohauoliia o na mea apau, no na mea a lakou i ike ai ma kela kelepa a ka Haleakala. Mahope o ka noho peresidena ana no ka Henry Waterhouse Co., Ltd., no na makahiki lehulehu ae nei i hala, i waiho mai ai o Robert W. Shingle, i kona noho poo ana no kela hui, no ka lawelawe ana aku i kana mau oihana ponoi, ma keia mua aku. Ma ka. po o ke Sabati aku la hala, i komo aihue ia ae ai ka hale- leka ma Puuloa, a lilo aku i ka piko pauiole, ka huina o $524. Ma ka puka aniani mahope mai o ka halele- ka ke komo ana* o ka mea aihue, mamuli o ka wawahiia ana o ke aniani. E noho ae ana ka halawai a ke komite kalana Demokarata maloko o ka halekula o Kaiulani, ma ka hapalua o ka hora elua o ka auwi- na la o keia Sabati iho, Mei 17, e hoea ae na lala apau o ke komite ma kela halawai, no ka noonoo ana i kekahi niau kumuhana ano nui. Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau la pokole ma Hawaii, a ma Maui, i huli hoi mai ai kekahi mau hoa o ka ahaolelo lahui, no Honolulu nei, ma ka po o ka Poalua iho nei, ae huli hoi loa aku ana ke- kahi poe o lakou no Amerika ma na mokuahi e haalele iho aria i keia mau la. Eia no ko ke kulanakauhale nei poe, ke liuliu hoomakaukau mai nei i ka Iakou mau liana imi pomaikai, no ka manawa e ku hou mai ai na mokukaua Amerika i Honolulu nei. No ke komo koke ole mai o na kope o na kanawai o keia kau o ka ahaolelo i hala aku la, i unuhiia ma ka olelo Hawaii, i ulolohi ai ka hoopukaia aku maloko o keia pe- pa. O na haina nane, no ka nane manu a ke keiki o Kahuku, o ka hoounaia ana mai i keia keena, o ia ka frog, ke ko, ka uhini, uwaki, dala ulaula, eha-ko, na pau mua keia mau haina apau i ka hoopukaia aku maloko o ke Kuokoa, me na pane a ka luna- hooponopono no ia mau haina; pela e hoopuka hou ole ia aku nei. AE KA PAPA LUNAKIAI O HA- WAII E LAWE I KA BONA I kulike ai me kekahi meahou o ka hoounaia ana mai i ka nupepa Advertiser, ua ae ka papa lunakiai o ke Kalana o Hawaii, ma o ke aponoia ana o kekahi olelo hooholo, no ka lawe ana i ka huina o umi kaukani dala, no ka bona o ka Puuku Swain, he huina hoi i lokahi like ia e ka papa me ka hui Inisua Guaranty o Hawaii, ma ka Poaha aku nei i hala. O ka huina dala i pokole o ka Puuku Swain, he $13,556.72; a no ke koi ana i kela huina dala, ma- luna o kona bona, o iwakalua kau- kani dala, i ae ae ai ka papa e lawe i ka Luina o umi kaukani dala, me ke koi ole aku i ke keena i koe o na dala i pokole. Hookahi ka kumu o ka ae ana o ka papa o na lunakiai, e lawe mai i kela huina o umi kaukani dala, o ia no ke paleia ae o kekahi mau hoolilo, ina nei no ka hookomo okoa ia o ka hoopii imua o ka aha. Ua hoopiiia ka Puuku Swain ame ka Hope-Puuku Vieira, no ka hewa Iawe i na dala o ka lehulehu i wai- hoia aku malalo o ko laua malu? ua hoopau wale ia nae ka hoopii e ku-e ana ia Swain, a na hookuuia hoi o Vierra, nolaila ua hoohuli ka papa o na lunakiai, ma kekahi alahele okoa, i wahi e paniia ai na dala i pokole, ma ke koi ana i ka bona, a o kela ae la ka hopena i keia.


	E HOEA MAI AKA HE MOKU LAWE OHUA NUI LOA. Ma ka la 13 6 ka mahina o Ma- raki o keia makahiki ae, o hoea mai ai ka mokuahi lawe ohua nui hookahi, o ka Moana Pakipika no- na ka inoa ka Emepera o Sekotia, ma kana huakai makaikai honua, me na malihini he mau haneri mai Amerika mai. E ku ana kela mokuahi nui ma Honolulu nei no ekolu la, alaila holo aku no Hilo, a mailaila ae, e hoo- mau aku ai ma kana huakai moana no ke koena aku o kona alahele. He mokuahi keia nona na tona he iwakalua-kumamalima kaukani, a nona hoi ka loa ma kahi o ka eono haneri me kanaiwa-kumamaiwa kapuai. HOLOPONO OLE KA LAWE ANA I NA NUPEPA KO NA MO- KUKAUA MA LAHAINA 0 ka haawina popilikia i halawai me kekahi mau kanaka ekolu ma ka po o ka Poaono aku la i hala he umi-kumamaha hora ko lakou nono ana maluna o ka waa mahu i komo ka liu, a mawaho ae o Kaimana Hila i hekau ai ka waapa ma kahi no e hiki ai ke ikeia mai ke aina aku, o ka poeleele nao aole hiki la lakou ke kau a ke hoike mai i kekahi heailona e hiki ai ke ikeia aku a ke haawiia aku kekahi kokaa ia lakou, a ma kahi a lakou i hekau ai i lana ai ahiki i ke ao ana a holo aku la kekahi poe e hoopakele mai ia lakou. O na inoa o ia poe aohe i maopopo. O kahi i laki ai ua lou ka heleuma a lakou i hookuu ai iloko o ke kai i ke akoakoa a paa mawaho aku o ke poina nalu mawaho ae o Kaimana Hila. Ma ke kakahiaka o ke Sabati i ikeia aku ai ka lakou mau hoailona e hoike mai ana no ko lakou pilikia a na kekahi o ka ohona Magoon i ike mua aku ia hoai-lona pilikia o lakou ma ka hora 7 a i ka maopopo ana ua halawai ia poe me ka pilikia, na holo aku la o Marmion Magoon, Duty Miller ame Mark Bertelman maluna o kekahi waa, a mahope o ko lakou hakaka ana me na nalu ua puka aku la ko lakou waa mawaho o ka poinanalu, a ua holopono ka lakou hoopakele ana ia poe. Ma ka moolelo elike me ia a Marion Magoon o ka hoike ana ae, e holo ana kela mau kanaka no Lahaina maluna o ka waapa mahu me na opo nupepa i manao wale ia na na mokukaua. I ko lakou hiki ana mawaho ae o Koko Head ia manawa lakou i ike iho ai i ke komo mai o ka liu, a oiai he hana hawawa ka hoomau ana aku i ka holo me ia ike iho no i ka liu o ka waapa, ua huli hoi mai la lakou no Honolulu nei. I ka hiki ana mai o ka waapa mawaho pono ae o Kaimana Hila ua piha ka waapa i ka liu, a no ka piha ua hiki ole i ka enekini ke hoohana i kana hana. Ua kiolaia ka heleuma iloko o ke kai a mahope o ke kauoia ana aku no kekahi manawa ua lou ka heleuma i ke akoakoa a paa, a me ia paa ahiki i ka hoea ana aku o ka poe hoopakele ma ke kakahiaka Sabati nei; a hoihoiia mai la iuka o ka aina paa a manao ke ola.	KA NANAINA NANI O NA MO- KUKAUA MA LAHAINA, MAUI. Ua hoopomaikai nui ia aku ko Lahaina mau makaainana, he po- maikai i loaa ole aku i kekahi kula nakauhale ma na wahi apau o Ame- rika, mamuli o ka akoakoa ana aku o na mokukaua Amerika apau ma kahi hookahi, a ma ka manawa hoo- kahi, a hekau ma ia awa, i ike ole ia ka lua ma ka moolelo o Amerika, ma ke Sabati i hala iho la, O ka haiki o kahi e hekau ai a e hoopili mai ai i ka uwapo ma Ka palakiko a pela ma Honolulu nei a ma kekahi mau wahi e ae a na mo- kukaua i kipa aku ai, ke kumu kaka- awale o ke ku ana o na mokukaua Amerika, a no ke akea o ke kowa mawaena o Lanai ame Lahaina i hiki ai i ka Adimarala Coontz ko hoakoakoa i kona mau mokukaua apau ma kahi hookahi, mai na mo- kuluu, na moku hahai topido «roe na mokukaua pilikua no ka manawa mua loa. Paa holookoa ke kowa mawaho mai o Lahaina i na moku o na ano like ole, a ma na po na like na mokukaua ke nanaia mai mauka o ka aina, me kekahi kulanakauhale lana i ke kai. He mau kaukani o na kukui e hoolele aku ana i na malamalama mailuna aku o na moku like ole aneane 160 ka nui, me ha mea la o na mokukaua ka aina paa a o Lahaina na mokukaua e lana mai ana iloko o ke kai, elike me ka lono i loaa mai i Honolulu nei. Ka Ahakuka a na Aliikoa Kiekie Ma ka Poakahi nei ka noho aaa o ka ahakuka a na aliikoa kiekie no ka hoolala ana no ka hana hou e hoonee Aku ai. Mai ka haalele ana aku no ka ia Kapalakiko ka hoolalaia ana no ke kaua ia Oahu nei ame kekahi man hana e ae, a pela hoi me kela hoakoakoa ana i na mokukaua ma Lahaina ame ka hoomaamaa kaua ana malaila. E hala ana kekahi mau la i na moku- kaua ma Lahaina mamua o ka hoi ana mai i Honolulu nei. Ma ka hookuku paio mawaena o na keiki o na kula St. Louis, Mc- Kinley ame Punahou, maluna e ka ninau, no ka lilo o Hawaii noi i mokuaina, ua kaa i na keiki o St. Louis ka inoa moho, no na kula, mamuli o ka lilo ana o ke a» i na keiki paio o kela kula. PER STRAUCH Our List Changed Daily Kaimuki— 7th Ave., 1½ blocks from Waialae Road — 3 bedroom house and small cottage— Lot 75x200, street improvement all paid Pri- ce $8,000, on terms. It will pay you to investigate this. Kilauea Street between 9th and 10th Avenues—Brand new 2 bedrooms cottage with built in features and modern conveniences. Lot 50x150, well improved— price $5,250-$750 down, balance OE terms. This is a bargain. Houghtailing Road near School StI A dandy 2 bedroom cottage Lot 50x100. This is a big buy-price $3500,— $1300 down, balance on Kalihi Road— 2 dandy— 2 bedroom houses with garages. Make M an offer. Kalihi —Thomas Tract— Beautiful lots in this Tract, $25 down, $15 per month. terms. P. E. R. STRAUCH The Home Builder 75 S. King St. PHONE 1043 After 6 P. M. and Sundays Call 5117

NA SOLONA O KA AHAOLELO
LAHUI NO HAWAII NEI.

Mamuli o ka hoea kino ana mai nei o kekahi mau hoa o ka ahaolelo lahui no Hawaii nei, me ka hele makaikai ana ma kela ame keia mokupuni, iloko o na la aku la i hala, ma ka manawa hookahi, i hoea mai ai ke aumokukaua o Amerika, ua maopopo loa, ua loaa aku i kela mau hoa kaukanawai o ka aina makua, na ike, no na pilikia ame na hemahema o keia Teritore, a kakou e hoomaikai iho ai no ko lakou lilo aku i poe kokua, ma na hooponopono ahaolelo apau i pili ia Hawaii nei.

Ua manao kekahi mau makaainana maanei nei, he hana waiwai ole, a he hana hoomaunauna dala, ke kipa ana mai o keia mau hoa o ka ahaolelo lahui no keia teritore o kela kekahi o na manao kuhihewa; no ka mea, pehea na hooikaika ana a ko Hawaii nei poe, e loaa mai na haawina dala federala, no na hana hooholomua i keia teritore, na hana i kuleana maoli ai ke aupuni federala e kokua mai; he mea paakiki loa ka loaa mai o ia mau haawina dala, ke ole e loaa mua aku na ike i ka poe i kuleana ma ka hooholo ana mai ia mau haawina maloko o ka ahaolelo lahui.

Elike iho nei me na hoa o ko kakou ahaolelo kuloko, o ko lakou hoea kino maoli ana aku, a ike i na pilikia, ame na hemahema o ka poe hookuonoono ma Waiakea, pela na ma'i ma Kalaupapa, ame na pilikia e ae ma na mokupuni lehulehu, pela iho la i maalahi ai na hooponopono ahaolelo apau i waihoia ae ma ke kau ahaolelo aku la i hala.

Ua ike mau ia ka hua o ke kono ana i na hoa o ka ahaolelo lahui e holo mai no Hawaii nei, iloko o na makahiki e paa ana ke Keikialii Kalanianaole i ke kulana elele lahui no Hawaii nei; no ka mea ma kana mau hooponopono ahaolelo apau e waiho aku ai no ka hooholoia mai no keia Teritore, aia mau kela mau hoa o ka ahaolelo lahui, mu ka aoao kokua, mamuli mai keia o ko lakou ike maka maoli ana no lakou iho, i ke kupono ame ka pololei o na mea i makemakeia e hana mai e ka ahaolelo.

Ua loaa keia ike i ka Elele Lahui Jarrett, pela i na poo o ko kakou aupuni teritore, no keia kumu lehulehu he nui, ua pomaikai maoli kakou i ka hoea kino ana mai nei o keia poe loea kaukanawai, no ka ike maka ana no lakou iho i ko kakou

mau pilikia maanei nei.

—————————————

KE KOI DALA NO KE KULA O SANA LUI.

E hoomaka ana mai keia Poakahi ae, ka la 18 o keia mahina,
a pau ma ka Ia 23, e koiia aku ana na kokua pili dala a na ma-
kaainana o keia kulanakauhale, no ka waihona kukulu i ka ha
lekula hou o ke Kula o Sana Lui, mawaho ae nei o Kaimuki.

I ka waiho ana aku i ka leo uwalo imua o ka lehulehu no ka lakou kokua no keia hana nui, aole ia i hookahuaia malalo o na kumu maikai a kupono ole, aka no ka hoomaopopo ana o na poo o kela kula, ame kekahi mau ahahui ko'iko'i o keia kulanakauhale, he kuleana nui ko ka lehulehu e haawi mai ai i ka Iakou mau kokua ana; no ka mea mailoko aku o keia kula, i hoonaauaoia ai he heluna mahuahua o na kanaka opio o na lahui like ole, e noho nei iloko o ka aina i keia la.

Me kekahi waihona dala, i hoomakauliiia no kekahi man makahiki loihi; pela hoi ke komo ana mai o na haumana kahiko o kela kula e kokua, i hiki ai i ke Kula o Sana Lui, ke kuai i aina ponoi nona iho, mawaho ae nei o Kaimuki; a no ke kukulu ana aku i ka halekula i manaoia, e hiki ke ,omo aku i ka heluna mahuahua o na keiki e pii mau nei i kela ame keia makahiki; pela iho la keia hana noi dala i hoalaia ae ai.

Ma ka aoao o na poo o kela halekula, ua hooia ae lakou, no ka hiki ia lakou ke auamo i iwakalua-kumamalima kaukani dala, o ka waihona kukulu halekula, a o kekahi iwakalua-kumamalima kaukani dala, ua kauka'iia aku i na kokua ana mai ka lehulehu mai, e piha ai ke kanalima kaukani dala, no ka waihona kukulu halekula hou.

I kela ame keia makahiki i kaahope ae nei, ma na manawa e komo ai ke kula, he heluna mahuahua o na keiki, i makemake e komo maloko 6 ke Kula o Sana Lui, i hiki ole ke komo i kela kula, no ka uuku loa o kona mau hale, me ka minamina o na poo o ke kula, no ka hooneleia ana o kela mau keiki, i na pomaikai a lakou i ake aku ai e loaa, maloko o ke Kula o Sana Lui.

I wahi nae e hiki pono ai ke omo mai, a ke hookipa aku i na keiki o na lahui like ole e noho nei ma keia Teritore, na keiki i makemake e komo iloko o kela kula; pela iho la i huliia ai he kahua nui akea; a e kukulu aku hoi i kekahi halekula nui, no ka waihona o kanalima kaukani dala.

Ua noho aie na lahui like ole apau e noho nei ma keia Teritore i ke Kula o Sana Lui, aole wale no, mamuli o ka hookoeia ana o kekahi puu dala mahuahua, mai na hoolilo ae elike me ia e hooliloia nei no na kula aupuni; aka mamuli o ka lilo ana o kela kula, i ipukukui malamalama; kahi i loaa ai na hoonaauao kiekie ia i ko kakou poe kanaka opio, e paa mai nei i na kulana oihana ko'iko'i iloko nei o ka aina, a i lilo i mau alakai no ko lakou mau lahui pakahi iho apuni keia Teritore.

Me na manao ohohia no keia hana ano nui, iloko o na oihana kalepa o keia kulanakauhale, a iloko hoi o na makaainana, i hoomaopopo maoli, i ke ko'iko'i o keia hana noi dala i kau iho maluna o ko lakou mau poohiwi, o ke kalokalo a keia pepa, o ia no ka ukaliia o keia hana a ke Kula o Sana Lui me ka holopono loa.

————————————

Me ke koho baloka o na luna oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ma keia makahiki ae, pela hoi ke koho baloka o na hoa o ka ahaolelo ma ia manawa hookahi, me nei no hoomaka e ke a'o ana i na mana koho baloka, no ke ano e koho ai i ko lakou mau baloka, i ole ai e nui ka lalau o ka lakou koho ana, i ka lakou mau moho i makemake ai; a no ka poe e alualu ana i na kulana oihana iloko o ke kulanakauhale, me keia wa no, hoomaka e ka paani ana i ka politika, i malaelae ai ke alahele no na paio kalaiaina e hooukaia aku ana e na aoao kalaiaina kuloko o kakou.

Mamuli o ka nui maoli o na dala a na kanaka o ke aumokukaua Amerika i hoouna aku ai i ko lakou mau ohana, ma ka manawa i loaa ai ko lakou uku ma keia kulanakauhale, i loaa ai ka ike i koonei poe, aole kela ano kahiko o na koa luina, ka lu i ka lakou mau dala no na lealea ame na hana hoohauoli; a ma keia ano no hoi, i hoike mai ai kela poe kanaka, eia lakou ke nee nei, elike me ka nee ana o ke au o ka manawa, a ua puka mai no paha ka hapanui o lakou mailoko mai o na ohana, i maa i ka hoomakaulii i ke dala.

Aole he kumu hoolaha kupono e ae i ko kakou mau mokupuni like ole, no ko lakou mau hiona nani, e loaa aku ai ka ike i na malihini ame na kamaaina pu, i na mea a lakou i hoomaopopo mua ole ai, elike la me na huakai makaikai kuikawa a ka hui mokuahi holo piliaina i hoolala ai, no ka mokupuni o Kauai ame Maui. Ina pela mau ka hui mokuahi e hoemi ai i ka ukumoku o na ohua, o ka hui mokuahi no ka mea ohi mua i na pomaikai o keia mau huakai makaikai kuikawa, a mahope aku ka poe e ae.

—————————————

E hoomaopopo pono e na kiakaa otomobile ame na ona o na kaa otomobile, i na wahi o na alanui i papaia, ke kukulu ana i na kaa otomobile, pela hoi ka loihi o ka manawa i aeia ai e kukulu i na kaa; pela wale no e pakele ae ai, mai ka nukuia nai e na makai.

Ua oi aku ke kakali malie ana a malaelae ke alanui, alaila hele aku no kekahi aoao, mamua o ka pupuahulu, me ka makaala ole; he alahele ka pupuahulu e hoea koke aku ai i ka luakupapau.