| HAINA NINAU BAIBALA. Mr. Solomon Hanohano: — E olu- olu oe, e hoike ae maloko o ka Nupepa Kuokoa, i ka haina o ka ninau Baibala, a Chas. K. Kealoha a Waikiki, he Euanelio. Haina. No Ke Aloha i Iesu. No ka malama ana i na mea i kau- ohaia ma ka Euanelio, me ka ma- nao e hoolaha aku i ka Euanelio mawaena o na kanaka. Aia ma ka Buke wehewehe ano o ka Euanelio, Mokuna XX p. 29. Mareko mokuna X p. 29. ' Kou oiaio, S. PAKU, Hanamaulu, Kauai. Ua lalau oo i kou heluhelu ole i ka Palapala Hemolele me ka hoo- maopopo. Huli hou ia mai! L. H. ka ninau a ua keiki nei o ka aina lewa i ke kai. Owai keia manu nui hulu melemele, e lele nei i ka po ame ke ao. Haina. Ea. Ka'u wehewehe pokole. Aole keia o ke ea a ke Akua i hana ai a paa maluna o ke kua o honu, o ke ea, keia a ke Akua, i hana ai i loaa ke ola i na mea apau maluna o ka honua. Ina nele ke kanaka i ka hanu ea ola, make, pela no o honu. I ka wa ola o ka honu e ikeia aku ana ka panapana ohope. Ina make, pau ka panapana ana. Ono i ka maka ke nana; eia iho, i na halekuai ka ui o ke kua o honu a i hana maiau ia e ka poe ike i ka hana, ea honu, elike me kahi ea, a kui ea. Ike i ka nani o ea hoohihi ka maka ke ike, ono i ka maka. Me ke aloha nui i ka mea nana ka nane i moe lolii i keia mau anahulu, loihi i hala aku la; a i hoolilo i ma'i poohelu i na olohe huli mea pohihihi Me ka lunahooponopono ame na keiki hoonohohua kepau ko'u aloha. HERI K. K. PILIPO, 870 Factory St, Kalihi-kai, Kau pono mai la kau haina iluna o ka boe apiki, ke auku nei Kaula i ka makani. Hoao hou ia mai! L. H. KA AHAAINA LUAU MA KA PAKA HOOMANAO KUHIO. O ka paina luau i haawiia ma ke Sabati, Mei S, 1925, e ka Ahahui Kaumualii, Aahui Lala Helu 3 o ka Ahahui Kamehameha, ma ka Pa- ka Hoomanao Kuhio, ma Hoai, Ko- loa, Kauai, no ka poe holo makai- kai o ka mokuahi Mauna Kea o ka Hui Mokuahi Holo Pili Aina, o ke- kahi ia o na luau holopono loa ma na mea pili dala, a ma na ano no apau. Ua wehe ae na lani a kala 'e ma kela la, oiai nao i na la mamua aku, aia na ao hakumakuma o ke- kahi ino e hoea mai ana, e holopono ole ai na mea i hoomakaukauia. Na Malihini Hanohano Iwaena o ka poe i hoea ae ma keia paina luau, o ke Kamaliiwahine Kalanianaole (Mrs. Frank J. Woods) Mr. Frank J. Woods, Miss Woods, ka Adimarala Cole ame na aliimoku e ae o ke Aumokukaua Amerika o ke kipa ana mai nei ma na kai o Hawaii ame Senatoa Oddie o Idaho ame na Lunamakaainana Crampton, French, Ayers, Lemiberger, Oliver, Taber, Taylor, ka Mea Hanohano William P. Jarrett, ka Elele i ka Ahaolelo Lahui, ka Mekia Lanigan, ka enekinia o ka Oihana Koa; Bi- gelow, ka Lunanui o na Hana Hou; ka Mekia Henry Beckley, ame ke Kakauolelo o ko Teritore, Raymond C. Brown ame ka Lunahoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana, Norman K. Lyman. Ua apoia aku keia puulu a hooki- paia mai e ka Mea Hanohano C. A. Rice, J. H. Coney, o ka inoa hope nae ke pailaka no ka puulu o ke Kamaliiwahine, ame Mr. A. Mene foglio, ka Lunahoomalu o ka Papa Kalepa o Kauai, ame na Messrs. E. H. W. Broadbent, F. Crawford, K. C. Hopper, David Larsen, H. D. Wishard, J. H. Moragne, A. D. Hills, A. Englehard. O ka hoea kino ana mai o keia mau malihini hanohano, pela nie ka bana, ame ka puulu o ka poe hoo- hauoli me ko lakou mau kahiko panio melemele, ua kokua nui mai ia, i ka hooulumahiehie aua i keia hana. Na Haiolelo Oiai e ai ana ma ka paina luau, i kahea ae ai o Mr. A. Menefoglio, ka mea ma ke poo o ke pakaukau o keia mau malihini i kekahi poe makaikai e haawi mai i haiolelo. O ka poe i haawi ae i na haiolelo, oia ka Mea Hanohano Ayers, Fre- nch, Taber, Taylor, ke Kakauolelo Brown ame ka Elele. Lahui Jarrett Mahalo Kiekie no Kuhio Ua hoike ae ka Mea Hanohano French no kona manao apono no ke kukuluia o kekahi kiahoomanao no ka hoomanao ana i na hana a ke- kahi kanaka kaulana. Wahi ana ua hooia mai o Kuhio nona iho no kona lilo ana i kanaka nui e umeia aku ai na manao mahalo a kona mau hoa kaukanawai maloko o ka Aha- olelo Lahui, a ua kupono maoli keia kiahoomanao elike me ia i koalaia ai e ka Ahahui Kaumualii e ku- kuluia aku. Ua haawi pu mai oia i kona manao mahalo no ka poe na lakou i hoeueu i ka Paka Hoo- manao Kuhio. Wahi a ke Kakanolelo Brown ua kamaaina loa oia i aKuhio iloko o na la hope o kona ola ana, a ua | nana aku oia ia Kuhio he kanaka oiaio loa oia ma kona mau ano apau. Iaia i kamailio ae ai no ka hana hooikaika i ka Paka Hoomanao Ku- hio, wahi hou ana, e haawi no oia i kona leo ame Kana mau hooikaika ana apau e hoea aku ai i ka holo- pono apa o kela hana. Ua hoakaka ae o Senatoa Oddie, no kona kamaaina ia Kuhio maloko o ka Ahaolelo Lahui no na maka- hiki lehulehu. Wahi ana o ka Ku- hio hana i lawelawe ai he kiahoo- manao ia nona. Ua olelo ae ka Lunamokaainana Ayers, ua kamaaina loa oia ia Kuhio, Ua lawe ae o Kuhio i ka Ahaolelo Lahui i ka ike no na mea a na ka- naka o keia Teriore i makemake ai, aole i na makemake wale no o kona lahui ponoi iho, aka i. ko na lahui e ae kekahi. Nui kana mau mea i ike ai mai ia Kuhio aku e pili ana i keia Teritore, iaia nae i hoea kino mai ai Ianei, ike maka iho la oia i ka oiaio elike me ia i waihoia aku ai imua ona. Ua kukulu mai ka Lunamakaaina- na Taylor ia Kuhio ma ke ano he kauwa hoopono no ka lehulehu. Wahi ana ua hooikaika mau o Kuhio e hana i na manawa apau no ka pono o Hawaii nei, me ka paupau- aho ole. O ka Elele Lahui Jarrett ka pa- nina hope o ka papa kuhikuhi hai- olelo, me kona haawi ana mai i ka- na, haiolelo ma. ka olelo makuahine. Ua hoeueu ikaika mai oia i kona lahui ponoi, pela no hoi i ka poe apau i akoakoa mai, oiai ua hoo- makaia, ka hana no kekahi kiahoo- manao kupono loa no Kuhio, he mea pono, e hookoia aku ia ahiki i Ha hopena i makemakeia. Wahi ana na piha oia me ka manao haa- heo no ka mea a kona lahui e hana noi, a he manaolana kona e lilo ana no na hana hooikai la no kela paka i mea e haawiia aku ai na kakoo ana me na manao ohohia e na mea apau. Ua kamailio mai ka Elele Lahui me na olelo mailoko mai o kona puuwai. O ka poe i maopopo wale no i ka olelo Hawaii aole he kana- lua ana ke olelo ae, ua hoopaia aku ko lakou uhane me kona mau manao hoakaka pokole. Mahope iho o ka pau ana o ka ai ana, i hoholaia ai kekahi kapo- lena nui maluna o ke kahua manie- nie o kahi i kapaia ke kahua hoo- luana o ka uha kanaka, maloko o ka paka, kahi i malamaia ai o ka hula e kekahi poe kaikamahine Ha- waii, i waiho aku ia lakou iho, no ka holo ana mai i Kauai nei, no ka -lawelawe ana aku i ka lakou hana no ka holomua o ka luau a Kaumu- alii, ma ke ano o ka lakou kokua ia i ka hana hooikaika i lawelaweia e ka Ahahui Kuloko o ka Ahahui Kamehameha, No keia kokua ma- nawale'a, ua nui ka mahalo o ka Ahahui Kuloko, no ka mea, me na dala nunui wale no e hiki ai ke loaa mai na kokua o keia ano. Ua nui pu no hoi ka mahalo o ka Ahahui Kuloko i ka Ilamuku Oscar P. Cox ka Lunahoomalu o ke Komite no na Hoolala aua o ka Huakai Makaikai maloko o Honolulu amo kona mau kokua makaukau a piha eleu oia o Kapena Louis Self, Mrs. Self ame B. R. Mossman. Ka Makaikai Ana i ka Paka Mahope o ka paina luau, ua lawe hoomakaikai ia na hoa o ka Aha- olelo Lahui apuni ka paka, no ka ike ana i na mea ano nui a ka Ahahui Kaumualii i makemake ai e ku mau aku ko lakou mau ano. Ua kauia na helu maluna o kela mau mea ano nui pakahi me na hoakaka e pili ana ia Iakou pakahi, elike me ia mahope ae nei: 1. Kahuahale o ke Kahuna Nui. 2. Ka Aha o ke Kahuna Nui. 3. Ke kuahu. Maanei e alanaia ai na mohai i ke akua. 4. Ka Imu. He luu keia kahi e kiolaia ai na koena o na mohai, no ke puhiia i ke ahi. 5. Pa Puaa. 6. Papa Alii. He noho pohaku loihi keia kahi o ke alii e kukala ai i na kanawai imua o na kanaka ame na hana lehulehu e ae he nui. T. Pohaku Hoopaa. Ma keia po- haku e hanaia ai ka hoopaa no na hana hookuku, ma- laila no hoi e waihoia ai na hookupu. 8. Kahua Lealea. Ma keia wahi e malamaia ai na lealea o na ano like ole, e laa ka hakoko, ie kukini ame na lealea e ae. Ma keia wahi no hoi e malamaia ai na aha hula i ka po, me ka ho-aia o na ihoiho kukui. 9. Ka Lokoi'a. Ma keia loko e hooholoia ai ka i'a a ke 'lii 10. Wahi Kiai. He ahu pohaku keia i kukuluia, kahi o ke kana kiai, e noho ai no ke kiai ana i ka lokoi'a a ke 'lii. 11. Pohaku Kuula. 12. Kahua-hale o ke Keikialii Ku. hio i hahauia ai. 13. Ka Hale Kahuna-imu. 14. Kahi Kau pa-ipu. 15. Na Lo'i Kalo me ka Auwai. Ma na mea i hoomaopopoia ua biki aku ma kahi o ka $3500.00 i hooliloia no ka hoomaemae ana i ka paka ahiki i ka maikai ana elike me kona kulana i keia wa, e komo- hia iho ai na manao hoomaikai a mahalo iloko o ka lehulehu no na hooikaika ana e kukulu ae i kekahi | kiahoomanao no Kuhio maloko o keia paka. E lawelaweia aku ana na hooika- ika ana i wahi e loaa mai ai ke dala ma keia mua iho, no keia hana nui, pela hoi kekahi huina Iawa po- no e hookaawaleia ae no ka mala- ma ana aku i ka paka, ke pau na hoomaemae ana. Ua haawiia mai ke apono ana no keia hana nui e ke Komite Kokua a Hoolaha o ka Papa Kalepa o Honolulu. Aia pu hoi na manao ohohia iloko o ka poe apau i hoea kino maloko o keia paka, a i ike i kona hiona nani ame kona mau huhiehu, no ka lilo o ka Paka Hoomanao Kuhio, i Kiahoomanao kupono loa, a kila- kila, no ke Keikialii Kuhio, ke alii makaainana, i alohaia e na malihini ame na kamaaina, a o ke alii hoi i molia aku i kona ola iho no Hawaii ame kona lahuikanaka. Me ke aloha nui. NA KEKAHI LALA O KAU- MUALII Lihue, Kauai, Mei 5, 1925. HOLOPONO KA MAHUKA ANA ME KA PAALOLE LUINA. Maluna o ka moku lawekoa Chau- mont, o ke ku ana mai no keia awa, ma kekahi manawa mamua koke aku nei, i hoea mai ai he kaika- mahine Rukini no Honolulu nei, mai Kina mai, me ka holopono loa, me kona ike ole ia e na aliimoku, me na kanaka o ka oihana hoopae limahana, mamuli o kona komo ana i ka paa lole o na luina Amerika. Ua paa nae oia i ka hopuia ma. ka. Poakolu o ka pule aku nei i hala, mahope iho o kona huliia ana no kekahi manawa, mahope o ka holo ana aku o ka moku lawekoa no Kapalakiko. Ma kekahi awa. o Kina, i kau mai ai kela kaikamahine me kona paalole o na koa luina Amerika ilu- na o ka moku lawekoa, ma ke ano holo mahuka, me kona ike ole ia e na aliikoa, koe wale no kekahi poe koa luina, a na lakou e hoolako mau ana iaia me na meaai, ma kela huakai a ka moku lawekoa no Ho- nolulu nei. I ka hoea ana o ka moku no keia awa, i lele mai ai kela kaikamahine nouka nei o kela kulanakauhale, a noho maanei, aka i ka wa nae i haalele iho ai o ka moku lawekoa no Kapalakiko, akahi no a loaa aku ka ike i na aliimoku, no kela kai- kamahine holo mahuka, ia wa i hoo- unaia mai ai ke kelekalapa uwea ole i na luna oihana o ka oihana hoo- pae limahana maanei, e huli aku i kela kaikamahine, pela oia i hoo- koloia ai, a paa i ka hopuia maloko o kekahi hokele maanei nei, a kaa aku malalo o na luna oihana fede- rala, no kona hoihoi hou ia aku i Kina. E WAIHO AKA KA LOIO KALA- NA HEEN I KONA KULANA. No ke koho baloka o na luna oihana o ke Kulanakauhale a Ka- lana o Honolulu nei, e malamaia aku ana ma koia makahiki ae, elike me ka manao o ke kanawai koho ba- loka hou, o ka hooholoia ana e ka ahaolelo aku la i pan. ua hoike okoa ae ka Loio Kalana Heen, aole oia e holo moho hou ana no ke kulana i kohoia ai oia, ma kela koho ba- loka, aka e waiho ana oia i kona kulana, iloko o kekahi manawa o keia makahiki, mamua ae o ka ho- ea ana mai i ka wa koho baloka. Iaia e waiho aku ai i ka hana o ka lehulehu, e wehe ae ana oia i keena loio nona, maloko nei o keia kulanakauhale, a lawelawe aku i ka oihana loio nona ponoi iho. Elike nae me ka hoike ana ae o ka Meia John H. Wilson, no kona holo moho no ke kulana meia ma kela koho baloka, pela no ka Puuku Kulanakauhale D. L. Condling, i hoakaka pu ae ai, e holo moho hou ana no oia, a eia oia ke hoomaka e mai nei, e halii i na pohaku pae- pae, i malaelae ai ke alahele nona, mamua o ka hoea ana mai o ka wa koho baloka. No na luua, oihana e ae o ke kulanakauhale, aole i loheia ko la- kou manao i keia manawa, ma na helehelena nae apau ke nana aku, me he mea la e holo hou ana no lakou, pela me kekahi poe okoa ae, i ake e kau ma ko lakou mau wahi. Ahiki mai i keia manawa, aole he lohelohe hou ia o ka manao o ka Lunakiai Hollinger, no kona wai- ho aku i ka noho lunakiai ana, a aole no hoi i maopopo, ina paha e holo hou ana oia he moho lunakiai, ma keia koho baloko ae, aole paha. WAIHO I KA NOHO LALA ANA NO KE KOMISINA. Mamuli o kona hookohuia ana mai e ke kiaaina, he lala no ke ko- misina no na home hookuonoono o Waiakea, i waiho aku ai o Mr. Ed- gar Henriques, i kona noho ana he lunahoomalu, a he lala no ke komisina o ka papa nana o na hale hulahula ma keia kulanakauhale. E ukali aku ana mahope o kela waiho oihana, i oili pu ae ai kekahi lohe, no ka waiho aku o William H. Soper, kekahi lala o kela komi- sina i kona noho lala ana, mamuli | o kona paa loa i kana mau hana ponoi. O Mrs. Edward Irwin ka ekolu o na lala o kela komisina, a ma na mea i hoomaopopoia, aole oia e waiho ana i kona kulana. Ma ka hoakaka a ka Meia Wil- son, ua lilo i hana nui a paakiki ma ka aoao o ke komisina, ka hooko ana aku i kekahi mahele o ke kanawai i hanaia no na hale hulahula, o ia kahi e papa loa ana i na ona o. kela mau hale, mai ko lakou hoolima- lima ana i kekahi poe kaikamahine, i mau paka-na e hulahula pu ai me na kane e hoea aku ana no kela mau hale, i makemake e hulahula. Ua nui ko ku-e o na ona o na hale hulahula no kela mahele o ke kanawai, o ka pilikia nae, aolo o lakou lawe mai ia mau ku-e ana imua o ka papa o na lunakiai, aka imua o ko komisina lakou e waiho aku ai i na hoohalahala ana, ka mea hiki ole i kela komisina ke hana aku, koo wale no ka hooko ana i ke kanawai. E HOONEEIA ANA MAI NA ALA NUI AKU. No ke ano o ka holo ana o na kaa otomobile, ame kahi e kukuluia ai ma na alanui, i hoike ae ai ka Ma-. kai Nui Trask, no ka hooneeia aku, o na wahi hoolulu kaa apau e pili loa ana ma na alanui, iloko o ekolu mahina mai keia manawa aku, a e huli aku i mau wahi hoolulu kaa hou, ma na wahi kaawale e loaa ana. O ke ku ana o na hale hoolulu kaa e pili kokoke loa ana ma na alanui, wahi hou a ka Makai Nui Trask, ua lilo ia i kumu houlolohi i ka holo ana o na kaa ma na ala- nui, a i ka wa e hooneeia aku ai kela mau hale hoolulu kaa no na wahi okoa aku, e hooi loa ia ae ana ka maalahi o ka holo ana o na kaa. Ke pii mahuahua mau nei ka nui o na Haa otomobile, i kela ame keia la, e hooholoia nei maloko o keia kulanakauhale, a hookahi mea i koe e hanaia ana ma keia mua aku, o ia no ke kakau ana i na hoailona ma na alanui, no ka holo ana i hookahi wale na alahele me ka huli ole, ma kekahi mau alanui ano nui o keia kulanakauhale. I kela manawa, ua kakauia na hoailona ma kekahi mau alanui, e hoakaka ana i ka loihi o ka mana- wa e kukuluia ai na kaa, ma kela mau alanui, a ma na alanui i kau ole ia kela mau hoailona, ua kaawale ia mau alanui no ke kukulu ana i na kaa ke makemakeia. HOOKUUIA MAI KA NOHO PAA- HAO ANA. Mahope o ka noho hana ana i kona hoopa'i maloko o ka hale- paahao no kekahi mau makahiki ne nei i hala, i kakauinoa ao ai ke Kiaaina Farrington, i ke kauoha e hoemi ana i ka hoopa 'i o Joseph C. Andrews, ka akena o na aina aupuni ma Hilo, e hookuuia mai ai oia mailoko mai o ka halepaahao, ma ka Poalua iho nei. Iloko o ka mahina o Maraki o. ka 1923, i ahewaia ai o Mr. Andrews, no ka lawe i na dala i waihoia aku malalo o kona malu, me ke kauia ana mai o kona hoopa 'i, e noho oia maloko o ka halepaahao, mai ka ekolu makahiki mai ka haahaa, a i. ka umi makahiki ke kiekie. Ma ka la 26 o Iune ae nei, e pau ai ka manawa o ka hoopa'i no na makahiki haahaa ekolu, ke hui pu ia me na la i hoemiia mamuli o ke kulana maikai; ma keia hoemiia ana mai nae o kona hoopa'i, i loaa koke ai iaia ka lanakila, e pau ai kona noho, paahao hou ana. HOPUIA NO KA MALAMA I NA NA HANA KU-E KANAWAI. Malalo ae nei o Puuloa, ma ka Poakolu o ka pule aku la i hala, i paa ae ai o John Fernandez i ka hopuia, e na makaikiu, no kona malama i kekahi mau hana hakihaki kanawai. O ka Makai E. Crabbe o Ewa, ka mea nana i waiho mai i na kumu hoohalahala no ke komo ana aku e hopu i ka hale i lawelaweia ai na liana hakihaki kanawai, no kela ku- mu, i hoea aku ai na makaikiu ame na makai o na koa no kela hale. He heluna nui o na koa ame na luina i loaa aku maloko o kela wa- hi, a waihoia aku lakou apau ma- lalo o ka malu o na makai koa. O ke kaikamahine o umi-kuma- malima makahiki a John Fernandez, pela hoi kana keikikane o ewalu makahiki, ua kaa mai laua malalo o ka malu o ka aba o na opio. Ma ka oleloia, e hooipoipo ana ka ka poe i hoea aku no kela hale me ke kaikamahine opio, me ka ae no o Fernandez i kela hana. He nui ke suaipa ame ke dala i loaa aku i na makaikiu maloko o kela hale, a kaa mai malalo o ko lakou malu. | |