Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 18, 30 April 1925 — Page 5

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA; APERILA 30, 1925. ELIMA


nolaila iloko o keia mau i'a ekolu e ike mai oe e ka mea heluhelu i ke kulana o ia mau la, ina a pau ka nee ana o ke akule alaila, loaa ae la kela mele noho mai ke akule i ka hohonu, oiai o ka poe kukaula ka poe nana e kii e loaa ai, he mau kaau a o ka manawa pii ia o ka ia o ia mau keiki mai ka Puukolo ame Kakaako mai, nolaila ua maopopo loa i keia mau kaeaea ke ano e kii ai. (Aole i pau.) MOOLELO KO UMI KEKAKI ALII O KO HAWAII NEI PAEAINA HANAUIA MA KEALAKAHA, HAMAKUA HAWAII MOKUNA XII. Ko Umi Make Ana: Ka Hunaia Ana o Kona Kino e Ko'i. (Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaii- kamakaoakopua.) O ke kii no ia o Ko'i e pepehi a hooili i ka waa. Mai Kekaha aku o Ko'i ma a pae ka waa i ke a-a makai aku o Hakaeo, 'makai aku o Kamakahonu, Kaiakeakua. Aia i ke aumoe; o ka pii aku la no ia o Ko'i a ua moe kiai o ka lua; aka, o Piimaiwaa aia no iaia ke kiai oloko; aia hoi o Ko'i e ko- mo aku ana me keia kanaka pakui. Ua lobe no o Piimaiwaa, na lilo ka- hiko ke kupapau ia Ko'i; a hoomoe- ia aku la keia kanaka, a lilo mai la ke kupapau ia ko'i, a o ka lilo aku la no ia ia Ko 'i ma ke a-a, ahiki i kai o Makaeo, a kau ma ka waa, a mai keia po a kela po, kau ana i na pali hulaana o Waimanu. A komo o Ko'i i ka hale o ke kaikuahine, a ike mai la ke kaikua- hine i ke kaikunane lele mai la me ka uwe nui, a lele aku la ke kai- kunane a papani i ka waha o ke kaikuahine. "Hamau, mai uwe oe." Auhea ke kane a kaua." Aia no imua, e kii ae au", a kii aku la o Ko'i, a ala mai la, a ike mai la i ke kaikoeke, akahi no a halawai, a lele mai la e uwe; a pa- pani aku la i ka waha, o ala mai auanei na keiki a kaua, o ka puka aku la no ia a halawai me ke kai- kuahine, i aku la o Ko'i: " Auhea olua, ua hele mai nei au e halawai pu me olua, ua lawe mai nei au i ka haku o kaua e nalo ia kakou. "Elua olua hookahi au nalowale na iwi o ka haku o kakou, o ka lua - huna oia nei, ilaila e huna ai." O ka lawe no ia o Ko'i ame ke kaikoeke i ka luahuna a ua kaikoeke nei, no ka mea, oia ke keiki o ka pali hulaana; a o ke kaula, a o ka aulima, aunaki, ame ka pulupulu, ame na makaukau apau, a o ko laua lawe no ia i ke kino kupa pau o Umi-a-Liloa, ahiki i ka laua wahi i huna ai i ka pali lele koae. He nui na mea i oleloia, aka, aole he hoike maopopo. Ua oleloia ua make pu ke kaikoeke o Ko 'i, a ua hookuuia i ka pali a make loa, eia ke kumu, o haiia e ke kaikoeke. I ka hoi ana mai, o Ko'i wale no ka i hoi mai, a olelo aku la ke kaikuahine ia Ko'i: "Ua hana lo koino aku nei paha oe i ka makue o na keiki a kaua." " Hamau o na iwi o ko kaua ha-ku ka kaua mea huna a nalo, a e noho oe e ai i ka waiwai o ka aina." Ua oleloia, ua lawe no o Ko'i i na iwi o Umi-a-Liloa i Maui. Ua ole loia ua huliia na iwi o Umi-a-Liloa aole loaa iki. Ua hoouka no o Ko'i i ka waiwai o na pali hulaana ia po no, me ka ike ole ia mai o kauhale, a hoi no i Maui ia po Ua hiki mai la kakou i ka hopena o ka moolelo o Umi-a-Liloa, ke ali o ka aina kuaaina o Kealakaha, Hamakua. Ina aole he mau kuia o ka mea-kakau moolelo e hoopukaia aku ana ka moolelo o ke kanaka koa loa o ka Moku o Kohala; nana i ulupa na kanaka koa kae 'ae 'a ahiki Kauai. (Ka Hopena.) NA UKUHANA NUNUI O NA LUNA AUPUNI KALANA. Ma ka B. H. 180 a S. P. Correa i hookomo ae" ai i ka hale ua hoomahuahua hou ia ae na ukuhana o na luna aupuni kohoia e ka lehu lehu o ke kalana o Honolulu a pela me ko lakou mau hope, ua aponoia ia bila e ke komite kalana elike me kana hoike o ka hoihoi ana ae mahope iho o ka hoololiloli ia ani e ke komite. Ua aponoia ka hoike a ke komite e ka hale a ua holo ma ka heluhelu elua ana, a ina no ka holo o ia bila eia aku ia wahi e miliapaia mai ai o ke senate. O na uku makahiki i kauia no na luna aupuni kohoia o Honolulu a ka makahaki, elike me ke kulana o ka bila iloko o ka hale, o ia keia malalo nei: No ka Meia, $7200 no ka maka biki, be $600 ia no ka mahina no ka boa hookahi o ka papa he &$1800 no ka makahiki, $150 o ka mahina; no ka makai nui $6000 no ka makahiki; no ka hope makai o Honolulu $4800 o ka makahiki; no. ke kakauolelo kalana, $6000 no ka makahiki; no ka hope mua $4800 no ka makahiki; no ka lunahooia, $6000 no ka makahiki; no ka hope lunahooia, $4800 no ka makahiki; loio kulanakauhale ame kalana $7200 no ka makahiki; no ka puu kalana, be $6000 no ka makahiki, a no kona hope ekahi $4800.	HE HOOPA'I MAKE, A I OLE KE PAU PAHA KE OLA MALO. KO O KA HALEPAAHAO. He Pilipino nona ka inoa o Fe- liciano Puentes ka i hopuia ma ke- kahi manawa aku nei i hala no ka hoopoino ana i kekahi kaikamahine uuku malalo o ka 12 makahiki, a ma ka ninaninau ana a ka aha kiure kiekie teritore ua hoopiiia ae oia imua o ka aha kaapuni a ka Luna- kanawai Frank Andrade. Ma ka noonoo ana a ka papa kiure, ua loaa ka ike ia kino no ka pili o ka hewa i ka mea i hoopiiia a ua hoihoi ae he olelo hooholo e ahewa ana i ka mea i hoopiiia. No elua mau hora ka noonoo ana a ka papa kiure no kana olelo hoo- holo a iloko o ia mau hora ua lehu- lehu na manawa o ka baloka ana ahiki i ka lokahi ana o na hoa ki- ure e ahewa ana i ka mea i hoo- piiia. Ma ka hora 2 p. m. O ka Poa- kahi iho nei i kauia mai ai ka hoopa 'i maluna o ka mea i hoopiiia. I O ka hoopa 'i no keia ano hihia he paahao a pau ke ola a i ole he make; o ka hoopa 'i a ka aha o ke kau ana mai e noho oia ma- loko o ka halepaahao a pau kona ola me ka hana i ka hana oolea. O na hoa o ka papa kiure; Ro- bert Dutra, Frank M. Correa, Hen- ry B. Walker, Ryan Y, Dung, Otto Schwerdtfoger, William Gartrell, John G. Walker, Eddie Ledward, Christian Evensen, Fred William Gehring ame Henry Reuter. LEHULEHU KA POE I UKUIA AKU E KA PAPA ULIA. Ma ka halawai a ka papa Ulia o ka noho ana ma ka auwina la o ka 1 Poaha aku la o ka pule i hala, na I lehulehu ka poe i ukuia aku e ia papa, oia ka poe i loaa ai i na ulia koikoi loa ame ka poe hapa mai o na poino ma na wahi a lakou o ka hana ana. No ka mea e pili ana i ke koi a James Mizuno i make ai e koi ana ia C. C. Bailey, ka mea la- we aelike hana, ua lawe ka papa ia hihia malalo o ke a'o ana a e waiho mai ana i hoike no ka mea noonoo a i huliia no ia hihia ma keia halawai ae. O Mizuno ke Kepani i hoolima- limaia ai e Bailey e oki i kekahi kumulaau a i make ai mamuli o ka hina ana o ke kumulaau oiai oia e hana ana no ka mea iaia ka ae- like, oia o C. C. Bailey. O ka hihia o Augusta Fernandez e koi ana i ka Hawaiian Dredging Company ua hoopanee hou ia aku ka hoolohe ana a kekahi manawa okoa mamuli o ka hoea ole ana ae o ke- kahi hoike ano nui i makemake ia no ia hihia, O ka poe i loaa aku na koi no ko lakou mau poino ahiki ole ke hana oiai e hana ana ma kahi o ka hana, oia o H. Alicente ame Kichitaro Kajikawa. O ke noi a John Lee no ka haawiia aku iaia o kekahi huina puu nui no kona luku ua hooleia e ka papa. NUI NA MAKE ILOKO O KA MA- HINA O MARAKI O ka mahina kiekie loa o ka heluna o ka poe make iloko o na ma-kahiki elima o ia ka mahina o Maraki i hala aku la, elike me ia i ikeia maloko o ka hoike a ka hope luna kakaukope nui o na hanau, mare ame make, David Y. Akana o ka Papa Ola, o ka hoolaha ana ae ma ke akea ma ka Poalua o ka pule aku Ia i hala. O ka heluna nui o na make maloko o keia kula-nakauhale wale no no ia mahina 179 a no ka mahina o Maraki o ka 1924 he 161, he 18 ka oi ae i ko ka 1924. No na hanau ua pii hou ae, he 400, a he 375 i Maraki o ka 1924. No na paamare he 132, a be 161 i ka makahiki i hala. No na make i ka mahina i hala he 108 mau kane a he 71 mau wa-hine; ma na lahui he 53 no na Ha-waii ke huiia me na hapa-Hawaii me na Hawaii oiaio koko huikau ole; na Kepani be 47; na Pilipino he 20, na Amerika, be 18, na Pake he 14; Pukiki, he 13; Korea 5, Poko Riko 4; Kelemania 3; Paniolo, 1; na lahui e ae i maopopo ole, 1. Na Loaa o ia Keena No ka mahina, 6 Maraki he $1119 i loaa aku no na palapala hoike hanau, no na make ame na palapala hoike mare ame na palapala ae e hu 'e hou ia a lawe aku i kahi e e kanu ai. Mailoko ae o na make o ka ma-hina i hala be 64 mau keiki malalo o elima makahiki, a he 47 he mau bebe malalo o 12 mahina. E HOOPII HOU IA AE KA AU- HAU WAI KE HOOPUKAIA KA BONA. Ma ka hoakaka a ka puuku ku- lanakauhale a Kalana Conkling o ka hoike ana ae ma kekahi la o ka pule aka la i hala o ka auhau wai a ko Honolulu nei poe e hauoli nei keia la no ka emi, a o Honolulu nei kahi maloko o na mokuaina o Amerika i ikeia ka emi loa o ka auhau wai a koe o Los Angeles, he elima keneka no ke 1000 galani wai, e pono e hoopii hou ia ae a ke 50 a i ole ke 60 pakeneka i hiki ai e loaa ke dala e uku ai i ka ukupanee ame ka waihona hookaa aie no na waiwai i hoopaaia ina e kau mai ana ka ahaolelo maluna o ke aupuni kulanakauhale a kalana	i ka $2,000,000 bona e hoopukaia ana no ka oihana wai. "Ina no ke aponoia o ka hoopuka ana o ka bona e hiki aku ana ka huina nui o ka aie o ka oihana wai o ke kulanakauhale a kalana i ka aneane $4,000,000," wahi a ka Puuku Conkling, "ma ka manawa o ka hoololiia ana ae o ka oihana wai mai ke teritore a i ke aupuni kulanakauhale he $1,400,000 ka aie o ka oihana wai ia manawa. "I na makahiki e noho meia ana o John C. Lane ua hoemiia mai ka auhau wai o ke kulanakauhale. Ma ka manawa e paaia ana ka oihana wai malalo o ke Teritore," wahi hou a ka puuku, "o kekahi puka Hu hoonuililo ia o ke Teritore, a i ka manawa e hoolalaia ana e hoihoi mai i ka oihana wai malalo o ke aupuni, owau ka puuku teritore ia manawa, ka mua loa i a'o mua aku, he oihana hoonuililo ia, aka, ua makemake no nae ke aupuni kulanakauhale a ua hoihoiia mai malalo ona ahiki i keia la. I ka wa e paaia ana ka oihana wai malalo o ke Teritore he lehulehu na pilikia i ikeia, ua lilo kela luawai hookio ma Nuuanu i mea noonoo nui na ka oihana kalepa ame na ka ahahui e ae, a no kekahi mau makahiki ka ike mau ia ana o ia moolelo maloko o na nupepa. I keia manawa ua nui ka walaauia o ka papa o na lunakiai no ke ano o ka hookeleia ana o ka oihana wai. Ua hoahewaia ka papa ame ka oihana wai no ka hookomoia ana o na paipuwai liilii, ka hookui ana i na laina paipuwai o na ano liilii like ole ame kekahi mau mea e ae mamuli o na hemahema i hanaia o ka wa i hala. "Ke hoohalahala mai nei kekahi poe no ka lawa ole o ka wai i loaa aku ia lakou. Aole o ka lehulehu ana aku o na bale maluna o na wahi kiekie he kumu ia e loaa ole ai ka wai i na wahi haahaa, a i ole na hale hou e kukuluia mai nei," wahi a ka puuku. UA MAKAUKAU KA AELIKE O KE ALANUI PALI. I kulike me ka ka Enekinia Kulanakauhale a Kalana Louis S. Cain o ka hoike ana ae ma ka Poakahi nei o na kii no ke alanui ame ka aelike no ka hana ana i ka pauku aku i koe o ke alanui pali ua pau i ka hoomakaukauia o ka hana wale aku no koe, a waihoia ae mamua o ka papa o na lunakiai kulanakauhale no kana noonoo a apono ana ae, a mahope aku e kaheaia ai na koho no ka hana ana ia wahi aku i koe o ke alanui. . Ona lilo i kohoia no ka hana ana aku i ka pauku i koe, elike me ia i hoakakaia maloko o ka aelike he $57,000. . O kahi aku i koe o ke alanui e hanaia aka ana he 2400 kapuai ka loa, o ia ka pauku mai ka Luawai hookio Helu 3 aku a Loea i ka Luwai hookio Helu 4, e hoopololei ana i kekahi wahi kekee a kapakahi loa o ke alanui ma keia kowa. E hoomaka aku ana ka hana ana ma kela wahi mai ke poo aku o kahi i pau i ka hanaia. No ka hoomaka ana aku e hanaia me he mea la, aole e hoomaka keke ia ana ma-mua o na la wela, o ke kau, elike me ka ka Enekinia Cain o ka hoike ana ne. O keia pauku o ke alanui e hanaia aku ana o ka lua ia o na pauku no ka hana hou ana i ke alanui e holo ana ahiki, i ka pali. HOIKE HUI O KA KULA SABA- TI APANA O KA EKALESIA MAKUA O KAWAIAHAO. He la laukanaka loa ke Sabati iho la no ka halepule o Kamoiliili ma ka manawa o ka malamaia ana o ka hoike hui o na Kula Sabati apana o Kaimuki, Palolo, Maluhia, Manoa ame ko Kamoiliili, me ke komo pu ae o na lala o ke kula Sabati Lei Rose, Kunawai ame Kapalama. Malaila pu ae. ka Rev. William Kamau me kana aliiwahine, ma ke ano o kana aliiwahine ke-kahi haumana Kula Sabati mai ka apana mai o Palolo. Maikai na hana o ka la, paanaau no na haawina ft kela ame keia papa a ua hoopaia no ka uhane me na himeni nani i meleia mai, a o na loaa lulu mai na papa like ole mai a mai na lulu huikau mai i ohiia he $46.65 no ka pomaikai ia o ke Kula Sabati o ka apana o Kaimuki, ke Kula Sabati nona ia manawa hoike, a ma ke Sabati mua o Mei e hiki mai ana o ka Apana o Palolo ka mea nona ia manawa. O keia hoike hui o na Kula Sabati, ua hookumu mua ia ma ka apana o Kamoiliili a ua pau kona manawa hoike ma kekahi mau Sabati i hala aku nei iloko o Maraki, a o ka hoomaka ana keia o ka hoike kailike o na apana i hoikeia ae la. O ka manao nui ma keia hana hoike no ke kokua ana aku no ia o kekahi apana i kekahi apana i mea e hiki ai e loaa kekahi waihona no ka hoopau ana ae i kekahi mau hemahema e laa na buke himeni, na huke kauoha hou a Baibala paha, a i ole e loaa ai kekahi waihona no ka hoala ana ae i hale halawai, ke hiki no na apana i nele i na hale halawai. He eiwa ka nui o na papa i hoike ma ia la. O ka hoike Kula Sabati i hala iho la no ka apana o Kaimuki ia manawa, elike me ka aelike ana a na alakai, a malalo o ke alakai ana aka luna Alfred Maialoha o ia	apana ka hookele ana i na hana o ka papa kuhikuhi hana o ka la. Ma ke Sabati mua o Mei e hiki nai ana, ke loaa ole kekahi mau kuia, malalo o ke alakai ana a ke Kula Sabati o Palolo na hana hoike a e hele mai ana ia Kula Sabati me ka makaukau i kana papa bana ao ia hoike, he hoike e manaolanaia aku nei e komo pu mai ana no kekahi man apana e ae ma k» aulima pu ana ma na hana hoike o ia la. Ma ka hoike o ko Sabati i hala, ho la, he ehiku mau kiai o na apana, na lunakahiko o Kawaiahao, i komo pu ae me ka lakou mau papa Kula Sabati, James Hakuole ko Ka palama, D, P. Kahaulelio ko Kunawai, D. Kaeo ko Maluhia, Mrs. Cathcart, ke kumukula poo o ke kula Enelani o Manoa, ko Manoa, Mr. Mahoe ko Palolo, Mr. Maialoha ko Kaimuki ame J. K. Nakila ko Kamoiliili. Hoomakaia ka hoike ana ma ka hora 2:40 p. m., me kekahi himeni mai ke anaina nui mai o aneane elua haneri, ame ka pule mai ka Rev. Wm. Kamau mai, a hookuuia ma ka hora 5:10 p. m., mahope o ka pau ana o na manao paipai mai ka Makua Kamau Jas. H. Hakuole, D. P. Kahaulelio, Mr. Carthcart, Mr Paiaina, ame ke kiai mai o ka apa-na o Kamoiliili, a o ka hope loa i ke kiai o ka apana, o Kaimuki, Alfred Maialoha, a iloko o na manao paipai a pau, eia na mea ano nui i loaa i kou mea kakau: B hoomau i na manao lokahi; e aloha i ka hana a e aloha i ke Akua a i ka Haku ka Mea Nana ka hana, e kikoo imua a e hoopoina i na nea i hala mahope, a o ka hope, e hooikaika e hookomo mai i na keiki iloko o na hana Kula Sabati a pela hoi i ka poe i komo mua ole mai, ame ka pule mai ka Rev. Wm. Kamau mai. HE OLELO HOOHOLO NO KEKA- HI PAKA MA ALEWA. No ka pono o na makaainana o ke kiekiena o Alewa i makemake ae ai ka Lunamakaainana R. N Mossman i ke kiaaina e hookaawale ae i kekahi mau apana pa-hale eha i paka no ka lehulehu ma ia kiekiena. Malalo o ka olelo hooholo H. C. R. 67 ana o ka hookomo ana ae i ka hale ma ka Poakahi nei a i waihoia ae e ka Hope Lunahoomalu Brown i ke komite o na aina aupuni, ua hoakakala he apana kela o ulu nui mai la ka noho ana a na kanaka a nolaila he mea pono e weheia kekahi kahua i wahi hoo* maha no na kanaka maloko o ia apana no ka hoohauoli ana ia lakou. O ka hapa o ke kulanakauhale o Honolulu i ikeia ke Kiekiena o Alewa aohe paka o ka lehulehu malaila. E noi ana maloko o ia olelo hooholo i ke kiaaina ame ke komisina o na aina aupuni e hookaawaleia na apana pa-hale 102 103, 104 ame 105 ma Alewa i paka no ka lehulehu a i kahua paani a hoomaha hoi, mawaho ae o ka apana 101 i hookaawale mua ia ai no ia hana, a no ka malama mau ana i ka maemae o ia paka e kaa ae malalo o ka hoomalu ame ka malama a na luna aupuni o ke kulanakauhale a kalana o Honolulu ma ke ano o kekahi hapa ia o ka hana e pili ana i ka malama ana i na paka ame na kahua paani malalo o ke aupuni kulanakauhale a kalana. AHAI O LIHUE I KA LANAKILA. Ma ka hookuku himeni i malamaia ma ka Lihue Parish House, ma ke Sabati, Aperila 19, 1925, i hala aku nei, i ahai ae ai ka papa himeni o Lihue, e alakaiia ana e Henry W. Waiau o Kona kai opua i ka lai, i ka lanakila, a lilo aku la ke kiaha. I na hora hu 'ihu 'i no o ke kakahiaka, ua ikeia aku la ka oili mai o na papa himeni mai kela ame keia pe 'a mai o ka aina, a i ke kokoke ana mai i ka manawa hoike o na Kula Sabati, ua hiki ke ikeia aku ke kau aha o na mea apau i ko lakou manaolana, no ka ahai o ka papa himeni o Hanalei, ka papa himeni i kaulana i ka u'i, i ka lanakila. Eia nae ka mea i ikeia, i ka manawa i ku mai ai na papa himeni no ka hoike Kula Sabati, ua ikeia aku la ka oili ana mai o ka papa himeni o Lihue me na hihiona o ka nani ame ka u'i o ka lakou himeni ana, a ua nui ka pa'ipa'iia. Mai kela manawa mai, i hoomaka mai ai ka manaolana no ka lanakila o ko Hanalei papa himeni e emi a he mea oiaio, i ke ku i 'o ana i ke kahua hahana o ka paio, ua oili mai. la ka papa himeni o Lihue me ka hae o ka lanakila a lilo ana ke kiaha ia lakou. Ua like ka olelo hooholo a na lunakanawai, a na hoike koke ia mai no ka lakou olelo hooholo me I ka hakalia ole; a no ka nui u'i maoli no o ka himeni ana a keia papa, ua aneane e hiolo kela hale nui, no ka nui o ka pa'ipa'i. Ua alakaiia kela papa himeni me he hui hookani pila la a Henry W. Waiau. E pii ana i kahi o ka pii, e iho ana i kahi o ka iho, e ku ana hoi i kahi o ke ku, a he nui wale aku na mea u'i i koe. Elike me ka olelo hooholo i hoo-holoia e ka Aha Mokupuni i noho iho la ma ka Poalima ame ka Poa-


	LAWAI'A MAHIAI AME KALE- PA HOOKAHI NO LA KINO. Kakauia e J. K. Mokumaia.) I ka nee ana o ka anaeholo ma- waho o kuaau i na ku i Waikiki alaila, e loaa ana no hoi i na kaeaea i hoike mua ia aku ai i na helu i hala, a ina e holo loa no alaila, o Maunalua kahi e ku ai alaila, loaa mai la ia keiki kaulana oia kaha oia o Pila Muumuu, ka lima-kui o Maukelana. I ka pa ana ilaila he mau la e ku ai alaila nee hou ma kahi no ana i hele mai ai, a ina e ku hou i Kaihupalaai, Puuloa, alaila e komo ana i na Ewa alaila, loaa hou he inoa a kapa ia he anae pali, no na kumu, ua loli ke kulana o ka i'a ia mana. E haohao mai ana paha oe e ka inea heluhelu; eia na ano o ka anae holo, he aiai maikai kona unahi a o kona kino aole no he puipui ke nana iho oe ua piha kona paa ana i ka upena a loaa aku ia oe apau kona kapalili ana alaila puka mai la ka hou o ka i'a a ku a keokeo elike la me ka lio i ka lele io a ianei ahiki i ke kahe ana mai o ka hou, ua hele ia la a keokeo; ua like loa ke ano me ua anaeholo nei oiai, o ka mea kakau nei ua ikemaka, ua bana no hoi ma ka holo ana e ike ana oe i ka nui o ka huahua kohu kopa holoi la no ka mea, ua biki no ia oe ke ike iho i ke ano o ka i'a be holo wale no kana hana, ua kohu lio heihei maoli kona ano, pela no kei a mea he anaeholo, a i ka hoihoi ana ae hoi i ke kulana o ka anae pali, ua maa ka meakakau nei i i ka inoa o ia i'a ame kahi e loaa ai, ua kaulana o Ewa ia mau la, i keia mau la e nee nei aole be hoomaopopoia o ia mea he i'a ame kahi e loaa mai ai o ke ano o ka anae pali, puipui kona kino ke nana iho oe kohu i'a loko, uliuli maikai kona unahi, aia ma ka mahamaha he ula ke nana iho oe, i na aoao a i elua ma ka nuku be ula no ka mea no ka ai mau i ka limu; ua like no hoi ia me ke kaikamahine i milikaa ia e na kupuna, ke nana aku oe pui pui maikai, mohaha ka maka, ula ka papalina, maikai ke kikala ne punepu, e pilikia ai kou noonoo pela no keia i'a he anae pali. O kona hi 'u he mohala maikai oia no ke kikala, nolaila i ka nana iho i kona ano me be la be i'a loko nolaila, e kuu makamaka, heluhelu o ka poe i maa i keia ano i'a ame kahi i lawe ia mai ai aole e nalo wale i ka maka ke nana iho no ka mea, ua kaulana ia mau kaha ia mau la, aka i keia mau la e nee nei ua loli loa ae. Aia na hale nunui ke ku mai nei a he kulanakauhale nui no hoi no laila, o kahi e malamaia ai na mea ino aia no ia i waenakonu o ua kaha nei nolaila ua pau ka pono ke nana aku, aole ia wahi wale no aka aia no i kahi o ka mea ka kau nei e noho nei ia ano haawina i kela mau la i hala aku. Ua kau lana o Keehi kai pili ia ia Moana lua; no keia wahi kahi ono o ka pua amaama e haohao mai ana paha kuu mea heluhelu i keia inoa, ae e pono no e wehewehe pono ia. O keia pua amaama ame ke kohaha amaama liilii, ua like no ia me ka anaeholo ame ka anaepali, aka, ma luna o keia kai o Keehi ua loli ae ia, o ke kumu e loli ai ma ka nana aku i ka pa ana o ka anaeholo ilalo o Kaihupalaai, e komo ana, kekahi hapa i na Ewa a o kokahi hapa ma Kumumauu, nolaila i ka pa hou ana ia He-u e loli ana ke alahele komo ma ke awa o Kalihi nolaila, ua loaa iho la kahi e noho ai a hanau a bo iluna o Keehi Komo mai la iloko o Moanalua kekahi. I ka noho ana ma na aekai o keia mau kaha ke nana aku oe he nui maoli, ke kii aku oe ua ku kau lai o na home o keia mau kaha, o ka aekai o Keehi aole mea nana e kii ahiki i ke kohaha ana, ua aneane paha elike me elima iniha kona ani. O ko'u ike ia mau la ia kanaka kaulana oia ka mea i mahaloia Mahelona makua, kona wahi noho aia no ma Puuhale, o ka lokoi'a Kaihikapu a o ke kai o Keehi ua pili aku ia malalo oia loko nan no hoi e malama oiai no ke alii ia mau kai, ke Aliiwahine Pauahi, no laila, i na no ka loko ka i'a ua hai mua ae nei au elima iniha fa emi mai, he momona ka i'a, ono ke ai aku. mikomiko maikai, ua kaulana ia loko ia mau la, elua waa ka piha	ke lawe ia mai. E haohao mai ana paha ka mea heluhelu i ka laweia o ka pua amaama, e hai aku au i ka mea pololei, o ka amaama nu- nui ke loaa aku ia oe ua, like ka nui me ka u-ha o ka pepe ekolu makahiki, no ka mea he kapu loa ka pepehi ana, o ia iho la no ka makua o ka i'a, ua kapu no hoi ke kuu ana i ka upena iloko o ka loko, na e makemake i ka i'a aia a ke kai pii i ka maka ame ka nono e kii ai. I ko'u nana ana ia mau wahi, ua piha i ka i'a oia no ka pua amaama, ina oe e hookau i pohaku umi paona kona kaumaha e ana ana ia maluna o ka i'a a ma- laila oe e lawe ae ahiki i kou ike ana ua lawa kou makemake a ua ike no hoi ka meakakau nei, ua hana ma ke ano kalepa, o ia hoi kuai aku, a ua hoi no hoi a noho ma ua loko nei. * kala mai, ua hala loa ka peni mawaho o ka laina pololei, aka, o ka mea ia e maikai ai. I ka loaa ana o keia pua amaama maluna o ke kai o Keehi, puipui maikai ke nana iho, he wahi ula liilii ma kona mahamaha, aiai mai- kai kona unahi he i'a kaulana ia ia mau la, mai kela wahi mai, pela me ka awaaua he ono, ke loaa pono iho kekahi kumui'a e piha ana na waa, he akahikahi ka loaa o ka amaama nunui ma ua kau ka weli i keia mau paipu e lawe nei i na meaino elike me ka nee ana o ka manawa pela ka loli ana o ia mau mea, nolaila, e hoihoi ae kaua ma- luna o ka anaeholo. I ka hoi hou ana ahiki i kahi i ku mua ai oia o Kahana, alaila, nee ae la ma na huli Koolau, a i na aole e pa i kekahi mau lawai 'a o ia mau kaha, alaila e ku ana i Kailua, a e kokoke ana i Oneawa, alaila, i ke ku ana ilaila e hala ana he mau la a i ka nalowale ana e ikeia ana ia mau la ka pua amaama liilii ma na aekai, a i ka nee ana mai o kohala e ikeia, ana ia mau i'a i ka makeke, he manawa wale no ia ma ia mau kaha, a o ka anae pali, e mau ana kona nee ana ma kahi i olelo mua ia ao nei. Ma ka nana ana aku i ke ano o ke ku ana o ka i'a e ku mua ana ma Kahana, nolaila ke nana aku be mea pololei maoli no a ua kuluma no hoi ia mau la ahiki mai no i keia wa o ke akule o ia paha, kekahi o na i'a i like aku me ka anaeholo aka, aole he inoa hou ae i kapaia aku no ke akule, hookahi wale no paha ma ke ano hooipoipo a i kapa ia aku he mele noho mai ke akule i ka hohonu, he i'a kaihele no keia, ina e pa i Kahana a hala o Hauula e ku ana i Laie, a i pa ia wahi alaila e ku ana i Waimea a i ka noho ole ana i Waialua, alaila e ku ana i Waianae a o ia ka mea i olelo ia ai o Keonipili ia mau la, ku ka pilau i ka aeone i' Ka hoopuniia ana apuni, alaila ma na pahu e lawe mai ai ma ke kaaahi, aka, mamua aku maluna no o ka waapa huelo poki e lawe mai ai, i kekahi mana- wa e pau ana i na pule elua a ina e hala alaila e ku ana i Kualakai, a ola no hoi ia kaha oia o Aaalona a ina e hala e komo ana iloko o ka pa akule o Puuloa. Ua kaulana keia pa ia mau la, ina e komo ke akule aole loa e hemo hou iwaho a e a'e hoi maluna o ia pa e uhi ia mai ana e ke kai nolaila, e lawe mau ia mai ana ka i'a mai ia pa mai, a e hala ai he mau pule a i ka nee hou ana mai e ku ana i Kalihi o ia hoi o Kahakaaulana a ina e pa ana alaila o Waikiki kahi e ku ai, a i na e hala ka ike o ia mau kae 'ae 'a alaila, e loaa mai ana i kela keiki limakui o Maukelana, o kahi hope loa ia e ku ai oia o Maunalua aia iloko o keia mau i'a i hoike ia ne la ke nana aku ua hoopomaikai ia na wahi apau e pili ana ina aekai no ka mea ua ike pono ko'u maka a ua lawe- lawe ma ke ano kuai aku i ka mea kuai mai, o ka hahalalu hoi ua ano like no me ke akule kona ano aka ina e hu mua i Kahana alaila e mahae apa elua alahele, hoi kekahi ma na Koolau a o kekahi hapa hoi mai la ma Waianae ma nolaila, i ka manawa e loaa like ai e huikau ana e komo mai ana ke Kailua, paki ka i'a ia mau la ma ka makeke ke kuai; aloha no ke nana aku na ka lio e lawe mai, o ka mea apiki, maikai ke ola kino o na keiki, i keia au hoi aia ai kaa holo loa he imo ana na ka maka i Waianae ala ae noho ana i ka makeke me ka maikai no o ka i'a

ono i hala aku la, ua lilo na Henry W. Waiau, ke alakai o ka papa hi-meni o Lihue, e lawe ana i ka papa himeni o Kauai no Honolulu, ma ka wa e noho mai ai o ka Aha Paeaina ma ka luakini o Kawaiahao, no ka hookuku ana me kona pokii hoahanau Harry K. Naope, ke alakai o Haili, a e halawai i'o ana neia mau keiki o Hookena o na Kona.

Ma ka noho ana iho nei o ka Aha Mokupuni o Kauai ma Lihue nei, ua ikeia ma na hoike a kela ame keia kihapai i ka maikai no o ko lakou hoonee hana ana. Ua poniia o D. K. Kapahee i kahunapule, ua hooliloia o Henry W. Waiau i keiki na ka Aha, a ua haawiia i laikini haiolelo nona.

No ka poni ana ia Mr. Furuta i kahunapule Kepani, ua waihoia a hoea mai o Rev. J. P. Erdman o Honolulu.

Ha Waimea ana ka Aha Mokupuni i keia kau ae o Okatoba, a e malama hou ia ana he himeni hookuku no na opio wale no nae i keia manawa, ke ola hoi o na hana a ke Akua iwaena o kakou e na Ha-waii o keia mua aku.

MEA MAKAIKAI,

HOLOPONO OLE NA HOOIKAIKA
ANA.

Iloko o na hooikaika ana a ka Lunahoomalu Lyman, maluna o ka papahele o ka hale o na lunamakaainana, ma ka auwina la o ka Poaha aku nei, e waihoia ka hoike a ke komite hookolokolo, no ka palapala hoopii a Mrs. A. D. Nakea, o ka waihoia ana ae e Mrs. Keliinoi, e noi ana i ka ahaolelo, e haawi aku i na kokua ana i wahi e hoihoi hou ia aku ai kana kaikamahine malalo o kona malu, ma ka papa; ua holopono ole ia, mamuli o ke koho ana a ka hapanui o na hoa o kela hale ma ka aono, e apono ana i ka hoike a ke komite.

Ma kela hoike, e hoakaka ana ia ma ke ano nui, mahope iho o ka huli ame ka ninaninau pono ia ana, o na mea oiaio e pili ana i ke kahua i ku ai o ka palapala hoopii; ua loaa i ke komite ka ike, ua Iawelawe mua ia kela hana iloko o ka aha o na kamalii; nolaila ua ma-nao ke komite, he hana kupono ole na ka ahaolelo, ke komo hokai wale ana aku no iloko o na hana i haawiia i ka aha.

Mahope iho o ka heluheluia ana ae o ka hoike, i waiho ae ai ka Lunahoomalu Lyman i ke noi, no ka hoomoeia o kela hoike ma ka papa no ke kumu aole he mau hoakaka iki maloko o ka hoike, ho ka lawelaweia ana o kekahi umu hana e ke komite,

O ka ae ana aku i ke apono ana i ka hoike a ke komite, wahi a ka Lunahoomalu Lyman, he ae ana aku ia, i na mea e hanaia nei e kekahi poe no na kaikamahine opio, i wahi e kaa aku ai ko Iakou noho hana ana malalo o kekahi mau ohana oiai nae ma na home kahi kupono Ioa o kela mau kaikamahina e noho ai, me ko lakou mau ohana.

No hookahi hora a oi ka noke ana o na hoa o kela hale, i ka hoakaka i ko Iakou mau manao, no kela hoike, o ka hopena nae ma ke koho ana, o ia no ke kaa o ka hapanui, ma ka aoao e apono ana i ka hoike, a haule na hooikaika ana a ka poe ma ka aono e ku-e ana i ka hoike.

KALAPU JAZZ A
Na Keiki Makapo

Hiki ke Hoolako i na Mele no na Ahamele-Hulahula-Hooha-uoli-Luau-Anaina Mare-ame na ano Anaina hoohauoli e ae, me ka uku oluolu.

ADAM KEALAKAI,
Lunanui, Kelepona 89482, wa
hi noho Helu 818 Mokauea
St., a i ole ia JOSEPH KAUAI,
Kelepona 2992.

Waiho mai i na kauoha ke
makemake i keia kalapu ma-
mua ae o ka manawa.
6355—-1 m.

Nupepa Kuokoa

No ka makahiki (one year)....$2.50

O na Dala ame na Hoolaha apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING CO., LTD., wale no, P. O. Box 3110, Honolulu, T. H.

217 Alanui Moi, ma Waikiki o ke Alanui Alakea; ka Nupepa Advertiser.

Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.

SOLOMON HANOHANO. Luna-
hooponopono.

CHARLES & CRANE, Luna Nui.