Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 50, 11 December 1924 — Page 6

Page PDF (1.52 MB)

View this newspaper issue

Learn more about this Article Text

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIANA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA DEKEMABA 11, 1924.


	MAI UHAUHA WALE. He mau la keia o na mea hoowalewale e hihia ai ka noo- noo, i kau a mea o ka nui o na waiwai o kela ame keia ano like ole, e hoikeikeia mai nei e na halekuai, mamuli o ka ike o ka poe kalepa, ke hookokoke mai nei na la kulaia ano nui o ka makahiki. Aia iloko o kela mau waiwai, he mau mea kekahi i kupono i'o, e pono e loaa i na Hawaii, no ka pono o ko lakou noho ana, aia no hoi he mau mea kupono ole, e hoao ai kakou, e hoopa- kele ia kakou iho, mai ka hoolilo ana aku i na dala mahuahua ma ke ano hoomaunauna wale. No keia makahiki holookoa, i hoao ai kekahi poe, e malama i ka lakou mau dala, ma ka hoahu ana maloko o na banako aole no ka lako mai o ko lakou noho ana, aka no ka hoomaa ana ia lakou iho, e lilo i poe hoomakaulii ; e lilo anei kela hoo- makaulii ana, i mea waiwai ole, ke komo aku kakou iloko o ka uhauha wale ana i keia mau la, ma ke kuai ana i na mea e ho- ikeikeia mai nei ma na halekuai? E hoao kakou e uumi i na makemake, e pale aku i na hoo- walewale o na mea hoohihia i ka noonoo, a e kuai ma na mea i ike maoli ia ko lakou kupono, e kokua mai ai i na hemahema ame na pilikia o ka noho ohana ana. Me na huina dala mahuahua a kekahi poe i hoahu ai no ka makahiki, iloko o na manawa ae nei i hala, i hiki ai ia lakou ke kuai i mau aina, a i mau home ponoi no lakou e noho ai; a no ia mea hookahi no e hoolilo aku ai lakou, i ka lakou mau dala o ka hoahu ana, me ka noonoo ole ae no kekahi mau mea okoa; ina pela iho la ka noonoo iloko o na Hawaii apau, e hoea mai ana ka la. e noho kuokoa ai lakou n olakou iho, a pau ka noho ana maloko o na hale hoolimalima, me ka uku ana i na dala nunui, no ka pomaikai o ka poe no lakou na hale hoolima- lima. Aole paha he kamailio ana, ina he poe lako a kuonoono na Hawaii i keia la; aka no ka nele ame ka noho hoopiliwale ma- lalo o na lahui e, pela keia pepa e a'o nei ia kakou, na Hawaii, e hoao e lilo ole kakou i poe uhauha iloko o keia mau la, ma ka malama ana i ke dala, no na mea e pomaikai i'o ai ka noho ana. KE ALAHELE E MAKA'U AI. I ka nana aku, aia ka manao iloko o na Pilipino olohani o Kapaa, Kauai, he hana hiki ole i na luna oihana o ke aupuni, ke kipaku aku ia lakou mai ka aina aku o ke aupuni, me ka hookaawale mua ole ia o kekahi wahi okoa no lakou e hoi aku ai e noho. Ua ike na luna oihana o ke aupuni, i ka hopena e hoea mai ana, ke kipakuia kela poe Pilipino olohani, mailuna aku o ka aina o ke aupuni, o ia no ka hoi ana a noho ma kekahi mau wahi okoa aku; a ua hopohopo no hoi lakou ina no ka hopu aku i kela poe Pilipino no ka aeahaukae, e ili mai ana ke ko'iko'i o ka malama ana aku ia lakou, maluna o ke aupuni, oiai e noho ana maloko o ka halepaahao. O ka noho aku maloko o ka halepaahao, me ka hoolakoia o na ai ana ekolu o ka la, o kekahi ia o na mea a na Pilipino i makemake loa ai; aka nae ke manao nei keia pepa, ina no ka hopu i'o ia o kela poe Pilipino no ka aeahaukae, a hoopaaia maloko o ka halepaahao, me ka hoohanaia ma na hana ikaika, i oi aku i na hana a lakou i lawelawe ai ma na mahiko, e ike iho ana lakou, i ka ehaeha o kela noho paahao ana, a waiho mai i ka lakou leo uwalo, no ka hoi hou e hana me na mahiko. O ka noho wale, a i ole o ka hoohanaia ma na hana mama, me ka lako ma i na meaai i kela ame keia la, o ka iini nui ia iloko o kela poe Pilipino; ina nae no ka hoohanaia ma na hana ikaika, e ike iho ana lakou, ua oi aku ka noho hana ana no na mahiko, me ko lakou ukuia mai, ka hale noho wale, ame kekahi mau pomaikai e ae, a o ka mea oi loa aku, o ia no ko lakou hele lanakila ,ana. Ua ku ka hoonana i kela poe Pilipino, i ka lawe ole ae o na luna oihana o ke aupuni, i na keehina wikani; ina e hoohana maoli ia aku ana ka mana o ke kanawai, e ike auanei lakou, aole e hiki i ko lakou mau alakai, ke hoopakele ae ia lakou mai ke kau ana aku o na haawina; a lakou e mihi ai, no ka ae ana aku, i na a'o hewa a kekahi poe o lakou. HE LEO PAIPAI. He elua wale no helu o ke Kuokoa i koe e puka aku ai o ka pau no ia o keia makahiki, a komo aku kakou, i ka makahiki 1925. Elike me ka maa i na makahiki apau i kaahope ae nei, ke kauleo aku imua o ko ke Kuokoa poe heluhelu, no ke ola o ka nupepa, pela no makou e paipai aku nei ia lakou, e hoo- manao mai i ko lakou aie, i ka nupepa i keia manawa, mamua o ka oili ana mai o ka makahiki hou. Ua pili keia paipai, i ka poe wale no i noho aie no ka lakou nupepa no keia makahiki, ame ka poe aie loihi, i hoo- hemahema i ka uku ana mai i ka lakou Kuokoa, aole i pili i ka poe noho aie ole, ua kaawale lakou, mai na koi apau mai keia keena aku. Ina he poe hou kekahi, i lawe mua ole i ka nupepa, aka e makemake ana nae, e lawe no keia makahiki ae, e loaa no ia lakou na helu i koe o keia mahina e puka aku ai, ma ke ano manuahi, ke hoouna e mai lakou i na kauoha lawe nupepa i keia manawa, me ka uku o ka nupepa no ka makahiki e hoea mai ana, ma kekahi olelo ana ae hoi, no ka makahiki 1925 ka lakou e uku ai, no ka nupepa hoouna wale ia aku na helu o keia mahina, me ka uku ole. Aole he manawa maikai e ae no na kanaka mahiai ame ha- nai holoholona o Hawaii nei, elike me keia mau la e nee aku nei: mamua o ka hoea ana mai o ke aumokukaua o Amerika no Honolulu nei, i ka mahina o Aperila o keia makahiki ae. Me kela aumoku kaua e hoohala ana i kekahi mau la ma keia kulanakauhale, e wehe hamama ia ae ana ka ipuka o na po- maikai, no na kanaka mahiai a hanai holoholona, no ka mea maluna o lakou, e kauka'iia aku ai. ka hoolako ana i na kau- kani koa luina ame na aliikoa, i na meaai he nui. No na Ha- waii e noho mai la ma na aina hoopulapula ma Molokai keia pomaikai, ke hiki ia lakou ke kanu nui i na meakanu iloko o keia mau mahina aku ; a ke hanai hoi i na moa, a mau holo- holona e ae ma ka heluna nui, aole o na holoholona kakaikahi. Me ka mahae mau o na lunakiai Repubalika o ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ma kekahi aoao, a o ka Meia Wilson hoi me na hoa Demoka- rata o ka papa ma kekahi aoo, e loaa ana he mau bila kana- wai lehulehu, na na hoa o keia ahaolelo ae e noho mai ai, e hookomo aku ai, no na alahele e hoohuikau ole ia ai na mana hookele i ke aupuni kulanakauhale ma keia mua aku. Ua hauoli ko Kaimuki poe i ka nani o na alanui i hanaia iho nei, aka nae ma kahi o ka uku ana aku i ka auhau alanui, «a kaumaha maoli ka haawe i kau aku maluna o kekahi poe ona aina. Me ke kanawai nae i hanaia e ku nei i keia mana- wa no na auhau alanui, he mea makehewa wale no ka uwe ana aku i ka waiu i hanini, koe wale no ka hoomanawanui ana e auamo i na ko'iko'i apau i kau mai maluna o lakou.	Nuhou Kuloko Ma ka la umi-kumamaono o keia mahina, e hoomaka aku ai ka mana ana o ka rula hooponopono i ka holo ana o na kaa otomobile, ma na alanui ponoi o ke taona iho nei, o ia ka holo pololei wale no imua, me ka hoohuli ole i ka hema, a i ka akau paha. Mahope o ka noonoo ana i ka olelo hoholo, no umi hora me ka lokahi ole o na kiure, i hookuuia ai kela kiure ma ka hora ekahi o ka po o ka Poalua iho nei, me ka hoopau pu ia o ka hihia koi poho a Miss Adele McQueen, e ku-e ana i ka Home of Linens, Ltd., no ka huina o elima kaukani dala. Ma ka manao kanawai o ka Hope Loio Kalana Godbold i waiho ae ai imua o ka Meia Wilson, ma ka Poakahi iho nei, e hoakaka ana ia, no ka loaa ole o ka mana i ka papa o na lunakiai, e apono ai i kekahi olelo hooholo no ka hookaawale ana i ka huina o $938,985.57, no ka uku ana aku i ka hui laweaelike no na hana ma na alanui o Kaimuki, a kaki aku i na ona aina, na lakou e uku hou mai i kela huina ae la. Oiai e hiamoe ana maluna o kona haa otomobile, ma ke alanui Middle, e kokoke ana i ka Fern Paka, ma ka po o ke Sabati aku nei i hala, i aihueia ae ai ka uwaki pakeke a Eddie Mokualii, he eha nae poe o ka loaa ana «ku maloko o ka Fern Paka, i paa i ka hopuia, no ka noii pono ana aku o na makai no kela aihue i hanaia. Ma ka la 19 o keia mahina e hoea mai ai o Senatoa James K. Jarrett, mai Kapalakiko mai, kalii ana i hoohala, ai no na makahiki elua ae nei i hala, no ka hoomahuahua ana a i kona makaukau ma ka oihana loio. E noho ana oia ma Hawaii nei, a pau ke kau o ka ahaolelo kuloko, alaila hoi hou aku i ke kula a'o loio ma Kapalakiko. « Ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, e noho mai ai ke kiure teritore, maloko o ka hale hookolokolo, no ka noonoo ana i ke- kahi mau hihia e waihoia ae ana imua o kela kiure. Ma ka hookuku kinipopo peku wawae o ka uleleia ana mawaena o ka hui Oxy o Kaleponi, ame ko ke Kula Nui o Hawaii, ma ka Po- aono aku nei i hala, ua kaa ke eo o kela paani ana, i ka hui o ke Kula Nui o Hawaii, ma o na helu la he 18 i ka 3. He ahamele me hulahula ka Adam Kealakai, ke keiki makapo, e haawi ap ana maloko o ka Hale Hui Phoenix, ma ka hora ehiku o ka po o ka Poaono, ka la 20 o keia mahina. He ekolu mau makana e haawiia ana i ka poe e loaa aua na helu laki. He ahaaina la hanau ke haawiia ae ana ma ka home o Mr. George Makalena ma ke alanui Waialae, Kaimuki, ma ka auwina la o ka Poaono, ka la 20 o keia mahina, uo kekahi o kana mau moopuna. No kela hooku'i ana o na kaahi o Hilo, a pakele ai ke ola o na inalihini makaikai mai Los Angeles mai he mau pule lehulehu ae nei i hale, i hoopauia aku ai kekahi mau limahana o ka hui kaaahi mamuli o ka hooholo ana a na lunanui o ka hui. Ma ka hoakaka a ka Puuku Henry C. Hapai iloko o kela mau la aku nei i hala, e hoopii hou ia ae una ke ana auhau no keia makahiki ae e hoea mai ana. MA KA HANA E HOOPAU ANA I KA HAWAIIAN ISLANDS FILM COMPANY, I KAUPALE- NAIA, HE HUI HAWAII. HOOLAHA I KA POE PAA AIE. He kauoha kanawai e hoopau loa ana i ka Hawaiian Islands Film Company, i Kaupalenaia, ka i ha- naia a i waihoia ae ame ka hooko- huia ana ae o D. M. Moncrief ho khu waiwai no ka poe paa aie ame ka poe paa kuleana o ka Hui i ole- oia, ke haawiia aku nei ka hoolaha ma keia i ka poe a pau he mau koi ka lakou i ka hui i oleloia e waiho ae ia mau koi i hooiaioia me ke kupono loa, me na palapala no- ke no na lilo, i ke kahu waiwai i oleloia ma na keena oihana o kona mau loio, Smith & Wild, 209-214 Mc- Candless Building, Honolulu, ma ka a a i ole mamua ae o kanaiwa mau a mai ka puka mua ana o ka hoo- aha o keia hoolaha; ke hoike nei Malaki 10, 1925, a i ole pela e hoole mau ia aku no ia mau koi. SMITH & WILD, 209-211 McCandless Bldg., Na Loio. 6638— Dec. 11, 18, 25, Jan. 1, 8	PEPEHIIA HE KANAKA KOMO HEWA E KA ONA HALE. Ma ke Sabati i hala iho la i ho aku ka ko Manuel Sanchez hana e ike i kaha wahine ame kana mau keiki ma Waipahu e ou mai ana he hee okoa, Thomas Maderis, he ka naka nona na makahiki he 43, a ma kekahi hale ma ke kihi o na alanui Beritania ame Smith, kona wahi noho. Ua hoopoinoia paha kekahi waiwai o Manuel Sanchez a aole paha, aka, aole no e nele ana ka loaa o ka manao lili a huhu iloko ona no ke kumu o nei komohewa o ka hiki ana i kona hale, o ka mea i ikeia ma ka moolelo ua palukuia o Maderis a wali ka auwae a no ia eha ona i laweia ae ai oia i ka halema'i ma Waipahu no ke kamana ana mai i kahi o kona wahi i eha, a mahope iho i lawa loa ia mai ai i ka halema'i o na poino ulia ma ka hale o ka oihana makai ma Honolulu nei, no kekahi mau moku lehulehu ma kona poo a ma ka helehelena. No Sanchez hoi, ka mea nana i hoeha, ua laweia mai oia i ka halepaahao ma Honolulu nei maluna o ke kaa oto e Moses Santiago. Ia Eddie Mokualii e hiamoe ana, puhala ka ihu nana i ke Kaao iluna o ke kaa otomobile ma ka po Sabati iho nei ma ko alanui Middle kokoke i ka Paka Fern ma Kalihi, ua lalau palamimo loa mai la k? Uma huluhulu 0 kekahi kanaka aihue a lilo aku la kana uwaki mai ka pakeke aku, a i kona ala ana ae kauoha aku la i kona mau hoaloha e huli aku ma na wahi e kokoke mai ana malaila no ke kanaka nana i mio i kana uwaki. Maloko o ka Paka Fern i loaa aku ai i ka poe i hele ai e huli he eha mau haole no lakou na inoa o P. E. Norris, F. B. Heath, B. L. Kelly ame W. P. Phillips a paa i ka h opuia a hapukuia, ae ia poe a kukuku nui ae i ka halewai no ko lakou ninaninauia mai. MANAOIA UA PAU HE PILIPI- NO I KO MANO. Malalo ae nei o Puulo: ma ka auwina la o ka Poaono i hala, i hele aku ai he elua mau Pilipino i ka lawai 'a, hookahi nae o kela muu Pilipino i nalowale loa me ka loaa ole, a ua manaoia ua pau oia i ka aiia e ka mano. Maluna o kekahi waapa i holo-aku ai kela mau Pilipino i ka la wai 'a, a i ka hoea ana mawaena o ka hoe 30 me ehiku, ua lele aku la kekala Pilipino iloko o ke kai, no ke o i'a ana, a haalele iho la i ka elua o ua Pilipino, e nana i ko laua waapa. No ka nanea loa o ka Pilipino o ka luu ana iloko o ke kai e o i'o, i ka lawai 'a, aole ona noonoo mai i kona kokoolua, aka i ka hala ana o kekahi manawa, a iaia i nana mai ai i ka waapa o laua, ua puhiia e ka makani, no kahi o ka ekolu haneri i-a ka mamao mai iaia aku, me kona ike ole aku nae i kona hoa. Ua au kela Pilipino ahiki i ka pae aua iuka o ka aina. Me kekahi kanaka Hawaii, i hoomaka aku ai laua e huli i ka elua o na Pilipino, aole nae he ikeia o kona kino. Ua hoomau kela huliia ana no kekahi manawa loihi mahope mai, a hoea wale i ke Sabati ae, ma ka oleloia, ua ikeia kekahi mano nui, i ke kaalo ana "ae, ma kahi i manaoia, malaila i nalowale ai ka Pilipino, a ua ala ae na manao koho, ua aiia kela Pilipino e ka mano, no ka mea ua piha ke kai o Puuloa, i na mano nunui. HE HOOMAIKAI I NA MANA KOHO. E Ka Lunahooponopono o ka Nu- pepa Kuokoa, aloha maikai kaua:— E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka ahailono, ka elele ma- ma o ka Moana Pakipika i ka'u hoomaikai i na mana koho, a nana hoi ia e uwila aku ma na kihi eha o ka honua, i ike mai ai na kini makamaka a mau ha .. makaainana o na moku eha i huiia, Maui o Kama, Molokai Nui a Hina, Lanei a Ka- ulahea ahiki aku i Kahoolawe. Ke haawi ku nei au i ka'u hoo- maikai palena ole i na mana koho baloka apau loa, no na baloka a ou- kou i haawi mai ai no'u, i ka la eha o Novemaba aku nei i hala, me !•• manao maikai i huiia me ke aloha oiaio. E maIama malie iho no oukou e o'u mau haku makaainana i ke aloha pee maloko, aia a hiki hou aku au imua o oukou, i ka wa e hoea mai ana, haawi mai no'u apau oa koe ole aku ma kuono. Aloha maikai kakou apau loa, pela hoi e pahola mai ai ke aloha o ko kakou Makua Lani maluna o kakou apau. Ka oukou kauwa haahaa, MRS. DINAH H. NAEOLE, Moho Lunamakaainana Wahine o Maui i Haule.	Nuhou Kuwaho AUGUSTA, Me., Dec. 7. O ka makaua $25,000 a Raphael Herman i haawi ai no kekahi hana hoonaauao o huliia no ka malama mau ana i ka maluhia o ke ao ua haawiia aku ia David Starr Jordan, ke kumuao, kakau moolelo a kauaka huli i ke ola ana o na meaulu ame na holoholona o ke Kula Kiekie Stanford. Washington Dec. 7— Ua hoolahaia ae e ka buro o ka oihana hoopae mai i na lahui e i keia la he huina nui o 706,896 mau lahui e i komo mai iloko o Amerika, i ka 1923 he 522,918, a i ka. 1922, he 309,556. O ka oi akuiloko o ka 1924 he 400,000, Mai ka hapa akau mai o Europa ka hapanui o ua lahui e i komo mai ai, a ua ikeia ke emi mai o na lahui e i komo mai mai na aupuni mai e pili ana i ke Kaiwaenahonua. LIMA, Peru, Dec. 7. — Ua hoea mai ianei ke Kenerala John J. Pershing, ke poe nui o ka oihana kaua Amerika i waiho aku ai i ka hana o ka oihana kaua Amerika ma ke ano oia ke alakai o na elele a Amerika no ka akoakoa pu ana ma na hana kulaia hoomanao no ka piha ana o ke kenekulia o ke kaua o Ayacucho, e malamaia ana maanei ma ka la 9 o Dekemaba. MEXICO CITY, Dec. 7.— Ua hoike ae ke kuhina o ko na aina e Saenz i keia la aole o Mekiko o wehe hou ana i na kukakuka ana no ka hoo- mauia aku o ka launa ana me Pele- kane, mamuli o ka pepehiia ana o Mrs. Rosalie Evans, he makaainana Pelekane a he ona hoi o kekahi aina hanai holoholona waiwai nui maloko o Mekiko, roa ka mahina 0 Iune i hala. LOS ANGELES, Dec. 7.— Ma ka po i hala iho la ka make ana o Gene Stratton Porter, ka wahine kakau moolelo kaulana mamuli o ka nui o ka eha i loaa iaia ma ka manawa o ke kaa otomobile ana e kalaiwaia aua i hookuiia mai ai e ke kaa uwila ma ka hoahiahi ana iho: 0 kahi o ka ulia o ka loaa ana ma kekahi wahi no aole i mamao loa mai kona home mai ma Hollywood, a mai kela manawa mai ona i eha ai aole oia i pohala hou ae. No kona kalaiwa kaa he liilii loa kona mau palapu. Ma ka hoike a na kauka e lapaau ana iaia na naha ka iwipoo ke kumu o ka make o ka wahine kakau moo- lelo. Ua nahaha ke kaa oto e hiki hou ole ai ke hana hou ae a paa. WASHINGTON, Dec. 7.— Maloko o kekahi leka mai ka Peresidena Coolidge mai a i na alakai Repuba- lika o ka aha senate, e weheia ana mu ka Poakahi i hoike ae ka maua hooko i kona manao e pili ana i ka bila Muscle Shoal a ke Senatoa Os- car Underwood, oia ka ike i loaa mai ianei i keia la. Mai na alahele mai i pili kokoke loa aku i ka Hale Keokeo e hoakaka ana ia no ko ka peresidena apono ana i ka bila me kona hoakaka pa ae ina hoololi no ia bila. MANAGUA, Dec. 7.— Ke hooko- ¹ oke ae la ke Kenerala Julio Peralta me 500 mau koa i ka palena aina a ke hoomakaukau mai la no ke komo ana ae e kaua ia Honduras mai Nicaragua mai, elike me ka hoakaka maloko o ka lono o ka loaa ana mai ianei i keia la e hoakaka ana ua manao ke Kenerala Peralta e hui pu ae me ke Kenerala Ferra, ke alakai hookahuli aupuni, no ka hoao hou ana e hookahuli i ke aupuni a ke Kenerala Tosta. ma Honduras. HE $25 KA HOOPAI O KE KA LAIWA LAIKINI OLE He Kepani kalaiwa kaa otomobile nona ka inoa o S. Yokomizu ka i hoopaiia mai e ka aha hoomalu ma ka Poalima aku la o ka pule i hala no ke kalaiwa ana i ke kaa oto me ka laikini ole he $25 me na koina a ka aha. Ma ka Poaha aku kona hopuia ana mahope o ka hookui ana aku o ke kaa ana e kalaiwa ana in U. Takata, he keiki Kapeni uuku nona na makahiki ewalu ma ke kihi o na alanui Beritania ame Piikoi. Ua eha ke keiki mamuli o kela hoo kuiia ana aku me ka ikaika, a no in eha i laweia ae ai oia i ka halema'i o na poino ulia no ka lapaau ana mai ia wahi ona i eha mauwale, a ma ka oleloia aole no ka i koikoi loa kona eha. Ma ka auinala o ka Poaha aku la hookuiia aku o John Santiago e ke kaa oto e kalaiwaia ana e K. Toyota ma ke kihi o na alanui Moi ame Mokauea, aohe nae i koikoi Ioa a eha i loaa aku ia Santiago. Ma ka oleloia o ka lele ana aku no ka a o Santiago mailuna aku o ke kaa uwila a e hele ae ana mahope o ke kaa uwila o ka manawa no ia ona hookuiia mai ai e ke kaa a Toyota a eha, aole no ka i ke kukonukonu oa.


	HOOPAU WALE IA KA HIHIA O SWAIN. Ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, i hoopau wale ia ai na kumu hoopii e ku-e ana ia Charles Swain, ka puku mua o ke Kalana o Hawaii, pela hoi na kumu hoopii e ku-e ana ia Ezekiel Vieira, ka hope puuku, no ka lawe kolohe i na dala o ke kalana, mamuli o ke uoi a ka Hope Loio Kuhina Charles B. Dwight, no ka lawa ole o na ike ma ka aoao o ke aupuni, e ahewaia ai na mea i hoopiiia. E ukali aku ana nae, i kela noi, e hoopau wale i ka hihia, o kela mau luna oihana mua o ke Kalana o Hawaii, ua hoakaka ae ka Hope Loio Kuhina Dwight, no ka lawelaweia aku o kekahi hana hoao, e hooponopono me ka poe i ku bona no Mr. Swain, no ke pani hou ana mai i na dala o ke aupuni; hookahi ka kumu holopono ole o kela manao hooponopono, o ia ka akoakoa ole o ka poe ku bona ma Hilo. Ua manaoia, ina e lokahi ana ka poe na lakou i ku bona ia Swain, e hoihoi mai i ua dala o ke aupuni, alaila aole he mea hou a ke aupuni e hana aku ai, aka ke holopono ole na hooponopono ana, alaila, e ala okoa mai ana ke aupuni a hookomo aku he hoopii iloko o ka aha, i wahi e koi okoa ia aku ai kela poe ma kekahi kauoha a ka aha, e uku mai i ka huina i makemakeia, i ke aupuni. HE AHAAINA LA HANAU NO KA BEBE. E Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha nui: — Ma ke alanui Auld, mauka ae nei o Kapalama, ma ke Sabati i hala iho la, ua haa- wi ae o Mr. ame Mrs. Mana, he ahaaina hoomaikai aku i ka Mea Mana Loa no ka hoopuka ana mai i keia ao i ka laua kamaiki hanai, he kaikamahine, ma ia la ka piha ana o ka makahiki hookahi o kona hanu ana i na ea oluolu o keia ola honua ana. Ua nui na meaai i hoo- makaukauia a ua lehulehu no hoi na, hoaloha ame na hoaai i konoia, maluhia na hoaai i hiki ae ahiki i ka pau ana. Maloko o ka home o na mea na laua ke kamaiki i haawiia ae ai kela papaaina, a ma ke koho wale aku a kou kiu hanu meahou aia ma kahi o na haneri ka nui o ka poe i hiki ae. O na meaai i maamau no i hanaia no na papa ahaaina a na Hawaii no ka la hanau, na la ku- laia, a mau manawa e ae, e laa ka poi uouo kaohi puu, ka io puaa laulau, ka puaa kaluakele, ku ia maka, papai, limu, hee, inamona, meaono a waimomona no hoi, o ia no na mea a kou kiu hanu meahou o ka ike ana iho maluna o na pa- kaukau, hookahi mea nani a i hau- oli loa ai kou kiu aole poe kahiohio ma kela la. Ua nui a lawa na meaai i panai- ia mai, ua ai a lawa, a ma ko'u aoao ke kalokalo ae nei i na Mana Lani e ola ke kama nono ka la a kao i ka pua aneane. Me ka mahalo, KOU KIU HANU MEAHOU, KU-E KA AHAHUI O NA WAHI- NE O HILO NA PILIPION. Maloko o kekahi leka o ka loaa ana ae i ka papa lunakiai o ke Ka- lana o Hawaii mai ka ahahui ae o na wahine o Hilo e kauoha ana maloko o ia leka ka lawe koke ia o kekahi keehinahana no ka hookaa- waleia aku o na Pilipino limahana	AOLE HIKI KE HOOHANA A OI AKU MALUNA O EWALU HORA. O keia ae la ka manao o ka Loio Kuhina Matthewman o ka hoakaka ana ae ma ka Poalua iho nei ma ka rula ana mai e pili ana i na bora hana o na kanaka e hana aua me ka poe lawe aelike hana. Ua hookahua ka Loio Kuhina Matthewman i kona manao maluna o kekahi kanawai federala, Kanawai o Iune 19, 1912, e hoakaka ana ma ia kanawai aole kanaka hana e koiia a i ole e aeia e hana a oi aku maluna o ewalu mau hora hana i ka la ma kekahi hana nui a ke aupuni. I kulike me ka hoakaka a ka loio kuhina, ma keia mua aku, ma na hihia apau i lilo ai ka poo lawe aelike liana i poe haihai kanawai, e hoolaweia ana no kekahi huina dala mai ka huina mai o ka aelike a lakou i hoopaa ai me ko aupuni, elike me ka mano o ke kanawai federala, O ka hoopa 'i malalo o ko kanawai wa hoakakaia ka hoolawe ana mailoko ae o ka huina o ka huina o ka aelike $5 no ko kanaka hookahi i kela ame keia la ana i hana ai a oi aku maluna o ka ewalu hora. Ma kekahi manawa kokoke ae nei i hala, i hoikeia ae ai e F. William Thrum, he lunanana no ke keena oihana o na huna hou o ke aupuni, ka hoohana ana o kekahi Kepani i lilo ai iaia ka aelike no ka hoomoe ana i na paipuwai mai Waianae ahiki i Lualualei i kona mau kanaka hana a oi aku mamua o ka ewalu hora hana o ka la, ma o ka hoohana ana ia lakou ma ka hora. Ma keia ano ana o ka hoohana ana ua kolohe oia i ka manawa o na kanaka hana a ua ku-e pu hoi i ka manao o ke kanawai a ke aupuni teritore i hooholo ai ma o ka ahaolelo la i ewalu hora hana wale no o ke kanaka o ka la, wahi a ka loio kuhina. olohani e uoho mai la mahai o na alanui, mai kahi aku a lakou e noho mai la i nei manawa a i kekahi wahi e aku, elike me ka lono i loaa mai i Honolulu nei mai ka Buro mai o ka Advertiser ma Hilo. No ke ku i ka pelapela o na alanui ame ko kahua kahi a na Pili-pino o hoomoana mai la i makemakeia ai lakou e hookaawaleia aku ma kekahi wahi mawaho aku o ke kaona, a ua waihoia ae ia hana e ke komite o na loaa ame na hoolilo o ke kalana i ka loio kalana ame ka makai nui. O na Pilipino ilihune ma'i e hoohaiki ne la i ka halema'i ma Hilo kekahi ninau koikoi, elike me ka hoakaka a na kahuwaiwai o ka ha-lema 'i o ka hoakaka ana ae ma ka halawai o ka Poaha o ka pule aku nei i hala. Iloko o ka mahina he 25 mau Pilipino ma'i hou i hoihoiia ae i ka halema'i, mawaho ae o na Pilipino he 32 i hoihoi mua ia ae ai, a ua lilo keia heluna nui o na Pilipino ma'i i mea hoemi mai i na dala ma ka waihona e hiki ole ai ke malama i keia heluna. E hoakaka pu ana maloko o ia lono ua like no ka pihakui o ka halema 'i ma Kohala me ko ka halema'i ma Hilo. Aohe he mau wehewehe maopopo e pau ae ai keia pohihihi no keia ninau i loaa i na luna aupuni i keia manawa. Hoihoi aku i na Pilipino i ko lakou mau wahi o ka hele ana mai ka haina pokole loa e hoopauia ai ka pohihihi, me ke kali hou ole aku.	HOOKOMOIA HE HOOPII ## I KA AUHAU ALANUI O KAIMUKI. Mamuli o kekahi W _{ -komoia aku iloko o k; _t ah a ka Lunakanawai Rnv J. , , e ku-e ana i ke ano n ke -, o ua auhau alanui ir, -ilinia aina iua Kaimuki, i !i,.,.n , ka aha he kauoha k:u,a^., ana i ka Puuku D. !.. r,, _ulx . ka Lunahooia Jstmo» I'-hk ko laua lawe ;UKI ;>,• i ;,.,.. ^keehina, no ka hookiki^ 'i ka poe o Kaimuki, e «ki: , lakou mahele o ka _: , _u »i ,<•, i pau ka manawa o u k ,1 , Poalua iho nei. O A. F. Cairo, ka hookomo ae i ka h,M-j,ii aha, ena o kona loi • N, \|,, Mills, ma ka Poaono .-iki , nie ka hoopukaia ana <> kaohi a papa i ku PT,\ , ame ka Lunnliooia H:, k, (•.ua In we ana ae i na ;. • Laia ma ke K;in.-n\\;ii ,> , . _: uku ole mai i ko ! _;i ko,, nui. ' Maloko o ka p:il;i\|. _;i :.i honknku ana ia, i ka li '. aelike «o ka hana .-ma : o Kaimuki, i ka H:m n ~, ting, ma ka lu 24 o nu-,., makahiki IOL'3; no k-$1,477,897; a o ka hui r., kakiia aku ai niniu na u , . -o ka mea nana ka lu- i aku ia ma £ahi o $<>54..>, , la 5 o keia mahine, i k o Cairo» e uku mai i kr^ Wahi a kn mea lior, _; ,,i lolei iki, ke kauia :,«;, v _: huina auhau nlanni ma ~, ka mea ma kn la J 1 o k Novemaba, 10LM, un li <>«'„•* -o na lunakiai, i ko ,M. , ka poe no lakou nu .n , ana, me ka nina o Li ••„ o ia hoi ma kahi o ku i.a mea hoopii i k» nub., • kakiia aku ai oia, o KH • „ maoli, he hookahi hap:.-. -o kela ,-iuhnu kana o ui . -Mawnho ae o ke ki:r ,i; hala ae la malunn, e ; ••.;, ana ka palapala hoopii. „. o ka hui aelike, 1 ka ;„• ; nno o ka hanaia nun < kauaoao. Me, kn manaoio o In .-.-.-. ur. kapakahi maoli a ku..: v. ano o ke kauia ana o n. . nui, mahuia o nn ona ;i , -muki, o ka oi loa aku kn aina o ka mea ho>> O kekahi epa me ka . hoakakaia maloko oi hoopii, o ia no ke koii mea hoopii, e uku aku alanui pilia, ke liaia ki, , keia mahina, a ina « : aku ana kela huina. nl • • ana ka aina, a kuaiia i kudala akea, a i ka «; o ka mea koho kiekie, ia < ae ai ka huina o ka :r . • hui pu me ka uknp.uir mamalua pakeneka, jv): hoolilo e ae apau f pi! •••• kuaiia ana. He elua mau p.-il.-ijrd ' banekarupa ana i v. .-ui kakauolelo o ka ali» fr." Poakahi nei, ka niu,-. Large» Jr, ka ona IH>M;I a e hoakaka nn.i o \ $1696.72 a o kona i\\.-,iv • Ka hm, na M. Ynm..n-lio fo.'O.i." a o t«.-..i • he .f.o.