Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 50, 11 December 1924 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

View this newspaper issue

Learn more about this Article Text

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia I na Kakahiaka
Poaha Apau

BUKE LXIII—HELU 50 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, DEKEMABA II, 1924. NA HELU APAU, 6638

Make o Kauka W. T. Monsarrat me ka Hikiwawe

Hoea Mai Kona Hopena Oiai

o Kakali ana Maloko o

ka Banako

HE MA'I PUUWAI KE
KUMU O KA MAKE ANA

Ma Keia Auwina la e Mala-
maia Aku ai Kona Anai-
na Hoolewa

Oiai e kakali ana maloko o ka hale banako Hawaii, ma ka hapa-lua o ka hora umi, o ke kakahiaka o ka Poalua iho nei, i make ai o Kauka William T. Monsarrat, mamuli o ka ma'i puawai, me ka hikiwawe loa.

Ua hoe aku o Kauka Monsarratt no ka hale banako, me kona makemake e ike i ka mea uku dala o ka banako, a no ka paa Ioa o kela lunanui o ka banako, i ke kamailio me kekahi mea okoa aku, noho iho la oia maluna o ko ko-ki no ke ka kali ana, ahiki i ke kaawale ana ae o ka mea ana i makemake «i e kamailio pu ma ia kakahiaka.

O ke kamailio hoi ia o ka mea uku dala ahiki i ka haalele ana mai o kona hoa olelo, ua hele mai la oia e kahea ia Kauka Monsar-rat, o ka mea apiki nae, aole e onioni ae o ke kauka, a hele okoa mai la oia e nana, ma kona wahi e noho ana, o kana men o ka ike ana aku, e kulou ana ke poo o Mon sarrat ilalo.

Ua kahea koke ia kekahi kauka, no ka hele ana mai e nana, a ma kana nana ana i hoike ae ai oia

ua haalele ke ola ia Kauka Mon

sarrat, a ua make oia mamuli o ka ma'i puuwai.

Ma ka oleloia, he mau la ka mamua aku, ua loheia ka hoike ana ae o Kauka Monsarrat, no ka maikai ole o kona puuwai; o kela iho la nae ka hopena i ikeia nona, o ia no ka make ana, me ka hikiwawe loa, me kona ike ole i na ehaeha.

Ua kamaaina o Kauka William T. Monsarrat i ko ke kulanakauhale nei poe, ma ke ano he kauka nana holoholona, a oia kekahi o na kanaka makemake loa i na holoholona, a ua ike nui ia no hoi oia iloko o na hana hooikaika kino.

Ma Honolulu nei, i hanauia ai o Kauka Monsarrat, a ma kona manawa o ka make ana aku la, ua piha iaia na makahiki he 63.

Ma kona make ana aku la, ua waiho iho oia mahope nei, he wa-hine-kane-make, ame ka laua keikikane, aia ma Texas, a he mau hoahanau ekolu, oia o Julian Monsarrat o Hilo, Hawaii, ka lunanui mua o ka aina hanai holoholona o Kapapala, ma Kau; Samuel Monsar-rat o Kapalakiko," amo James M Monsarrat o Honolulu nei, ka lunakanawai hoomalu mua o ka aha apana o keia kulanakauhale.

Ma ka hora ekolu o keia auwina la, e malamaia ae ai ke anaina haipule hoolewa maluna o ke kino wailua o Mr. Monsarrat maloko o ka hale kupapau o Williama; ua hoo hakaliaia kela anaina ahiki i ka auwina la, no ka hoea mai o Julian Monsarrat, ma keia kakahiaka, i hookahi ke komo pu ana iloko o ka hoolewa.

Mahope o kela anaina haipule, e laweia aku ai kona kino e puhi i ke ahi, a o ka lehu e malamaia ana, a kanuia aku iloko o kekahi mana-wa kupono.

WEHEIA NA KOHO NO KA

HALE OIHANA HOU O KE

TERITORE

Ma ke awakea o ka Poaono aku la i hala ka weheia ana o na koho no ke kukulu ana i ka hale oihana hou Lyman H. Bigelow o ke Teritore maloko o ke keena o ka luna nui o na bana hou o ke aupuni a o ke koho haahaa loa oia ka Walter & Olund Ltd., oia hoi he $269,999 he $19,999 ka oi Ioa aku mamua, o ka $250,000 ka haawina dala a ka ahaolelo i hala i hookaawale ai no ia hale.

O ka poe koho e ae i hookomo ae i ka lakou mau koho oia keia: H. L. Fernandez & Co., he $279,200; Robert S. Chase he $284,000; J. L. Young Engineering Co., $286,927, a o ka William F. Martens he $311, 397.

KOMOIA HE MAU HALE E

KA POE PIKO PAU IOLE

Lawelaweia na Hana Aihue i ka Manawa e Ai

ana ka Poe no Lakou na Home i Aihueia

—Nui na Dala i Lilo

KU I KA HOONANA KEKAHI HANA POWA I LAWELAWEIA

Kailiia he Eke Dala Mai Kekahi Pake Aku
Oiai Oia e Hele ana ma ke Alanui e Ke-
kahi Opio Hawaii a Mama i ka HoIo

Hoopaahaoia o G. Mansbridge a Pau Kona Ola

Ma ka Po a ono Iho Nei i Kau-
ia Mai ai ka Hoopa'i
Maluna Ona

Kiia Kekahi Opio i ka

Pu Panapana a Make Loa

Haawipio Okoa ka Mea Ki-pu Iaia Iho Imua o

na Makai — He Wahine Opio ke Kumu o

ke Ala ana Mai o Kela Karaima


	Ma ka hora ekolu me kanaha- kumamalima minuke, o ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala, i lawelaweia ae ai he hana powa koa a maka'u ole e kekahi opio Hawaii, ma ka hopu ana i ke eke dala, e paaia ana e kekahi Pako nona ka inoa o Lee Ong, ka lunanui o ka haleaina Nanking Chop Sui, a hoo- maka aku la o holo, me kona noke ia ana aku i ke alualu, ahiki i ke kau ana maluna o kekahi kaa oto- mobile a holo aku la no kahi e pa- kele ai eia. Ma kahi 6 ka elima haneri dala a oi maloko o ke eke, ma na dala maoli a ma na dala pepa, eia naa, he hookahi haneri dala wale no a oi, i koe aku i ka mea powa, mahope iho o kona loaa ana aku i na mea e alualu ana iaia, a noke i ke aume- ume ahiki i kona pakele ana, a kau aku maluna o ke kaa otomobile. E hoi ana o Lee Ong ma ke alanui Moi, me ka paa no i ke eke dala iloko o kona lima, no ka hoihoi ana maloko o kekahi halekuai e waiho ai, iloko o kona nanea i ka hele, i hopuia aku ai kela eke dala, e ka opio powa, a hoomaka aku la e holo, me ka mama. Ua hoomaka koke kela Pake, e uwa no kona powaia ana, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i alualu aku ai oia mahope o ka mea aihue. Ua holo pololei kela opio powa no ke alahele e hoea aku ai i ka uwapo 15, aia hoi maluna o kekahi o na	mokukolo o na Hoahanau Young, e hana ana o Charles Cabriera, iaia i ike mai ai i ka holo o kela opio, a e alualuia aku ana hoi oia e kekahi Pake, ua komo pu mai la oia ma ke alualu ana, pela me kekahi Pake okoa iho, noloko o ka haleaina, i lohe mai i ka leo kahea o ka mea kana na dala i aihueia. Ke holo la ka mea powa ma ke alanui Moiwahine, ahiki i ke alanui Iwilei, ma ia alanui a hoea i ke alanui Moi, a komo aku la ma ke alanui ololi Aala, ia kela alanui ololi, i paa ai oia ia Cabriera ame Lum. I ka manawa i paa ai o ka mea powa i ka hopuia, «ele oia i hooha- kalia iho i ke kupale ana no kona pono, ou ka mea me kana puupuu, i noke mai ai oia i ka. paio imua o na mea elua, ahiki i kona hemo ana. Iloko nae o kela aumeume ana, i lilo mai ai he eha haneri dala a oi mai iaia mai, a koe aku he kanahiku a oi dala maoli, me kanalima dala pepa, a hoomaka aku la oia e holo ahiki i ke kau aua maluna o ke kaa otomobile Helu 2478, o ka pau no ia o ka hiki ana i na mea elua, ke alualu hou aka iaia. Ma ka nanaia ana o ka mea nona ke kaa otomobile, nona ka Helu 2478, ua ikeia no T. Taga kela kaa, a ua lilo i haua na ka oihana makai- kiu ka huli ame ka noii pono ana aku, i kahi a kela Kepani i Lawe aku ai i kana ohua.


	Eia ke holopapa mat nei na hana aihue iloko o keia mau la, ma keka- hi mau wahi, me ka huna ana o ka poe no lakou na home i komo ai- hueia, a hoolimalima okoa i mau makaikiu malalo o ko lakou mau lilo, a hoike okoa ae no hoi kekahi poe i ke akea, no ka aihueia aua o ko lakou mau wahi. O kahi hope loa nae o ke komo aihue ia ana ka i hoikeia ae i ke akea, a ma na mea i hoomaopopo- ia, no ke ano o ka lawelaweia ana o ka aihue aole ia na ka poe holo na, aka na ka poe i hele a lehia ma kela hana he aihue, a i hoomaka- kiu hoi i na hale i makemakeia ana, kiu hoi i na hale i makemakeia e aihue no kekahi manawa loihi. O keia wahi hope o ka aihue ana, ma ka hale no ia e ku nei ma ke alanui Moi, ma ka aoao Waikiki o ke alanui Alapai, mawaena o ka hora ehiku ame ewalu o ka po o ka Poalua iho nei. He umi-kumamahiku ka nui o na rumi maloko o kela hale i komo aihue ia e ka poe piko pau iole, ma ka manawa e akoakoa ana ka poe no lakou kela mau rumi malu- na o ke pakaukau aina, me kela ahi- ahi. Oiai kela poe e nanea ana i ka ai, o ka manawa ia a ka poe aihue i komo ai me ka palamimo ioa ma- loko o ko lakou mau rumi me ka huli ana ialoko o na pahuume, a lawe i na lako gula, ame na eke nala. O na dala maoli i lilo i ka poi aihue, i hoomaopopoia aia ina-	waena o ke kanahiku ame ka haneri dala. He hookahi wahine maloko o kela hale i hui pu ole mai me ka nui ae o na malihini, maluna o ke pakaukau aina ma kela ahiahi, no kona ma'i, maloko no oia o kona rumi kahi i noho ai, o ka mea apiki nae, aole i komoia kela rumi e aihue, me he mea la, ua loaa mua ka ike i ka poe aihue, he kanaka koloko o kela rumi, pela i komo ole ia ai. Aole i lohe iki ia kekahi nakeke, e ka poe e ai ana, pela no hoi ka lohe ole mai o ka wahine ma'i i ka nakeke o kekahi mea, aka o kekahi o na kauwa lawelawe ka mea i lohe i ka hae o ka ilio, ua hoopaaia nae kela ilio i ke kaula, me ka hiki ole ke holo mai e nahu, i ka poe komohewa. Ma ka manawa i hoomaopopoia ai, mahope mai, ke komo aihue ia aua o kela mau rumi, ua hoomaka koke ka huli ana no ka poe aihue, o na eke dala nae ka i loaa aku mawaho o ka hale, ua kiolaia, mahope iho o ka laweia ana o na dala oloko. Ma ka po o ka Poakahi aku, ua komo aihue ia ae he hale mauka aku o ka Ema Kuea, e ka poo aihue, ma ka manawa no e akoakoa ana ka poe o kela hale maluna o ke pakaukau aina, mawaena o ka hora eono ame ehiku o ke ahiahi, a nia kahi o ke kanawalu a i ka hookahi haneri dala i lilo. Mawaho ae nei hoi o Waikiki, ma ka po o ke Sabati aku, i komo aihue ia ae ai ka home o Mrs . Kauffman, a lilo he iwakalua dala.

HOAKAKA OIA I KA AHA
NO KONA HEWA OLE

Aole i Hoohalahala Kona Loio

i ka Hoopa'i i Kauia Mai

e ka Aha

O ka hopena o ka hihia pepehikanaka o George Mansbridge, no ka make ana o kona makuakane he manawa pokole ae nei i hala, o ia no ka hoopuka ana mai o na kiure i ka lakou olelo hooholo, no kona pili i ka hewa pepehikanaka ma ke degere elua, a ma ka Poaono aku la i hala, i kau mai ai ka Lunakanawai James J. Banks i kona hoopa'i, o ia no ka noho ana maloko o ka halepaahao, no ke koena aku o kona mau la o ke ola ana ma ka honua nei.

Mamua ae o ke kauia ana mai o ka hoopa'i maluna o ke kanaka opio, ua ninau mai ke kahu o ka aha, ina he mau mea kekahi ana i makemake ai e hoakaka ae, o kana pane, o ia no kona pili ole i ka hewa, a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua ahewa wale ia aku oia, me kona lawelawe ole i ke karaima pepehikanaka maluna o kona makuakane.

Me ka nana ole mad nae o ka Lunakanawai James J. Banks i na olelo a Mansbridge opio, ua hoakaka mai la oia i keia mau olelo: "Ua ko'iko'i loa na oleloike ma keia hihia e ku-e ana ia oe. Ua hookolokoloia oe imua o kekahi aha kiure hoopilimeaai ole. Ua loaa aku ia oe na pono apau i hoakakaia ma ke kahawai, Ua kupaleia oe e kekahi o na loio makaukau. Mahope o ka noonoo ana o na kiure i kou hihia, i hoopuka mai ai lakou i ka olelo hooholo, no kou pili i ka hewa, a ua apono ka aha i kela olelo hooholo.

"Ua lawelawe oe i kekahi karaima ino loa. Ua lawe ae oe i ke ola o ke kanaka uaua i haawi mai i ke ola ia oe," alaila kau mai la ka aha i ka hoopa'i ,no ka noho ana o ke kanaka opio maloko o ka halepaahao, ahiki i kona make ana.

Mahope iho o ke kauia aua mai o ka hoopa'i maluna ae, aole i hoohalahala ka loio o ke kanaka opio, mamuli o kela kumu, aole e pii ana ku hihia i ka aha kiekie.

Maloko ae o ka aha ka wahine a Mansbridge, ame kona ohana, me ka ikeia aku o na hoailona o ke kau


	Oiai e ku ana mawaho mai o ka hale kiionioni o Pawaa ae nei, ma ka hora umi-kumamakahi o ka po o ke Sabati aku la i hala, i kiia ae ai he haole nona ka inoa o James Duchalsky i ka pu panapana a make oa mamua o ka hoea ana mai o na kokua, no ka hoopakele ana ae i kona ola. Mahope iho o ke kiia ana aku o ka pu panapana, a ku ka poka ma ka puuwai, i hoike o koa aku ai o John Emmeluth, i ka oihana makai, ma ke kelepona, oia maoli no ka mea nana i ki i ka pu, a iloko o ka ma- nawa pokole, i hoea mai ai ke kaa makai, no ka hoihoi ana aku i ke kina o ka mea i make no ka halewai. Ma ka nanawa o ka hoea ana aku o na makai, i haawipio mai ai o John Emmeluth iaia iho, me ke ku- likuhi aua aku i kahi e waiho mai ana o ka mea i make, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i ae okoa ao ai, oia ka mea nana i ki i ka pu panapana. I ka hoea ana o ka mea i kiia i ia pu no ka halema'i o na poino ulia, ua nanaia oia, a ikeia, aole he ola i koe iloko o kona kino, nolaila ua hoihoi loa ia aku kona kino, no kahi wahi kino mak' o ke aupuni, no ke kahaia aku, i maopopo pono ai ke kumu o kona make koke ana. Ma ka oleloia, hookahi kumu o ke ala ana mai o kela haiia ki-pu, mamuli no ia o ka manao lili, no kekahi wahine opio, nona ka inoa o Miss Helen Wright; o ua wahine opio nei kekahi me Emmeluth, ma ka manawa i hoea aku ai na makai o kahi o ke karaima i hanaia ai. O kela haole i kiia i ka pu a make, oia kekahi o na haole i ka- maaina i ko ke-akulanakuhale nei poe, ma ka hana kinipopo, a iwaena o na noupopo apau i ku aku imua o na kuhua kinipopo ma Honolulu nei, o km ka noupopo hookahi i ikeia, i ka nui o na hookuku ana, i kaa mau ai ke eo i kona hui, i kona wa e noupopo ai, a oia no hoi ka helu ekahi, ma ka nui o ka poe i pau wale ko lakou ku ana e hahau i ke kinipopo, no ka pa ole o kana kini- popo iloko o ekolu hahau ana. Ma ka olelo a na makai, nole i inu kela mau mea a elua i ka wai- ona, e manaoia aku ai, no ka ona mai ke kumu o kela ki-pu, aka no ka lili mai ia i ka wahine opio. Ua paaia o John Emmeluth e na makai, me lo kailiia ana o ka pu panapana mai iaia aku. Mahope iho o ka ninaninau pono ana a ke Kapena Makaikiu Kellett, i na kumu o ke ala ana mai o kela ki-pu, ma ka Poakahi iho nei, i hoo- komoia ae ai ke kumu hoopii e ku-e	na ia John Emmeluth, no ke ka- raima pepehikanaka ma ke degere kahi. Ma ka oleloia, o ke kumupale ma ka aoao o. John Emmeluth, no kona ki ana i ka pu panapana ia Duschal- sky, no ke kupale ana ia iaia iho, oiai laua e aumeume ana ma ke ano hakaka. Ka Moolelo a ke Kaikamahine Ma ka hoakaka a Miss Helen Wright, ka hoike i ikemaka, i kela kiia ana o ka pu panapana e John Emneluth, oiai ka oia e hoi ana no- oko o kona rumi, ma ka hapalua o ka hora umi, o kela po Sabati, ma kekahi hale e pili kokoke ana i ka hale kiionioni ma Pawaa, ua ike mai la oia i kekahi mea e hahai uku ana mahope ona, me kona kau- oha ana mai ka i kela kanaka, e ku oia a hele mai kela hale aku, aole nae he hooloheia aku o kana kauoha, no ia kumu, ua kii aku la oia i kana kukui hoomalamalama, a hoolele mai la i ka malamalama maluna o ka helehelena o kela ka a, me ke paleia ana aku nae o ke kukui, a haule mai kona lima aku. Ua hoao ae la ka oia e uwa, a ia mauawa i hoomaka aku ai kela ka- naka e hele no kekahi wahi okoa. Ma kahi o ka hoi pololei ana aku o Helen Wright noloko o kona, rumi, ua hele mai la oia e huli i kekahi mau kokua, o ka ea i loaa mai iaia, oia o John Emmeluth, a huli hoi like mai la laua no kahi o ka hale kiionipni maluna o ke kaa o Emmeluth . Ia laua ka i hoea ai mawaho o ka hale kiionioni, ia wa i maalo ae ai o Duchalsky, a ike koke aku la o Miss Helen Wright o kela ka mea nana i pa'i i ke kukui a haule mai kona lima aku. hoopaa iho la o Emmeluth i ka holo ana o kona kaa otomobile, a lele aku la ilalo, me ka ninau ana aku ia Duschalsky, i ke kumu o kona pa'i ana i ke kukui mai a lima aku o Miss Wright, ia wa i aka ai na kanaka elua i ka papaleo, ahiki i ka hakaka maoli ana, a oiai ka laua e noke ana i ke aumeume i lohe aku ai ke kaika- mahine opio, i ke kani ana o ka pu napana, a mahope iho o ka manawa, i hina ai o Duschalsky iluna o ke alanui kauaoao, a hoike ia mai Ia hoi ka lohe i ka oihana makai, no ka mea i hanaia. Ma ' a hoakaka hoi a John Em- meluth, ua kaa ka ma ka aoao o Dus- chalsky ka lele mua ana mai ma- luna ona, no ka hakaka ana, a no ko kupale ana iaia iho, pela oia, i ki ako ai i kana pu panapana.


	ELUA I EHA MA KA MANAWA I KAHULI AI KE KAA OTO Ho kakauolelo pokole no ka hui o C. B. Frazier o Miss Ruth V, Moe- bus a inoa, a me Charles Ohirima na mea i eha kukonukonu ma ki manawa o ka pakika ana o ke kaa oto a laua e kau- ana, no Ka pakika o ke alanui i ka ua liilii, a kahuli a haule i ka auwaha mawaho mai o ka pukapa o na aliikoa komisina ole ma Leilehua ma ka hofa 1:45 o ka auwinala o ke Sabati iho nei ia laua i hoi mai ai mai kuaaina mai, kahi a laua o ka holo ana no ke komo pu ana e hoopiha i ka lua o ka inaina ma kekahi papa aina i hoomakaukauia. Ma ke poo ko Miss Moebus wahi i eha, a he mau moku hoi no ka lima a ma kekahi poohiwi ko Ohrt- man mau wahi i eha, a no ia mau eha mauwale i moeuhane mua olo ia e laua i laweia aku ai e George Edgington, he koa, maluna o ke kaa mai o ka oihana koa noloko o ka halema'i ma Leilehua. Ua hookuuia mai o Ohrtman mahope o kona la- paauia ana o Miss Moebus ka i paaia aku maloko o ka halema'i, a ma ka lono i hoikeia ae mai ia halema'i mai ma ia po iho e ola loa ae ana no oia. E hoi ana keia mau mea mai ke- kahi wahi mai o ka holo ana no ke- kahi papa ahaina i hoomakaukauia a i konoia mai, elike me ia a L. Herbert Pfeiffer o ka hoike ana ae oiai oia ame kana wahine kekahi o ka hoi pu ana mai maluna o ke kaa oto. He mau wahi manuheu liilii wale no ko Iaua. Wahi ana ua kahuli maoli ke kaa a kapakahi, wahi a Pffeiffer EKOLU MAHINA ME $200 KA HOOPA'I. Ma ka Poalua nei i kauia aku ai ka hoola'i kanono o ekolu ma- hina hoopaahao ame $200 maluna o Gonsuke Yamasaki, ka moi a ona hoi o kekahi wahi hana okolehao nui loa i hopuia ai ma kekahi ma- nawa aku nei i hala ma Heeia, ma- hope iho o kona ae ana ae i kona hewa, me kona hoao ole e hakaka ae imua o ka aha federala a ka Lunakanawai William T. Rawlings. Ma ka manawa i hoea aku ai ka Ilamuku Oscar P. Cox ame kona mau hope Herman Clark ame S. Yabiku e hopu ma ke Sabati, elua pule aku nei i hala, he 162 mau galani oko- lehao i loaa aku me 1000 galani a oi aku rama i hoawaawaia. Ma ka oleloia ua loihi loa ka ma- nawa o ka hana a puhi malu ana a nei Kepani i ka okolehao, a ua hoo- kauliilii ia mai na galani okolehao ma na wahi like ole, a ina he lono oiaio la, alaila aa ko ke ahua o ke dala a nei Kepani ma keIa hana haihai kanawai e lilo ai keia hoo- pa'i kanono i mea u ole ia iho. I keia keena mai o Daisy Kalaau- pa o Paia, Mani, a ma ka Poalua nei, i huli hoi aku ai oia no Mani no ka Oi.	KA MA'I KAMOLAPOKI E LAHA MAI LA MA KALEPONI. Ke palahalaha loa mai la ka laka anu—e kei ma'i kamolapoki ma Ka- laponi mo ka ma'i pu o ka poe i make ia ano ma'i, elike me ka hoakaka maloko o kekahi leka o ka loaa ana ne i ka Peresidena o ka Papa Ola, Teritore, F. E. Trotter, mai ke Kau- ka Steven mai, ke kokua komisi- na ola ma Los Angeles. Ma ka hoakaka a ke Kauka Ste- vens he 37 mau ma'i kamolapoki i puka ae ma ka la 19 o Novemaba a ko hoomahuahua loa aku la no ka laha ana me ka make pu e ke- kahi poe i loohia ia ano ma'i. Ma ka hoike a na luna aupuni o ka papa ola maloko o Kaleponi no ka pule e pau ana ma ka la 15 o No- vemaba, wahi a ke Kauka Trotter u ka hoike ana ae. He 20 o na ma'i ma'i ko iho o ke kulanakauhale o Los Angeles a he 25 maloko o ka kalana o Los Angeles. Ko k pule e pau ana ma ka la 15 o Novemaba he 38 ma'i luku a mailoko ae o ia heluna he 23 poe i make ia ano ma'i.


	HOOPAUIA KA HUI UNIONA A NA KANAKA HANA O KE KAA UWILA Ma ka halawai kuikawa a ka Aahui Uniona a na kanaka hana a ka Hui Kaa Uwila, o Ho no luia nei o ke kaheaia ana a noho ma ka po o ka Poaha o ka pule aku la i hoo- lolo ai na Iala i hiki ae ma ia hala- wai e hoopau i ke ku ana o ia aha- hui. 0 na buke ame na dala a ia aha- hui e hoounaia aku ana i ke keena poo ma Amerika e like me ia i koiia ma ke kumukanawai, a no ka huina nui o na dala a ia ahahui ma ka lima o na luna nui aole i hoikeia ae. Iloko o ka mahina o Sepatemaba i hala aku ua hoopauia o J. R. Souza, ka peresidena a ia ahahui, a he kia- kaa hoi na ka hui kaa uwila, ame Manuel Vasconselles. ke kakauolelo, a kanaka ohi dala a ka hui kaa uwi- la, mai ka noho hou ana aku e hana malalo o ka hui kaa uwila, no kekahi nau kumu, e like me ia a na luna nui o ka hui kaa uwila o ka hoike na ae, a mahope iho o ko laua kai- ehuia ana aku ua hooikaika kekahi poe e noi aku i na alakai o ka hui e a'e maluna o ka ka Lunahoohana nui H, Stuart Johnson kauoha e hoo- pau ana i keia mau kanaka, aohe nae i hookoia. Mahope iho o ka noho ana o ke- kahi ahakuka mawaena o na lala o ke komite o ka hui uniona ame na alakai ua hooholoia ma ia ahakuka e lilo ko Souza hoopauia ana i mea ku mau aku me ka hooinioni ole ia. Ma ka hihia nae o Vasconselles ua noonoo hou na alakai i ka lakou ole- lo hooholo mua. Ua hoopaneeia o Vasconselles mai ka hana aku no 30 la, a mahope o ka pau ana o ia manawa ua hoihoi hou ia ae oia i ka hana. Ua haalele oia i kona noho kakauolelo ana no ka ahahui uniona. Ua lehulehu na halawai i noho ai ka ahahui uniona a ua hooikaika na lala e ae e loaa i mau pani ma kahi o ka peresidena Souza ame ke kakauolelo Vasconselles, eia nae, aole mea hookahi i aa e lawe ia mau kulana. He mau po lehulehu aku nei i hale ka noonoo ana o na lala a hooholo e hoopau i ka hui, a ma ka halawai o ka Poakolu aku la i hala i hoo- holo loa ia ai ia manao; ua loihi no na la o ke kakali ana a na lala me ka manaolana e loaa ana no kekahi mau kanaka e lawe ae ana I ke ku- lana peresidena ame Kakauolelo, aohe nae he mea hookahi i aa e lawe ia mau kulana, ua hoole loa ka poe i noiia aku ai e lawe ia mau kulana, a no ia nele loa i hooholo ai ka hui e hoopau loa i ke ku ana. Ua hoomakaukauia he hoike piha no ka hoouna ana aku i ke keena home o ka hui uniona a i ke kakau- olelo o ka oihana limahana ma Wa- kinekona D. C. no na hana a pau i lawelaweia e keia ahahui iloko o kona manawa o ke ku ana.	HOOLE KA AHA I KE KOMO AKA MAI A KE KANE AME KA WAHINE HAWAII NEI Ma ka rula ana mai a ka Luna- kanawai William T. Rawlins o ka aha hookolokolo federala wa ka Poa- lima aku nei ma ka mea e pili ana i ke kaupale ana aku ia Naye Guau- kuma ame Chintoku Gusukuma, he mau Kepani, mai ke komo ana mai iloko o Amerika, aole i lilo ke ano o ka mare ana o kela mau Kepani ma Iapana i mea ku i ke kanawai imua o na maka o na aha hookolo- kolo o Amerika. A oiai ua hoopaaia ka mare ana o keia mau Kepani maloko o ka buke mookuauhau ohana ma Iapana, ua manao ka aha ua hewa loa ko laua noho pu ana ma ke ano he kane a he wahine, a o ko laua noho pu ana he karaima ia, a no ia kumu ua hooholo ka aha aole e hoopae mai ia laua i Hawaii nei. He wahine mua ka Gusukuma, o Ushi ka inoa, ma kona manao ua oki ia oia mai iaia mai, o ka manao wale iho no nae pela aole oia i hoo- pii i mea e loaa mai ai kona hoo- kaawaleia e ke kanawai, elike me ka oleloike imua o ka aha. Ma ka Gusukuma hoakaka imua o ka aha ua manaoio oia ma kona ma- nawa i mare ai i keia wahine hou Clintoku ma Iapana, a ua lilo hot kona ike hou ole ana i kana wahine mua no kekahi mau makahiki lehu- lehu ua hoopii ka wahine no ko laua hookaawaleia. I ka manawa wale no ana o ke noi ana ae i ke Kanikela Kepani no kekahi palapala hoike i loaa ae ai iaia ka ike aole ka oia i moku mai kela wahine mua mai ana; no ia kumu i hookomo ae ai oia i ka hoopii okiare e kue ana ia Ushi, kana wahine mare mua. Hopuia Maanaei Ua kakoo ka olelo hooholo a ka aha i na mea i huli a ninaninauia e ka papa ninaninau o ka oihana hoo- pae mai i na lahui e, a mahope o ka hooloheia ana, aole i kaupale wale no i ko keia mau Kepani komo ana mai i Hawaii nei, aka ua paa pu laua i ka hopuia no ka hewa moe- kolohe. Maloko o kekahi hoopii hoohala hala i ka aha federala mai ka papa mai o ka oihana hoopae i na lahui e, wahi a na Kepani aole i hoolo- heia ko laua hihia ma ke ano- ku- pono a maikai, a wahi hou a laua, aole i pololei ka unuhiia ana e ka maheleolelo o ka laua mau mea o ka hoike ana ae, o ka olelo a ka ma- heleolelo nana i unuhi i ka laua olelo aole oia i maopopo i ka laua ano olelo, a aole hoi laua i hana i kekahi hewa feloni a i ole karaima e ae a i ole hewa mikamina paha. Ma ka hoakaka a ka Luna- kanawai Rawlins, ma ka manawa i hoole ae oia i ka mea i noiia ae ai e na Kepani no kekahi mau palapala hookuu kino, ua manaoio oia aohe mau hana hewa i hanaia ma ka ma-

maha maluna o lakou, no ka hopena i kau aku maluna o ka opio.

HULIIA E NA MAKAI KA POE

HAKAKA A HOOHAUNAELE MA

KAKAAKO

O kela hana hooulu hakaka a hoohaunaele no mawaena o na koa ame na kanaka mauka ae nei o Kalihi ma kekahi mau mahina aku nei i hala, a pela no hoi ma Kakaako ma kekahi mau makahiki lehulehu i hala aku nei, oia hana like no ka mea i hanaia makai ae nei o ka apana o Kewalo ma ka po o ka Poaono aku la i hala.

Ma ka hora 9:30 o ia Poaono aku la i hala, ma ka oleloia, ua ala ae la

I he hakaka mawaena o eha mau koa ame na kanaka opio o ka apana o Kewalo ma ke kihi o na alanui Ward ame Moiwahine, a hookahi koa i hoikeia ae i ka oihana makai ua palukuia a wali ka auwae.

Ma ka manawa nae o na makai i hoea ae ai ma kahi o kela hakaka ua pau mua na kanaka i ka puhee e like me ke ano o na iole i makau mua i ka popoki, elike me ia a ke Kakiana Makai Raymond Hancock o ka hoihoi ana ae i a hoike i ka halewai ma ia po. Ua huli na makai no kela poe hoohaunele aohe, nae be poe i loaa ae, ma kela huli ana ua komo pu ae na makai o ka oihana koa ame na makai o ke aupuni kulanakauhale; no ka loaa ae

I o kekahi o ia poe ame ka ole aohe mea o ia ano i hoikeia ae. No ke

I kumu o ke ala ana ae o ka haunaele aohe mea i maopopo, malia paha he iwi ka hala.


	POOHU KA LAE o KA LUNA PELEKANE I KA $100 HOOPAI Mahope iho o ka hookuuia ana ae o Greenman, he luina Pelekane mai ka hana ae maluna o ka mokuahi Taft ma ka Poalima aku la i hala, o ke aho no hoi ia o na luina i noho hana mau maluna o ka moku ao ka manawa loihi o ka maauhele ae ma k ela a a keia wahi no ka makaikai ana, ua hele ae Ia oia a maluna o ta Uwapo 7 a holoholo iho la ma- laila, a i ka ike ana aku o Reid, kekahi makai o ka halekukeawa iaia e holoholo aoa malaila kauoha aku la iaia e hookaawale mai ia wahi aku. Ua kue mai la ka luina i ka Reid kauoha, o ko Reid hopu aku la no ia ma kona lima me ka ma- nao e kauo iaia ma kahi, e huli mai ana ka luina e kui a ku ma ka maka o Reid. Ua hopuia kahi luina a hoopiiia ae imua o ka aha federala a ka Lunakanawai William T. Rawlins, a ma ka manawa o ka hookolokoloia ana o Greenman ua ae ae oia i kona hewa hoeha, a ua hoopaiia mai he 90 la e noho ai maloko o ka hale- paahao me ka uku pu $100 ma ke dala maoli. He wahi puupuu hikiwawe a oolea wale no ia la ana o ka hui ana ae i ka maka o ka makai Reid, eia nae, ua kanono maoli ka hoopai o ka hamareia ana ae maluna ona, me kona mihi pu no ia kui ana ae ana a paa ana oia i ka hale a ke aloha ole. Ma ka Poalua iho nei, ka la hope loa, no ka uku ana i na auhau ala nui e ko Kaimuki poe, me ka uku panee ole, no ka hookaa mua ana o ka poe i hookaa ole ae i ko Iako mau auhau, e koiia ana lakou uku piha aku i ka huina auhau ma keia manawa aku.	KAPAEIA EKOLU MAU LUNA KUKEAWA. O ka hopena o ka hakilo ame ke liu aua a kekahi mau akena o ke keena puuku o Amerika, o ka ho ana mai no Hawaii nei, no kekahi manawa ae nei i hala, o ia no ke kapaeia ana he ekolu mau lunana- na o ka oihana kukeawa ma Hono- lulu nei, e ka Luna Kukeawa Nui Harry E. Murray. O na lunanana ekolu i kapaeia mai ka oihana kukeawa aku, oia o C. T. Moriyana, A. A. Bufa ame Joseph C. Terrell. Ua kapaeia aku ka inoa mua uo na mahina elua, a o na inoa hope hoi elua, no ka ma- nawa o hookahi mahina. I kulike ai me ka hoakaka a Har- ry E. Murray, o ke kumu hoopii hoohalahala, a na akena o ke keena puuku o Amerika, e ku-e ana i na lunanana ekolu o ke kapaeia ana, o ia no ko lakou pili i ka hewa hoohemahema i ka lakou oihana ma ka la 8 o ka mahina aka nei o No- vemaba i hala; i ka manawa a lakou i hopu ai i kekahi kaa otomobile, me na waiwai kona malu, maluna o ka uwapo, me ka waiho ole ae i ka lakou hoike ko ia hopuia ana. Wahi a Harry E. Murray, ua ili aku ke ko'iko'i maluna o na luna- nana i kapaeia, ka pane ana no lakou iho, no ko lakou pili i'o i ka hewa ame ka ole, a ina ka e hiki ana ia lakou ke hoakaka ae i na mea e kaawale ae ai na ahewa ana maluna o lakou, alaila e ka- paeia ana ki kau ana aku i ka hoopa 'i. Oiai kela poe ekolu i kapaeia aku ai, ua hoakaka hou ae o Murray, e loaa ana no ko lakou uku; o ke lumu hoohalahala e ku-e aha ia lakou, aole ia i lawa no ka ana aku i ko lakou noho hana ana iloko e ka oihana kukeawa.

nawa o ka maheleia ana o na olelo a keia mau Kepani e ka mea nana i

mahele ka laua mau olelo, a he ka-raima maopopo ka mea i hanaia e na Gusukuma no ia kumu aole hiki ke hoololiia ka olelo hooholo a ka papa hoopae mai i na lahui e.