Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 46, 13 Nowemapa 1924 — Page 6

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, NOVEMABA 13, 1924.

e kiai a e makaala i ko kakou mau pono ma ka hale kau kanawai e hoea mai ana, e like me ia a'u i noi aku ai ia oukou he mau la kakaikahi wale no i hala ae nei. O ka loaa ana ia'u o kekahi heluna baloka kiekie loa ma ke koho baloka i hala iho la, he hoailona oiaio ia e hooia mai ana no ko oukou hilinai piha maluna o'u a'u e poina ole ai.

Owau iho no ka oukou kauwa hoolohe,

LEVI L. JOSEPA
(Iosepa Opio).

HOOKAHI I MAKE A EHA KE-
KAHI I KA MANAWA I HAULE
IHO AI KA HAMARE

Mai Hilo mai Kekahi lono mea hou o ka loaa ana ae e hoakaka ana no ka make loa ana o Hilario Mendoza, a haki hoi ka lima o George Snoreen, ma ka manawa o ka hamare nui kaumaha e kakia ai i ka pou oiai ka pahu kumano o ke alahaka o ke alanui kaaahi o ka Consolidated Railway Co., e hanaia ana maluna ae o ka Muliwai o Wailuku i holo iho ai mai kona wahi i hoopaaia ai, a pa maluna o ka papa kahi a Snoreen ame Mendoza e u ku ana me ka nanea, a mahikiia laua a lele iluna a haule iho la ilalo o ke kumano aneane he 30 kapuai mai ka papaku re, o ke hopena o ia ulia oia ka make ana o Mendoza maloko o ka halema'i ma Hilo ma ia po iho, kahi ona i hoihoiia ae ai, a no Snoreen hoi ua haki kona lima me ka loaa pu o kekuhi mau palapu ma kekahi mau wahi e ae o kona kino.

Ma ka mea hiki ke hoomaopopoia no ke kumu o kela ulia ana me he mea la ua hoololiia ke ano o ka hoohanaia ana o ka hamare mahu, no ka mea na ka mahu e huki ia mau hamare, a i ka mauawa i holo ai ia mau hamare mai kahi i hoopaaia ai a pa iluna o ka papa kahi a Snoreen ame Mendoza e ku ana ua mahikiia ka papa a lele laua iluna a haule iho la iloko o ke kumanao he kanakolu kapuai ka hohonu.

Ma kela haule aua o Mendoza ua hiki ole iaia ke hoopakele iaia iho ua haule oia ilalo loa a p.. i ka holopapa olaio loa me ka ikaika, laki ko Snoreen paa ana i ka holopapa malalo koke iho, pakele kona ola o kona lima nae ka i haki. Ua lawe koke ia ae o Mendoza i ka halema'i, aka nae, mai koua manawa i laweia ae ai ahiki i ka lele loa ana ae o kona hanu aohe manawa i loaa ae ai iaia ka ike. No Snoreen hoi ke nana mau ia nei oia e na kauka.

He kauaka o Mendoza i noho haua malalo o ka hui no aneane he 10 makahiki ma na kulana hana like ole, a ua nanaia aku oia ma ke ano ho kauaka makaukau loa i keia ano hana. Mai Okalana, Kaleponi, mai o Snoreen, he kanaka i hoolimalimaia no ka manawa no ka hana ana ame ke kukulu ana i ke alahaka hou o ke alanui kaaahi, he hana hoi a ka hui i hooholo ai e hana mahope iho o ka loaa aa nae o na koho a ikeia ke kiekie loa.

Ma ka Poalima aku la o ka pule i hala ka malamaia ana o ka aha nieniele kumu make no Mendoza. Ua hoihoiia aku kona kino i Papaaloa, kahi aha o ka noho ana no na makahiki lehulehu i hala, no kona kanuia aku.

Ma ka Poakahi iho nei, i hoopuka mai ai ka aha kiekie i ka olelo hooholo e ku-e ana i ka aeia aku e na lahui e, e hoohana i na hina'i uwea maloko nei o keia Teritore, koe na makaainana Amerika wale no.


	He houpuupu kaialana hou kela o ka oili ana ae iloko o keia mau la no ka holo aku o ka Elele W. P. Jarrett no ke kulana meia, ke pau kona kau i kohoia ai i elele lahui mai Hawaii aku nei. O ka hookuku kinipopo pekuwa- wae i uleleia mawaena o ka hui o na koa ame ke kula kiekie o Ha- waii, ma ka Poalua iho nei ua alri 'i na keiki o ke kula kiekie o Ha-	waii i ka lanakila, ma o na helu la he 37 i ka ole ma ka aoao o ka hui o na IMI. Ua makemakeia na lala o ka pa-pa kahu waiwai o ka ekalesia o Kahikuonalani, Ewa e hiki au ma ke Sabati hope o keia mahina no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana ano nui. E hiki pu m \ ana ke Komite Rev. H. K. Poepoe ma ia la.


Nuhou Kuloko Ua huli hoi ae ka Makai Nui Trask no kona home, mahope o ke okiia ana maloko o ka halema'i, no ka ma'i eha o ka puu, ke pii mau ae nei kona maikai e hiki ai iaia ke hoi ae • kona keena ma ka halewai ma keia mua koke iho. O ka hookuku kinipopo pekuwa- wae o na keiki o Sana Lui ame ka Makinale, ua kaa ke eo i na keiki o Sana Lui, a ht lo hoi o Makinale. Ma ka Poaono aku la i hala, i piha ai na makahiki he iwakalua- kumamalima o ka noho hana ana o ka Lunakiai William H. McClallan, me ka hui Hana Hao Honolulu. Oiai he la kulaia ka Poalua iho nei, ua hoopaneeia mai ka halawai a ka papa o na lunakiai o ke Kula- nakauhale a Kalana o Honolulu nei, a ka hapalua o ka hora ekahi o nehi- nei. Ma ka Mauna Kea o ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, i hoea mai ai ka Lunakiai Drummond no keia kulanakauhale ma na mea pili oi- hana. Ma keia Poaono, Novemaba 15, ka la hope loa e uku ai i na auhau i ke aupuni, o na auhau e uku ole ia ae ana ma kela manawa, e kauia ana i umi pakeneka paku'i maluna iho o ia mau auhau uku ole ia. O na auhau no na kaa e hala hope aua ka uku ana. mahope aku o ka la 15 o Novemaba ae nei, e hoomaka aku ana na makai e hopuhopu i na kaa i uku ole ia na auhau. Eia ka Hon. Norman K. Lyman i Honolulu nei i keia mau la kahi i hoohala ai no na hana i pili i kana mau hihia i ka aha federala, aka iloko o ia manawa hookahi, i hui pu aku ai oia me na hoa o ka aha- olelo kuloko i kohoia iho uei, no ke kulana lunahoomalu o ka hale. ALA KA HOOPII KU-E I KA HUI O HOLLINGER Mamuli o ka hooko ole o ka hui o Ben Hollinger & Co., i ke kauoha a ke kanawai, o ia ka hookaawale ana i kekahi huina dala, no ka pale- kana o na limahana, i waihoia ae ai he hoopii imua o ka aha kaapuni e F. E. Steere, ka lunahoomalu o ka papa komisina o na ulia, e noi ana e koiia aku kela hui, e uku ae i ka huina o $4100. I kulike ai me ka palapala hoopii, e hoakaka ana ia, no Ka noho ona ana o ka Hollinger & Co., no kekahi mau kaa otomobile, mo kekahi hale hoolulu kaa otomobile, ma ke alanui Betela, kahi a kekahi mau limahana elima e noho hana ana malalo o ka hui. Ma ke ano hui, e hoakaka hou ana ka palapala hoopii, no ka hoo- hemahema ame ka hoole ana o keia hui, i ka hookaawale ana i kekahi huina dala no ka uku o kona mau limahana, iloko o ka manawa o na ulia poino, elike me ka hoakaka a ke kanawai. Mamuli o kela hana hoohemahema ma ka aoao o ka hui, i koi ae ai o Mr. Steere e hoopuka mai ka aha kaapuni i kekahi kauoha, no ka uku- ia aku iaia, o ka huina o $4100, ka hoopa'i i hoikeia ma ke kanawai. EHA MAKAHIKI KA HOOPAI PAAHAO O KA POE HOOHAU- NAELE He kanalima-kumamaono o na Pi- lipino hoohaunaele he kanahiku-ku- mamalua ma Hanapepe i ahewaia e ke kiure o ka aha kaapuni elima ma ka po o ka Poalima aku la i hala, mahope o ka paio ana a na loio no eono hora, a he umikumamaono poe i hookuuia. He eha mau Pilipino i ae mamua i ko lakou hewa, o ka piha ana ia o ke kanaono o na Pilipino olahuni hoohaunaele i hoahewaia mai la. He kanalima-kumamawalu o ka poe i ahewaia he eha makahiki ka hoopai paahao, a he elua, oia na alakai o kela poe, o Lorenzo Alcor- con ame Evaristo Acebes, he eha ma- kahiki ame umikumamakahi mahina ko laua hoopai. O kela poe Pilipino he kanaono ka nui i hoopaiia ai ua hoounaia mai i Honolulu nei ma ka mokuahi Ki- lauea no ka hoomaka ana e hana i ko lakou mau hoopai. O na Pilipino he umikumamaono i ikeia e ka aha aole i pili ka hewa ia lakou i hooiaia ae ai e kekahi kanaka o ia poe pu kekahi i akoakoa pu ae ma kahi o ke karaima i hania, ua hooholo ke kiure e hookuu ia la- kou no ka lawa ole o na oleloike e kakoo ana no ko lakou ahewaia, e like me ka hoakaka a ka Advertiser mai ka Buro mai o Kauai.	O PATTERSON A I OLE O PAR- SONS PAHA KE HOOKOHUIA MAI ANA I LOIO AMERIKA Ma ka halawai a ke komite Ku- waena teritore o ka aoao Repubalika o ka noho ana ma ka hora 11 o ke kakahiaka Poakahi nei, maloko o ke keena o A. L. Castle, ka lunahoo- malu, o ke kumuhana ano nui a ia komite o ka noonoo ana oia ke ka- naka kupono a ka Peresidena e wae ai a waiho ae i kona imua o ka aha senate no ka apono a hookohuia ana mai i Loio Amerika hou, ma kahi o ka Loio Amerika apana William T. Carden i make, mamuli o ke piholo ana iloko o ke kai mawaho aku o Pupukea ma kela huli o Oahu, e kokoke ae ana i Waimea, ma kekahi mau pule i hala aku nei. Iloko o na la i hala aku la he lehu- lehu na inoa i hauwawaia ae, o ka inoa koikoi loa i kakooia ae e ke- kahi pohai oia o Fred Patterson, ke kokua loio Amerika i ka manawa e William T. Carden e ola ana, oia kekahi moho no keia kulana. O Charles F. Parsons, ka lunaka- nawai kaapuni mua o Hilo, kekahi inoa ikaika, a ma ka oleloia oia kekahi moho i noonooia e ke komite no keia kulana, a he moho no hoi oia i kakooia ae e kekahi mau hoa o ka ahahui a no loio, aka nae, o Patterson ka moho a na hoa opio o ka papa loio i makemake ai. O ke Konela Edward K. Massee kekahi inoa i kakooia ae no keia kulana, ke kokua loio kulanakau- hale ame kalana, a kokua loio mua hoi o ka aha federala e kekahi mau hui oloko iho o ke kulauakauhale, eia nae, ua hoole o Massee i kona lilo i moho uo keia kulana mamuli o koua ike ana aole oia he makaai- nana i noho maloko o keia teritore no ekolu makahiki, e like me ia i koiia ma ka hoololi kanawai Kumu malalo o ke Komisina o na Home Hawaii. Mawaena o na inoa e ae i hau- wawaia ae o ka inoa o William B. Lymer, ka lunakanawai mua o ka aha hoomalu, a o kekahi hoi o na loio koikoi maloko o Honolulu ke- kahi i hauwawaia ae. O Clifton H. Tracy, o ka Hui loio a Frear, Prosser Anderson & Marx pu kekahi i helu pu ia ae. O A. E. Steadman kekahi inoa i hoopuaia ae, aka no ka piha ole ana o na makahiki ekolu o kona noho ana maloko o keia teritore ua hoopau wale ia ka noonoo ana nona. O ka Lunakanawai William L. Stanley, E. J. Bott, ke Komisina Amerika no Honolulu ame Charles B. Dwight, kekahi mau inoa i hoike- ia ae, eia nae, no Dwight ua hoike ae oia i kona manao ma kekahi ma- nawa i haha aku nei, aole oia he moho no ia kulana. O na inoa kiekie loa i kakooia no keia kulana oia no na inoa mua, Fred Patterson ame Parsons. No ke komo pu ana ae o ka papa loio Ha- waii e kakoo ma ka hoapono ana i kekahi o keia mau inoa at la he ninau ia i maopopo ole i nei manawa. Ma ka mea i hoomaopopoia e alakoia aku ana ka noonoo o ka Loio Kuhina ma Wakinekona ma o ka inoa la a ke Komite kuwaena o ka aoao Re- pubalika i apono ai ma kona ma- nawa e waiho ae ai i ka inoa imua o ka Peresidena. He nui na lala o ke komite ku- waena Repubalika mai Hawaii a Kauai, e hiki ole mai ai ia nau lala o ke komite ma na mokupuni ke holo mai a pau loa i ka manawa halawai, aka nae, ma ke ano *e rula ia, na na lula no ke komite ma Honolulu nei e paa i na hookohu hoonoho hope o na lala i hiki ole mai. ELUA I EHA MA KA MANAWA O KE KAHULI ANA O KE KAA No na eha mauwale i moeuhane mua ole ia i loaa ia W. Harvest ame Eva Ah Chong o ke Alanui Umiku- kumamakahi mamuli o ke kahuli ana o ke kaa otomobile a laua e kau ana mahope o ka hookui ana me kekahi kaa oto okoa aku ma ka hora 5:30 o ka auwiwa la Poaono aku la i hala ma ke kihi o na alanui Umikuma- makahi ame ke alanui Maunaloa, i laweia ae ai laua i ka halema'i o no poino ulia ma ia ahiahi, elike me ka hoike a ka Makai Peter Gomes o ka hoihoi ana ae. O Harvest ke kalaiwa ana i ke kaa oto a e holo ana ma ke alanui Umikumamakahi no Laeahi, a e ka- laiwa ana hoi o Frank Ah Kau ma ke alanui Maunaloa no ka holo mai i ke kaona, ma ka manawa o ka hoo- kui ana o" na kaa elike me ka hoike a ka makai. Ua paa loa o Harvest ame ke kai- kamahine malalo o ke kaa ma ka manawa o ke kahuli ana, a e ole o Kan ame Charles Ing o ke alanui Hema, na laua i hoala ae i ke kaa a ku iluna pela iho la i hoopakeleia ae ai na ola o keia mau opio. E alawa ae e na lala o ka Hale o na Alii o Hawaii, i ka hoolaha kumau o ka ahahui e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa.	Nuhou Kuwaho TOKIO, Nov. 6.— O Sinchisho, he kanaka Korean, i hoahewaia ai no ke kiola ana i kekahi mau poka pahu mawaho mai o ka pa e hoopuni ana i ka halealii o ka Emepera ma ka la 5 Ianuari ua hoopaiia i keia la a pau ke ola iloko o ka halape- paahao a he elua mau Kepani i hui pu me ia ma ia hana i hoopaiia he ehiku makahiki ame eono mahina pakahi. MANILA, Nov. 6.— O ke kana- wai Amerika hoopae mai i na ka- naka mai na aina e mai i hooholoia ai e ka ahaolelo lahui aole i pili i na mokupuni Pilipino elike me ka hoa- kaka ma ka manao kanawai o ka loio kuhina i keia la o ka hoike ana mai mamuli o ke noi a ke Kenerala Leonard Wood, ke Kiaaina Kene- rala o na mokupuni Pilipine. Ma ka hoakaka ma ka manao kanawai aole i pili ia kanawai i na mokupuni koe wale no a hoakaka maopopo loa ia a ke kanawai nae i hoakaka ole ai. COPENHAGEN, Nov. 6.— I keia la i hoike aku ai ke Kuhina nui Staunning i na luna aupuni Soviet o Rusia no ko Denemaka hoole ana i ka Rusia noi e kipakuia aku ka Emepera wahine kanemake o Rusia, ka Moiwahine Alexandra, e noho nei me ka maluhia, mai Denemaka aku. ALGIERS, Nov. 7.— Ua lilo na hoonaueue olai ikaika o keia la i kumu hoopoino ma o a maanei ma- loko o ka apana ma ka hapa komo- hanahema aku onei. Ua pau na hale i ka h >owaia a ke puhee la na kanaka noloko o na nahelehele. MANAGUA, Nov. 9— He ekolu mau hoonaueue olai ikaika i ukaliia mai e kekahi mau kuana iloko o na hora he iwakalua-kumamaha i hala a ua lilo ia i kumu hoopioo i na kauaka maloko o keia apana. Ua manaoia o kela luapele Santiago kokoko i Masaya, i oi aku ka weli- weliia, ke a hou mai la. MANILA, Nov. 9. — Ua hoopaneeia ka ahaolelo i keia kakahiaka ma- hope o ka noho ana a ao ka po nei. Lehulehu na bila haawina dala ana i hooholo ai a he olelo hooholo kekahi i hooholoia e haawi ana i na hoomaikai kiekie i ka Peresidena Coolidge no kona koho hou ia anu a e kalokalo pu ana no ka hoolomua o kana hookele aupuni ana. AOHE MAKAU I KA MA'ILELE, WAHI A KA PERESIDENA O KA PAPA OLA I kulike me ka hoakaka a kekahi lono o ka loaa ana ae i ke Kauka F. E. Trotter, ka peresidena o ka papa ola teritore, he 33 ka poe ma'i numonia luku a he 25 poe i make ia ano ma'i, maloko o ke kulana- kauhale o Los Angeles; he lono keia i hoikeia ae iaia mai a Walter M. Dickie mai, ka luna mana hooko o ka papa ola o ka mokuaina o Kale- poni. Maloko o ka Dickie kelekalapa o ka loaa ana ae i ka peresidena Trotter o ka papa ola maanei, ua pau loa ka kela poe i loaa i ka ma'i i ka hoihoiia ae maloko o na hale- ma'i, o na ma'i i puka ae ahiki i ka manawa o ka hoikeia ana mai ianei aia maloko o kekahi mau hale liilii o na kanaka Makiko o Los Angeles. Ma ka ke kauka Trotter hoakaka ma ka Poaha aku la i hala, aohe ona makau no ka oili ae o ia ano ma'i maloko o Honolulu nei mamuli o kela ma'i e laha mai la ma Kale- poni. E hoakaka pu ana ka maloko o ka Dickie lono uweaole ua hui ae la a hana pu na kauka o ka papa ala me na luna aupuni o ka mokuaina o Kaleponi ma ka hana like ana e kinai aku i ka dala ana ae o i'a ano ma'i luku ma o a maanei o ka aina. HE HOOMAIKAI Ma keia, ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai palena ole ana ia, oukou e o'u mau haku makaai- nana o na Mokupuni Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe no ko oukou hapai ana ae ia'u no ke kulana lunamakaainana no ko kakou aha- olelo e hoea mai ana e like me ia a'u i noi aku ai ia oukou he mau pule helu wale no i hala ae nei. Ka oukou kauwa, ' MANUEL R. PEREIRA (Keiki Pa'i Nupepa) I O'U MAU KINI O MAUI NEI, MOLOKAI, LANAI AME KAHOO- LAWE E ae oluolu mai ko oukou hano- hano e lawe aku i ka'u mau hoomai- kai he nui ame ke aloha oiaio, no ko oukou haawi hou ana mai i ka oukou mau hilinai piha ana e lilo owau kekahi o ka oukou kauwa nana

KA HOPENA O KE ALAKAI HEWA IA

O na Pilipino olohani, na lakou i hoala i ka haunaele ma Hanapepe. Kauai. a i make ai kekahi mau makai, e hooko ana i ke kanawai, ame kekahi poe Pilipino i komo ma kela haunaele; ua ahewaia mai nei he kanaono o lakou e na kiure o Kauai, a ua kauia mai ka hoopa'i hoopaahao maluna o lakou, e noho ai maloko o ka halepaahao no kekahi mau makahiki.

O ka haunaele i hoalaia e kela poe Pilipino, ame ko lakou lawe ana ae i ke kanawai iloko o ko lakou mau lima, a ku-e aku la i na kanaka o ke aupuni, aole ia mamuli o ko lakou manao ponoi iho; aka he hua ia i oili mai, mamuli o na a o hewa ame na alakai lalau, a na Pilipino i kapa ia lakou iho he mau alakai, a maluna o kela mau alakai na ahewa ko'iko'i

e pono ai.

Me kela hoopa'i nae i kauia mai maluna o na Pilipino hoohaunaele o Kauai, aole a kakou hoohewahewa ana, no ke komohia o na manao mihi iloko o kela poe; a ua loaa aku na haawina a'o kupono loa i na Pilipino e ae, i komo ole iloko o kela haunaele, hookahi wale no alahele no ko lakou noho lanakila, o ia ka hoolohe i ke kanawai o ka aina.

O ka mea oiaio loa, ua alakai hewa ia kela poe Pilipino e na a'o lalau, a ka poe i nana wale no i ko lakou pomaikai iho;

o ka auamo ana nae i na ko'iko'i o ka hana a lakou i hooko aku
ai mamuli o ka naaupo ame ka maopopo ole i na hopena e
oili mai ana, o ia ko lakou noho aku iloko o ka halepaahao.

He heluna nui o kela poe Pilipino he mau ohana ko lakou e hooneleia iho ana me kekahi mea kupono nana e malama a e hoopakele ia lakou, ma keia ela honua ana, o lakou kekahi

i alako pu ia aku iloko o na hopena poino, mamuli o na pulapu
ame na hoonuinui oiaio ole a ko lakou mau alakai; me keia
mau poino maopopo loa nae i kau mai maluna o lakou; hoo-
kahi wale no alahele e kaawale ae ai kela mau haawina mai ka
hapanui ae o na Pilipino limahana, o ia ko lakou hooko ana i ka
lakou mau kumu aelike apau me na haku hana, a e lilo i poe
hooko i ke kanawai a i mau makaaianna maikai.

KA LA HOOPAU KAUA

Ma ka Poalua iho nei, i komo ae ai ko Honolulu nei poe, ma ka hoomanao ana i ka la hoopau kaua; o na wahi e ae kekahi

o keia Teritore, i komo pu ma ka hoomanao ana i keia la ano
nui, ma ka moolelo o ka honua nei.

He la ano nui i'o keia ia kakou ma Hawaii nei, a i ko ka honua nei no apau, no ka mea ma keia la, i hoopauia ai ke kaua nui hookahi i ikeia ma ka moolelo o na aupuni apau, ke kaua

i moliaia aku ai na ola makamae he nui, ka waiwai ame ke

dala.

O Hawaii nei kekahi i molia aku i ke ola o kona poe kanaka opio imua o na enemi, a maluna o na kahuakaua; o Hawaii nei kekahi i koino pu aku ma ke kokua ana no ka loaa o ka maluhia. ma ka haawi ana i na kokua, mana ano lehulehu he nui.

O ka la 11 o Novemaba nei, he la ia, aole no ka hoomanao
wale ana no, aka he la no ka hauoli, he la no ka lanakila, he
la i nohoalii mai ai ka maluhia, a he la e hoopoina ole ia ai
mai kekahi hanauna a i kekahi hanauna ma keia hope aku.

He mau makahiki ae nei i hala, ka hoopauia ana o ke kaua ma Europa; ua hala aku na hoomanao ana, no na hopena weliweli a kaumaha no kela kaua; aka nae o na manao hauoli no ka noho maluhia ana ka noho lanakila ana; aole ia e hiki ia kakou ke hoopoina, i ka manawa e hoea mai ai keia la ano nui.

MAI HOOHEMAHEMA I KA UKU ANA .
Ma keia Poaono iho, ka la 15 o Novemaba nei, ka la hope
loa e uku ai i na auhau waiwai ame na auhau e ae, no keia
makahiki; kaa aku mahope o kela la, e kauia mai ana he umi
pakeneka paku'i maluna o na auhau i uku ole ia.

I wahi e hoopakeleia ae ai, mai ka uku ana i keia umi pake-
neka paku'i, pela keia pepa e hoeueu aku nei i na Hawaii he
mau auhau waiwai ko lakou, e hele koke ae e Uku ia mau au-
hau, iloko o ka manawa kupono.

' Aole e hiki i kekahi mea he auhau waiwai kona, ke alo ae mai ka uku ana i keia auhau, o ka poe nae e manao ana he mea liilii loa keia e hoea mai ana i ka wa e ike ai lakou i ke kuhihewa o ia manao, ke ala mai he mau koi ana ma ka aoao o ke aupuni, ma na hoopii koi auhau imua o na aha hookolokolo, e pakela loa ai ka lakou mau huina e uku aku ai, mamua o ko lakou mau auhau i kinohi.

He elua manawa e uku ai i na auhau waiwai i kela ame ' keia makahiki: o keia ka manawa hope e uku ai iloko o keia mahina: aole he mau kupono a kekahi poe e hiki ole ai ke uku ae i ko lakou mau auhau, koe wale no ka manao hoohemahema, he hana naaupo nae ia, oiai e koiia aku ana lakou, e uku ae a oi aku i ka lakou e uku ai i keia manawa.

KE KOHO ELELE LAHUI I HALA

Ua hookahahaia ka manao o na alakai Repubalika no ka haule ana o Philip L. Rice ia William P. Jarrett, ma ke koho baloka aku nei i hala, he mea oiaio loa ia, aka nae maluna iho no o lakou na ahewa e pono ai ke hookauia aku.

Ma ka manawa i holo ai o Harry Baldwin i elele lahui ma ka aoao Repubalika, ua koho aku na Repubalika iaia me ka manao lokahi mai Hawaii ahiki i Kauai, o kela no kekahi mea hookahaha i ka manao; o ke kahaha oi aku nae, i ka manawa a John H. Wise i holo moho elele lahui ai, ma kahi o Harry Baldwin, haalele iho la na Repubalika, i ka moho o ko lakou aoao kalaiaina, a koho aku la ia William P. Jarrett.

Ua kukulu hou mai nae ka aoao Repubalika ia Philip L. Rice i moho elele lahui ma keia kau iho la, o ka hopena, ua ike kakou apau ma ka hopena o ke koho baloko aku la i hala. No keaha mai ke kahaha ana o ka manao?

Ina i makemake ka aoao Repubalika e kaa ka lanakila i kana moho elele, e pono i na Repubalika, ke koho i ka lakou moho; i ko lakou hana ole ana nae pela, he makehewa ka hookahaha wale ana iho no i ka manao, na lakou no i haawi aku i ka hanohano o kela kulana elele lahui i ka aoao Demokarata.

Me na hoa o ka ahaolelo i kohoia a puka no keia kau, he manawa aku keia no ka hoopapa ana ia lakou, i mau kulana hana iloko o ka ahaolelo, e ohi ai i na dala nunui o ka la, no na mahina elua.

Ke kokoke mai nei na Ia, no ka haawiia o na dala, a ka poe i komo iloko o ke Kalapu Karisimaka. O ka poe i hoahu i ka lakou mau dala iloko o kela kalapu, aia mau ka hauoli iloko o lakou no keia mau la kulaia e hoea mai ana, aka no ka poe i hoohemahema i keia pono, aohe a lakou mea e kauka'i aku ai, e loaa mai ia lakou no kela mau la ano nui.