| | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO LAHUI HAWAll | | |
| | | NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA | | |
| | | AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, NOVEMABA 6, 1924. | |
| | | |
| | | | | | | | | | HOPUIA HE KEPANI NO KE
KUAI OKOLEHAO Ma ka hora umi o ka po o ka Poaono aku nei i hala, i paa ae ai he Kepani nona ka inoa o S. Kido i ka hopuia e ka Makaikiu Antone M. Louis, no ke kuai okolehao, me kona hookuu hou ia ana mai nae, ma ka auwina la o ke Sabati mai, mamuli o kona waiho ana ae i ka bela o ehiku haneri me kanalima dala. O ka ekolu iho la keia o ka manawa o ka paa ana o kela Kepani i ka hopuia no ia hewa hookahi no. Hookahi nae kumu o ka paa ana o keia Kepani i ka hopuia, o ia noka hoounaia ana o kekahi kiu e kuai i ka okolehao, oiai hoi, ka makaikiu e pee ana ma kekahi wahi, a i ka wa i lilo mai ai ka okolehao, a laweia aku hoi ka bila o umi dala, o kona manawa ia i oili mai ai a hopu iho la i ka mea hakihaki kanawai. Ma kela po Poaono ua loaa aku la ke kauoha ia S. Kido mai kekahi kiu aku, a kauoha aku ana iaia e lawa mai i hookahi galani okolehao nona, ma kona home. Ua holo i'o aku la o Kino no kahi o kela kiu maluna o kona kaa otomobile, aole nae he okolehao kekahi me ia, ua komo ka hoohuoi iloko o Kido, e kumukaiaia ana oia; aka olelo aku la nae i ke kiu, ina he makemake oia i ka okolehao, e hele pu laua no kahi i waihoia ai ka waiona. Ua hele i'o aku la ke kiu me Kido no kahi o ka waiona i waihoia ai, aole nae mu ka home o Kido, aka he wahi okoa loa, a malaila i hoopihaia ai ka okolehao iloko o ke galani, a haawiia mai la i ke kiu. Me ka manao ole ae nae, he poino ke hookokoke aku ana iaia, ua oili mai la ka Makaikiu Antone M. Louis, o kona paa iho la no ia i ka hopuia, me ka laweia ana ae no ka halewai, a ua kaa pu aku kona kaa otomobile malalo o ka malu o na makai. Ua uoho mua o S. Kido maloko o ka halepaahao no hookahi mahina, no ka haua ana i kona hoopa'i, a ma ka hoakaka a na makai, i ka wa i hopuia ai o kela Kepani, no ka elua o ka manawa, ua hoao oia e moni i ka bila dala, ma ka hookomo ana iloko o kona waha. HOLOPONO OLE KA
MANAO KOLOHE O ka manao epa me ko kolohe o kekahi haole nona ka inoa o H. A. Saunders, e apuhi i ka hui o T. H. Davies, ma ka auwina la o ka Poalua o ka pule aku nei i hala, ua hoopahu 'aia ia, mamuli o ka ike e ia ana o kana mau hana kolohe, a paa i ka hopuia, mamua o ka holo mahuka ana aku maluna o ka moku lawekoa. Cambrai. Ma ka auwina la o kela Poalua ua hoea aku o Mr. Saunders no ka halekuai o T . H. Davies & Co., a kuai aku la he elua mau paiki kaahele, me ka olelo ana aku i ka poe o ka halekuai, e kaki i ke kumukuai o kela mau paiki, ma ka inoa o ka Office Supply Co., me ka olelo pu ana aku, he mea oia e noho hana ana malalo o kela hui. He manawa pokole nae mahope mai o kela haawiia ana aku o na paiki kaahele elua e ka hui T. H. Davies ia Saunders, ua loaa mai la kekahi ike, e hoolala ana o Saunders e kau aku maluna o ka moku lawekoa, e haalele iho ana ia Honolulu nei, ma kela auwina la no. I wahi nae e maopopo ai, he mea paha o Saunders e noho hana ana malalo o ka Office Supply Co., ua ninauia mai la kela hui, o ka pane i hoikeia aku, aole he noho hana o Saunders maloko olaila, akahi no a loaa aku ka ike i ka poe o ka hui o T. H. Davies, ua pulapuia aku la kou e kela haole. Ua hoike koke ia mai la ka lohe i ka oihana makai, no kela hana pulapu, a iloko o ka manawa po kole, aia na makaikiu ke hookolo Ia mahope o ka meheu o ka mea kolohe, a mamua o ko Mr. Saunders pii ana aku noluna o ka mokuahi lawekoa me kona mau paiki elaa, ua paa iho la oia i ka hopuia e ka Makaikiu Thomas St. John a laweia ae e hoopaa maloko o ka halewai. Mahope iho o ka huli ana aku o ka oihana makai, i na hana i lawelaweia e kela haole, i kauia ai ke kumu hoopii e ku-e ana iaia, o ia no ke apuka, me ke kau pu ia ana o kona bona, he elima haneri dala. HOOPIIIA KA LUNAKIAI CUN-
HA NO KA OLELO PELAPELA No ke kamailio ana i kekahi mau huaolelo pelapela mailuna mai o ka pahu kopa, ma ka kihi o na alanui Betela ame Moi, ma ke awakea o kekahi o ka pule aku nei i hala, i hookomoia ae ai he hoopii e ku-e ana i ka Lunakiai A. R. Cunha, e Manuel Pires, a ma keia Poaha e hooloheia ai kela hihia iloko o ka aha, apana. O ka Lunakiai Cunha kekahi o ka poe haiolelo o ke ku ana maluna o ka pahu kopa ma kela awakea, me kona hoike ana aku imua o ka lehulehu e piha ana ma kela wahi, no ka hoolohe ana i na haiolelo, ua hoea aku oia malaila, aole no ke kamailio ana, i kekahi mau ninau ka- | Nuhou
Kuloko Ma ke kakahiaka o ke Sabati nei
i huli hoi mai ai ka Elele Jarrett
mai Kauai mai, mahope o ka hoo-
hala ana i kekahi mau la malaila,
ma ka hooikaika baloka. Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau la ma Hilo, Hawaii, no ka hooikaika baloka, no ka Elele Jarrett, i huli hoi mai ai o George Kekoa Ah Nee no Honolulu nei ma ka Poakahi aku la i hala. Hele ke taona nei a piha i na
kanaka ma ka po o Poalua iho. nei,
i kau a mea o ke ake nui e ike i ka
hopena o ke koho baloka o Hawaii
nei, pela hoi me ke koho baloka, o
ua moho Peresidena ma Amerika. O ka hookuku kinipopo pekuwa-
wae, o ka uleleia ana ae mawaena
o na keiki o Kamehameha me Pu-
nahou, ua kaa ke eo i na keiki o
Punahou, ma o na helu la he 15 i
ka 13, ma ka aoao o ka hui e Ka-
mehameha. Mawaho ae nei o ke kahua hoikeike fea o ke Teritore, i malamaia ai ka heihei o ua kaa otomobile, ma ka la koho baloka aku la i hala. He ewalu ka nui o na kaa otomobile. i komo ma na heihei no ka hookuku ana i ko lakou mama hoIo. Ma ka Poaono aku nei i hala, i kau mai ai ka Lunakanawai Banks i ka hoopa'i maluna o A. Aguares, ka Pilipino o ka hopuia ana, ma-muli o ka make ana o Peter Silver makai ae nei o Iwilei, he mau mahina lehulehu aku nei i hala, he iwakalua makahiki e noho ai maloko o ka halepaahao me ka lawelawe i na hana ikaika. No ka pili o ka hewa hoike wahahee i kekahi Pilipino nona ka inoa o Luis Tirona, ma ka hihia a ke aupuni e ku-e ana i na poo o ka hui uniona o na Pilipino, i kauia mai ai ka hoopa'i maluna ona, e noho oia maloko o ka halepaahao no ka manawa o iwakalua makahiki. Mamuli o kekahi olelo hooholo i aponoia ae e ke komisina o na hana o ka lehulehu, e holo aku ana o R. E. Wooley, ka lunahoomalu o kela komisina no Hilo, ma keia la, no ka noii ame ka huli pono ana aku i ka ulia kaaahi, i pukele mahunehune mai ai ke ola o na malihi-ni makaikai mai Los Angeles mai, he mau pule aku nei i hala. No ka mahina aku nei o Okato-
ba i hala, ua liiki i ka umi-kumu-
malua kaukani dala a oi, i ohiia no
ka oihana wai o Honolulu nei, no
kela mahina wale no. Ma ka hoakaka a ka Puuku Kulanakauhale D. L. Conkling, o ka poe hoouna e ae ana i ka uku no ka Inikini o ko lakou kaa otomobile oko o kona keena mai keia manawa aku ahiki i ka maluna o Dekemaba, e hoopuka hou ia mai ana no na helu mua o ke lakou kaa e paa nei i keia manawa. Ma keia Poaha, e hooloheia ai ka
hihia hoopuka i na olelo pelapela, o
ka Lunakiai A. R. Cunha, maloko o
ka aha apana. Ma ka hoakaka a ka Lunanana
Kukulu Hale Abshire, o keia maka;
hiki e hookokoke aku nei i kona
pau ana, ka makahiki oi aku o ka
nui o na dala, i hooliloia no ke ku-
kulu ana i na hale hou. He kanakolu ka nui o na hihia,
ma ka wehe ana o ka aha kiekie ma
ka Poakahi iho nei. Ma ke awakea o ka Poakahi iho
nei ka lolio hope loa ia ana o na leo
haiolelo a na moho maluna o ka pa-
hu kopa a Mr. Mokuamaia, ma ke
kihi o na alanui Betela ame Moi
no keia kau. Ma ka hora 10 o ke kakahiaka
Poakahi nei ka wehe ana o ka aha
kiekie teritore i kana mau hana no
ke kau o Novemaba, he 20 ka nui
o na hihia a ia aha e hoolohe ana. laiaina, no na moho e holo baloka ana, aka ua makemake oia, e hoike aku imua o ka lehulehu, i na mea oiaio e pili ana i na hana a ka papa lunakiai, e pili ana i ke kumu o ka unuhi hou ana o Mrs. Helen Strong Carter, i ka aina ana i makana mai ai no ke Kulanakauhale a Kalana e Honolulu nei. Ua hoolohe aku ka lehulehu i kana mau hoakaka me ka maikai, no na hana a ka papa o na lunakiai i lawelawe ai, elike me ia a kela papa i ike ai he pono, aka nae, iaia i hooili ae ai i na hoahewa ana maluna o na nupepa, me ka hoopuka ana i kekahi mau huaolelo pelapela e manene ai na pepeiao ke hoolohe aku, o ka manawa ia i olowalu ae ai na leo ku-e o na kanaka, e kauoha ana ia Mr. Cunha e hoi ilalo mailuna aku o ka pahu kopa. No kela nokeia mai nae i ka uwa, i pii ai ke kai o ka Lunakiai Cunha, a hoopuka hou mai ia i na olelo ikaika, maluna o ka poe e uwa aku ana iaia, e ole wale no ka maliu ana mai o na kanaka, i na olelo hoomalielie a ka nui ae o na moho Repubalika e ka pahu kopa, pela i kamailio hou aku ai o Mr. Cunha, ahiki i ka pau ana o kona mau manao. Hookahi kumu nui o ke ala ana mai o kela hoopii kue ia Mr. Cunha, elike me ka Manuel Pires hoakaka, o ia no kona hilahila loa, mamuli o ka nui o na wahine iwaena o kela puulu o ka poe haiolelo. O keia iho la ka elua o na manawa a Mr. Cunha o ka hoopuka ana | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | i na olelo kupono ole mai ka pahu kopa mai; o ka manawa mua loa, i kona wa e holo aaa he moho lunakiai ma ke kau aku aui i hala, o na luna oihana o ke kulanakauhale. No ke kupono ole o aa olelo i hoopukaia eia i ke akea, ma kela mauawa, i kapaeia ai koha inoa mai ka aui o na moho Repubalika e Mr. Mr. Cohen, ka lunanui o na hana hooikaika kalaiaia una kela kau; eia nae ua koho aku na kanaka ia Mr. Cunha puka i lunakiai, no kela kapaeia ana ona; a o keia iho la ka elua o kona manawa i hoopuka hou ai i na olelo maikai ole. MAKE HE KEPANI MA KA
ULIA KAA Ma ka hora ehiku a oi o ke kakahiaka o ka Poalima aku nei i hala, i halawai ai kekahi Kepani nona ka inoa o Tashiro Jekichi, me ka mako ulia, mamuli o kona piiia ana e kekahi kaa hoopiha malakeke, o ka mahiko ma Kahuli, Maui, elike me kekahi meahou o ka hoounaia ana mai no Honolulu nei, ma kela la no. No na makahiki he iwakalua-kumamaiwa me ka hapa ka noho hana ana o kela Kepani, no ka hui kaaahi o Kahului, ma ke ano he mea waele nahelehele no na alahao kaaahi. "L kulika ui me ka moolelo no kona halawai ana me ka make ulia, e haua aua no ka kela Kepani ma ia kakahiaka, ma ka waele ana i na nahelehele ma ka aoao o. ke alahao, o ka wa ia a kekahi kaaahi i "holo mai ai, noloko o ka pa o na kaaahi, no ka hoololiloli ana i kekahi mau kaa. Oiai ke kaa e hookokoke mai ana iaia, i hookaawale ae ai kela Kepani mai ke alahao mai, aka i ka hala ana aku nao o ke kaaahi no kekahi aoao, ua hoi hou aku la no oia ma kona wahi mua e hana ana, a hoomau aku la i ka waele nahelehele ana. Aia hoi ke kaaahi ke hoololiloli la i na kaa, me ka hoihoi ana mai i kekahi mau kaa halihali malakeke no ke alahao okoa, ma kekahi aoao aku o kalu a kela Kepani e hana ana. Na kekahi o na kauaka hoopaa peleki o na kaa, i hoomaopopo i ka ike ole ia o kela Kepani, a i kona ike aku la ola i ua Kepani nei malalo o kekahi o na kaa malakeke, ua make. Ua kahea koke ia ke kauka, no ka hele ana mai e nana i ka mea poino, a ma kana nana ana, i hoomaopopoia ai, ua make kahiko kela Kepani he hapaha hora mamua aku Ina nei no ka halewai ole o kela Kepani me ka make, a hala na ma hina eono i koe, o kona noho hana ana nie ka hui alahao o Kahului, ua haawiia iaia he uku hoomau e ka hui, no ke koena aku o kona mau la i koe e ola ai, ua nele nae oia i kela pomaikai, mamuli o keia ulia. KOMOIA HE hale MA HAUULA E KA PIKO PAUIOLE Ma ka hoea ana aku no kona home ma kahi e kokoke ana i Hauula, ma ka Poaono aku nei i hala i loaa aku ai ia R. A. Kern's na hoai lona, no ke komoia ana o kona home e ka mea aihue, a lilo aku kekahi mau waiwai oloko, i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o ka elima haneri dala. Ua waihoia mai ka huli ana aku i ka piko pauiole iloko o na lima o ka oihana makaikiu o Honolulu nei a o ke Kapena Makaikiu Kellett ka i hoea aku no kahi o kela hale, ma kana noii ana, aolo he maa moali, e hiki ai iaia ke hookolo aku ahiki i ka loaa ana o ka mea koloke. Ma ka puka no mamua o ka hale ke komo ana o ka mea aihue, a o ha waiwai o ka laweia ana, o ia no na lako apau e pili ana i ke pakaukau aina, ame na lako pili moe, i hiki aku ma kahi o na haneri dala ka waiwaiio. | Nuhou
Kuwaho WASHINGTON, Nov. 2. Ua hoo-maha ka Peresidena Coolidge i keia la, i ka pule oia i keia kakahiaka. O ka papa kuhikuhi hana no ka la apopo oia no na hana liilii mau a ka mana hooko o kela ame keia ano a ma ka pa iho e haawi aku ana oia he haiolelo maloko e ka radio ma o a maanei o ke aupuni e nei aku ana no ke koho ana mai iaia ma o a maanei o ka aina. HAVANA, Nov, 2,— Mai na hoike mai i hoihoiia mai mai na okana aina mai eono, aneane e pau loa, i haawiia mai ai ia Kenerala Machada, o ka aoao Liberala he 178,166 paloka, a ia Peresidena Menocal, o ka aoao Conservative, 122,000, ma ka koho paloka i malamaia no ke (aio ana i peresidena. NILES, Ohio, Nov. 2.— Eono haneri mau koa kiai lahui i kai hele ae ma na alanui o keia kulanakauhale ma ka po noi mahope iho o na haunaele o ka la aku Ia i nehinei mawaena o na hoa o ka ahahui Ku Klux Klan ame na lala o ka ahahui Knights of the Flaming Circle. O ka heluna o ka poe. i eha oia. mau no he 12, aka nae elua o ia heluna me he mea la e make aku ana, ma muli o na puka poka pu. Ua hookaawaleia na alanui, o na kaa otomobile apau e holo mai aua ua huliia me ka ae ole ia e hooko koke mai maloko o 150 kapuai mai kekahi kaa ku. LOS ANGELES, Nov. 2.— O na make hou elua o keia la ame na make elua hou aku elua i paaia a e kakauia ana o ka puka hou ae o ka mai hope, ua hiki aku ka huina o ka poe i loohia i ka ma'i numonia i ikeia maloko o na halema'i Mekiko maanei ma ka Poalima, i ka 21, elike me ka hoike a na kauka o ka papa ola. Ua hoea mai ke Kauka Kelogg mai Kapalakiko mai i keia la a e lawe ae ana oia i ka mana hookele o ka hana no ke kinai ana i keia ano ma'i iloko o kona mau lima. TOKIO, Nov. 2.— Ua hoike ae ka Major Pedro Zanni, ke kanaka lele i ka lewa o Argentine, i hoomaka ai ka lele ana mai Amsterdam mai ma ka mahina o Aukake no ka kaapuni ana i ka honua a ka lewa, ua hoopau oia i kona manao e hoomau aku i ka lele ana, a e hoi aku ana oia no ka home. CHICAGO, Nov. 2— He umi poe i
make loa a he kanaha i eha i keia
la ma ka manawa o kekahi kaaahi
lawe ohua o ka palau ana mai i ke-
kahi kaa bus oto ma ka aoao hema o
keia kulanakauhale. BUENOS AYERS, Nov. 2— He 200 a oi aku poe kipi i ke aupuni i make, eha a i ole hopu pio ia maloko o ka mokuaina Rio Grande Del Sul, Berazila, elike me ka hoakaka a kekahi lono mea hou o ka loaa ana ae i ka Nupepa La Nacio onei ma Pasodelos mai. Ua hoauheeia aku ka poe kipi o na koa 1800 o ke au-puni ma ka manawa a lakou e hookokoke mai ana i ke kaona o Alegerete. OKLAHOMA CITY, Nov 2— Ua hoomakaia e Arthur Walker ka lunahoomalu o ka papa koho baloka o ka mokuaina i hookohuia mai ai ma kekahi manawa kokoke aku nei i hala, ke kukulu hou ana ae i ka mikini a ka papa ma ka mokuaina aupuni ma o ka hookohu ana aku i na kanaka o ka Hui Klans ame ka poe Kue Klan ma kela a ma keia papa o na mahele koho, wahi ana o ka hoike ana ae ma keia la iho la. CHICAGO, Nov. 1— Ua lilo ia
Bobby Walterhour ame Jimmy Ho-
ran o Newark, Nu Ierese, ka eo o
ka heihei kaa baikikala eono la i
hoomaka ai ma ke Coliseum maanei
mahope o ka holo ana 146 hora. | KUIA KA WAWAE I KE KUI
KAKIA Me ka moeuhane mua ole o John Effinger, ka ona o ka halekuai hoikeke o na mea kahiko o ka Hawaii & South Seas Curio Co., e halawai ana me ia kekahi poino mauwale, eia nae, oia ka mea i loaa iaia ma ka mauawa ana i komo aku ai iloko o ka rumiauau (Shower bath room) o ka Hokele Seaside ma ke kakahiaka a ke Sabati iho nei, a eha oia, ma e ke ku ana e kona wawae i ke kui kakia, a o ole o Miss Enid Kingsburg kekahi o na kahuma'i wahine o ka papa ola teritore, oiai oia pu kekahi e noho ana maloko o la hokele ia manawa, nana i lapaau mua i kona wawae ma o ke kau ana me ke iodine, a ae pu ae la ia Effinger e aole ae e ike i kekahi kauka kaha. Ma ka Kauka J. Chris O'Day haokaka, ke kauka a Effinger o ka hele ana ae no ka lapauia ana mai o kona wawae, he elua ka iniha ka hohonu o ka puka kui o ka wawae i ku ai i ko kui. I kona wehe ana ae i ka puka kui lona iho la ka he elua mau apana maua iloko mai ke kamaa pale wawae mai a Effinger i komo ai HOPOHOPOIA KE OLA O KEKAHI KOA Malalo ae nei o ka Papu Kamehameha i nalowale ai he haole koa nona ka inoa o C. A. De Freest. ma ka hapalua o ka hora ehiku o ka Poakahi, o ka pule aku la i hala, a aole i ike hou ia oia mahope mai, a hoea wale i ka manawa i hoikeia ae ei kona nalowale ana i ke akea ma ka Poalima uei. Hookahi nae mea i kohoia aku no ke kumu o ka nalowale ana o kela koa, o ia no ka palaka pu o koua noonoo, ma kela ano palaka aole i maopopo iaia kana wahi i hele aku ai, ame kona wahi e hoi hou mai ai. Ua ike na koa oloko o ka puali hookahi i kela hoa koa o iakou ma kekahi aoao o ka papu, ma ka hapa lua o ka hora ehiku o ke kakahiaka o kela Poakahi, a ma ka hora ekahi hoi o ka auwina la, o kela la no, ua ikeia oia e kekahi Pake e hele ana maluna o ke alahao. Ma ka oleloia, o kela kekahi o na koa i komo iloko o ke kaua o Europa aku nei i hala, maluna o na moku kaua, a ua ku oia i na poka ma ke- kahi mau wahi o kona kino, no kela kumu, ua loaa oia i ka ma'i palaka pu o ka noonoo, i ka wa i hookuuia mai ai oia maloko mai o ka halema'i No na mahina eono ka noho ana o kela koa maloko o na halema'i, no ka lapaauia mai o kona mau wahi i poino, ahiki i ka hookuuia ana, no ka manaoia, ua ola loa oia ma na ano apau. He manawa pokole nae mahope iho o kela hookuuia ana mai, mailoko mai o na halema'i, ua ikeia, ka palaka o kona noonoo, he hookahi kanawa i nalowale ai oia uo na mahina eha, mamua o ka loaa hou ana. He haole koa opiopio loa kela, he 29 no makahiki, eia nae he pu'ipu'i maikai kona kino; o kela wale ae la no kona pilikia, o ia ka palaka pu o ka noonoo, me ka hiki ole ke hoomaopopo no kona wahi e huli hoi aku ai, pela hoi me kona kaa ana malalo o ka malu o ka oihana kaua. LOAA OLE KA OLELO HOOHOLO
A NA KIURE O MAUI Ma ka hihia pepehikanaka ma ke degere ekahi, o kekahi wahine Pilipino o ka hookolokoloia ana mai nei e ka aha kiure o Maui, i hoopauia aku ai na Kiure e ka Lunakanawai Kaapuni Case, ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, no ka loaa ole o ka lakou olelo hooholo no kela hihia, mahope iho o ka noke ana i ke koho baloka no kekahi mau ma-nawa lehulehu, elike me ka meahou o ka loaa ana mai i Honolulu nei. I kulike ai me ka hoakaka ma kela meahou, hookahi kumu o ka loaa ole ana o ka olelo hooholo a na | kiure maluna o ko lakou mau manao ponoi iho, me ka nana ole no ke ano o ke karaima i hanaia, o ia h i ke kanawai o ka manao. Ua noho ke kiure e noonoo i ka lakou olelo hooholo ahiki mahope aku o ka hora umi-kumamalua o ka po, a no ko lakou kuikahi ole, i hoo-pau okoa aku ai ka Lunakanawai Case i kela kiure, a e kahea hou ^ ana i mau kiure no ka hoolohe ana i ka hihia o ka wahine Pilipino. Ina no e loaa ole ana he olelo hooholo no keia hihia ma keia manawa elua, alaila 'e hookuu loa a ana ka wahine Pilipino, me kona hookolokolo hou ole ia. O ke karaima i hanaia e kela wa-hine Pilipino, ua maopopo loa ia, o ia no kona pepehi ana i kaua kane mare, me kekahi wahine Pilipino okoa aku, maloko o kekahi hale a laua o noho pu ana ma ke ano 'a kane a he wahine. Ma na oleloike i laweia ap imua o ka aha, ma ka manawa e I'o.. -^ 'heia ana ka hihia pepehikanaka o kela Pilipino, i ikeia ai, ua holo aku ke kane kela wahine no na mokupuni Pilipine mamua aku nei a i.-i.i i huli hoi mai ai no Hawaii nei, i.a, lawe pu mai la oia i kekahi wahine Pilipino okoa aku, he wahine ana i hoike aku ai imua o na luna oihana o ka oihana hoopio limahana ii-.-,, nei nei, na kona kaikaina. I ka hoea ana aae o kela Pilipino ma Maui, ua noho pu laua he kane a he wahine, no kela kumu i pii ai ka inaina wela iloko o ka wahine mare a ua Pilipino nei, a hoolala iho la e pepehi ia laua a make. Ma kekahi wanaao ala ae la kela wahine mare me ke M aua aku i kekahi pahi, hookala iho la a i.., alaila komo aku la noloko o ka uuu a kana kane e hiamoe ana me ka wahine Pilipino okoa aku. a lm.i aku la ia laua a elua me ka ,. [Mi.., ahiki i ka make ana. Ma ka oleloia he iwakalua-kumamokolu ka nui o na moku pahi ma-luna o ke kino o ke kane. a he umi-kumamaiwa hoi mau moku pahi maluna o ke kino o ka wahine i pepehiia. Mahope iho o ka hooko ana aku i ke karaima pepehikanaka, aole kela wahine Pilipino i hoao e holo a e p ? paha, aka ua noho malie no oia ma-luna o kekahi noho, me ka hele o kona mau lima a haukae i ke koko, hookahi hana he puhi kikalika ahiki wale no i ka hoea ana aku o na makai a hopu iaia. Mai ka manawa mai i paa ai L- a wahine i ka hopuia no ke karaima pepehikanaka akiki wale no i kona hookolokoloia ana, aole oia i lio- -ae no ke karaima ana i hana .ii: koe wale no ka hoike ana ae i ke kumu o kona hooko ana i kela karaima mamuli o ka manao lili o ka 'A ,..,:; a no kana kane. NA MARE Jose Rebeira ia Elizabeth Wong. Oct. 27. Kealoha Ka-la ia E. K. Kaua, K a Oct. 31. NA HANAU Na Frank Medeiros ame Mary Kiw nanaa he keikikane, Sept. .'^. Na Chas. S. Miner ame Maria K. Kai he keikikane, Oct. 18. Na Wm. Lono Ewaliko ame Eliza-beth K. Lui he kaikamahine, Oct 22. Na Harry Wilson ame Hana M .' i ka he kaikamahine, Oct. 28. Na Daniel Maunakea ame Josephine Lapilio he kaikamahine, Oct. 28 Na Geo. Keoho ame Fanny Kmi kaula He keikikane, Oct. 28. Na John T. Hew me Helen Kmn -i he keikikane, Oct. 29. Na Caesar Pashion ame Mary Pokipala he keikikane, Oct. 30. Na Dan K. Pokipala ame Minnie M. Kerr he keikikane, Nov. 3. NA MAKE Eva Johnson ma alanui Elewea-ne, Oct. 26. Lilie Kupihea ma alanui Desha Oct. 26. Robt Hanamakau Palau ma ka halema'i Kepani, Oct. 29. | | | | | | | | | | | |
| | | KA HOPENA O KE KOHO ELELE Ma ka Poalua nei i hoea mai ai kakou i ka hopena o ka paio kalaiaina hahana, i hooukaia iloko o na pule aku la i hala, me ka hoike ana o ka hapanui o na mana koho o keia Teritore, i ko lakou makemake, na ka poe, na lakou e lawelawe mai i na hooponopono ahaolelo, no keia mau makahiki elua e nee aku nei. Ma ka koho hou ia ana o ka Elele Lahui W. P, Jarrett, i elele na kakou i ka ahaolelo lahui, ua hoike mai na mana koho, i ko lakou oi ae o ka makemake iaia mamua o Philip L. Rice; nolaila aole a kakou mea i koe e hana aku ai, koe wale no ka nana ana aku i kana hana no ko kakou pono, iloko o na makahiki elua e hoea mai ana. O na paio hahana mawaena o na aoao kalaiaina, a mawaena o ka hoa kanaka i ka hoakanaka, e hoopoina aku kakou ia mau
mea, mahope iho o ka hala ana aku ia o ke koho baloka; no ka
mea ma ke koho ana a ka hapanui, malaila kakou i maopopo ai, i ko lakou makemake, aole hoi i ka makemake o ka hapa uuku. Aole i nele k hoalaia ana mai o na manao kahaha iloko o na alakai kalaiaina kuloko, no ka hopena p keia koho baloka, he mea mau no nae ia ma na hana apau, aka nae, me na ike i loaa mai ma keia koho baloka aku la i hala; e loaa auanei na makaukau apau, no ka hoouka kalaiaina e hoea mai ana ma keia mua aku. KA NINAU KAHUA HALEKULA APUNI Ua ala ae he pilikia mawaena o ka Meia John H. Wilson, ame na hoa o ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, e pili ana i ke kahua halekula mawaho ae nei o ke alanui o Kapahulu, ahiki i ka hoea ana aku o kela like ole iloko o ka aha hookolokolo. O ke kuleana o ka papa o na lunakiai ma keia ninau, o ia no
ko lakou nana ana, a koho ana i kekahi kahua kupono; no ka
halekula e kukuluia aku ai; a o ke kuleana hoi o ka meia, o ia
no ke kakauinoa ana aku maluna o na kikoo dala, no ka uku
ana ae i ke kumukuai o ke kahua i makemakeia ai i wahi no ka
halekula e ku ai. Ma ka manao kanawai o ka loio kuhina maluna o keia ninau, o ka papa lunakiai ke kuleana holookoa, i haawiia. e ke kanawai e koho ai, a e hooholo ai i kekahi kahua halekula; ina no aole i apono ka meia, ame ke poo o ka oihana hoonaauao, aole o laua kuleana e ku-e aku ai i ka mea e hooholoia ana e ka papa; ina he mau ku-e ana kekahi ma ko laua aoao, e lilo ana ia mau ku-e ana i mea ole, koe wale no a hookahuaia maluna o na kumu maikai loa, o ia ka maua'e o na lunakiai maluna o ko lakou mana a ke kanawai i haawi mai ai. I ka nana aku ua hoala mai ka Meia Wilson, i kana mau
ku-e ana i ka aina a na lunakiai i koho ai, malalo o na kumu
kupono a maikai; aka nae, ina aia ka mana koho a kuai me ka
papa o na lunakiai, alaila o ka hana pono wale no ma kona
aoao. o ia ke kakauinoa aku maluna o ke kikoo dala, no ke
kumukuai o ka aina i makemakeia e lilo mai i ke aupuni, ina
ua apono ole oia i kela wahi. Ina ua hemahema ke kanawai ma keia wahi, o ia ka haawi holookoa ana i ka mana i ka papa o na lunakiai, maluna o ka ninau kahua halekula, aole no na lunakiai kela hewa, aka e lilo nae keia pilikia, i kumu e waiho aku ai i na hoololi kanawai iloko o ko kakou ahaolelo e noho mai ana, e hoomaopopo pono ana i na mana o ka papa ame ko ka meia a lunanui paha o ka oihana hoonaauao, maluna o na kahua. halekula, i wahi e ala ole mai ai he pilikia ma keia mua aku, elike me keia i ikeia iloko o keia mau la. a E HOOKAOKOAIA MAI KE KALAIAINA AE Ua ku maoli ka hohono o na hana i lawelaweia maloko o ke keena o ka oihana wai o Honolulu nei . No na hana poholalo i na dala o ka lehulehu, i imiia ai kekahi alahele hou, e hiki ole ai ke nalowale hookahi keneka o na dala e ohiia ana no kela keena. Me kela manao e hapai ae i na hana o kela keena ma na anuu kiekie loa, o ke kupono ame ka palekana, i kukuluia ai he kulana oihana hou, o ia ke kulana lunanui noloko o ke keena. Me keia hoololiloli ano hou nae, i hoohana aku ai ka lunanui hou o ke keena i kona mana, ma ka hoopau ana i kekahi mau limahana kahiko o kela keena, ua komo mai la nae ka meia ame ka Lunanui W. A. Wall o kela oihana, a ku-e i ka hoopauia ana aku o kekahi mea a laua i makemake ai, e hoomauia aku no ma kona kulana mua. Ina no ke kalaiaina a ano okoa ae paha kela ku-eia ana mai o ka hana a ka lunanui hou o ke keena i makemake ai e hooko aku, he mea hiki ole ia ke ikeia aku, koe wale no ka olelo ana ae, aia wale no a hookuuia aku kela kanaka hou e lawelawe i kana mau hana, me ke ake'ake'a ole ia, alaila hoea mai i ka manawa a ka lehulehu e ike aku ai i ka oili mai o na kulana maikai e mahaloia ai ma keia aku. Ua lawa ko kakou ike ana i ka paaniia o na hana politika, maloko o na keena oihana o ka lehulehu; aka ina nei pela iho la e komo hokai wale mai ai na poo o na keena oihana, ma ke ake'ake'a ana, i ka hoopauia aku o kekahi mau limahana i manaoia, pela iho la e oili mai ai ka maikai, alaila he pono no e hanaia he mau hooponopono ahaolelo, e ku kaawale aku ai ka politika ma na hookohu oihana ma keia mua aku. O na olelo a ka Lunakiai A. R. Cunha i hoopuka ai maluna o ka pahu kopa, a i lilo ai i kumu nona e hoopiiia ai, he mau olelo kupono no ia iwaena o kekahi puulu, i like aku ko lakou ano me ko Mr. Cunha, aka o kona kamailio ana iwaena o ka puulu o ka poe maikai, a o ka oi loa aku imua o na wahine e hoolohe ana i na haiolelo, ua hoike mai oia, i kona kulana keonimana ole, a ua hoemi iho oia i kona mahaloia aku, ma ke ano he luna oihana, e lawelawe ana i na hana o ka lehulehu. I ka nana aku, mamuli o ka nui maoli o ka pilikia iwaena o ka papa lunakiai me ka meia, ma ka lawelawe ana i na hana o ke aupuni kulanakauhale, e oili mai ana he mau hooponopono ahaolelo ma keia kau ae, o ka ahaolelo kuloko, ina aole ia no ka hoemi ana mai i na luna oihana koho baloka ia e ka lehulehu, aka e hoakaka maopopo ia ana na hana ame na mana o ka papa lunakiai, pela ko ka meia e hiki ole ai ke hooiliia aku na ahewa ana maluna o kekahi mea, koe wale no ka poe, i pili pololei aku i na hana i ikeia ai ka pilikia. Ma ke kohoia ana o W. P. Jarrett i elele lahui na Hawaii nei, i ka ahaolelo ma Wakinekona, aole e hiki i na Demokarata ke olelo ae, ua lanakila oia i kona aoao kalaiaina iho, ina maluna o ka aoao kona lanakila ana; aka ua lele aku na Repubalika a koho iaia. mamuli o na kumu lehulehu; nolaila hookahi wale no hana iloko o keia manawa o kona lanakila ana, o ia ko kakou haawi aku i na mahalo ana iaia, no kona lanakila ana maluna o kona hoa paio; a e kapae loa i na manao maikai ole, i kamailioia iloko o na la o ka hoouka kalaiaina aku la i hala; elike me ka hala ana aku la o ka la koho baloka, pela kakou e hoopoina ai i na mea i hala, a kikoo aku i na mea omua e hoea -uai ana. | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | |
