Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 43, 23 October 1924 — Page 6
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA ME NA NUHOU O KA MANAWA | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| AOAO NO NA MANAO PEPA SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| . NUPEPA . KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA OKATOBA 23, 1924. | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| MAKE HE WAHINE AOO ME KA HIKIWAWE LOA Ia Mrs. Evelyn K. Paokalani e noho ana ma ke poo o ka pahu o kona hoaloha i make ma ka hora 2 o ka auwina Sabati nei maloko o ka halekupapau o Mr. Borthwick ma ke kihi o na alanui Nuuanu ame Kula ua loaa oia i ke kauhola a he mau minuke kakaikahi ma ia hope iho ua lele loa ae la kona hanu. Ma ka hora 3 o ka auwinala ka malamaia ana o ke anaina haipule hoolewa no Mrs. Margaret L. Kanamu, ia wahine a J. B. Kanamu o Waiakea, Hilo, a o ka makuahine hoi o Mrs. Lizzie K. Alohikea, e himeni pu nei me ka bana Hawaii. Ma ka la 10 o Okatoba i make ai o Mr. Kanamu maloko o ka home o ke kaikamahine ma ke alanui Ala-pai, i holo mai oia e ike i ke kaikamahine, eia ka he holo ana mai ia ana e make ai. Ua hoopaneeia kona hoolewa no ke kakali ana aku a hoea mai kana kane ame na keiki-kane elua a laua mai Hawaii mai. Ma ka ilina ma Maemae i hoomoeia aku ai kona kino wailua. No ko Mrs. Paokalani hoolewa hoi ua manaoia ma ka Poakahi iho nei e malamaia ai, elike me ia a Mrs. Margaret Holstein, ke kaikamahine hookama ana a me ia no hoi o Mrs. Paoakalani i noho pu ai, o ka hoike ana ae a ma ka ilina o Nuuanu no i hoomoeia aku ai. He kaikamahine hookama e ae kekahi a Mrs. Paoakalani ola o Mrs. Mary Marshall, he kumukula ma Molokai, a nona i kanalua ia ai ka hoolewa koke aku i ko Mrs. Paokalani kino, ua manaoia e hoea mai ana oia i Honolulu nei ma ka Poakahi nei. He 10 makahiki i hala aku nei ko Mrs. Paoakalani noho wahinekanemake ana. Ma ka oleo-ia he ma'i puuwai kona kumu i hikiwawe loa ai kona make, he mau mahiki lehulehu i hala kona hoo-mailoia ana me ia ma'i, a me he mea la ua ikaika loa kona uwe ana ke kumu o ka make koke. NA KULANA O LUALUALEI I UHIIA E KA UHIWAI O KAALA. I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Mr. Solomon Hanohano; Aloha pumehana kaua:—E Oluolu mai oe i ka'u mau hooheno o ka aina puuhonua i pohaiia e ke kiawe a'u e luala'i nei me ko'u, mau hoa, uhai-aholo i ke alualu i ka aina, o ia hoi o Lualualei. Ma ka auwina la o ka Poaha, |a 9 i haule iho ai kekahi ua nui koikoi ma Lualualei, nona ka ma-u hookahi kapuai me ka hapa, nolaila, e hoolale mai ana ia'u e liuliu e mahi i ka aina, i kanu na anoano i ka lepo, a oili mai, a ulu. Mahele elua, eia na paipuwai o ke aupuni ua hiki mai, eia ke waiho nei; i ke aipo o Waianae i hakalia a lilo i ka mea koho haahaa nana e hookele ahiki i ka paa ana, a kahe ka wai iluna o ka lepo o Lualualei, a inu ka lehulehu, a i ae inu i ka wai ono o Kaala, huihui ke moni aku; hauoli pu hoi me ko'u mau hoa i hoho hoomanawanui iluna o keia aina panoa, aia no a ua, alaila, kanu, pau no ka ua, hoomaha, a pela iho la, E ike mai oukou e ko'u mau makamaka, o ka la no ka mea paamau, aia no a kokoke i na mahina hope, alaila hooma-u liilii iho la, i ae la ke kanaka, mahiai, ola. ia kini ke a mai la ke ahi; he oiaio a o ia Kana i i mai ai penei: Owau no ke kumu waina oiaio. O ko'u makua no ka mahi waina, o ka lala hua iloko o'u kana e hoomaemae, o ka lala hua ole, na oukou ia e na makamaka e kaana iho, a hoiliili, a pehea aku la. Mahele Ekolu—Huliamahi na ele-mau, me ka Iakou mau mama na keiki pu no, i ka ohi kiawe a piha ke eke he hapaha, nui ka Likana Eliwai e hoonee mai ai ia oe, nana no ke eke, o kau wale no, o ka ohi, a hoopiha iloko o ke eke a piha maikai, he mau haneri eke au e ohi ai, me ka hooikaika no e pono ai i nui kau mau hapaha. Nolaila ola na keiki o ia aina i uhi paa ia e ke kiawe, he nui hoi kela. Oiai, ua puka o Pilipo Laiki, keiki hanau o ka aina, no Kauai Manokalanipo. Hui hou au me ka'u moopuna mai Molokai mai, Kalaupapa a eia oia | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| E KOHO I KENELALA MAKAU- KAU I na mana koho o ka Apana Elima, e ala, e ku a kiai me ka makaala. Ua loaa ia'u keia manawa kupono e kauleo aku ai ia oukou a ia kakou pu no hoi apau, o ke kumu no, no ka minamina i ko kakou apulu mau ia e keia poe lunamaka-ainana e hoohanohano mau ia nei e oukou i na makahiki lehulehu i kaahope ae nei, aneane iwakalua o'u makahiki i kaawale ai mai ka apana elima aku, i ka hoi ana mai nei i ka aina hanau ike iho la, o ia mau no kakou i ka hope waa, he wahi nee liilii wale no. Oiai ka apana eha hihimanu na alanui oki hou ku iho la ka ninau a ka malihini: Heaha ke kumu o keia Holo hope o ka Apana Elima Hoikeia mai la no ka nele i ke Kenelala makaukau nana e alakai. Aloha no kakou! Na. N. W. Aluli keia mau hua olelo aloha. E kuu lahui aloha, akea kakou ala a noonoo akahele i ka mea e koho ai? Aole anei ua hoea mai ka hoola i keia kau? E hoomanao, i ka moolelo o ke kaua mawaena o Beritania Nui me no makaainana kakaikahi, i haalele aku i kai aina makua, a. au mai i ke kai, a hookamaaina ma na lihikai o Amerika. Heaha ka lakou i hana ai i ka hoea ana mai o na hana hookaumaha maluna o lakou? Eia, no, wae ae la lakou i alakai a i kenelala wiwo ole, piha i ka ike ame ka makaukau oia o Keoki Wakinekona. Hahai aku la lakou mahope ona, e hoolohe ana me ka manao lokahi a hehaa ka hopena? Ua loaa ke kuokoa. ua loaa ka maluhia, ua noho ma ke ano holomua ahiki i keia la. He lahui kuokoa piha i ka waiwai ame ka mana nui. Pela hoi ko oukou hoa o kau leo aku nei, no ka pono ame ka holo-mua o ka apana. He mau makahiki lehulehu ao nei i hala, ua hoohanohano mau aku oukou i kekahi mau alakai i manaoia, he mau kenerala wiwo ole, i ka paio ana no kou pono no ko'u pono a no ka pono ame ka holomua o na mamo a kakou o keia mua aku; e wahawai mau ia ana no hoi kakou i kela ame keia elua makahiki no na pomaikai e loaa ana i ka apana elima, ke koho aku ia lakou. Puka lakou la, ohi i ke tausani dala, o kau hoi e ka mea inana koho, he ole, ole.kukahi he ole kulua, a he ole kau ma Ladana.. Ko iho la kela olelo kaulana a ka mea Hanohano H. M. Kaniho o ka makani Apaapaa; puka i ka puka mahope, ua loaa i ka mai, he o-kuu. He o-i ka laau. Nolaila e o'u mau hoaloha ame ka poe koho o ka mahele elima; e ala kakou e ku iluna a maloeloe, he umauma i ka umauma, he poo- hiwi i ka poohiwi e koho lokahi i ka mea Hanohano Wm. Chas. Aohi (Kale Aki) i kenerala, i alakai no kakou no ka mea, he kanaka piha ike makaukau maka'u ele a piha i ke kanawai. Ua hiki ke paio maluna o ka pa- pahele o ka hale kaukanawai. Ua hiki loa iaia ke paio maluna o na ninau kanawai apau, me ka haele ole aku e ninau, i ko ha'i ike. He hiki loa ke haku i na kanawai me ka kaukai ole aku na hai e haku mai. Ua hiki loa iaia ke paio no kou pono, ko'u pono ame ka pono o ka aina aloha o kakou. He oiaio no paha he mau kinaunau no kona o ka wa i hala e auhea no ke kua- hiwi i kau ole ia e ka ohu, he ki- naunau kou, he nawaliwali ko'u elikeole aku e ninau i ko ha'i ike. He hiki loa ke haku i na kanawai me ke kaukai ole aku na hai e haku mai. Ua hiki, loa iaia ke paio no kou pono ko'u pono ame ka pono o ka aina aloha o kou. He oiaio no paha, he mau kinaunau no kona o ka wa i hala, e auhea no ke kua- hiwi i kau ole ia e ka ohu he ki- naunau kou, he nawaliwali, ko'u elike no hoi me ka poo e ae ma ka oihana kalepa. Ua poho no he heluna nui o ka- kou na Hawaii ia manawa a ke poho nei no hoi ikeia manawa, elike no hoi me na Hawaii i momoka iho nei i ke kuai i na kea aila o Kale- poni i laweia mai e na Ili Puakea, eia nae aole he hoomaauia aku o ia poe no ka mea, no Kahiki mai lakou. Nolaila a kuu lahui aloha e hoo- poina i na mea i hala, a ma ka uhane o ke kaulike e lawe mai ka- kou i na olelo a'o maikai a Paule: "E hoopoina i na mea i hala, a e kikoo aku i na mea omua, a e hoo- manao no hoi kakou apau, aole he kanaka waiwai o Kale Aki i keia la he ilihune oia, elike me kou ame ko'u, e ku ai la hoi ka makaia. No ka holomua o ka aina aloha o kakou a no ka pomaikai hoi o na keiki ame na moopuna o keia mua aku, e ala like kakou a e hookau i ka inoa hanohano "Ke Kenerala Wiwo Ole o ka apana elima" Me ke kanalua ole au e wanana enei e olino io mai ana no ka mala- malama o ka holomua ke hilinai pi- ha kakou maluna ona. Me keia, mau wahi manao pokole ke manaolana nei: any e lawe ana kakou a noonoo me ka manao kau-like no keia moho, a alakai o ka apau iaia i mea paahae no kakou, apau iaia i mea paa hou no kakou, ia manawa hookahi no hoi, wae ae no hoi me ke akahele i mau lukanela makaukau nona, i loaa ka poe ku- | | Nuhou Kuloko PEKING) Oct. 18.—Ke pii mahua hua loa aku la ka hahaua o ke kaua ma na wahi e hoopuni ana ia Shang haikwan, elike me ka hakaka ma ka lono i hoea mai ianei i keia la Ma ka manao o ka poe e nana aku ana o keia ka hoouka kaua ana e akaka ai ka hopena o kekahi o na aoao kana. SHANGHAI, Oct. 18.—Ua lukuia a neoneo ka hapa nema loa o Woo-sung i keia la e ke ahi i manaoioia i puhi maoli ia e na koa Chekiang. Ua a ke ahi i ka.po ahiki i ke ao ana Ma kakahi ano e ao aohe i loli. O ke Kenerala Chuan fang ame. kekahi mau alakai e ae o na pualikoa laua- kila ke hoao mai la e paniku a i ole e hoauhee aku i na koa Chekiang i pio. CANTON, Oct. 18.—Ua hooukaia lie kaua maanei ma ka po aku hala mawaena o na aoao paonioni elua e hoopaapaa ana no ka mahele hele ana i na waiwai aihue a hao wale ame; na mea kaua i laweia ma me ka limaikaika; mai na pualikoa pualu mai iloko o ka manawa o ka ulu ana o ka haunaele, ma ka pule aku la i hala. He mau kaukani o no kanaka i puhee aku no Hong kong. Ke ku wale nei na hala oi- hana kalepa a ke huli mai nei na koa a ke hao wale mai nei i na wai- wai a ka poe i holo aku. He elua mau mokokaua Amerika ame eono mau mokukaua o na lahui e aku e ku kiai nei maanei no ka malama ana i na ola ame na waiwai o na lahui e. CHEYENNE, Wy, Oct. 14 —Ua waoia me ka lokahi e ka aha elele Demokalaka o ka mokuaina o Mrs Nellie Ross, ka wahinekane- make a ke Kiaaina William Brad ford Ross, i moho, no keia kau koho paloka ae, no ke pani ana ma kahi o kana kane i make. MOSCOW, Oct. 14 — Maloko o ka hoike akea a ke komisina hookolo-kolo i keia la i hoikeia ae ai he 72,000 mau kanaka i hoopaaia aku maloko o ka halepaahao maloko o ka Repubalika O Rusia, Wahi ana ma kana hoike he 43,000 paahao e paa mai la no ka uku ana i ko Iakou mau hoopai, he 36,000 e kakali ana no ko Iakou,hookolokoloia a he 3,000 e kakali ana no ko lakou kipaku loa ia mai Russia aku. , WASHINGTON, Oct. 18.—Ua aponoia o John. W. Weeks, ke kakau-olelo o ka oihana kaua aina ame Curtis D. Wilbur, ke kakaolelo o ka oihana kaua moana ka ninau e lile ai i kahua no ka hookahakaha ana ma ke ano kui o ka oihana kana aina ame moana ma Hawaii i ka 1925 e hiki mai ana, o ia ka mea i hoikeia ae. O MRS. LONO KAHAKAUILA UA HALA. Mr. Sol. Hanohano, Aloha nui Ina he wahi rumi kaawale kekahi o ka moku Kuokoa, e oluolu oe e hookomo iho i kela wahi poomana e kau ae la maluna, Ma ke kakahiaka nui o ka Poa-kalu, Sept. 24, kora 5,45 p. m., i pauaho mai ai i keia ola ana o Mrs. Lono Kahakauila ma kona home ma Keononalu, Wailuanui, Maui; a waiho iho la i ke kino lepo na ka ohana ame na makamaka e paiauma aku ma keia aoao o ka muliwai ele-ele o ka make. Ua hanauia o Mrs. Lono Kaha-kauila ma Keanae, Maui, iloko o ka mahina o Iulai o, A. D. 1863; a ua piha iaia nu makahiki he 61 me hookahi mahina ame 23 la o kona hanu ana i na ea huihui e keia ole ana a hala wale aku la no. Ua mare oia i ke kane oia o Mr P. K. Kahakauila no Wailuanui Koolaa Maui, iloko o ka mahina o Mei 27, A. D. 1879. Na ka Rev S. K. Kamakahiki laua i mare kahu o ka Ekalesia Hoole Poke o Keanae. Iloko o ka mahina e Aperila 23, A. D. 1904, na laweia kaha kane no Kalaupapa Molokai no ka ma'i lepera; a ia makahiki no i palaho mai ai oia i keia ola ana, Sept, 22 A. D. 1904. Mailoko mai o ko laua kihapai, i puka mai ai he mau hua maikai, he elua keiki, a ua lawe aku ka po hookahi, a koe hookahi e ola nei ahiki i keia la. Ua mare mua no kana kane i ka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| KA HOIKEIKE FEA TERITORE Iloko o keia pule holookoa o ka weheia ana o ka hoikeike fea o ke Teritore mawaho ae nei o ke kahua hoikeike o ke aupuni, ua hoike mai na hopena apau o kela hana i ka holomua; a ua hoohauoliia aku hoi ka manao o ka poe i ili aku ai ke ko'iko'i o ka hoomakaukau ana i na hana hoikeike apau; No ka pule holookoa, i loaa ai i na makaainana o Hawaii nei ka ike laula, no ka lilo ana o kela kahua hoikeike, i kiko-waena o na hana apau i kaulana ai o Hawaii nei; ua hoakoakoaia mai na mea like ole a kahi hookahi; e hookahaha maoli ia ai ka manao o ka poe i maopopo mua ole i kela mau mea, oiai no nae eia no i Hawaii nei kahi i hoouluia ai, a i hanaia ai paha, elike me ke ano o na mea hoikeike. Ma ka nui o na hana hoikeike, ka nui pu o ka poe makaikai, me ka piha mau i kela ame keia la; i maopopo loa ai, ka waiwai o ka loaa ana o kekahi kahua nui akea elike me kela, pela hoi ka noeau ame ka naauao o ka poe i ike mua a i manaoio i na pomaikai o kela hana. Aole he alahele e ae, i oi aku ai ka ikeia o kela ame keia ano hana iloko nei o ka aina, elike me ka hoikeike fea. Nui a lehulehu wale o na makaainana i hele aku no ke kahua hoikeike fea, no ka makemake wale no e makaikai, a no ka hoohauoli ana ia lakou iho, aka iloko nae o ia manawa hookahi, ua loaa pu he wa maikai a lakou e ike aku ai i na mea a lakou i noonoo mua ole ai, e hiki ole ai ke alo ae, mai ke komohia ana iho o na manao makemake, e kuai i kela mau mea. No ka pomaikai o kela ame keia oihana, pela iho la na kanaka lawelawe oihana o Amerika i hoouna mai ai i ka lakou mau mea hoikeike ma keia fea, no ia kumu hookahi no, i huliamahi aku ai ko Hawaii nei poe lawelawe oihana, ma ka hoikeike ana i na hana a lakou e lawelawe nei. Me na hoolilo nunui no i laweia mai ai na mea hoikeike o kela ame keia mahele like ole; o ka hopena nae e oili mai ana mamuli o keia hana, e uku, pono ia ana ka luhi, ame na hoolilo o ka poe i komo kino iloko o na hana hoikeike. Me kela kahua hoikeike fea o ke Teritore ma kekahi wahi nui akea; e lilo ana kela kahua i pohaku paepae, nana e wehe hamama ae i na ipuka o na hana imi pomaikai apau ma keia mua aku, ma na wahi apau e hoopuni mai ana i kona mau aoao. Na kela kahua hoikeike fea, e kono aku i ka hui kaa uwila, e hoomoe aku i na alanui alahao, ma na alanui apau e pili kokoke ana i kela kahua; e oi aku ana ka nohoia o na wahi waiho wale i keia manawa e na kanaka, e ku ae ana he mau hale kalepa o na hana hoopukapuka waiwai, a ma ke ano nui ke olelo ae, e lilo aku ana kela kahua i kikowaena no na hana ano nui apau e hoalaia ae ana ma keia mua aku. Aohe hana hiki ole i ke dala ame ka naauao; pela iho la kakou i ike aku ai i ke kulana o keia kahua hoikeike hou o ke aupuni; a elike auanei me ka loihi o kona ku ana aku, pela no e pii ae ai kona kulana maikai ame ka nani, i oi aku i ko keia wa mua loa o ka weheia ana o ka fea malaila. Hookahi pomaikai ano nui i loaa aku i ka lehulehu, ma na mea hoikeike o keia makahiki, o ia no ka ike ame ka naauao i loaa ia lakou no kekahi mau mea lehulehu a lakou i maopopo ole ai mamua. KA LOIO AMERIKA W. T. CARDEN Iwaena o na luna oihana o keia kulanakauhale, o ka Loio Amerika William T. Carden, kekahi i mahalo nui ia, no kona kulana hoopono, a kuokoa, me ka makaukau ma ka hooko ana i na hana apau i kau aku maluna ona; a i kona halawai ana me kekahi ulia poino, ka mea nana i hookaawale aku iaia, mai na hoaloha mai no ka wa mau loa ua hookomoia aku lakou apau iloko o ke kaumaha ame ka minamina nona. Ma ka manawa i hookohuia mai ai o William T. Carden i loio Amerika no ka aha federala maanei nei, akahi no a ike keia Teritore i ka hookoia ana o na kanawai federala me ke kui'o, o ka oi loa aku, ma na mea pili i ke kanawai hookapu waiona; ua ku mau oia maluna o ke kahua o kana oihana i na manawa apau, ma na mea ana i manaoio ai he pololei a he pono, a na ka make wale no i hoopokole ae i kana mau hana maanei, no ke kakoo ana i ke kumukanawai o Amerika Huipuia. Hookahi olelo nui iwaena o na hoaloha, he ulia kela make o ka halawai ana me ka Loio Amerika, iaia i piholo ai iloko o ke kai, malia paha he mea oiaio no ia; maluna iho nae ona na ahewa e pono ai e hookauia aku, no kona au ana i kahi hohonu o ke kai, oiai he kahua ia i hiki ole ai i ka ikaika ame ka mana o ke kanaka ke ku aku imua o na mea hoopoino he nui e waiho mai ana imua ona. E lilo nae ka halawai ana o ka Loio Amerika Carden me ka make poino iloko o ke kai, i mea a'o mai i ka poe e ola nei, e malama mau i ka makaala, ma ka hele ana i ka auaukai, ma na wahi ikaika o ka nalu ame ke au o ka moana. O kekahi mea haiolelo kupono loa a na Repubalika e koi ae ai, no ka lakou mau halawai hooikaika baloka, o ia no o Mr. Rivenburgh, ke kakauolelo mua a ka Elele W. P. Jarrett, o ka hoopauia ana aku, mai kona noho kakauolelo hou ana mai malalo ona. Ke ake nei ka lehulehu e ike i na. kumu oiaio o kona hoopauia ana aku: a ke kakali aku nei no hoi lakou, e ike i na kumu kupono o ko ka Elele Jarrett hoopau ana aku iaia. Malia paha aole kuleana o ka lehulehu, ma keia ninau, aka nae he mana ka iloko o ka lima o na mana koho e kiola a i ole e koho aku ai, i ka lakou mau moho, malalo o na kumu kupono loa, elike me ia e ikeia ae ana i ke akea. O ka poe e kapa ana ia lakou iho, he Repubalika, a koho aku nae i na moho Demokarata, me na kumu maikai ole: aole e kupono e kapaia aku ia poe he Repubalika, aka he poe kumakaia i ko lakou aoao kalaiaina iho. Oiai ke waiho nei ka mau imua o ka aha kiekie a Amerika Huipuia, no ka hiki ame ka hiki ole e hookupaia na Pilipino i mau kupa makaainana Amerika, he hookahi wale no hana pono, i a aliikoa kiekie o ka puali kiai lahui o Hawaii nei, o ia ka hoopau ana aku i na Pilipino i komo iloko o ka oihana koa. Me na alakai o na Pilipino olohani, malalo o ka hoopa'i a ke kanawai, no ko laua hakihaki i na kanawai o ka aina; e loaa aku auanei he mau haawina a'o lehulehu i na Pilipino apau o Hawaii nei, ma ka malama wale ana no i ka maluhi ame ke kanawai, e mau ai ko lakou noho kuokoa ana, ina aole pela, alaila he pio ka poe hakihaki kanawai apau noloko o ka halepaahao. E haawiia na mahalo kiekie ana i ka oihana makai o Honolulu nei, no ke ano o ka hoomaluia ana o na kaa ame ka lehulehu ma ke kahua hoikeike fea Teritore. Me na makai e hooko pono ana i ka lakou mau hana, e kau aku auanei ka weli maluna o ka poe hakihaki kanawi i manaoio kahi hoikeike fea ke kahua kupono loa no na hana aihue lehulehu. | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nuhou Kuloko Ma ke Sabati, Okatoba 26, 1924 i makemakeia ai na hoahanau apau o ka ekalesia Hoolepope o Waianae e noho ana ma Honolulu nei, a ma na wahi e ae o keia mokupuni, e hoea ae ma ka ekalesia i oleloia, no ka noonoo aua i kekahi kumuhana ano nui elike me ka makemake o ke Komite Rev. W. K. Poai ame ke kakauolelo o ka ekalesia Harry G. Poe. Laukanaka ke kulauakauhale nei i keia mau la, i na malihini mai na aina mamao mai, a mai na mokupuni like ole mai, no ka makaikai ana i na liana hoikeike fea o ke Teritore; Mamuli o ka loaa ole o ke kino o ka Loio Amerika Carden, o ke piholo ana iloko o ke kai ma Waimea ae nei, ma ka auwina la: o ke Sabati i hala, mahope o ka nokeia ana i ka huli no kekahi manawa loihi, i manaoia ai, ua pau kona kino i ka aiia e ka ma-no. Maluna o kaupoku o ka Hokele Iana, ma ka hapalua o keia ahiahi, e noho ae ana ka halawai a na Wahine Koho Baloka o Hawaii nei, no ka hoolohe ana i na moho, e holo nei no ka hale o na lunamakaainana ame ka ahaolelo lahui. Ma ka Haleakala o ka Poakahi nei, i hoea mai ai ka Rev.S. K. Kamaiopili ke kahu o ka ekalesia o Kaahumanu, Wailuku, Maui, no keia kulanakauhale e hala ai iaia kekahi mau la ma ke taona nei, mamua o ka huli hoi ana aku no ke kahua o kana hana. I keia keena mai, o Mr. Joseph N. Uahinui o Kaunakakai, Molokai; ma ka pule aku la i hala, a wahi ana e lanakila holookoa mai ana ka paa baloka Repubalika ma na mokupuni o Maui, Molokai, ame Lanai i keia kau koho iho. No ka pono o na Hawaii e noho mai la ma na aina hoopulapula o Kalamaula, i holo kino mai ai o Mr. Clarence W. Kinney no Honolulu nei, ma ka pule aku Ia i hala, no ka hooponopono aua me kekahi poe kalepa o keia kulanakauhale uo ke kuai ana i na ohi'a a ka poe hookuonoono, me ka holopono o kana mau hooikaika ana, e mau mai ai ka hoounaia ana o na ohi'a i kela ame keia pule mai Molokai mai. Ma ka Poakahi iho nei, i huli hoi mai ai ka Elele W. P. Jarrett, mai kana huakai hooikaika baloka aku nei no Hawaii amo Maui, a ma ke ahiahi o keia Poaha e holo aku ai oia no Kauai, no ka wawahi ana i ka ikaika o Philip L. Rice, ka moho elele lahui a na Repubalika, ma kela mokupuni. Mahope o ka hoohala ana he hookahi pule ma Kauai, no ke kukulu ana i ka Ahahui Wahine Waialeale, i huli hoi mai ai o Mr. John K. Kekuewa no Honolulu nei, ma ke kakahiaka o ke Sabati aku Ia i hala. He palapala ae ka i hoopukaia mai ke keena ao o ka lunanana. kukulu hale ma ka Poaono nei, no ke kukuluia, aku o kekahi hale konaka-lika, ma ke kihi makai o ka aoao ma Ewa, o na alanui Betela ame Pauahi, Ma ka Poalua iho nei, i hookuu ai na kula aupuni o Honolulu nei ma ka hora umi-kumamalua o ke awakea, no ka mea ua hookaawaleia ka auwina la, ma kela la, no na hana hoikeike o na kula, maloko o ke kahua hoikeike fea mawaho ae nei o Kapahulu E malama ae. ana ke Kalapu Demokarata o ka mahele 11, apana 5, he halawai mailoko o ka halekula o Kaiulani, ma ka hora ekahi o ka auwina la o keia Sabati iho; Oct. 26 1924, ua makemakeia na kane ame na wahine e hoea ae ma ia halawai. | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ke noho nei i ke kaona nei, ka Kapitala i onaia e ka poe waiwai, a hanohano a haahaa, ka home hoo-nanea o na malihini, mai na aina mamao mai, i hui pu hoi me a'u a huli hoi aku i ko'u aina home hookupono, a ili aku i na keiki a moopuna kuakahi a kualua. Ua lawa iho la keia, e haawi nei au i ko'u mahalo nui i ka wiliki nui o keia keena pa'i, me na keiki wili ani peahi o ka mikini uwila hooholo hua. Owau iho no keia, ke kiu hanu meahou. W. K. APUAKEHAU, Lualualei, Oct. 14, 1924. | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pono na Iakou e paepae aku kana mau hana apau iloko o ka hale ahaolelo. A lokahi kakou e ikaika au anei, mahae kakou nele mau no Na na Mana Lani e hoopakele ia Hawaii mai ka poe o i wale iho no. Aloha: no kakou, GEO. L. DESHA, (Kinikake) | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||