Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 39, 25 September 1924 — Ikemaka i ka Nani o ka Ipuka Gula [ARTICLE]

Ikemaka i ka Nani o ka Ipuka Gula

v Xo ka manawa mua loa iloko o kona ola a«a, i liaalelo iho ai ka Lunakanawai S. Hookano o tā apajia o Ewa ia Hawaii nei no ka Mokuaina o Kaleponi, iloko o ka niahina aku nei o lune i hala; a ma ia hukai makaikai, ua nui kana mau mea i ike ai me kona ma\i maka ponoi, na .mea na lakou i hookahaha mai i kona majjao, a i kono mai hoi iaiā e haawi ae i na hoomaikai anri i ke Akua, no ka loaa ana he wa maikai loa e ike aku ai i kekahi mahele o na mea kupaianaha ana i ]olre wale ai, mawaho aku o Kona aina hanau. Ua hoea oia i ka Ipuka Gula, ke

kulanakauhale o Kapdlakiko i kaulana ma ka moolelo, u& kilohi i na wahi pana kaulona o ia Jtulanaknuhale, i makaik'ai nui ia e na malihini, ua holo makaikai no na kulanakauhale e aku, a hoea no Los Angeles, ilaila i hoohala ai oia he elua pule, ma ka hele makaikai ana ma kela ame keia wahi. L T a apoia mai oia, a hookipaia aku me ke ohohia, e na luna oihana kiekie o Kapalakiko ame Los Angeles: ua lilo i malihini hanohano, aole wale no, na na luna o ke aupuni, ame na lala o ka oihana kalepa; aka na kona mau hoalohn, mai ka poo o Hawaii nei, e noho mai la ma Kapalakiko ame Los Angeles, a i na hoaloha o kela mau

walii, ana. 3 halawjii ;ii, ina Honolulu nei, a- ma kaua huakni makaikai. Ma i}a waiii apau a k;t Lunakanawai S. Hookano i kipa aku ai no ka makaikai ana; a maloko o na anaina apau i konoia mai ai oia, he malihini hanohano na na luna oiliana o ko aupuni, ame na kanaka ko'iko'i o ka aina; ma malama mau oia i kona kulana keonimana, ame ka iliiihi o ka oihana lunakanawai ana o paa ana, a o ka mea oi loa aku, 11,1 liiipoi mau oia i ka inoii maik;u o kona lahui, nana i ume mai i na manno mahalo o ka poe apau ana i launa aku ai; nonn, a 'no na Ilawaii. , Ka Haalele' Ana ia Honolulu Nei Ma ka la 18 o lune, i k-au aku ai ka Lunakannwai Hookano maluna o ka mokuahi Wilhehaina, ma kana huakai makaikai uiua loa no Amerika. No kona lohe i k8 kamailio mau ia, he anuanu a he liu'ihu'i ko alaliel-e moana no Kapala* leiko, o kana han.i inua loa, i palekana ae ai mai k«la j)ilikia nmi o kona'alahele, o ia ko koi ana x na akeua o ka hui'mokuahi maanei nei, o hhawi mai iaia i ka mini pumehana Joa o"kela niokuahi^ Oiai ka mokuahi i haalele iho ni i ka uwapo, a hoopuka aku" la iwaho o lta nuku o ke awa o Kou, huli mai ]a oia a nnna i ka waiho aku o ke kulanakauliale o Honolulii nei, me ka hu ana mai o na hoomauao aloha ana no ka aiua lianau ana i haalele ilio ai mahopo. 110 nui nn ohua ma keia huakai

a ka Willieliniiui no Kapalakiko, iwaoim o kel:i miiu oliua, lie poe kumukulii kokalii, e holo :nui 110 lta liui nui o na kumukula ma Amerika, k:i I.unakaiKiwai A. G. M. Robcrtkoii aine ka Luuanui Jas. Gibbs o ka mahiko o Ew^. Hauoli loa ilio Ja oia, i ka lgaa o kona nlau kamaaina maluna o. ka mokualii, ao!e hoi e hoopepe iwaeua 0 na malihini. He ekolu lakou oloko o ko lakou rumi; ma kela' po mua loa ma ka moana, aueane e hiki 010 iai;i ke liiamoe, i kau a me|i o ka nīii o ka wela, a ua npke Kona mau hoa 1 ka akaka iaia, no kona kamailio īnau i ka wela, me ka olelo okoa mai, e ike aku ana oia i ka hu'ihu'i, aia a hookokoko aku i ka Ipuka Gula; a. ua ike i'o oia i ka pololei o kela mau olelo. Na Hana Hoohauoli lloleo o na la mua o ka mokualii ma ka moana, Jie mea maa ka*malamaia o na hana hoohauoli mawaeua o na oliua, o kela ame keia nno, 0 leana hana, o ia no ka paipai mau i na kuuiukula Hawaii, e liimeni, a ila nui ke ohohiaia o ka lakou mau liimeiti i kela anie keia manawa, auia lilo pu no lioi oia, 1 kamaaina i na oliua apau. Ilooikahi mea ana i lioomaikai nui ai, o ia Ao Ka makaala mau o Mr. Gibbs, ka lunauui o ka, maliiko o Ewa 'iaia, "e kaiiwiilio mau mai ana i nu olelo hoolana, e inalama pono i kona kiuo, ma ka aaliu mau ana i"ke kuka lioopumehana i ole ai e

loaa i ke auu, no_k a mea ke ike I i'o iho la oia, i ka īia mai o ka ili,oiyi ke hookokoke aku nei ka moku i na kai 0 Kaleponi. Ho ekolu la, alaila komo aku ka moku i ka Ipuka Gula, ike i'o iho lā oiu i ka hu'ihu'i, a mahalo iho la oia no ka loaa ana i&ia 0 ka rumi pumeliana, eia ka> ua pololei ka haawiia ana mai 0 kela rumi iaia e na akena o ku liui inoku ma Il!onolirlu nei. Ka Ku Ana i Kapalakiko r Hookahi mea ano nui nna i ike ma keia huakai moana, 0 ia no ka nui o na nianu keokeo e huhui uuiu nna i ka mokuahi i na la apau mai ke kakahiaka mai ahiki i ka poeleele ana. He mau manu keia i īike loa me ke Koae, koe wale no nae, ka nunui o na kino 0 kela r.no mauu, a he liilii hoi ko ke Koae. Ile hookahi la 'i koo, aliiila komo ka mokuahi i Kapalakiko, ua haawi ae la ke kapena ame na aliimoku he. i»aina 110 ka hanohano | o na oluia; ma kela paina, i komo like ai na mea apau iloko 0 na | hoohauoli hope ana, mamua 0 ka lele ana aku iuka 0 ka aina, e laa na pnani lealea, up, haiolelo,, ka hi-n-eni no hoi anie ka hulahula. Ma ka po liopo loa nia ka moana, u.i ala ae la oia i ka wanaao, a kiei aku Ja ma ka puka auiani 0 kona rumi, tia ka ua ku ka moku i ke awa, a e waiho mai ana hoi ke kulanakauhale 0 Kapalakiko. O kona manao kuliihewa, he walii kulanakauhalo ae jiei 0 Kapalakiko a' lilee mai me Honolulu nei, eia k.a he- wahi kiko uuku wale no o Honolulu ke hookukuia me kela kulanakāuhale, a iaia e kilohi ana 4 ka' loa amo ka laula o Kapalakiko» kulu okoa iho la kona mau waiinaka, i ka hooiuanao ana ae, 110 kona kulanakauhalo, i kau a mea o ka unku; aku nao. hookalū mea nana i hoohauoli loa niai i kona manao, lie uuku i'o 0 Honoliilu nei ma konn kino, aka ho nui nae ma ka inon, a ua ku'i aku kona kaulana apuni ita lionua nei. Ka Lelo Ana luka o ka Aina Ua kakali ka mokuahi ma ka nuku 0 ke awk, uo ka hoea mai o na luna oihana t» ko aupuni, no lea nana ana i ko kulana ola kino 0 na oliua, he oiaio, ua hoea mai la kela miiu luna oihana, a 'oiai 'oia e ku ana mo ka nui o na ohua © aē maluna o iva oneki o ka īuoku, aia hoi, pa-e ana he leo i ke kalwa" ana mai, lie lelea kekalii na ka I*inaka* liawai Hookano, a haa'wiia mai la iaia, me ke kahaha iu>v 11 ao o kona manao; i ka mea nana kela leka i hoouna mai. Wehe ae la oia e nana i ka leka, oia ka na kekahi o kona mau lvonloha o Aliee Jones k$ inoa 1 kona hokele kupono e noho ai, ma 110 berkley, 0 lioike inai ana iaia Berltley, a ua hala <jku ua hdaloha nei ona no Nu loka. Ua lilo kela leka, i mea na kona mnu hoa ohua e hoopahenehene. mai ai iaia, nole 110 nae ona nnna aku i Inkou pahenehene mai, hooknhi nna uiea nui e n/llu ana, o ka hehi aku 0 na wawae i ka honua paa. Aia iwaena ona kumukula 1 6 11010 nei 110 ka liui 0 na kumukula ma Ameiika, "0 Mab]e JKing o Waikiki ae nei kekah» ho moopUna no nana, ma ka _,ioao 0 kana wahine; nana i kainailio maij aol& he iiokele kupono 0 ae uona 0 noho ai, aka o ke Stewart Hotel wale no, Ji«oholo iho la kona manao, 0 hoi i'o oia ma kela hokelo e noho ai. , I ka pau a'n» o na oliua i ka nana e na lun.l oihana, lele mua aku la 110 ka poe eleu nouka o ka aina; kau maluna 0 na kaa no ko lakou, mau hokele, aia no keia iluna o kā moku kalii i kakali ai, alaila ninau aku la oia ina palia he kaa kekahi no ke »Stewart Hotel; a i ka hoikeia ana mni iaia, aia kekahi kaa ma k:i uwapo i kela manawa, ua kiiia mai la liona paiki, 0 kona kau aku j la no ia, maluna o ka otomobile, no kalii o ka hokelo i ku ai. 0 ka manao mau iloko ona, aole no i manuio kela hokele mai ka uwapo. aku, eliko mo ko Honolulu nei ftiau liokele, oia ka auanei, he kaawale lon, ua loihi maoli kela wahi o kona holo ana aku a ana i ua hokelo nei; Jaia e liolo nei maluna 0 ka otomeihile, ke nana nei oia ma kela amo keia aoao'o ke lie nunui me ke kiekie na halo o ku mai ana, liaki ka a-i ke nana ae ihfifa, ke hi-o la 110 hoi na kaa hookahi | ana hana 0 ka noho malie,'nie ke I kakali aku 0 ka hiki i ke Stewart } lioteJ. I Hele i ka Makaikai Hoea aku la oia no ka hokele, eleu mai la na keiki lawela\ye 0 ka hokelo i kona paiki, a lilo aku la ia lak«u. Kakau 1 kona inoa iloko 0 ka buke 0 ka hokele, mo ka haawiia ana kona rumi, a hoi aku Ift noloko olaila, no ka hooka : maaina ana iaia iho, ma na paia' 0 kela hokel§. Eliko no me ke ano mau 0 na ! maka malihini apau, ke ake e ike 1 na mea ano liou 0 ka aina malihini, kioi nku la oia mawaho 0 ka hokelo,' e ku ana kekahi kaa halihali ohua nui, me na huaololo moakaka o kau ana maluna 0 kela kaa, e hoiko mai ana, he kaa lawe hoomakaikai ia i na malihini. Manao ae Ja ka ike i kekahi mau wahi ano nui 0 ke kulanakauhale, ke kau oia maluna 0 kela kaa, oiai aohe ona mau hoa kupono e hele pu ai ma kela kulanakauhale. O kona mau h(fti o ka liolo pu aua mai Honolulu aku nei, he mau liokele okoa no kp lakou i noho ai; nolaila 0 leela hoomanao mau 110 i kekahi o ia!a olelo kaulana a "na Hawaii, 4< Na ka oioi*no ka loaa", a "Na ka mea miki,«io ku i ke alo 0 na'iii," 0 kona iho aku la no # ka papahelo olalo loa oka hokele, a ninau aku la i ka uku o ka ohua <no ka hele makaikai ana; haawi ! ka uku 0 ke kaa, 0 ke kau aku :!a no ia. Ua hele 110 kela kaa a pilia i na ohua o ae o ka hokele, | e makemake ana e hele makaikai. ! Ma kela huakai makaikai, ua lioea : aku la oia no k.e Cliff House, kekahi | 0 na wahi makaikai nui ia e na ma- : lihini, nani 110 kela wahi i ka nana aku; o ka mea ano nui ma keia ! wahi, 0 ia no ka makaikai ana i ka pii mai 0 na uwalo (seal) mailoko mai 0 ke kai a noho iluna 0 kekahi 1 pohaku nui. He mau minuke ka hoohala ana 0 ka poe makaikai ma ke Cliff House, kau hou maluna o ke kaa, a holo no ke Golden Gate Park. jffe paka | nui keia, i piha ine na mea o hoohihi ai ka manao lee ike Aku, iaa ke ano nui ke kamailio «e. 1 v (Aole i pau.) •