| i kona makuakane mamua o na mea i maopopo mua ia Geofere Aole oia i ike hou i ka makuakane o Geofere mai kela manawa mai no ana o ka hele hope ana ae e ike, he makahiki a oi aku mamua o ka eha ana o Geofere, a aole no hoi oia i ike i kekahi wahi hou aku ana i noho ai mawaho ae o ka Mr. Buruka o ka hoike ana mai ia Geofere. Ua kamailio mai o Wiliama Dela iaia ina no ka hoouna leka aku iaia e kakau aku ma ka Pahu- leka 43 i Lakaia ma Santa Fe, ina no ka loaa o kekahi ulia a ma'i paha i ke keiki, no ia mea i makemake ai ua o Magare e hoike aku iaia no ka eha ana o ke keiki, eia nae, aohe ana ma- nawa i hoike aku ai. Aohe oia i kakau iki i leka na Wiliama Dela no ka mea ua halawai oia me ka pilikia, a ua hele mua no hoi oia mai ka nale aku o ka ohana Buruka me ka noonoo ole ae e hoouna aku i leka no ka mea ua makemake loa oia e kaawale koke aku mamua o ka hiki ana mai o Wiliama Dela, no kona ma'i aole i loaa ka manao koa iloko ona e hui aku ai me ia a hoike aku i ka moolelo manaonao e pili ana i kana keiki a ua o Magare i ike hookahi iho ai i ke kumu o ia eha ana. "E Magare." wahi a Geofere me ke kuoo, mahope iho o ka au ana o ka Magare moolelo, "aole anei oe i noonoo iho aia kekahi mea kupanaha iloko o ka mea oiaio ua hunakela ioa kuu makuakane iaia iho, me ka hookaawale i kana keiki ma kahi mamao loa a huna iaia iho mai kona mau hoaloha aku i ole a: oia e huliia aku?" "Ae, ua loaa pu ia'u ia manao he mea kupanaha io no hoi kona noho ana ma kahi mamao loa, no kekahi mau manawa lehuehu, aka nae ma ko'u noonoo ana malia paha aohe ona mau hoaloha kokoke mai, no ka mea ma kana mea o ka olelo ana mai ia'u la ea, he makemake oia e hookomo aku ia oe ma- loko o kekahi kula nohopaa o na keikikane i kou manawa e oo kupono ae ai a hookaawale aku ia oe mai a'u aku." "Manao anei oe ua holopono kona noho ana me kuu ma- kuahine? Aole anei he mea pono ole mawaena ona ame kuu makuahine? Ua noho kane a wahine anei laua malalo o ke kanawai?" "O ka pono hea la kau i manao ai, e Geofere. "Ko laua pono hoi ma ke kanawai, ua mareia no anei laua? Aole anei oe i ike a i ole lohe aku paha, oiai oe e noho pu ana me laua, e loaa iho ai kekahi hoohuoi ia oe ua mareia paha laua a aole paha? "He ninau paakiki keia na kekahi keikikane e ninau ai, o ka mea huna e pili ana i kuu makuakane e hunakele mai nei iaia iho a i ala ae ai ka manao hoohuoi iloko o'u nona, me he mea la he kumu no ma kekahi ano kona o ka hoike ole ana ae iaia iho ma ke akea, a e ike pu mai hoi ia'u ma ke akea. No ke aha oia i makemake ole mai ai ia oe e hoike ae i kona inoa ina no ka loaa o ka mauawa kupono ia oe e kakau aku ai iaia, ma kahi o kona hoike mai i kona wahi e loaa aku ai ua hoike mai la nae oia ma ke ano hoonalonalo a kekahi mea e hiki ole ai ke ike a ke huli aku, oia pahuleka ana o ka hoike ana mai ia oe, he kanalua ole ke olelo ae oia wale no ka meu e paa mai la i ke ki e hemo ai ia pahuleka." "Maikai, e kuu haku Geofere, aole i loaa iki ia'u kekahi noo- noo mamua no ia mea au i kamailio maila!" i hooho ae a, o Magare me ke kahaha. "No ke Kapena Dela aole au i ike i kekahi kanaka aloha a malama i kana wahine elike me ia i kou makuahine, a he kumu kupono kana e aloha a e paulele ai iaia a no ka mea, o kou makuahine kekahi wahine aloha ka- ne, i ko'u nana a hakilo mau ana i kona mau ano a pau me he mea la ua lilo kana kane i mea nana e hoomama aku ai. a no ka like o ko laua aloha ua noho laua me ka hauoli mau. "A pehea hou aku?" I ninau aku ai o Geofere me ke kokolo ana ae o ke aakoko a kakauha ma kona lae, i ko Magare mana- wa i hooki iho ai i kana kamailio ana. "A eia, ke hoomanao nei au, no kekahi manawa, i ka u nana akui ko makuahine me he mea la he mea kana i kaumaha ai, eia nae aole au i haawi iki i ko'u noonoo hohonu maluna o ia ano ona ahiki mai i keia manawa," wahi a Magare. "E oluolu oe e hoike mai i koi ikaika mai ai o Geofere. "Ma kekahi po haele like aku la laua iwaho i ka holoholo mahope o ka aina ahiahi a ua uhi no hoi na eheu o ka pouli u hoi mai ana. I ko laua hoea ana mat ma kekahi wahi alapii u ku iho la malaila no kekahi mau minuke, pela ka'u hoo- manao, mamua o ko laua komo ana mai iloko o ka hale, a ma kahi au o kekahi puka aniani hamama ma ka hale maluna kahi i noho ai nana iwaho, maluna ae no o kahi a laua e u ku ana. "Ua uwe ko makuahine i ka'u hoomaopopo iho, mamuli o ke ano o kona leo a'u i hoomaopopo iho ai, a mahope o ko laua ku ana no kekahi manawa, apo mai la ko makuahine i ka a-i o ke Kapena Dela me ka ha'uha'u uwe, a lohe iho la au i ka pane ana ae i ke kane : "O, e Wile hoi, ke makemake nei au ia oe e hana mai, no ko'u pono a no ka pono pu o ka kaua keiki. "E kuu aloha, e hooko aku ana au ia makemake ou," i pane iho ai ke kane, "e hana kokeia aku ana ia hana i ka manawa e hiki ai ia'u ke huli ae, aka nae, e lilo ana ia hana i mea hoopoino mai ia'u i nei manawa. Hoomanawanui, e kuu milimili, iloko o na mahina kakaikahi aku i koe e pau ana ia pilikia i ka hanaia a kaawale loa mai ia'u aku/ "Aohe au i lohe hou iho i kekahi huaolelo hou mai ko ma- kuahine iho, koe wale no he leo o ka mea i maluhiluhi loa ka'u o ka lohe ana iho me ke kani pu iho o kana uhu, alaila honi ae la i ke kane, a u hoi mai la iloko o ka hale. "Aole au i haawi i ko'u noonoo nui no ia mea mahope mai manao iho la no hoi au be mea liilii wale no la ia a pau ae no ka mea, aole au i lohe maopopo iho i ko ke Kapena Dela mau pilikia e hiki ai la paha ia'u ke noonoo mau no ia mea me ke kakali aku no ka hopena. "Aohe a'u mea i maopopo koe wale no ke koi mau ae o ke makuahine i ke kane e haalele i kahi eli gula a e hoi hou laua i kahi a laua i u hele mai ai, no ka mea ua maopopo ia'u aole he maikai o ka noho ana o kekahi wahine ma kahi aohe wa hine kupono a hoaloha maikai e launa mau aku ai, no ka mea ma kela wahi a makou i noho ai he kakaikahi loa na wahine a he poe wahine kuaaina wale no ka hapanui, he mau wahine kupono ole na ko makuahine e launa aku ai," wahi a Magar o ka hooki ana iho, me kona noonoo nui ia manawa no kani mea i lohe ai. Ia Geofere i lohe mai ai i keia moolelo ua manaoio loa oi ia manawa he mea i oi aku ka kona makuahine o ka nonoi an ae i ke kane, aole no ka loaa ole o kekahi wahine kupono ma kela wahi e launa mau aku ai oia, a i ole no kona makemake ole paha e noho ma kela wahi he mea liilii wale no ia iai ke hoohalikelikeia ae, oia hoi kona aloha i kona makuakane elike me ia ana o ka hoike ana ae. Ma ko Geofere noonoo iho me he mea la o ka makemake maoli no o kona makuahine, o ia kana o ke noi ana ae, e hoik ae ke Kapena Dela ma ke akea he wahine oia i mareia eia, mea e hiki ai e loaa i ka laua keiki ka inoa maemae. No keia manao, kani iho la ka Geofere uhu; e hoike ana ai | Kekahi manao kaumaha Ioa iloko ona, no ka mea, elike ka not me ka nui aku o kana huli ana i mea e loaa mai ai ka maio no kona hanauia ana, pela ka hele loa aku i ka pouliuli me ka hihipea pu omua o ke alahele. MOKUNA XXX.— Ka Ike Ana a Hoopauia ka Pohihihi. I ka hiki ana aku o laua i ka hale hookipa kahi a ua o Geofere i haalele aku ai ia Keaka ma ia auwina la, lawe loa aku la o Geofere ia Magare a iloko o kekahi rumi hookipa uuku, a malaila i noi aku ai ia Magare e wehe ae i kona poloka ame kona papale, a hoonoho iho la iaia maluna o kekahi noho pai- pai no ka hoomaha a hooluolu ana iaia, a i kona ike ana iho ua oluolu ko Magare noho ana, alaila hele aku la e hoike i ka mea hou ia Keaka no ko Magare hui ana me ia a lawe mai oia iaia no ka hui ana me ia, kana kane. Loaa aku o Keaka iaia e noho ana maluna o kekahi noho mawaho o ka lanai mawaho iho o ka rumi hookipa nui — ia manawa aohe mea hoowalewale iaia maloko o ka rumi ma- loko mai ona, kahi o kekahi poe e wala kiaha ana, no ka mea ua haalele loa oia ia mea he waiona, a e haka pono ana kana nana ana iwaho i ka hikina, kahi o ka mahina piha o Mahea- lani e puka ae ana me ka nani nui. ''Eia ka oe maanei, e Keaka, pehea la i kou noonoo iho loihi loa paha ko'u hele ana ea, oiai oe e makemake nui ana e lohe koke aku i kekahi mea hou mai a'u aku no ka'u huakai o ka hele ana aku nei?" i ninau iho ai o Geofere me ka leo hoihoi., a noho iho la oia ia manawa ma ko Keaka aoao. "Ae, ua ku a manaka maoli iho la keia i ke kakahi aku ia- oe o ka hoi mai, a ua uiha maoli no hoi no ke akenui e lohe mai i kau mea hou. Ua hele au a makemake, loa e lohe aku i kekahi mea e pili ana i kahi home kahiko me ka makemake pu e hoea aku ilaila i keia po. Ina e hiki ana ia'u ke ala ae a ike iho he mea ka'u o ka moeuhane ana iloko o keia mau makahiki lehulehu, & o kela wahi home oia mau no ia elike me mamua, me kuu wahine e ku mai ana ma ka puka e kakali mar ana no ko'u hoi aku, aneane au e haalele Ioa i ko'u ma- naolana ana aku no ka lani. Aka, i ka mauawa a'u e noonoo iho ai he hale noho ole ia ia e ke kanaka — he kapuahi puanu- anu, a he kupapau ke waiho mai ana ma kahi kokoke mai ia hale, a oia wahi hoi ka'u e hele aku ana e ikemaka no'u iho, alaila aneane au e hoopau i ka'u hakaka ana me keia ola ana." Ia pau ana o ka Keaka Henele kamailio ana mai i keia mau olelo, kulou iho la kona poa ilalo, ke ano o ke kanaka i nele loa i kekahi manaolana, a ia manawa pu me he mea la i ka Geo- fere nana aku iaia, aohe manao iki iloko ona e ninau mai ia Geofere no ka Geofere hukai o ka holo ana e nana i kahi hale kahiko o ua o Keaka, kahi mailaila mai o Geofere o ka hoi ana nai. Kakali iki iho Ia ke kanaka opio no kekahi mau minuke, me kona manao e ninau mai ana palia ua o Keaka iaia; aka, no ko Keaka noho mumule loa, me he mea la he noonoo kau- maha ko Keaka iloko ona ia manawa, alaila kamailio aku la o Geofere iaia me ka leo hoihoi i ka i ana aku: "E Keaka, ua ike a hui kamailio pu ai me Mr. Buruka ke kanaka mahiai." "A, alaila ke ola mai la no anei oia i nei manawa? me he mea la ua kokoke loa aku la kona mau makahiki i ke kanaono i nei manawa," i pane mai ai o Keaka, me ka nana ana mai ia Geofere, me hea la ua hiamoe oia mamua iho akahi no a puoho, i ka lohe ana mai ia Geofere o ia kamailio ana aku la. Peia no ka'u koho aku, aneane kona mau makahiki i ke kanaono; oia mau no nae kona ikaika me ka piha hauoli, a i ka'u nana aku iaia he kanaka lokomaikai pu oia." "O, he kanaka piha lokomaikai oia," i hooiaio mai ai o Ke- aka; "lehulehu wale kana ame kana wahine mau hana maikai i hana mai ai ia'u ame ko'u ohana i ko makou manawa e noho pu ana ma kela wahi." I ka hooki ana iho o Keaka Henele i kana kamailio ana naka e wale ae la no kona kino, me he mea la iaia i hoomanao ae ai no na mea i hanaia eia iloko o na makahiki lehulehu i hala hope aku, ua lilo i mau mea hoehaeha loa iho la i kona noonoo. - Ua maopopo ia Geofere ke kumu o ka naka ana ae la no o ko Keaka Kino, no ia kumu ua piha iho la oia i ke aloha i ke kanaka, no ka mea, ike maopopo iho la oia i ko Keaka mihi ana me ka walania loa no kana mau mea i hana ai, a ke nalu nui la oia iloko ona iho, pehea la oia e hoomaka aku ai e we- hewehe i kana moolelo, ka nuhou nui hoi a ke kanaka e ma- kemake loa mai ana e lohe aku. "E Keaka, e ae oluolu mai ana anei oe e hoike aku au ia oe i na mea apau a Mr. Buruka i kamailio mai nei ia'u?" i ninau aku ai o Geofere, mahope iho nae o ka hala ana o kekahi ma- nawa loihi o kona noonoo ana. . . Aohe a Keaka pane, ua kunou wale mai la no kona poo, a mamuli o ke aiai i ka malamalama o ka mahina i hiki ai ia Geofere ke ike mai i ka helehelena o ke kanaka ua hele a na- nanana kea, oia no oe o ka mea i kaawale i ka ma'i la a hala kekahi mau la. Alaila hoomaka aku la o Geofere e hoakaka iaia ma kahi a Mr. Buruka i olelo mai ai i ko Mrs. Buruka hele ana aku ma kekahi ahiahi e noi i wahi ti kupono e Iawa ai no ko lakou aina ahiahi, i ka la mamua iho o ka holo ana o ua o Keaka; ko Mrs. Buruka hele ana aku ahiki i ka hale a noke aku la i ke kikeke ma ka puka aohe nae o Mrs. Henele pane mai, a no ia pane ole ia mai i komo okoa aku ai o Mrs. Buruka iloko o ka halekuke, a loaa aku la o Mrs. Henele e waiho a make ana iluna o ka papahele, a no kona makau loa no ia ike ana iho ana, ua holokiki ae la no ko lakou hale, me kona nana ole iho i ka helehelena o Magare. "I ka maopopo ana ia Mr. Buruka i ke kumu o ka makau ana o kana wahine," i hoomau mai ai o Geofere i kana hoa- kaka ana," ua hele aku la oia i ka hale, me ka Iawe pu ana i kana keikikane ame kekahi o kana mau kauwa, na lakou hapai ae ia Magare a hoomoe ilima o ka moe, a hoomaka koke ko Keoni holo no ke kii ana i kekahi kauka." "Ua kiiia anei kekahi kauka?" i ninau mai ai o Keaka. "Pela ka Mr. Buruka o ka hoike ana mai ia'u," wahi a Geo- fere. "Auwe! I kauka aha aku la ia o ke kiiia ana? O ke koro nero paha kau i manao ai, ea, aole o ke kauka?" "O ke kauka, e Keaka, ka mea i kiiia, no ka mea oia ke kanaka i makemake loa ia no Magare ia manawa, no ka mea e ola ana no oia, aohe waiwai o ke kii ana i koroneo," i paakiki e aku ai ka Geofere hoiaio ana. "Ha ! "O ko Keaka ku koke ae la no ia iluna me he kanake e pupule la. A hala kekahi manawa iaia o ka holoholo ana me ke ka o na lima, a i kekahi manawa puliki ae la na lima i kona poo, a i kekahi manawa hehi iho la na wawae me ka ikaika i ka papahele, a ke noho aku la no o Geofere nana i kana kupaka mai me he mea la, he kanaka o Keaka Henele ia mau minuke i nele loa i na noonoo maikai. (Aole i pau.) | |