Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 37, 11 Kepakemapa 1924 — HE HOINAINAU KALAIAINA. [ARTICLE]

HE HOINAINAU KALAIAINA.

k Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono, Nupepā Kuokoa; Alohā kaui^— Ma kau hiwaliiwa o ka la 28 o kela maliina i hala aku la, ike iho la kria i kā noeau o na lalani mele a A. K. E. Keheuo Boy e lioomaikeike nei i ka leliulehu, a i kupono loa hoi e-hoopiliia akU' no nfi keiKM"ala kalaiaina hoolealakupua o ! Hawaii Kalffiin, maluna o kā ninau Aelike Keonimahn, a penei kā holo .ana o ua wahi nei: KiaUau, kiāuau! KoloaUau, kōloaliau, A E'āu akō, e au mai, Kalāihi ka lanlj Kupikipiki-o kā hot<utt, Kolōpa une i ka īualama,. Kti āna epa, Noho ana epa, liāu"lta ĪAVā r he. la makani, Ua ka uā, kahe ka wai, Pii ka opae, Ku'i ka ina, Lou ka Wāna. Nolaila ē Mr. LunāliōoponōpOAō, e kailike māi kaua na kā wehewehe ikl aiio. L ka maUāo o kēllj. walii inele āme ko lakou niāiiāo pakahi, a penei ka'u i nianao ai: ' Kiāuau—He puana oli paliā keia na na kalaiwaa e oli ai i wa e liukiia ai o ka mai ke kuahiwi a i ke kahakni. Koloauan* l —Oiff no paha ka huki 41 na me ka eleu. ! ' E āu aku, e aU māi^—O ka hi-o, 'huli ana paha o ko kinō imua, ihōpē. Kalaihi ka lani^—Hō kaēna, he hōdlō, lie liki, e laa pahā, ka leo kaiaihi.ō.na alākai. KupikiJ)iki-o kā liOnua —Ua' ptii i ke kai, kupikigiki-o lee ;lcai, a i ōie he keeō, he huku iiui. Kolopa une i ka malāmā —Ua pil» pHha keia i ka uiie aiiā i na mea kaumahn. K,u ana Epa—O ka huaolelō "3tt " he inoa paha keia o KeihiHi kānaka, a o ka- "epā?' h<J- hōopunipun.i/e ulapahi, e.wahahee. Noho ana ka huaōlelo "nōho" he inoa paha keiā o kekahi kanāka. Kau ka iwa he la makani—A makani ole, aole pnha e ikeiA keia manu i ka pokaa i ka lewa. , Ua ka ua kahe ka wai—Aia no a ua, hoike mai ke kahawai i kanā kann. Pii ka ke kalie palia ō ka wai, e pii nna ka opae. Ku'i k* inā— O. Ka hele ana? no paha keia e ohi'u ina Lou na wana—Me ka lou wale no o ha w,lna e loaa ai, aole me ka lalau aku -nie na manamanalima, 0 welenia mai na mānamānalima i ke Jvakala kui. ka hoopili ana mai i na huaolelo i Aoakakaia ao la nmluna o ka ninAu "aelike keonlinana", penei • ka 'u i m;fnao ai i puana hoominoaka na ka poe e heluhelu -mai i keia mau ana. Elike me ka noho hoaloha ana o ke kanaka me kona hoalauna, ka noho hauoli aua o ke, kanaka me kona ohana, pela iho ln no ka nee ana o na ninau kalaiaina e nee paonioni nei i keia mau 4a, a aia maluna o ka "aelike keonimana" ka ninau o ka la e nee nei o Hawaii Komohana ame Hawaii Hikina. Kc kiauau nei ua puana oli a.ka

poe jtalaiaina kakāikahi o ka aoao kālāiaina Ilepulialik», a inft- e lioo< pillia āku ka aoao Bcpubalik«V he "Waa" ia a ka poe kalaiaina e huki nei, e pnana nei, "aelike keonahana, āelike keōnimana,'' ua pili ūiāōli keia i ka huaolelo "kiauau"; a no ka huaoielo "koloauau, "e an aku e au mai" ua pili no keia i ka aumenme ana o na alakāi o ka aoao, jnaīuna o keia "a6lik£ keonlmanā ,, . Ke hoakakā nei ki poe « kakoo nei i ka aelike, penei ka pololei* a ev kupono no e malamaia keia aelike, a ke hoole *aku nei lioi kekahi, o ia aēlike, e- iliYraiia ilft kōkua * ka lehulohu maluiia o nā mea maikai a nā tienato& i hāna ai, a aole e hookahuaia luna o kft paa flna i ka hanohano o na paia ihikapu o ke sennte. Ke kaheā nei ka 100 kalaihi o na alakai na aelike* aohe pololei o Hawaii Hikina, e haukaa q?ai nei. i ka, aelike ā- kakōu liana ai, a no ka mea o ke, lioohemahema ana o Hawaii KomohaHa

i paa ai. Ke ninau nei.ka meā- nona kā iiioā e kouiho Ia mlīlalo: Heaha liā hānoh^no'lā?- Aole anei '6 k'āiiiii o k.T lehūlehū, 6 haiiaia ilā ka* nawai māikai, e loaa mai nā haāwinā dalā no k<f kākōu kalaiīa, ā_aolō' : 6 kipla walo i ke dālā ā kā 'lehulehu.' i ka niakani,/a' aole hoi e hapa, a e, apōno āku. i na. kanawaī lalāu e' hookapu loa ana_ i ke kauaka, aole hiki e Jioōkau i eluit makāu- i ka lāina hookahi, a o ka hoopā'i aōle oi aku malUna o $100.00 a emi mai, malalo o $20,00,-a i ole lioopaahaoia eōnō mahiuaf Hiki anei kekahi senātoa «mife ke* kahl lunaainkaaiilana ke olelo mai he keis a Aonft e hoomaikeike nei i ka lehulehu, a, ina he ohikau, e nana iho ma kq. aoao 373 0 lea inoolelo o ka senate, apono j ke komite ululaau (a owai keia poe),. a e nana ma ka aoao 39 o na kauawai o ko kau o 1923 e loaa uq ka •oiaiol m .Kupikipiki-o ka honua, he mea oiaio, i'ka nana aku, he nui ka huliu a keeo, a kupikipiki-o ka manao o k& poe e paepāe i\ei i keia aelike keōnimanā, ā i lilō' nd hōi i kōlopā "ō une āna i ko lākōu nooiloo kalāiainā, e ku nei, A noho iho, e kalahea īiel i ka lfehtilehu ō kā niiiau "aelike keonimniia" Avale no ka ninau e pono ai ka lehulēliu, aole o-kekāhi mau ninau e ae, a-.no ka mea aole liiki ia lakou ke kikoo ,mai i ke kinaunau o Lukela' ame kana mau meā i liana ai mā ka liale kauleanawai, a ke lele nei na alakai 1 ka lewa, ppiopi na elieu i ka makani, ā 111:1 kahi hopipi o ke ahi, mdlaila ka ikaika o ka puhlpuhi, a maikai no hoomahia mai ka puhipuhi o ka "aelike keonimana" i a*a a lapalapa loa ae ke alii a Lukela um.e koha māu kcnefala, o Hawaii Komohana amo ' Ilawaii Ilikiila. Ua ka ua, kahe ka wai, ae, poloLeī keia ke kahe nei ka hou o »na ālaleai, ke ka nei i na paka liou k ka lae, "pii ka opae", a ke pii nei ka inaeelō ame ka lia o na kinō, "k« ku'i nei ka ina", o ia no ke ku'i anā o na puupuu i o ia nei, kuhikuhi aku kuhikuhi mai, "lolt na wana", a e hoopiliia keia, ua like no me ka ana i na baloka o ka e x>inepi n e nt£ na hoonee kalaiaina ana maluna o ka ninau "aelike keonimana." Me ka mahalo, A. K. AOKASept. 4, 1924.