| | | | | | | Kuahaua Koho Baloka Wae Moho. I kulike ai me ke kahawai, owau u W. K. Farrington, Kiaaina o ke Te- ritore o Hawaii, ma keia ke kukala aku nei, he koho baloka wae moho ae ka wae ana no na Elele 1 ka Hale o na Lunamakaaianana o ka Aha- olelo o na Mokuaina i Huiia o Ame- rika, a no na Senatoa ame na Luna- makaainana no ka Ahaolelo o ke Te- ritore o Hawaii e like me ia i hoaka- kaia mahope ae nei, ke malamaia ana ma ka Poaono, la 4 0 Okatoba, M. H. 1924, apuni ke Teritore, ma- waena o na hora ewalu a. o ame elima p. m. NA APANA SENATOA. O na Apana Senatoa ame ka helu- na o na Moho Senatoa e waeia ai, e kela ame keia aoao kalaiaina penei iho ia: APANA EKOLU— Mokupuni o Oahu — Ekolu. NA APANA LUNAMAKAAINANA O na Apana Lunamakaainana ame ka heluna o na Moho Lunamakaai- nana e waeia ai e kela ame keia nono kalaiaina, penei: Iloko o ka APANA EHA— Eono, Iloko o ka APANA ELIMA— Eono. O na Apana Lunamakaaina, na Mahele Koho ame na wahi koho elike iho penei: APANA LUNAMAKAAINANA EHA HAPA O KA APANA SE- NATOA EKOLU— KA HAPA O KA MOKUPUNI O OAHU AME KE KULANAKAUHALE A KA- LANA O HONOLULU MA KA HIKINA HEMA O KE ALANUI NUUANU AME KA LAINA E HOOLOIHIIA ANA MAI KA PALI AKU O NUUANU AHlKl I KA LAE O MOKAPU. MAHELE EKAHI— O ka hapa o ka Apana e Honolulu ma ka hikina akau o ka laina mai ka lalani mau- na mai o Koolau i hooloihiia aku a pili me ke Alanui Mauumae, mai ia alanui aku i oleloia, Alanui Umi- kumamakahi, Alanui Daimana Hila ame ka laina i hooloihiia ahiki i ke kai. Wahi koho, ma ka pa Hale- kula Liliuokalani. MAHELE ELUA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu mawaena o ka Mahele Ekahi ame ka laina mai ka lalani mauna mai o Koolau a e Uolo ana ma ke kualapa ma ka aoao hi- kina o ke Awawa o Manoa a hoea i ke kahawai o Manoa, malaila aku ma ke kahawai i oleloia a hoea i ke alanui e moe ke 'a ana ia kahawai makai iki aku o kona hui ana me ke kahawai o Palolo, alaila ma ia ala- nui, Alanui Campbell, Alanui Kake- la ame Alanui Daimana Hila. Wahi koho, ma ka Paka Mauumae, Kai- muki. MAHELE EKOLU— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o na Mahele Ekahi ame Elua a ma ka hikina o ka laina e holo ana ma na Alanui Kapahulu ame Makee ahiki i ke kai. Wahi koho, «ua ka "Haleauau o ka Lehulehu ma ka Pa- ka Kapiolani. MAHELE EHA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o ke Alanui Moi ame ke Alanui Wai- alae mawaena o na mahele elua ame ekolu, a ma ka laina mai ke kihi mai o na Alanui Punahou ame Moi ahiki i ke alahaka loihi ma ke (alanui kahakai) Ala Moana. Wahi koho, kihi o Alanui Kalakaua ame Alanui Keoni Ena. MAHELE ELIMA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka akau o ka Mahele Eha a ma ke komoha- " na o ka Mahele Elua, i hoopuniia ma ke Komohana e ke Alanui Punahou, a ma ka akau e ke Alanui Waila ame ke Alanui Metcalf ahiki i ke alanui e holo, ana i ka hikiiia ma ka hema iki mai o ke Kulanui o Ha- waii, ma ia alanui i oleloia ame ka laina i hooloihiia aka ahiki i ka palena pau o ke kualapa e hoopuni ana i ka Mahele. Elua ma ke komo- hana. Wahi koho, ma na Alanui Young ame Alexander, MAHELE EONO— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka akau o ka Mahele Elima a mawaena o ka Ma- hele Elua ame ka laina e holo aria mai ke Alanui Waila mai ma ke Alanui Punahou ahiki i kona hui | ana me ke Alanui Manoa, alaila ma ke kualapa ma ka aoao komohana o ke Awawa o Manoa ahiki i ka lalani mauna o Koolau. Wahi koho, ma ka pa Hale o, ke Kalapu o ka Manoa Tennis, kihi o ke Alanui Manoa ame Alanui Kamehameha. MAHELE EHIKU— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ke komo- hana 0 na Mahele Eha ame Elima, ma ka hema aku o ke Alanui Be- ritania a ma ka hikina o ka laina e holo ana mai ke kai mai ma ke Alanui Sheridan ahiki i ka welelau o ka laina e hooloihi ana i ke Alanui Piikoi, alaila ma ua laina nei i ole- loia o ka hooloihi ana ame ke Ala- nui Piikoi. Wahi koho, Hale Hoo- kawowo laau o ke Aupuni, kihi o na Alanui Keeaumoku ame Moi. MAHELE EWALU— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ina ke komo- hana o na Mahele Elima ame Eono, ma ka akau o ka Mahele Ehiku a ma ka hikina o ka laina mai ke Ala- nui Beritania mai ma ke Alanui Piikoi ame ka laina e hooloihi aua malaila aku ma ka palena komo- hana o ka pa-hale o ka Home Luna- lilo ahiki i ke kihi hema o Kalawa- hine, alaila ma ka palena hikina o Kalawahine, ahiki i kona hui ana me ka palena komohana o ke Awa- wa o Manoa. Wahi koho, kihi o Alanui Waila ame Alanui Keeaumo- ku. MAHELE EIWA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o Alanui Beritania a mawaena o ka Mahele Ehiku ame ka laina e holo ana mai ke kai mai ma ke Alanui Ward ame ke Alanui Kapiolani. Wa- hi koho, ma Kamaki Kuea. MAHELE UMI— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka akau o ka laina mai ke Alanui Alapai mai ma ke Alanui Moi ahiki a ma ke Alanui Kapiolani, alaila holo hi- kina ma ke Alanui Beritania mawa- ena o ka mahele ewalu ame ka laina ma ke Alanui Alapai a i hooloihiia ahiki i ka pahuhae kahiko ma ka piko o Puowaina, alaila ma Puowai- na ahiki i ka palena mawaena ft Kewalo ame. Auwaiolimu, alaila ma ka palena komohana o Kewalo ft holo ke 'a ma Kalawahine ahiki i ka palena komohana o ka mahele ewa- lu. Wahi koho, Halekula a'o Kumu. MAHELE UMI-KUMAMAKAHI, — O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o Alanui Moi a mawae- na o ka Mahele Eiwa amo ka laina e hooloihi ana mai ke Alanui Moi mai, alaila ma Alanui Hema ahiki i ke kai. Wahi koho, ma na Alanui Hema ame Kawaiahao. MAHELE UMI-KUMAMALUA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o Alanui Hokele a ma- waena o na Alanui Alapai ame He- ma ma kekahi aoao ame Alanui Nuuanu mu kekahi aoao. Wahi ko- ho, kihi o na Alanui Puowaina ame Moi. MAHELE UMI-KUMAMAKOLU — O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e Alanui Luso, Alanui Alapai, Alanui Hokele ame na Ala- nui Alakea ame Ema. Wahi koho, ma Ema Kuea. MAHELE UMI-KUMAMAHA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e ka palena komohana o ka Mahele Umi, e ka palena akau o ka Mahele Umi-kumamakolu ame ka laina e holo ana mai ka huina mai o na Alanui Kula ame Ema ahiki i ka pahuhae kahiko ma ka piko, o Puowaina. Wahi koho, hui- na o na Alanui Iolani ame Magellan. MAHELE UMI-KUMAMALIMA — O ka hapa o ka Apaha o Honolulu i hoopuniia e Alanui Kula, na Ala- nui Ema ame Alakea, Alanui Ho- kele ame Alanui Papu. Wahi koho, Alanui Papu mauka o ke Alanui Be- ritania. MAHELE UMI-KUMAMAONO— O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e Alanui Kula, na Ala- nui Papu, Alanui Hokele ame ke Alanui Nuuanu. Wahi koho ma ke Alanui Pauahi kokoko i Alanui Papu. , MAHELE UMI-KUMAMAHIKU —O ka hapa o ka Apana o Honolu- lu ma ka akau o na Mahele Umi- kumamaha ame Umi-kumamalima a mawaena o ka Mahele Umi ame ka laina e holo ana ma ke Alanui Papu ame Alanui Pacific Heights ahiki i ke kee mua o ia alanui i oleloia a malaila aku ma ka aoao komohana o ke Awawa o Pauoa. Wahi koho, | | | | | | | | | | | | | | ko 'iko'i ana ponoi imua o ia aha, i hana ai, ma ia huli hoi ana mai, he oiaio e wela mai ana ka noho ana, a ua kii hou ia mai no Waialua, imua o kana hiapo ola i moe iho ai. Ua hoopokole koke ia kona ola. mamuli o kona ano e i kaua mau ki no. Ua loaa ia laua 7 kaika- mahine, 2 keikikane. He 86 kua- kahi, 11 kualua. Ua naue e aku no kana wahine mao, i na la no e kau ana ka ohu i na kuahiwi. O ka mea e kakau nei, he pili oia no ko'u makuahine a Ke Malaeka- liana maua a he Laieikawai i Waia- puka i Kahuku i o Kanehunamoku o ka aina lewa. Ina no hoi i ai ole o Adamu i ka hua o ka laau ina no hoi kakou aole i loaa, olai, e noho ana i ke kino lani, i kulike me ko ke Akua kino. He poo ame na lala ahiki i na wawae ka iwi ke kino, ka alu- alu, aole ka i'o ame ka koko, aka, ke hauoli nei kakou i ka loaa ana mai, a ike kakou i keia la. He nani keia honua ao malama- lama, pela o Mr. Dain i halai aku la, e ike ana oia i kona moolelo mao; ana i hana ai maanei; a we- liweli loa, a oiai, aole oia i unihi aka e mihi ana ke ole e bapetino ka poe ola no ka poe i make mau- nei e mahae nei, a manalua na ike Baibala ame ke ku ana o kakanaka ma ke kino o ko ke Akua ano. Imua o na keiki e ola nei a ko oukou mau makua hooko aku la i ke kauoha a ke Akua. E hoopau koke oukou, i ko oukou ona ana, e mihi aku iaia me ka oiaio, aole ka ona i kona aupuni. JOELL K. APUAKEHAU Kahuku. HE PUOLO WAIMAKA NO KUU MAKUAKANE DAVID KU- MAUNA KAUMIUMI, UA HALA. Mr. Sol. Hanehane; Aloha adieu kaua: — E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho i ka 'u puolo e kau ae la maluna, ma kekahi kowa kaawale o ke kino lahilahi o ka hiwahiwa aloha, a ka laimi; a nana hoi ia e ahai aku ma na kihi eha, o ka aina aloha nei o Hawaii, mai ka puka ana a ka la ma Haehae, a ka welona a ka la i ka mole olu o Lehua, i ike mai ai na ohana, ame na ho- aloha o kuu papa heleloa. Ua haalele mai kuu papa David Kumauna Kaumiumi i keia ola ho- nua ana, i ka hora 9 p. m., o ka la 21 o Aug 1924, ua haalele mai eia ia'u kana lei kahi ma ka aoao o kona moe, ame kona Aunty Mrs. Lanihau Kuewa. Upoi iho la na maka, kuu ka luhi, pau iho la ka ike ana, i ka ehaeha. Auwe kuu papa e! O kuu papa aloha i haalele mai, ua piha iaia na makahiki he 53 5 mahina, 4 la, o ka hoomanawanui ana i keia oo maewaewa; aka e hoi ka lepo i ka lepo; a o ka uhane me ka mea i kuleana ia mea, hoonani mau loa ia ka inoa o ka Haku, ke keiki, ka Uhane Hemolele Amene. Ua hanauia kuu papa mai ka puhaka mai o Sarah Lohai ame Ku Kaumiumi, i ka A. D. 1871, Mar. 17, ma Punaluu, Koolauloa, Oahu. Iaia i haalele iho la ia'u, ua haa- lele pu iho oia i kona kaikuaana hookahi, Damien Kaumiumi aia paha i ka huikau o ke kaona. Anoai wale au i ke aloha makua, e hoo- makua wale aku ana no paha ia ha'i. Ua kaama'i kuu papa no aneane hookahi makahiki, a haalele walo mai la ia'u. Kuu papa puuwai ha- mama e haawi ana i ka akau, haawi ana i ka hema, Auwe kuu papa hele loa e, ka makua hoi o kuu lehulehu o Kawaihapai i koko hei i io ia'u nei. Kuu papa hoi e kuu papa aloha aloha keiki. Kuu papa i ka waikau mai i ka pali. Kawaikuilaau, aole | oe e inu hou ana ia wai i kamaaina. Kuu papa e, eia au ke imi nei in oe, aia, aku la paha oe i ka luua o Kawaikumuole, ua wai kapu hoi a Kane, a i ole aia iho paha i kahi pali ulaula, ka wai o Kaalaea, ma kalu ana iki, kahi i pee mai ai. Papa hoi mai kaua! Heaha la hoi ka'u hala nui i hoea aku ai ia oe, au e pee mai nei ia'ui Ua pau ua moe, ua hala no ka wa mau loa. Kawaihapai hoi e aole o papa Kamaina ma kou mau kualono, alo- ha, hele hoi oia e hehi hou ana i kou Iepo aloha. Kuu papa i ka lae o Kaena e, aole oe e hele hou ana ma ia mau olaelae aloha. Ena- ena mai ke aloha makua e uwe no au. E Kane-ana, i ka home o ka lehu- lehu, aia anei kuu papa maloko o kou mau paia pumehana! Pohaku- lanai i ka olu a ka makani, aole anei me oe kuu papa kahi i walea ai? Auwe kuu papa hoomanawanui e! Kaupoo i na haloaloa pohaku, aole kuu papa e hehi hou ana i kou mau aa. Kawaiakaaiea e, ia w ai e hooinu ai i ke kamahele o ke ala- nui, e ha'oha'o ana paha oe i kuu papa; aole oia me a 'u, aole pu me oe. . E Koheiki kau mai i na ehu o ka manu, e Uluhulu hoi e, aole olua- e ike hou ana i kuu papa ma ka olua mau alo, ua pau ua hele no ka wa mau loa. E Hauone i ke one ae a upoi Iho la kuu papa hele Ioa. E Punawai kalii one iki, kahi a'u me kuu papa e hele ai i ke hoau upena, e imi ana i pono no keia noho ana, aole! aole, au e hele hou ana me ia ma ia ae- kai. Papaloa, kahi a kuu papa e hele ai, o ke aumoe, ke ono ae i ka i'a, mea ole ke anu, auwe ilihia wale au ke hoomanao ae. Aole oia e au hookahi hou ana ia mau kai aloha, auwe kuu papa hele loa e! E kuu kaikuaana Kawahaloaa, nau ka e noho hookahi ana ka home aloha o kakou, kuu kaikuaana hoo- manawanui i ka papa o maua. Aka ua pau no ka wa, mau loa. Ua pau ko papa leo nui ana ia oe. Auwe kuu kaikuaana e! Kuu papa i ka hale lana i ke kai aia anei oe ilaila! E na ale aloha o ka moana e, hai mai hoi oe ia'u, aia anei me oe kuu papa! Kuu papa ohana nui ame na hoaloha i k» la o ka pilikia, mahea la hoi ua poe hoaloha nei e kuu papa! Ka'u no hoi ia i ao aku ai i kuu papa, o ke ola o ka nama, mahea la oia, aka na lilo ia i mea mokuahana, a haalele mai oia ia'u me kona olelo mai e aho oia e hoi me kuu kaikua- ana hoahanau, no ka mea o ka rama o kona laau ia, kaupale mai oia ia'u, ka hua kalii hoi o kona mau H opio. Hoi oia me kuu kaikuaana no eha mahina a oi, me ko maua kamailio ole kekahi me kekahi. Ke hele mai ia'u nei o ka hunona no kona Loa kamailio aole ona makemake i'a 'u, aka hiki mai ka lono kaumaha hiki aku no au. imua o kona alo aole oia i ae mai e ike maua. O ka hunona no kana i ike mai, me kona pane mai no ia'u, aohe ona aloha ia'u, aloha oia i ka hunona ame kuu kaikuaana, auwe no ho kuu papa e, a laa kuu waia ia oe e kuu papa pau kuu malama ole ia oe, aka o kuu makua i ka lani ka i ike, me ia au i haawi ai i ka'u leo pule, aloha no kuu papa. I ka wa o ka pilikia, ua pale ne no au i kana olelo, a koi aku no iaia e hoi mai oia me au, ua ee ma oia i ka'u oi e ka i mai; me oe ana au e pepe no hookahi la, a hele kaua i ke kau kaa pio i Maui No Maui kona luaui makuahine no Molokai hoi kona luaui makua- | kane, hanau oia i la nei. Auwe menemene wale au i kuu papa, kuu papa makemake ole ia'u e hai i ka lono kaumaha i ka ohana. Ua ike mua no kuu papa o hele ana oia; ua a'o mua mai no oia ia'u i ka mea e hana ai iaia, auwe kuu hoomanao poina ole i na olelo hope a kuu papa e. Auwe kuu papa e kuu papa i ka hokua o ka lio e, aole oe e haulani hou ana ilaila. Kuu papa i ka haulani a ke kaa oto e, aole pu oe ilaila, kuu papa i na pali hauliuli e ke Koolau e, aole oe e maalo hou ana, ma ia mau wahi. O kuu papa i haalele mai i keia ola ana, o ka hoohuli pipi kana hana lealea ame ka lawai'a, e imi una hoi i pono no keia noho ana, ame ko ke Akua pono pu. He hoahanau kuu papa, no ka hoomana o na La Hope Nei, a ha hoapaahana pu hei no ko Kriste make- make, a na ka make i hookaawale mou la iaia mai na hana maikai apau. 0 kuu papa he puuwai hamama oia ma ua ano apau, e ike ana oia mai ke kiekie a ka haahaa. Nolaila i ka poe apau i kipa mai e hui pu me a'u i ka wa o ko'u luuluu makua. Ke haawi aku nei au i ka'u hoomaikai ia oukou apau, ame ka poe na lakou i hoohiwa- hiwa iho i ke kino wailua o kuu papa hele loa; me na pua nani apau. A na ke Akua i piha i ke aloha e haawi mai i na mea i oi aku. Pela pu hoi ia olua. E o'u mau Cousin Mr. ame Mrs. L. M. Anoho- lani no ka olua kokua he nui no ka papa aloha o kakou. Oluolu e lawe aku i ka'u hoomai- kai mailoko lilo aku o kuu puuwai a na ke Akua i piha i ke aloha e haawi mai i na mea i oi ae mamua o ke gula ame ke dala. Pela no hoi ia olua e Cousin, Mr. ame Mrs. Maggie M. Gora, no ko olua kokua ana mai ia'u, i ke kii ana, i ka hale o kuu papa ame ka hoolewa ana inia, no olua kekahi rumi kaawale o kuu puuwai, a na ke Akua no hoi e hoopomaikai mai ia olua. Pela no hoi ka'u hoomaikai i ka poe i eli i ka home hope o kuu papa i lawelawe ia hoi e kuu tutu Dan Kuewa; no oukou pu ko 'u hoomai- kai. Pela pu ka'u hoomaikai he nui ia Hon. H. Kanihonui ame na misiona no ka oukou lawelawe kope ana, no ke kino lepo a kuu papa, ma o ka hoomaikai ana a Hon. H. Ka- nihonui ma ka home nei, ame ka luakini, a ma kona home mau loa e hoomaha ai, no ka wa pau ole, I kuu papa i haalele mai la ia'u ua uhai aku ke oia i ka meheu o kuu mama, ame kana wahine elua. UA hoomoeia kuu papa aloha maloko o ka 'ilina o ka pa luakini o na La Hope Nei, ma Kamooloa, Waialua, Oahu, i ka hora 4 p. m. Aug. 22, 1924. Pau ua nalo no ka wa mau loa. Ma ka lawelawe haipule hope ana hoi a Hon. H. Kanihonui. Me oukou na hoaloha apau o kuu papa, ame ka ohana, Kou welina hope, Owau i hooneleia i ka makuakane, MRS. K. H. OTHOLT, Haleiwa, Waialua, Oahu. KONOIA KA LEHULEHU Dr. Emma & C. R. Moon, D. D., Ph. D. Halawai akea oa Sabati apau ame Poakolu 7:30. Ano hou loa o ka Hoola ana ma ka Mana Akua ame ka Hoike Uhane. Lawe ma! i ka ma'i. Pili i na ano apau o ke ola ana. Paneia, na ninau apau ma ka leka $12. Haawiia na haawina. Na hora 10 a 5, 6 a 7:30. 2506 Kuhio Ave. Kelepona 79774. 6608— 6 mns. | | | | | | | | | |
| | | | | | | kihi o ke Alanui Puowaina ame Ala- nui Luso. MAHELE UMI-KUMAMAWALU — O ka hapa o ka Apana o Honolu- lu ma ka akau o ke Alanui Kula a mawaena o ka Mahele Umi-kumama- hiku ame ke Alanui Nuuanu. Wahi koho, Alanui Nuuanu ame Alanui Bates. MAHELE UMI-KUMAMAIWA— O ka hapa o ka Apana o Koolaupo- ko ma ka hikina hema o ka laina mai ka Pali mai o Nuuanu ahiki i ka Lae o Mokapu. Walu koho, Ha- lekula o Waimanalo., APANA LUNAMAKAAINANA ELIMA HAPA O KA APANA SENATOA EKOLU— KA HAPA 0 KE KULANAKAUHALE A KALANA o HONOLULU MA KE KOMOHANA AKAU O KE ALANUI NUUANU AME KA LAINA I HOOLOIHIIA, MAI KA P ALL O NUUANU AHIKI I KA LAE O MOKAPU MAHELE EKAHI--O ka hapa o ka Apana o Koolaupoko inawaena o ka laina mai ka Pali mai o Nuuanu ahiki i ka Lae o Mokapu, a maluna o ke kualapa mawaena o Heeia ame Ahuimanu. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Koolaupoko, ma Ka- neohe. MAHELE ELUA,— O ke koena aku o ka Apana o Koolaupoko -Wa- hi koho, ma ka Halekula o Waiahole. MAHELE EKOLU— O ka hapa o ka Apana o Koolauloa ma ka hikina hema o ka palena hikina hema o Laie. Wahi koho, ma ka Hale Hui Yin Sit, ma Kapano, Punaluu. MAHELE EHA— O ke koena aku ka Apana, o Koolauloa. Wahi ko- ho, ma ka Haleaina kokoke i ka hale hoolulu ka aahi ma Kahuku. MAHELE ELIMA— Ka Apana o Waialua, e hookoe ana i ka hapa o ua apana la, ma ka hema o ka laina mai ka piko mai o Kaala a koino i ka piko o Kamaohanui, Puu Pane amo Puu Peahinaia ahiki i ka pale- na o Koolauloa, Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Waialua. (No ke koena aku o ka Apana o Waialua, e nana i ka mahele Umi- kumamaono.) MAHELE EONO— Ka Apana o Waianae. Wahi koho, Hale Hooko- lokolo o Waianae. MAHELE EHIKU— Ka hapa o ka Apana o Ewa , e komo pu ana na aina o Hoaeae ame Honouliuli, Wa- hi, koho, ma ka Hale Hoolaule'a o Ewa, (Ewa Pavilion). MAHELE EWALU— Ke koena aku o ka Apana o Ewa, e hookoe ana i kela hapa o Halawa ma ke komohana hema o ka laina mai ka palena mai mauka o ka lokoi'a o Kuahua a e komo ana ma ka lua- pele o Makalapa ahiki i ka palena o Moanalua. Wahi koho, ma ka Hale Hookolokolo o Ewa. (No ke koena aku o Halawa e naua i ka Mahele Umi-kumamahi- ku.) MAHELE EIWA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ke komo- hana o ka laina mai ka lalani mau- ra mai o Koolau e holo ana ma ka palona komohana o Kalihi ahiki i ke Alanui Moi, alaila ma ke Alanui Moi ahiki a ma ke Alanui Kalihi ahiki i ke kai. Wahi koho, kihi o Alanui Moi ame Kalihi. MAHELE UMI— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka hikina, akau o Alanui Moi a mawaena o ka pa- lena komohana o Kalihi ame ka palena hikina o Kalihi mai ka la- lani mauna Koolau mai ahiki i ke Alanui Kalihi, alaila ma ke Alanui Kalihi ahiki i ke Alanui Moi. Wa- hi koho, Halekula o Kalihi-waena. MAHELE UMI-KUMAMAKAHI — O ka hapa o ka Apana o Honolulu i Hoopuniia e Alanui Kula, Alanui Pupule, Alanui Moi ame Alanui Ka- lihi. Wahi koho, Alanui Moi ame Alanui Houghtailing. MAHELE UMI-KUMAMALUA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu ma ka akau o Alanui Kula A mawae- na o ka Mahele Umi ame ka laina mai ka lalani mamua mai o Koolau ma ka palona pau o ke kualapa ma ke komohana o ke Awawa o Nuuanu ahiki i ka laina i hooloihiia o Ala- nui Kauka, alaila ma ia laina i ole- loia ame Alanui Kauka ahiki i Ala- nui Liliha, alaila ina Alanui Liliha ailiki i Alanui Kula. Wahi koho, kokoke i ke kihi o ua Alanui Liliha ame Kula. MAHELE UMI-KUMAMAKOLU —O ka hapa o ka Apana o Hono- lulu ma ka akau o Alanui Kula ma- waena o ka Mahele Umi-kumamalua ame Alanui Nuuanu. Wahi koho, kihi o ke Alanui Kuakini ailio Ala- nui Nuuanu. MAHELE UMI-KUMAMAHA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e Alanui Kula, Alanui Nuuanu, Alanui Beritania ame ke Kahawai o Nuuanu. Wahi koho, Alanui Vinia ma, ka aoao hikina o ke Kahawai o Nuuanu. MAHELE UMI-KUMAMALIMA — O ka hapa o ka Apana o Hono- lulu ma ka hema o na Alanui Beretania ame Moi a mawaena o ke Alanui Nuuanu; ame ka laina e holo ana makai mai ke Alanui Moi aku ma ke alanui ololi Chapel (Palama Chapel road) ame kona hooloihiia ana aku ahiki i ke Alahao Oahu, alaila, ma ka hookuina hema o ia alahao Ahi- ki i kona wahi kokoke loa i ka lihikai e komo pu ana me na Mokupuni Hoo- malu Ma'i ame na Mokupuni hapapa e ae. Wahi koho, ma Aala Paka. MAHELE UMI-KUMAMAONO— O ke koena aku o ka Apana o Wai- alua. Wahi koho, ma ka Halekula o Wahiawa. MAHELE UMl-KUMAMAHlKU —O ke koena aku o Halawa. Wahi koho, ma ka Halekuai ma Water- town. MAHELE UMIKUMAMAWALU — O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e Alanui Kula, Kaha- wai o Nuuanu, na Alanui Beretania ame Hoi amo Alanui Liliha. Wahi koho, Alanui Vinia, ma ka aoao ko- mohana o ko Kahawai o Nuuanu. MAHELE UMI-KUMAMAIWA— O ka hapa o ka Apana o Honolulu i hoopuniia e ke Alanui Kula, Ala- nui Liliha, Alanui Moi ame Alanui Pupule. Wahi koho, Alanui Hoi ma kela aoao mai o ka Halekula Kaiulani. MAHELE IWAKALUA— O ka ha- pa o ka Apana o Honolulu ma ka hema o Alanui Moi a mawaena o Alanui Kalihi ame ka palena komo- hana o ka Mahele Umikumamali- ma. Wahi koho, kilu o ke Alanui Waiakamilo ame Alanui Moi. MAHELE IWAKALU A-KUMA- MAKAHI- O ka hapa o ka Mahele Eiwa e komo ana maloko o ka pa o ka Haukapila o Kalihi. Wahi koho, | ma ko Keena o ka Haukapila o Kalihi, I HOIKE NO KEIA, ke kau nei au i ko'u lima me ka hoo- pili pu ia o ke Sila Nui o ke Teritore o Hawaii. HANAIA ma ke Kapitala ma Honolulu i keia la 25 o Auga- te i ka makahiki o ko Kakou Huku, hookahi tausani eiwa haneri me iwakalua-kumama- ha. (Sila) W. R. FARRINGTON, Kiaaina o Hawaii. Na ke Kiaaina: (Sila) RAYMOND C. BROWN, Kakauolelo o Hawaii. I kulike ai me ka manao o ke kanawai i hanaia no ia mea, ma keia ke hoopuka aku nei nu i ke Kuahaua Koho Baloka Wae Moho, ma kahi e pili ana i ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, T. H. D. KALAUOKALANI, Kakauolelo, Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, T. H. WAIHO I KONA KULANA OIHANA Mahope iho o ka noho haiia aha iloko o ka oihana kaua o Amerika Huipuia, no na makahiki he umi- kumamaiwa a oi, i hoouna aku ai ka Lukanela Samuel Wilder King, i kaila palapala waiho oihana i Wa- kinekona, no kona kaawale mai ka oihana kaua mai, ma ka la 1 o ka mahina o Ianuari o keia makahiki ae. Ma ka hoakaka a ka Lukanela King, aole he kumu okoa ae o kona nanao ana e waiho aku i kona ku- lana iloko o ka oihana kaua; ma- muli no ia o kona kaawale mau mai. kona ohana aku; a i wahi nona, G noho mau aku ai me kona ohana, hookahi no hana o ia ka waiho i kana oihana. laia e waiho aku ai i ka oihana kaua, aole i maopopo kana mau hana e lawelawe aku ai, koe wale no ko- na manaoio, aole no e nele ana ka loaa o kekahi hana kupono nana maanei nei, i wahi nona e pono ai ame kona ohana. HE HOINAINAU KALAIAINA. Mr. Solomon Hanohano, Lunahoo- ponopono, Nupepa Kuokoa; Aloha kaua— Ma kau hiwahiwa o ka la 28 o kela mahina i hala aku la, ike iho la keia i ka noeau o na lalani mele a A. K. E. Kehene Boy e hoo- maikeike nei i ka lehulehu, a i ku- pono loa hoi e hoopiliia aku no na kenerala kalaiaina hookalakupua o Hawaii Kalana, maluna o ka ninau Aelike Keonimana, a penei ka holo ana o ua wahi mele nei: Kiauau, kiauau! Koloauau, koloauau, E au aku, e au mai, Kalaihi ka lani, Kupikipiki-o ka honua, Kolopa une i ka malama, Ku ana epa, Noho ana epa, Kaua ka Iwa, he la makani, Ua ka ua, kahe ka wai, Pii ka opae, Ku 'i ka ina, Lou ka wana. Nolaila e Mr. Lunahooponopono, e kailike mai kaua no ka wehe- wehe iki ana i ka manao o keia wahi mele ame ko lakou manao pakahi, a penei ka'u i manao ai: Kiauau -He puana oli paha keia na na kalaiwaa e oli ai i ka wa e hukiia ai o ka waa mai ke kuahiwi a i ke kahakai. Koloauau— Oia no palia ka huki na me ka eleu. E au aku, e au mai -O ka hi-o, huli ana paha o ke kino imua, ihope. Kalaihi ka Iani— He kaena, he hoo- io, he liki, e laa paha, ka leo kala- ihi, o na alakai. Kupikipiki-o ka honua— Ua pili i ke kai, kupikipiki-o ke kai, a i ole he keeo, he huhu nui. Kolopa une i ka malama — Ua pili paha keia i ka une ana i na mea kaumaha. Ku ana Epa— O ka huaolelo "ku" he inoa paha keia o kekahi kanaka, a o ka "epa'' he hoopunipuni e alapahi, e wahahee. Noho ana Epa- O ka huaolelo "noho" he inoa paha keia o kekahi kanaka. Kau ka iwa he la makani — A ma- kani ole, aole paha e ikeia keia manu i ka pokaa i ka lewa. Ua ka ua kahe ka wai— Aia no a ua, hoike mai ke kahawai i kana hana. Pii ka opae— O ke kahe paha o ka wai, e pii ana ka opae. Ku'i ka ina-- O ka hele ana no paha keia e ohi 'u ina Lou na wana — Me ka lou wale no o na wana e loaa ai, aole me ka lalau aku me na manamanalima, o welenia mai na manamanalima i ke kakala kui. No ka hoopili ana mai i na hua- olelo i noakakaia ae la maluna o ka ninau "aelike keonimana'', penei ka 'u i manao ai i puana hoominoaka na ka poe e heluhelu mai i keia mau hoopilipili ana. Elike me ka noho hoaloha ana o ke kanaka me kona hoalauna, ka noho hauoli aua o ke kanaka me kona ohana, pela iho la no ka nee ana o na ninau kalaiaina e nee paoni- oni nei i keia mau ia, a aia ma- luna o ka "aelike keonimana'' ka ninau o ka la e nee nei o Hawaii Komohana ame Hawaii Hikina. Ke kiauau nei ua puana oli a ka | poe kalaiaina kakaikahi o ka aoao kalaiaina Repubalika, a ina e hoo- piliia aku ka aoao Repubalika he "waa" ia a ka poe kalaiaina e huki nei, e puana nei, "aelike keonimana, aelike keonimana," na pili maoli keia i ka huaolelo "kiauau"; a no ka huaolelo "koloauau, "e au aku e au mai" ua pili no keia i ka aume- me ana o na alakai o ka aoao, ma- luna o keia "aelike keonimana". Ke hoakaka nei ka poe e kakoo nei i ka aelike, penei ka pololei, a e kupono no e malamaia keia aelike, a ke hoole aku nei hoi ke- kahi, aole pololei o ia aelike, e ili- waiia na kokua a ka lehulehu ma- luna o na mea maikai a na senatoa i hana ai, a aole e hookahuaia ma- luna o ka paa ana i ka hanohano o na paia ihikapu o ke senate. Ke kahea nei ka leo kalaihi o na alakai na lakou keia aelike, aohe pololei o Hawaii Hikina, e hau- kae mai nei i ka aelike a kakou i hana ai, a no ka mea o ka hoo- hemahema ana o Hawaii Komohana i paa ai. Ke ninau nei ka mea nona ka inoa e kau iho Ia malalo : Heaha ua hanohano la? Aole anei o ka- iini o ka lehulehu, e hanaia na ka- nawai maikai, e loaa mai na haawina dala no ko kakou kalana, a aole e kiola wale i ke dala a ka lehulehu i ka makani, a aole hoi e hana, a e apono aku i na kanawai lalau e hookapu loa aua i ke kanaka, aole hiki e hookau i elua makau i ka laina hookahi, a o ka hoopa'i aole oi aku maluna o $100.00 a emi mai, malalo 0 $20,00, a i ole hoopaahaoia eono mahina? Hiki anei kekahi senatoa ame ke- kahi lunamakaainana ke olelo mai he ohikau keia a Aona e hoomaike- ike nei i ka lehulehu, a, ina he ohikau, e naua iho ma ka aoao 373 o ka moolelo o ka senate, apono ke komite ululaau (a owai keia poe), a e nana ma ka aoao 39 o na kana- wai o ke kau o 1923 e loaa no ka oiaio? Kupikipiki-o ka honua, he mea oi- aio, i ka nana aku, he nui. ka huhu- a keeo, a kupikipiki-o ka manao o ka poe e paepae nei keia aelike keo- nimana, a i lilo no hoi i kolopa e une ana i ko lakou noonoo kalai- aina, e ku nei, a noho iho, e kala- hea nei i ka lehulehu o ka ninau "aelike keonimana" wale no ka ninau e pono ai ka lehulehu; aole o kekahi mau ninau e ae, a no ka mea aole hiki ia lakou ke kikoo mai i ke kinaunau o Lukela ame kaua mau mea i hana ai ma ka hale kaukanawai, a ke lele nei na alakai i ka lewa, opiopi ua eheu i ka ma- kani, a ma kahi hopipi o ko ahi, ma- laila ka ikaika, o ka puhipuhi, a maikai no hoomania mai ka puhipuhi o ka "aelike keonimana" i a lapalapa loa ae ke ahi a Lukela ame kona mau kenerala, o Hawali Komohana ame Hawaii Hikina. Ua ka ua, kahe ka wai, ae, polo- Lei keia ke kahe nei ka hou o na alakai, ke ka nei i na paka hou o ka lae, "pii ka opae", a ke pii nei ka maeele ame ka lia o na kino, "ke ku'i nei ka ina", o ia no ke ku'i ana o na puupuu i o ia nei, kuhikuhi aku kuhikuhi mai, "loa na wana", a e hoopiliia keia, ua like no me ka lou ana i na baloka o ka lehulehu, e pinepine nei na hoo- nee kalaiaina ana maluna o ka ninau "aelike keonimana.'' Me ka mahalo, A. K. AONA Sept. 4, 1924 UA HALA AK LA O KAIKA UHA O KAHUKU AIKA LEWA. Mr. Lunahooponopono o ke Kuo- koa, Aloha oe a nui: — Mamuli o kou ahonui, i keia kupa kamaaina i huli hoi aku la ma kela aoao, i kekahi itamu kaawale o ke Kilohana Poo- kela e kaapuni, nei. kona malamala- ma hoonee, apuni keia wahi honua poepoe, a i iho la ke Akua penei: E hana hou ia, i honua oiai, ua ike ke Akua, ua nui loa na uhane ma ka lani, o Iesu Kristo kana makahiapo,' ame kona kokoolua i hooliloia o Sa- tana o kona pokii no ia. Maanei e Mr. Lunahooponopono e kala mai ia 'u i hiki aku ai kakou i kahi o Adamu ame ke kumu o ko ke kanaka make wale ana, o keia Kaina Uha he haneri umi-kumamaha ka nui o kona mau makahiki, he kupa no Malaekahana, he pepee, hoio no Kaukanalaau ho kaka wahie no ka la ino, i hanauia mailoko mai o Ikua Pohakoeleele e Mr Uha ame Mrs. Manuhi o ka Paianala o Puna mai, a hanau hookahi mai o Mr. Dain Uha 1819, i ka nee hou ana mai a komo i ka 1924 o Aug. 23. Ma ka ehukai o Waialua oia i hia- moe iho ai ma na kumu kupaianaha no i kekahi mau la o ka pule mamua aku, na ikaika loa kona noonoo, a ulupuni, mamuli mai no o ke ane o kana mau keiki, a pii koke aku no oia i Honolulu me kekahi o na keiki, ame na moopuna o Waialua imua o na hooiaio o ia aha. E holoi, e hoopau loa ia na palapala i kau ka- pakahi ia ma ka mea hookahi wale no imua o ia aha oia i ku aku ai me kona ikaika, kana mau hoaka- ka maikai ana, a ua ninaninau pono ia imua e kekahi mau ike. Ua aponoia mai kana hoohalahala ana, me kona manao ponoi iho. Pela i ili laula aku ai kona mau aina iluna o kana mau keiki he nui, i ka pau ana o ia hana ano nui, a | | | | | | | | |