Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 34, 21 ʻAukake 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

"Hapai ae la au iaia iluna m mamuli o kona malule me ht mea make la ua hehee iho la oia, aka, ua hooikaika ae la no au i ka hapai ana, hoqpili mai la au i kona poo ma kuu umauma a nonoi iho la iaia e ike mai ia'u o Keaka. kana kane, no hookahi manawa i koe, a e olelo mai hoi tia huikala mai oia ia'u no ka hana ino loa a'u i hana iho ai nona. mai kela manawa mai, aole i kau hou kuu lima inaluna ona, aole ka iniki, a oki loa aku hoi ke pai ana, aole oia wale aka, ua hoohiki pu aku au imua ona aole loa au e hoopa hou ana i ka waiona. "Mahope o ko'u hapai ana aku iaia a hoomoe maluna o ka moe, aole oia i oni ae, o ia mau no nae ka uliuli ma kona lae ma kahi i hooku'i ai i ke kihi oioi oke kapuahi. Aohe oia i puanuanu maf elike me ke ano o ka mea i make i i ole laau mai la hoi, o ia mau no kona hanu maikai, ana aka nae, aohe hiohiona e ike iho ai he wahine ola maikai oia, nolaila haalelt iho la au iaia e moe, me ka aneane nae o ko'u pimwai e naha ia manawa, me ka loaa pu o ka manao iloko o*u o Kaina i pepehi ai i kona kaikaina a make, pela au ia manawa, eia nae, he oi aku ke ino o ko'u hewa no ka mea, he wahine lima palupalu ka mea i make ia'u a o ka'u wahine hala ole ponoi no hoi oia. "Ia manawa noonoo iho la au heaha ana la ko'u hopena ina e loaa mai ana au maloko o ia hale me ko olua waiho me he mau mea make la> mamuli o ka'u pepehi ana, a ulu mai la ka maka'u a nui- Aole hiki pono ia'u ke hooholo i ko'u manao no ka noho iho maloko o kela hale a e hoike aku i ka poe e hele mai ana i pepehiia olua e a'u ke kumu o ko olua pilikia ana, a e liia au elike me kekahi popoki iluna o ka no ka'u hewa 1 hana ai, nolaila o ko'u kii aku la no ia i kekahi mau mea liilii kupono ia'u a me kekahi mau dala a pau a Magare i waiho ai iloko o kana pahu pōnoi, a iloko o ka pahu waiho dala au, owili ae la oe a paa i ke kihei, no ka mea aole o'u makemake e haa lele iho ia oe oiai no ka hanu iloko ou, a e loaa aku ana no he ola ia oe ina e lapaauia ana, o ko kaua oili aku la no ia maMoko aku o ka hale, me ka haawi ole iho i kuuwahine i kekahi honi oiai oia e moe ana i ka eha a'u i hana aku ai iaia, a hele aku la no ka hale kaaahi kokoke loa mai he mile paha a oi ka ma» mao mai ka hale aku. "O, he manawa hoopilikia loa mai kela i ko'u noonoo, no ka mea, ma kela hele ana aku no kahi o ka hale hoolulu kaaahi, e lohe mau iho ana au i kou hoonene uwe i kela ame keia minuke; ua ninau mai kekahi poe oluna oke kaaahi ia'u i ke kumu o kou uwe mau ana, o ka'u wale no o ka i ana ua hauleia oe mai kekahi wahi kiekie iho, a e lawe ana au ia oe i kahi o na kauka no kou lapaauia mai. "Ua hoomau aku ko'u holo ana maluna o kekahi o na kaaahi holo loa alele aku la i kekahi kulanakauhale ma ke ahiahi loa ana iho oia la. Ma keia wahi i hele aku ai au e hnli i kekahi kauka. I kona nana ana ua hoike mai la oia ia'u he paakiki ka hiki e hoola ae ia oe, aka nae, ua ola oe mahope o ka hala ana o na pule elima o ka loaa ana i ka ma'i fiva ame ka eha, oiai nae, i kou ola ana ae, ua like oe me kekahi uhane lapu mamua 0 kekahi, mea io ame ke koko, no ka mea, ua hele oe a wiwi, aohe ou hoomaopopo mai ia'u, aohe no hoi he hiki oe ke hoomanao ae i kekahi mea no ke kumu o kou eha ana. Wahi a ke kauka o ka olelo ana mai ia'u he hupo ka oe, a e ola mau aku ana oe elike me ia ano i na la apau o kou ola ana." I ka nana aku he kupanaha loa ko Geofere npho aku ma kela wahi me ka noonoo maikai a hoolohe aku i ka moolelo walehia e pili ana nona iho. I ka nana aku aneane elike me ke ela ana o kekahi mau mea elua, hookahi me ka noonoo hupo a o kekahi me ka noonoo maikai. "I ka loaa ana o ke ola maikai i& oe," i hoomau mai ai o Keaka," noonoo iho la au he mea pono e hookaawale kaua ia kaua iho mai kela kulanakauhale aku; he wahi loa ia 1 ko kaua home, a e loaa mai ko kaua wahi e noho ana i na makai ke huli mai i kekahi !a. O ia ka hoomaka ana o ko'u hele auwana ana i o a ianei o na mokuaina like ole. "O ka'u wahi mua i hele *i i Texasa, ilaila i loaa ai ka'u hana he hanai bipi ame ka hipa. Mahope oka hala aita o ks- - manawa ua loaa ia'u kekahi mau wahi <kla uuku ame ia mau dala i hoomaka ai ko'u hanai hipa ana no u ponoi iho- /He hana mama a maalahi ole ka hui pu ana me kekahi, o hele mai auanei kekahi mea i lohe no ka'u mea i ha*a ai, a o ko'« paa no ia iloko o ka umii a ke kanawai. "Maloko o kekahi hale i noho pu ai oe me a'u o kaoa wale no, ma kahi mamao loa mai kekahi poe mai, a oiii oe me a'u aole au i ae iki e nalowale oe mai ka'u ike aku, a oiai ua nui ko'u aloha me ka pili loa o ko'u naau ia oe ua oi aku ko'u make ana mamua o ko'u ike ana aku i kekahi mea e hoopoino mai ana ia oe. "Ua hoohiki paa au ia'u iho e hana no au i ka mea maikai loa nou elike me ka loihi o na la o ko'u ola ana, a e huli aku hoi * ' ' '

i kekahi mau inea maikai nou mahope o ko'u liaalele aria ih'o i keia ola ana, no ka uku ana ia oe no ka hewa a'u i hana aku ai ia oe. "I ka manawa e nui a e lawa pono ai ke dala ua hooholo au i kuu manao e hoihoi aku ia oe i kekahi home, kahi o na keiki kamehai e malamaia ai, a malaila oe e noho ai ahiki i kou kanaka niakua ana. "Ua holomua loa ka nui o ka'u mau hipa maloko o na makahiki elima, ua nui na dala i loaa mai ia'u, a ina no ko'u hoomau loa aku ia hana he kanaka waiwai au ma kēia manawa, ir.a aole i hoea ae kekahi kanaka i kahiaina ia'u ma kela wahi ftneane ma kela manawa. "Ua ike mua au iaia maloko o keieahi kauhale liilii, kahi a'u i hele aku ai e kauoha i mau lako meaai. Aole oia i ike rnai ia'u, owau nae ka i ike mua aku iaia, eia nae, ua lohe mahui aku au i kana olelo ana aku e kuai ana oia i kekahi aina hanai lona ma kahi he umi mile ka mamao mai kahi aku a'u e noho ana; ua lawa loa ia e hoomaka'uka'u mai ai ia'u a e koi mai hoi ia'u e hookaawale koke mai kela wahi mai, ke ano o ka mea hewa, he hoh^ale. "Ua piha au i ka maka'u no ko'u ikeia mai a hopuia mai no kd'u lilo ana he mea pepehikanaka no ka make aiia o Magare, a'u nae i ike ole aku ai, a oiai lia lilo ke ola ia'u ia manawa he mea hookaumaha i ko'u lunaikehala, a me ka ehaeha no hoi o ka naau a'u e law : e pu mau ana ia manawa apau, aka nae, no kou pono, ua koiia mai au e hoomau akū i ka I|ana ana elike ka loihi me ka hiki ia'u no ka mea, noonoo iho la au aohe mea e ae nana oe e malama, a uajke no hot au he paakiki loā koii pono o ke ola ana aku ke ole au ka mea nana.oe e malama aku. "O ke kanaka nana k'a aina hanai holoholona e pili kokoke mai ana i ko*u oia ka i lioi mai ia'u e kuai i ka'u aina hanai holoholona me na holoholona apau i ka makahiki mamua aku, nolaila, i kekahi la hele aku lā au imua ona a hoike aku laj ko'u makemake e kuai i ka'u mpu holoholona a pela hoi me ko ka'u aina hanai holoholona. no ko'u hooholo ana i ko'u manāo e hoi no na mokuaina ma ka akau kahi kokoke aku i na kauka malia, he mea hiki kekahi ia mau kauka ke hana mai nou, a ina no a ina no kona ae mai e kuai i na mea apau loa e hoolilo akii ana au iaia me ke emi loa. '"Ua ae koke mai la oia i ko'u manao, a aole i.hala ka pule ma ia hope mai ua loaa mai la na dala iloko o ko'u lima, a owau ame oe o ko kaua holo aku la no ia i Nu loka. "Ua kuaiia e a'u a lilo mai kekahi wahi aina hanai holoholona ma kekahi aoao mai o ka muliwai maloko o Nu lerese. He hale maikai maluna o ia aina me kekahi hale hoahu ukana a hoopaa holoholona, a ua hoopiha ia hale e a'u, a hoolimalima aku la i kekahi wahine nana e hooponopono ko katia hale a he kanaka hoi nana e hana mai na hana mawaho a e kokua mai ia'u, a malaila kaua i noho ai me ka maluhia no ka mea, ua loaa ia'u ka manaoio aohe mea e liele mai 'ana e huli ia kaua malaila. "Ua hoololi au i ko'u inoa a kapa iho la ia'u o Keoni Lanada, a ua kapa aku la hoi i k.ou inoa o Keoki Lanada, eia nae, aohe lawa o ka ike maopopo ia oe, a i ka nana akii ua poina loa ka hiki ia oe ke kamaiiio, no ia kumu aohe o'u maka'u no ka hookuu ana aku ia oe e helema kela ame keia wahi au e makemake ai. **Xo elima makahiki ko kaua noho ana ma kela wahi, a e holomua ana no hoi ka'u hana i kela ame keia kikina me ka loaa mau mai o ke elala, e nele ole ai, Iloko o ka loihi o kela mau makahiki a.kaua o ka noho ana ma kela wahi, i hai aku au ia oe, aole i haalele iki mai ka maka'u ia'u no ka hewa koikoi loa a'u i hana ai. ]\le he mea la, o ka helehelena o Magare i make oia mau ■ o ia maiiMa o ko'u mau maka, me ka iiaalele j ole mai ia'u no hookahi minuke; kaumaha ko'u naau no ka hewa a'u i hana ai a no ka mehameha pu. Ina he kanaka kekahi i hoopa'iia no kana hana hoomainoino i hana ai ; ua :liku aku au a pahaneri manawa oi aku i kana i uku ai. * "Aka, o ka oi aku o ko'u mau pilikia e'Hiki mai ana. He uuku loa ka honua no ke kanaka e holo|>ee ai i ka manawa o kekahi kanaka e hana ai i kekahi karaima pepehi kanaka. Ma kekahi la hele «ku la au i ke kaona no kekahi hana, a komo aku la iloko o ka haleleka, 110 ka hoouna ana aku i kekahi leka 1 kekahi wahine ma ka liome, a ia manawa loh'e aku la au i kekahi mau kanaka elua e kāmailio ana me na leo liilii, a hoopwka ae i ka inoa Keaka Henele; o ko'u inoa pololei ia. "la minuke ua holo ae la ke koko iloko o ko'u kino holookoa me ke puanuanu loa. Ua huli ko'u kua ia laua, no ka mea e hookaa aku ana au no ke pooleka a'u i kuai ai no ka leka a'u e hoouna aku ana, a me he mea la aole laua i ike pono mai i ko'u Aole au, i hoike aku i ko'u ano pihoihoi, aole no hoi i hele aku nie ka awiwi loa, elike me ka ka poe hana hewH i«ka wa e ike aku ai i ka mea anā i-hana hewa ai, hoolalau wale iho la no au me ka hoolohe pu aku i ka nakanaka mea e kapiailio mai ana, "No'u laua e huli &na, me ka maopopo loa, mamuli o ka'u mau mea e lohe aku ana i ka laua kamailio mai. Ua hookolo mai laua ia'u mai Texasa mai a hiki'i kela wahi, a ma kekahi ano ua liiki ole ke loaa au ia laua ke hookolo hou aku, no ka mea, aole mea hookahti ma kela wahi a kaua e noho ana i lohe i ka inoa o kekahi kanāka o Keāka Henele, a aohe no hoi he mea hoike aku i kekahi kanaka ma na helehelena a laua e ike aku ai. • ; "Aole io no ia he mea haohao, no ka mea ua loli loa ko'u kino ame ko'u helehelena-ia manawa, ua like loa au me kekahi kanaka elemakule loa, no ka lilo o ko'u noonoo i mea hookatimahaia ua loli ko'u lauoho mai ka uliuli a ke kuakea loa, alualu mai ka helehelena'a e kulou ana no hoi ka hele ana. "Ua liele pololei aku la 110 au ma ko laua aoao ia'u i hele aku ai iwaho mai ka-haleleka aku, aohe ncr hoi o laua hoohuoi mai owau no ia e hele aku ana. He haawina laki keia no'ii, aohe no hoi he ulu mai o ka maka'u iloko o'u no laua- . Ua loaa ia'u kekahi mea e maka'u ai mahope mai, a ua manao au e haalele i kela wāhi a e nee aku no l&kahi wahi okoa. Xo keia manao, ua k\iai aku la au i ka'u mau mea apau, kii aku la e unuhi mai i ka'u mau dala,apaU i hoahu .ai maloko o ka hanako; no kuu aina hanai holoholona aole e hiki ia'u l*e hoolilo aku iloko o ka n;anawa pokole, no ka mea, e pono e hoolahaia mamua, i hiki ai i ka poe makemake mai ke hele mai e kuai. ' "Paniku iho la i ka hale a paa, a lāwe pu aku la ia oe i Nu loka, me ka manao malaila e kau aku ai maluna o kekahi o na mokuahi e holo ana i Ausetelalia, kahi a'u i manao ai, malaila e hoomaka hou ai i ka hanai holoholona ana, oiai ua hanaia no ia hana e a'u maloko o Texasa a ike i ka holomua me ka irui o ka pomaikai, a o kahi hoi a'u i manao ai aohe maka'u hou ana aku i kekahi mea no ka huli mai ia'u. "Ja kaua i hiki aku ai i Nu loka ua loaa mai la ka likiki ukumoku e holo ai i Ausetelalia, eia kā mea pilikia, aole i holO iki ka moku a hala he pule, nolaila ua hoo/imalima aku 'la au v i kekahi rumi uuku kupono no kaua ma kekalii wahi alanui ololi, no ka maka'u mai no keia o huliia māi e na kanaka ā'u i ikē ai maloko o ka haleleka, a i lohe aku ai au i ko laua hoopuka ana ae i kuu inoa. 44 Ua hookuu au ia oe e hele e paahi a e holohoio aku mawaho o ka hale, no ka mea ua ike aleu au i'kou uluhua no ka paā mau maloko o ka hale, a ma ka puka aiiiani no hoi au i uoho

iho ai a nana aku me ke kiai mau ana i ole oe e nalowale mai ka'u ikfc aku. ' "I kekahi. la, me he mea la, ua kaia loa ia paha au i ka hiamoe, a ilōko o ia hiamoe kulipolipo o'u ua puoho iho ae la au, a nanā aku la iwaho, eia nae, aohe o'u ike aku ia oe. O ko'u hele aku la no ia a ku ma.ka puka, aohe no nae o'u ike aku ia ot ma kekahi wahi. O, he minuke kaumaha loa kela, no'u, ua nui ka hoouluhuaia o kuu noonoo nou, ua ikaika mau ka manao iloko o'u e hele aku e huli oe, aka hae, no kuu piha maka'u no i na kaiiaka, o ike mai la.ua ia'u aole au i hele. "He 'mau minuke 'ia i hakaka āi na manao like ole iloko o'u, o ko'u hele aku e huli ia oe ame ka ole, a no ka ikaika loa o ka manao hookikina ia'u e hele aku au e huli ia oe, ua hooko aku la au ia manao, me ke kapae ae la i ka maka'u i na kanaka, No kekahi mau hora'kela hele ana aku o'u e huli ia oe, me ka ninaninau aku i ka poe a'u e halawai aku ana ina ua ike lakou ia oe, eia nae aole hookahi o ia poe i hoike mai i ko lakou ike afta ia oe. "Ekolu mau la inea aine ka luhi a'u o ka huli ana ia oe me ka hūa ole, ahiki i ko'u aneane maoli ana e pupule, ā ua lulii maoli no hoi ke kino ame ka maka me ka makemake e hoomaha a e hiamoe, mamuli o ka hele ana ma o a maanei no ka huli ana ia oe. "Ma ka' la hope loa a holo aku kaua no Ausetelalia, a oiai no hoi au e auwaha hele ana maluna o na alanūi 110 ka huli no ia oe, halaw r ai hou aku la au .me na kaiiaka elua no a'u o ka ike ana maloko o ka haleleka, e u huli ana no ia'u. I kuu halawai ana aku nie laua ua ike .aku la au ma ko laua mau helehelena ua hoohuoi laua no'ii oVvau ka laua kanaka e huli ana, o kō'u hoomamao. koke aku la no ia mai a laua aku elike me ka mama e hiki ana i ko'u mau A\;awae ke lawe aku ia'u. "Ua pa.upauaho maoli au no ka huli ana ia oe. No keia ike ana aku o'u i na kanaka ua hoopau au i ka huli hou ana aku j nou. Ua maka'u au i ka hele aku i ka hale o ka oihana makai, e hoike ai no kou nalowale ana, malia o lakou kekāhi i kauohaia ae e nana no'u a o ko'u paa no 4a, nolaila, me ka houlalaiā 0 ka noonoo no kou nalowale anā, ka maka'u ho hoi ame ka ehaeha o ka naau o k.o'ii hele pololei aku la no ia no kahi jO ka moku a komo aku laMlokp o ko'u rumi a'u i kuai ai no kaua, a maloko' olaila au o- ka hiamoe fioololo ana, me ka māu no o kela inoino o. ka, noonoo nou, ahiki i ka mamao loa ana aku o ka moku iwaenā moana. "E hoike aku au ia.oe, e Geofere ua aneane maoli no e naha kuu puuwai no' kou nalowale ana. Ia manawa noonoo iho la au aole e hiki ana. ma ia mua aku ke kau hou ko'u mau maka iluna, a aole no hoi au e haawi ae ana i ko'u lima i kekahi mea ina no ko'u piholo nei,.no ka<hoopakele ana mai ia'u, a 110 ka mea ua ike iho au.ia manawa i ka lokulokii maoli 110 o ka liana a ke aloha iloko o.ko'u puuwai, aole 110 ke aloha wale 110 ia oe, aka no ka wahine kekahi a'u i haina a i ike hou de aku ai 1 kona māu helehelena, ua paluaia iho na. niea hookaumaha i ko'u noonoo ia manawa. "Ua maikai ko'u holo ana ma kela. huakai moana ahiki i ka pae ana i ka aina. Maikai ko'u ola kino me ka mama.mai la 0 ka noonpo' ahiki i ko'u pae ana. aku i ka aina, a i ka'u nana iho ia manawa e ola aku ana au hookahi wale no, me ka niehameha no kekahi mau makahiki lehulehu. 4< la pae ana aku i ka aina ua holo aku la au aloko loa o ka aina,. a malaila i kuai ai i kekahi aina hanaiholoholona, he liipa, a hooniaka aku la ka haiiai ana ine kekahi inau kanaka qkolu. Iloko o.ia manawa a'u e noho ana aohe 'niea nana'e hoonanā mai i ka ehaeha o ka noonoo ame ka uluhua e ai niaū' ana i ko'.u puuwai. "No ka hoopokole ana-mai. i keia moolelo, niai kela lilo ana mai o kela aina hanai hipa ia'u a hala na mahina eono ua nui ka pomaikai i loaa ia'u ma a .oiai ua nui ka pomaikai 1 eia nae .aole i pau ka iini o ka manao e huli hoi niāi aina nei, a e ike ho.u aku i ka nani o ka aina no hookahi manawā *rkoe. ! 4 Ua lilo au he kanaka waiwai; nui ke dala i loaa, a oiai, owau hookahi wale no, aohe mea e ae e hoonuiia aku na hoolilo, aohe no lioi he mea e haawi aku ai, koe wale no'o oe, e kuu Haku Geofere, o v ka pilikia nae lia nalowale oe mai a'u aku, a oiai ua loaa iho nei oe ia'u, oia ka'u e haawi ae nei i ka'u hoomaikai i na lani, a no ka mea, e ike iho-ana au o oe kuu hooilina, o ka'u mau mea a pau i huli ai e holo aku ana apau loa ia oe. "Ua hoea hou aku au i Xu lerese, a i ka ike ana aku ia wahi ua haaleleia ka hale ua pau i ka nahaha, e hiki ole ai ke pahonohono hou ae, a eia nae, o kela aina hanai holoholona o ia mau ka liolomua me ka nui o na pomaikai, no ka malama inaikai ia. "Ua holo pu au i Texasa no ka nana ana aku i kuu aina hanai holoholona malaila. O ke kanaka i lilo aku ai ua aina hanai holoholona la ua lilo he kanaka waiwai, a ua hoolilo aku i ua aina la.a hoi aku la i ka Akau e.noho .ai me ke ola hauoli ana.i ke koena aku.o kona mau la me kana dala, alaila, o ko'u hoi hou mai la no iahei no ka ike hou ana i kahi i loaa mua a' o Magare ia'u, ā'ma kahi kokoke mai ia kaua, m.a kela wahi e ulu mai'la o ke opu nahelehele, kahi o'u i hunaia ai, i ko manawa i hele mai ai,.a hoohaunaeleia ko niaua hui ana. O kuu wahine hoi ! r Kuu wahiiie hoi! K'uu lokoino ia oe a!" I Ma keia wahi i hiki ole ai ia Keāka.ke kaniailio hou inai ā e lolig aku ana hoi o Geofere i kona uwe haalo'ulo*u mai elike me kekahi keikij a oiai o Geofere e nana aku,āna i kona uwe iiiai, ua haale pu mai la no hoi kona mau waimaka ina kona mau lihilihi, no ka mea ua aloha maoli aku la oia i kā uwe mai a ke kanaka, he uwe e hoike. mai.-ana ua nui ka ehaeha iloko o Keaka no kaha'hewa i hana ai. < Ua ike aku la'O Geofere i ka nui o ka ehaeha iloko o Keaka, a ma kana hoomaopopo aku he kanaka puūwai. aloha no oia me ke ano hoOpono iloko ona, a mai lilo- ole no oia i kanaka hana karāimā,elike me. karia,o ka hoike ana mai iaia i na mea oiaio apau, ina aole oia i huikau pii aku hie ka puulu*a ka poe ino ame kona hoolilō ana iaia i kanaka inu waiona. 4 'He kanaka elemakule au i hooluuluu loa ia ka noonoo," wahi o ka pane ana ae, mahope o ka mao aua ae o na manao ikiiki loa, ame kona hooikaika ana hoi e hoonialu iaia iho, "a i ole pela aiP-e lilo ana he kanaka lapuwale elike me keia, aka nae, .na keia wahi i hoihoi hou mai i naJioomanao ana i na hana o kelā mau la i-kikilo loa, i ka manawa i loaa ae ai ka maha i ko'u lunaikehal^ —a i ka. manawa hoi o ke oia e lamalama ana me ka piha i ka manaolana mainua o'u ame kuu wahine, a i ka nana iho i nei manawa ua oi aku ia mamua o ka mea hiki ia'u ke hoomanawanui iho. "He kupanaha ko'u ha]aAyai ana iho nei me ! E ke keiki, liā hana aku au i kēkahi hewa koikoi loa ia oe, ilokp o ko'u mana\ya huhu a i lili ai i kou manawa e keiki uuku ana, Aohe o'u kuleana iki e upu kuhihewa wale aku ai no he ipo oe na Magare, aka nae, he mea hoomama mai ia i kuu naau .mamua o ka mea hiki J a'u ke hoike aku ia oe, ina e lohe aku ana au i kou olelo .mai, "ua huikalaia oe", a aohe hoi au ku-e ana mai ia'u." , Huli koke ae la o peofere i ke kanaka e noho mai ana ma kona aoao, ame na olelo oluohi loa a ; hoopeepee 'ole, i ae. la:. "Aole a'u hoahewa i'a oe, e Keaka ;. he pio oe na ka waiona ia manawa. nolaila aole ia'ii ke kau aku i na ahewa ana maluna ou no na hana limakoko au i hana ai ia'u

nia kela po iimoe i hana ia "kārattiia i kou wa noonoo maikai, ina la ua ke ikau ana aku d'u i kē «hexVa ana malUna ou; ua hoahewa oe ia oe iho a oi aku tnitttua o ka niea 'pon'o e loaa aku ana ia oe, no ka mea, ina i kam'aiKo mai oē ia'u' i na mea apau elike me ia i ikeia ai, aole e Ynake ana kau waliine i kou mau lima, o kona make ana ma ke ano ulia no ia." Luliluli iho la ke kanaka i kona poo me ka piha loa i ke kaumaha, a i ae la: "O, aole, aole! Aole hiki kela mea kē kaawale mai ko'u lunaikehala aku, he pepehikanaka maoli no kela; no ka mea ina aole i kau aku ko'u mau lima maluna ona ke'ola nei no oia i keia la." * • ' "Eia nae aole kela make ana o "Magare mamuli maoli o kou makemake iho a i ōle he hana ia nati i noonoo mua," i partc ae ai o Geofere. "Aka nae, e huikala aku ana au ia oe me kuu naau lokomaikai a pau no kou hoopoino ana mai ia'u ina ia he mea e hoomahaia aku ai kou liinaikehāla." (Aole i pau.) «.