Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 34, 21 August 1924 — Page 1

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

BUKE LXIII—HELU 34 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H, POAHA, AUGATE 21, 1924. NA HELU APAU, 6622


	Nalowale He Keiki Uuku a Loaa Hou Ma ka Hora 2 o ka Auwina la ka Hoomaka ana e Nalowale a ma ka Hora 6 i Loaa ai HAOHAOIA MA KA MANAWA E AI NUI ANA Huliia Oia e na Makai ia po Ahiki i ke Awawa o Kalihi , Aohe no i Loaa Aku Mamuli o ka loaa ana ae o ka hoike ke Kapena Makaikiu Kel- lett, ma ka po o ka Poaono aku la i hala, no ka nalowale ana o ke- kahi keiki uuku o umi-kumamakahi makahiki, nona ka inoa o Edward Abdul, mai ka home aku o na keiki makuaole mauka ae nei o Kalihi, i hoounaia aku ai kekahi mau ma- kaikiu e hele e huli, a ua huli aku lakou ma ia po ahiki i ke kuahiwi mahope aku o ke awawa o Kalihi ahiki i ke aumoe ana aohe nae i loaa. Mai ka hora 2 mai o ia auwina la ka nalowale ana o ia keiki a ma- mua iho o ka hora 6 o ia ahiahi ka hoike ana ao o na keiki i paani pu ai me Abdul, no kona nalowale ana a ma ia manawa i hoikeia mai ai i ka oihana makai. Aole i maopopo ke kumu o ia keiki o ka holopee ana, aka nae, ma ka oleloia ua hakaka kela keiki me kekahi o na keiki ma na hora kaka- hiaka o ia la, a aneane i ka hora 2 auwina la i hoomaka ai ka nalowale ana o ia keiki. Ma ka manawa ai o na keiki i ikeia ai kona nalowale ana. I ka maopopo ana i ka Makua Francis, ka mea nana e maIama nei na keiki o ia home ua nalowale ke keiki, ua hoike koke mai la oia i ka makai i hoonohoia e kiai ma Kalihi-uka, August. Costa, a hoomaka aku la kona pii wawae ana me ke- kahi mau keiki elua no uka o ke Awawa o Kalihi. Ma ka olelo a na keiki i ka ma- kai ua ikeia o Abdul ma na hora kakahiaka o ia la iuka loa o ke awawa a iloko hoi o kekahi hale kahiko i haalele loa ia, eia nae, i ka hoea ana aku o ka makai ilaila me na keiki aohe hiohiona maloko o ia hale e hoike mai ana ilaila ia keiki. No ia nele ua hoi hou ae la ka Makai Costa a hoike mai la i ke keena makai. O keia keiki i nalowale ai na Mrs. Clara Abdul o ke alanui Likelike. Ua kaawale aku ka makuakane i kahi e no kekahi manawa, a ua hoi- hoiia ae keia keiki me kona kai- kaina ame ke kaikuahine i ka home e na keiki makuaole, a he elua ma- kahiki o nei keiki o ka noho ana maloko o ia home. Mahope o ka huliia ana o ia keiki ma ka po o ka Poaono a loaa ole, ua hoomau hou ia ka huli ana ma ke Sabati mai, a ma kahi o kona manaoia ua nalowale iloko o kana- hele mauka loa aku o ke Awawa o Kalihi, ua loaa aku la oia i ka anakala K. J. Lopex, o Makiki, he makai, ma ka hora 7:30 o ke kaka- hiaka Sabati nei, e hiamoe ana ma- loko o ka halo hoahu ukana, he kanakolu kapauai ka mamao mai ka hale nui ake, maloko o kekahi pahu ua owili iaia a paa me kekahi apa- na moena. I kulike me ka ka Makai Lopez o ka hoike ana ae ua maka'u keia keiki o pepehiia e. na keiki e ae ana o ka hakaka ana ma ke kaka- hiaka Poaono, no ia kumu oia i holopee ai, a i nui ai hoi ka hana a na makai a pela pu me ka ohana o ia keiki ma ka huli ana iaia ma ia po Poaono, a pau ouka o Kalihi i ka huliia. He hakaka nui ka i malamaia ae mauka ae nei o Kalihi ma ka po Poalua nei mawaena o na koa ame kekahi puulu o na kamalii e hoopihapiha mau ana i na alanui malaila, a o ka hopena o ia hakaka ana, ua hoauhee ia aku kela puulu kamalii, a o kekahi ua laweia ae no ka halema'i o ka poe ulia. BREMERTON, Aug. 12.— Ua hoi- keia mai i na aliikoa o ka pa-kapili- moku o ka oihana kaua maanei i keia la ka hooku'i ana o na moku hahai topido Amerika Litchfield a me ka Farenholt iloko o ka manawa e hookahakaha paikau ana o ke aumokukaua maanei ma ka la aku la i nehinei mawaho ae o ka Lae Flattery. Ua hoIo aku ia mau moku no ke awa Angeles no ka hana hou ana i na wahi i poino me ko laua mau mana hoonee ponoi. O ka ihu o ka moku Litchfield a o ka epa- epa hoi o ka Farenholt na wahi o ia mau moku i poino.	Hoopiiia Ae o Uluihi e Hollinger He Hoopii e Hoopau ia Uluihi Mai ka Hana aku ka Hollin- ger i Hoomakaukau ai UA LOAA KA HOIKE OIAIO MA KA HULI ANA Aponoia ke Noi a Lewis e ka Meia e Kapae Iaia Mai ka Hana ae Ma ka po o ka Poakahi nei ka hoike ana ae o ka lunakiai Hollinger no ka loaa ana ae o kekahi hoike oiaio iaia mai kekahi kauaka mai ana i hiki ai ke hilinai aku, a no ia ike i loaa ae iaia i hoike ae ai oia i kona manao e waiho ao ana oia i kana koi imua o ka papa o nu lunakiai ma ka halawai o ka auwina la o ka Poalua nei no ke kapaeia o Jesse Uluihi, ka lunanana poo o ka oihana wai, mai ka oihana ae una i pau ai, oiai, e huliia ana na hana apau maloko o ke keena wai. "E hoea aku ana au mamua o ka papa o na lunakiai ma ka la apopo a koi aku no ke kapaeia o Jesse Uluihi ma ke ano he lunanana poo no ka o ihu na wai mai ke keena wai aku. E hoike aku ana au i ka meia ame ka papa uo ka loaa ana ia'u o kekahi hoike oiaio e paaia nei e a'u he hoike i kupono no ko Uluihi kaiehuia mai ka oihana wai aku. "Alaila o ka hoike oiaio i hoo- hikiia e paaia nei e a'u e waiho aku aua au i ka papa kiure kiekie teri- tore no kana ninaninau ana. E haawi aku ana au i kope o ia hoike i ka loio kulanakauhale i ua e ma- kemake mai ana oia. Ua hoakakaia maloko o keia hoike he kanaka hana no ke keena wai i holo aku nei i Nu Ioka ma kekahi manawa koke aku nei i hala ma ke ano he elele i ka Ahaelele Demokarata lahui. "O ka'u kumuhoopii no Uluihi, o ia kona hoohana aua i kona keena e hoao e lawe i ke dala kipe mai kekahi ona hale mai ma ka mea e pili ana i na hoololi ana wai mita," wahi a Hollinger. Ma ka Poakahi iho nei ke kauoha ana ne o ka Meia Wilson no ke ka- paeia o Joe Fernandez Lewis, ke ka- kauolelo o ke keena kukulu hale, mamuli o ka Lewis noi e kapaeia ae oia mai ka hana ae oiai ia keena e huliia ana no na kumuhoopii a Hollinger o ka waiho ana ae e hoa- kaka ana no ke keena oihana o ka lunanana kukulu hale kekahi e pono e noiiia na hana epa. Ka ka Meia Humu Kapae "Aohe o'u manao e hoopau aka ia Lewis ahiki i ka loaa aua mai o kana noi ia'u no kona kapaeia aku," wahi a ka Meia. "Ke manaoio mau noi uu aohe hewa o kela ame keia kanaka ahiki i ka hooiaioia ana o kona hewa. No na manawa lehu- lehu ko Lewis laweia aku e hoike mamua o ka papa kiure kiekie terito- re, aohe nae he hoopii i waihoia ae i ka aha nona. Aka ina ua ma- nao oia aia ma ke alahele e noiiia mai ai kona hewa a he mea pono iaia ke haalele mua mai i ka hana ahiki i ka pau ana o ku ke kiure kiekie ninaninau a noii ana uu makaukau au e haawi aku i ko'u apono i kana noi no koua kapaeia mai ka hana aku." No ka pane aua ae no kekahi ku- muhoopii i ikeia maloko o ka nu- pepa auwina la o ka Poakahi nei no kona ae ana aku i ka moolelo kumu o ka halawai a ka papa o na lunakiai e puka mailoko uku o kona keena i pane ae ai o Leon Sterling, ka hope kakauolelo kulana- kauhale, ua ae ae oia i kekahi kope i kikoki' ' ' i ka lunakiai Hol- linger no ka hoihoi pu ana aku me ia i kona home ma ka po o ka Poa- ono. Ua noi wale mai no o Hollinger i kope o ia moolelo no ka Iawe a hoihoi hou mai, a ua hoihoiia mai ma ke kakahiaka o ka la Sabati nei. O kekahi mau kumuhoopii a Luna- kiai Hollinger i manao ai e hoo- komo ae i ka papa ame ka meia ma ka Poalua nei, elike mo ia ana o ka hoike ana ae ma ka Poakahi nei oia keia aia ke ku nei he "mau hana limahuluhulu" maloko o ka hale aupuni kulanakauhale, o na hooiaio no ka nalowale o kekahi maa ledger Cards mai na buke mo- olelo aku o ke ke na wai mai ka manawa mai o ka hoomakaia ana o huli i na paewaewa, a he kanaka haua kekahi o ia keena i haawi aku i kekahi kanaka hana o ke aupuni kulanakauhale $300 he mau dala kipe, ina e aihue ana oia i kekahi mau ledger Cards mailoko mai o ia keena. Nui na hoopii oki mare i hooko- moia ae maloko o ka Aha Kaapuni i kela mau la aku nei.

NA PANE A KA MEIA WILSON IA HOLLINGER!

O HEEN KEKAHI I PANE AE NO NA KUMU HOOPII

ELUA MAU KAKAUOLELO I KAPAEIA AE!

UA PAPAA NA IPUHAO, KE HOHONO NAI NEI!

WAIHO AE O HOLLINGER I KEKAHI HOIKE

IMUA O KA PAPA O NA LUNAKIAI!

Hoike Maopopo ae o Lunakiai Hollinger i Kekahi Mau Hana Poho-
lalo i Lawelaweia Maloko o ke Keena o ka Oihana Wai

Koi Oia Ame Kona Mau Hoa Repubalika e Kapaeia Kekahi Mau Li-
mahana Mai ka Lakou Mau Hana Mai o na Pilikia i Ikeia


Akahi no a Loaa ae Iaia ka Hoike Mua a ka Lunahoo- hooia no na Hana Epa HUNA O HOLLINGER Ina ua Loaa ka Ike ia Hollin- ger no ka Hoike Hooia ua Haawi Maluia ae Iaia Mu ke ahiahi o ka Poalima o ka pule i hala ko ka Meia Wilhon hoike ana ae no ka loaa ana aku iaia o ke- kahi leka ma ke kakahiaka hora 11:30 o ka Poalima aku la, mai ka Lunahooia James A. Bicknell, e nili ana me ka hoike a ka Hui Hooia Henry Davis Audit Co., Ltd., o ka lo 14 o Augate. "He mahina a oi ko ka Lunakiai Hollinger kamailio ana ma ka mea e pili ana i ka mea i kakauia maloko o kekahi hoike a ka Henry Davis Audit Co., Ltd., o ka la 14 o Augate, i hoounaia ae ai ia Bicknell, aka nae, aole au i ike ia hoike amo ka hoike a ka hui hooia o Iulai 30 ahiki i ka hora 11:30 o keia kaka- hiaka i noi okoa aku au no ka hoike a ka hui hooia uo ka hoike o Iulai 30, ka hoike i hoakakaia maloko o ka Ieka o Augate 14 mai ka hui mai, i loaa mai ai ia'u. "0 ka leka ame ka hoike i loaa mai ia'u ma keia la o ka mua loa ia o ka hoike a kekahi luna aupuni i loaa mai ia'u no kekahi hana ewa- ewa i hanaia maloko o ke keena wai, aia wale no a loaa mai kekahi hoike o ia ano ia'u aohe mea hiki ia'u ke hana aku malalo o ke ka- nawai. ke kumu mai o Hollinger O ka nea mua i hailuku mai ia'u me kana mau olelo a'u i ike ole ai i kekahi mea a no ia kumu i ku'i aku ai au iaia. Hoomaka Koke ka Hana i ka wa i Hoikeia Mai ai "Ua ikeia ia mea i uei mauawa elike me ia a'u i hoakaka mau aku ai mai mua mai, ina he hoike ke- kahi i loaa iaia, ua loaa mua ae iaia mamua o kekahi hoa e ae o ka papa ame a'u pu. Ina i loaa mua mau ia'u ka hoike a ka lunahooia o ka la 30 o Iulai ma kela manawa, ina ua lawe koke au i ka hana ia ma- nawa elike me ia a'u i lawe ae ai i nei wa. Ma hahi nae o ka loaa mai o ia mea, he mau olelo hailuku ka i kipehiia mai ia'u mai a Hollinger mai. "Aohe i loihi loa aku nei na la i hala ua ikeia kekahi mau paewa- ewa maloko o na hale oihana maloko o ke kulanakauhale nei. Ua loaa ae ka ike i ka hui o Alexander & Baldwin no ko John Guild, ka puuku o ia hui, holo ana aku me ka $700, 000, eia nae, ua pii ae anei kekahi o na hoa o ka papa lunakiai o ia hui a maluna o kaupaku o ka hale, a kalahea ae e hoahewa ana i na kanaka apau, a i ole hoike ae paha e pau loa aua lakou i ke kaiehuia mai ' hana aku? Aole. Hookahi wale no a lakou mea i hana ai. Kauoha ao la lakou i ka lunahooia, he mau makaikiu elua me kekahi loio a na lakou i kuekaa na mea apau ahiki i ke ahuwale ana ae o ka hewa i hanaia. O ka hopena o ia huli ana na hoopaaia aku o John Guild i ka halepaahao a ua loaa ae he lunahooia hou no ta hui. "O ka hewa a John Guild i hana ai aole ia e manaoia aku ua komo pu ke poo o ka hui ame na kanaka hana e ae iloko o ia hana hewa a i ole ua lawa ole paha ko lakou makaukau e lawelawe ai i ka hana he poo epa Iakou a e pono e hoo- pauia mai ka aku. "O kekahi hui e ae i ikeia ka epaia oia ka Banako Hawaii, ka Hui a Burua ma, ka Halehana Hao o Honolulu, a he lehulehu aku. Aka he hana nae ia na'u e huli aku ai i na kumu hana o na poo o keia mau hui i hoopauia aku ai no ka hema hema a i ole no kekahi kumu e ae palia. "Ma ko'u manaoio o ke alahele naauao a lakou i hana ai oia ka hooia ana i na buke no ka pololei a ewaewa paha me ka hoolimalima pu i mau nif '-••'• iu a mou loio no ke ao ana ae ia lakou i mea e loaa pono ai ka mea kolohe. 0 ia alahele hookahi ka makou e hana nei ma keia hihia a ke aupuni. "He ekolu a makou mau kanaka kaokoa loa e huli nei i na buke oihana ma keia manawa. Aia ma- loko o ka papa kiure kiekie teritore kekahi o na kanaka koikoi maloko o ke Teritore. Eia me makou ka hui (E Nana ma ka aoao 9}	Ma ko Heen Manao ua Hana Oia me ka Hikiwawe ma ka Hoomakaukau Ana NA LEKA KA HOIKE Kuhikuhi ae Oia i Kana Leka i Hoouna ao ai ia Bicknell no ke Kakoo ana i Kana Koi O na palapala i hoounaia ae mawaena o kona keena ame ko ka lunahooia Bicknell e hooiaio ana no kona koi ana ae no ka hoawiwiia o ka huli a noii ana i na hana maloko o na keena wai ame kukula hale, ma ka Poalima aku la o ka pule ko ka Loio Heen waiho ana ae. O keia mau palapala na hoike oiaio ma kona aoao, ua waihoia ae ia no ka pane ana ae i na kumuhoopii a Hollinger o ka waiho ana ae no ka hoopalaleha walo o ka loio Kalana, aohe huili a noii pono i na . hana ewaewa i hoopiiia ae ai ua hanaia maloko o ke keena wai ame kukulu hale, Ko ka hoikeia ae o ka huina dala pololei i laweia e D. S. K. Pahu; maloko o ke keena wai ka manao nui maloko o ka leka a Heen o ka hoo-una ana ae i ka Lunahooia Bicknell, a i kakauia ma ka la 1 o Aperila i hala. Ma ka Heen hoakaka maloko o kana leka aohe pane i loaa ae iaia mai ka Lunahooia ae ahiki i ka la 20 o Iune, ia manawa i loaa ae ai ka pane u ka Lunahooia iaia, e hoakaka ana, aohe hoike a ka Hui Hooia a Davis i loaa ae iaia no ka huina dala pokole pololei i laweia e Pahu "O ka hoike mua i loaa mai ia'u mai ka Lunahooia Bicknell mai, no ka mea e pili ana i na dala pokole i ikeia ma ka Pahu mau buke, ua loaa mai ia ma ka la 30 o Augate o ia hoi ke kope oiaio o ka hoike a ka Hui a Davis o Iulai 30. Ma ia la i waiho aku ai au i ka papa kiure kiekie teritore no kana ninaninau a noii ana," wahi a Heen o ka hoike ana ae. Ua hoike pu ae o Heen, oiai o Pahu he mau mahina kona o ka hoopaaia ana aku i ka halepaahao eia nae, aole i maopopo ka uuina ka huina dala i laweia eia, a oiai hoi ua ikeia ka hookomo hewaia ana o na huahelu dala maloko o na buke oihana, ua huliia nae ia me ke akahele loa e ke kanaka akamai i ka nana ana i ka limakakau i mea e maopopo ai ka mea nana i kakau na buke me ka manao kolohe. Ua ikeia he hana hiki wale no ia i kekahi kanaka akamai ke huli uku, oiai na kakauolelo aohe kakau i ko lakou mau inoa i na mea i hookomoia maloko o na buke. Hoolimalimaia he kanaka Akamai i ka Huli Ana "Mamuli o ka'u kauoha ponoi i hoolimalimaia ai o J. Howard Ellis, he kanaka akamai i ka nana ana i na limakakau, i mea e hoohikiwawe-ia aku ai ka huli ana i na buke," wahi a Heen. "Ua hui aku au me Ben Hollinger, ka lunahoomalu o ke komite waiwai a ka papa o na lunakiai, a nonoi aku la iaia, ina e aponoia ana $250 ka uku o Ellis no ka huli ana a ua aponoia. Ua lehulehu na hoa o ke kiure kiekie i kokua mai ma ka noii pu ana no na hana epa maloko o na keena me ko lakou haawi mai i ko lakou manawa no ka huli ana," wahi a Heen Ua kipa ae o G. Stanley McKenzie, ka elele a wahaolelo ma ka aoao o ka Ahahui Kalepa o Honolulu ma kekahi manawa koke aku nei i hala, a huli i na buke me ka noii pu oo oa bana epa. Mahope o ka hoike ana mai o ka loio ma ka aoao hoopii no ka hana i hanaia e ke keena o ka loio kulanakauhale, ua hoike aku o McKenzie i kona apono no ka mea i hanaia i hoopauia ae ai na hana eawewa maloko o ke aupuni i ..•• * -.,ihale." wahi hou a Heen. Ka McKenzie Hoakaka Ma ka McKenzie mau mea o ka hoakaka ana ae i kekahi o na kanaka o ka Advertiser ma kona mana wa o ka huiia ana aku a kamailio pu maluna o keia mau bana, ua hoike mai ka Loio Kulanakauhale Heen iaia, mamuli o kona kulana he peresidena no ka Ahahui Kalepa o Honolulu, a ua hoike ae oia i kana mau mea apau o ke kamailio ana me Heen i ka papa alakai a ka ahahui kalepa. "Ua hoomahaia mai ko'u noonoo i nei manawa no ka pau ana o ka manawa hoomaha o ka papa kiure	Elua Mau Kanaka hou o Kaile-leia Ana Wahi a Hollinger Mawaho ae o elua i Kapaeia AOLE I HOIKEIA AE Ua Loaa ka Ike i ka Hui Hooia Ahiki i Nei la $67,885 Po-kole, Elike me ka Hoike Ma ka Poalima aku la o ka pule i hala, he elua mau kakauolelo o ke keena wai i kapaeia aku e ka Meia Wilson a hookahi kakauolelo o ko keena o ka Lunanana Kukulu Hale, a Abshire, e ukali aku ana mahope o ia alahele hookahi, elike me ia a ka Lunakiai Hollinger o ka hoike ana ne ma ka po o ka Po- alima o ka pule aku la i hala. O na kakauolelo o ka oihana wai kulanakauhale i kapaeia e ka Meia Wilson oia o Joseph F. Durao ame Herman K. Meek Jr., mahope iho o ka loha ana ae i ka meia o kekahi leka mai ka Lunahooia James Bick- nell ae, me kekahi palapala pu mai ka Hui Hooia ae a Henry Davis, ka hui nana e huli mai nei na pae- waewa maloko o na lawelawe oihana ana a ka oihana wai ame kukulu hale. Ma ka hoakaka a ka meia maloko o kana palapala no koua kapae ana i na kakauolelo ua hiki ole iaia ke paa ia mau kanaka ma ka laua mau hana oiai e huliia ana na hana i Iawelaweia maloko o ia mau keena e ka poe na lakou e huli a e noii mai nei. Ma ka hoakaka a ka Lunahooia ' Bicknell maloko o kana mau leka i ka meia a i ka luna nui o ka oihana wai, W, A. Well, ua ikeia maloko o kekahi palapala mai ka hui hooia ae a Henry Davis o Au- gate 14, ka hookomoia ana iloko o na cards ledger ma ke ano hoopuni- puni a epa o ka limakakau o Durao ke kau ana no ka huina o $603.60 ame ia Meek $212. Na Huina i Hooholoia no Kekahi Hana 0 ia mau haua epa i hanaia ua hooili pu ia maloko o ka palapala i hoounaia ia Daniel S. K. Pahu, ke kakauolelo poo mua o ka oihana wai e paa mai la maloko o ka halepaahao no ka uku ana i kona hoopa'i no ka lawe ana i ka waiwai i haawiia iaia e maIama no ka huina o $55, 234.12; ia James P. Awana, he ka- kauolelo mua iloko no o ia keena i hoopiiia ae no ia hewa like no ka huina $7477.86, ame $3852.25 ia Samuel K. Oneha, he kakauolelo mua no ke keena wai, a i hoopauia aku mai ke keena aku e ka lunanana kukulu hale e ka Lunanana L. T. Abshire ma ka Poakahi o ka pule i hala. He huina dala o $475.75 i kau oleia ka helu ma ka papa hoonoho- noho o na loaa a ke huiia ua hiki aku ka huina nui o na dala i poko- le maloko o ka leka a ka hui hooia i ke $67,855.58. Ua nana hou ia na pepa ma kekahi manawa kokoke aku nei elike mo ka hoakaka ma- loko o ka palapala a J. H. Ellis, ke kanaka akamai i ka nana ana i ka limakakau o ka Banako Firsh National, a e George C. Ross, ka hope lunahooia kuikawa o ke aupuni (B Naua ma ka aoao 6) kiure kiekie o ke kau, a ua hoi mai hoi ke kokua loio kulauakauhale GodboId a e waihoia ae ana na mea hoike oiaio, o ia na paiapala e paaia nei e ka loio kalana, i ke kiure kiekie. E hooholo mai ana no ke kiure, pela ko'u manaoio, ina he hana hewa kekahi i hanaia maloko o na keena oihana a waiho ae i ka hoopii. "Ua hooiaio mai o Heen imua o'u no kona huli, ninaninau a noii aku me ke akahele loa i na hana i lawelaweia maloko o na keena. He mea oiaio no hookahi mahina ka ulolohi o ka huli ana, oiai o Heen e kakali ana no kekahi hoike o ka loaa ae iaia mai ka lunahooia ae a ka hui hooia a Davis. Aka he mea pono no ia hui ke huli a loaa ka mea oiaio, a i ka loaa ana, ua kau aku Iakou i na ahewa ana ma- luna o kekahi mea. He hana koi- koi no ka huli ana e maopopo ai ka hewa o kekahi mea." "He manaoio ko'u e hana mai ana no ka loio kulanakauhale i ka mea maikai loa i mea e loaa ai na hoike oiaio no keia hihia no ka hoopau ana ae i na pohihihi," wahi a Mc- Kenzie o ka hoike ana ae.


Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai i malamaia ma ka Poalua o ka pule aku nei i hala, Augate 12, 1924, i kauoha ae ai ka papa ma o na balota he 3 i ka 2, e waiho ia ka palapala a Lunaki Ben Hol- linger i waiho ae ai imua o ka papa o na lunakiai e pili ana i kana mau mea i ike a i maopopo no na hana poholalo e lawelaweia nei ma loko o ke Aupuni Kalana, ma kahi mau o na palapala pili oihana o ka papa lunakiai, mahope iho o kona heluheluia ana e ke kakauolelo. Ua waiho ae ka Lunakiai W. K. Bassett, he hoololi maluna o ke noi a Lunakiai Hollinger no ka waiho ana i kela palapala ma kahi mau o na palapala, eia nae ua haule. He ekolu mau lunakiai Repubalika i akoakoa ae malaila, o ia no na Lunakiai Hollinger, Cunha ame Ahia. Ua koho ae lakou mahope o ke noi a Hollinger a ku-e i ke noi a Luna- kiai W. K. Bassett. O Bassett ame Lester Petrie wale no na lunakiai Demokarata malaila i kela auwina la. KA LEKA A HOLLINGER PENEI NO IA: I ka Mea Hanohano ka Meia ame na Lala o ka Papa o na Luna- kiai o ke Kulanakauhale a Kala- na o Honolulu. E na Keonimana: — "Ma ka halawai a ka papa i ma- lamaia ma ka au win la Poalua Au- gate 5, ua ahewa aku au i ka Meia John H. Wilson imua o ke akea no ka hoomau i ka paa ana ma na hana o ke aupuni kaluna i na kanaka i kouaia i ke apuka ame ka hoo- pono ole wa ka Iakou mau hana, me ka hoike pu ana aku e haawi aku ana au i kekahi mau olelo ike i na nupepa e huai ae ana i keia mau hana apuka a malama pono ole i ka oihana me ka hoopono elike me ia a'u i hoomaopopo ai. "Ua hoomakaukau au i kekahi mau mea a ua waiho aku i ka Hono, lulu Star Buletin ame ka Honolulu Advertiser, mahope iho o ka po- kepokeia ana ua hoole ae lakou i ka • hoopuka ana, a o ka mea wale no i biki ia'u ke hana i keia wa no ka hoopakele ana ae ia'u a e hoike ae imua o ka lehulehu ma o ka hookomo ana ia mea maloko o ka moolelo o ka papa. Koi e Noiiia "Ke paio nei au e noii kokeia keia mea i keia wa a oiai e lawela- weia ana kena mau hana noii e ka- pae kokeia na luna aupuni a i ole ka poe hoopono olo i ka hana, elike me ia i hoakaka ia maloko o ka Pauku 1702 o na Kanawai Hoopono- pono Houia o Hawaii, 1915, a e heluhelu hapaia penei: "I ka wa o kekahi kinaunau oihana a'i ole hoohemahema i ka lawelawe ana i ka bana, a i ole hewa ma ka oihana e hoomaopopoia ana e ia, e kapae aku oia i na luna aupuni a i ole i ka mea hookupono ole i ka liana mai ka oihana mai oiai na hana noii oihana e lawelaweia ana." "O ka pane nae a Meia Wilson no na hoahewa a'u i hookau aku ai maluna ona o ia no ke ku'i ana mai ia 'u ma ka maka me kona lima. Kulana Pono Ole "Malia paha ua hilinai ka Meia Wilson o kona ike ku'iku'i puupuu ka mea nana e Hoopakele ae iaia mai ke ahewa a'u i hookau aku ai maluna ona. He manolana iki ko'u aia he manao kaokoa iloko o ka hapanui o ka poe o Honolulu nei a e kulike ana ko lakou mau manao me ko'u e lawe ae oia i keehina pale okoa hou ae i hiki ai e pakele oia wai ka hoahewaia ana mai. "Malia paha e paluku hou mai ua no ka Meia Wilson ia'u no ka hana ana i keia, aka, ua makemake au e hoomaopopo ka poe o Honolulu nei i ke kulana pono ole e pahola nei maloko o ka hale oihana kalana, maloko o na keena i kaa aku ma- lalo o ka mana o ka Meia. Aia ke- kahi mau keena o ko aupuni kalana, i hoomaopopo le 'a loa ia ke keena wai ame ke keena kukulu hale ua pa 'u me ke apuka a haukae; ua pinepine ka hoikeia ana aku o keia kulana i ka Meia John H. Wilson. Ua waihoia aku imua 'ona ka inoa e kekahi mau limahana o ke kalana	i hoohuoi nuiia no ka pili i ka hewa, aka ua hoole oia i ka hoopau a i ole kapae ana ia lakou oiai e kaliia ana no ka pili maoli o ka hewa ia lakou a i ole hewa ole paha. Ahewa no ka Mikini "Ma ko'u manaoio mamuli wale no o na hana kalaiaina ke kumu nui ma ka aoao o Meia Wilson i ka- pae olo ai i kela poe i hoohuoiia; e hoao ana oia e kukulu ae i kekahi mikini kalaiaina ikaika, a o kana hana, a i ole kana mea i liana ole ai, he haawina ino no ka pono ame ka holomua o keia kalana. Mahope iho o ka ulaaia ana ae o na mea e pili ana i ke keena wai, na mea i ikeia ai ka pokole a i manaoia ai ua hoea aku ka pokole i ka $120,000.00, he hookahi limahana oloko o ia keena, D. K. Pahu, i hoopaahaoia ma Kawa. No kekahi limahana e iho, J. P. Awana, eia malalo o na houhewa ana a ke kiure nui, a ke kali nei no ka hookolokolo- ia aku. Aohe be Mea i Hanaia "Eia nae, mahope iho o ka hoo- iaioia ana no ka pili o ka hewa ai- hue ia D. K. Pahu, aole he keehina hana a Meia Wilson ame W. A. Wall kana lunanui o ka oihana wai, i lawe ae ai e ku-e ana ia lakou. Aole laua i kapae aku i ka poe i kauia aku ai ua pili i ka hewa, aka, paa no i ka lakou mau hana. Mamuli wale no o ko'u koi ikaika ana ia Wall, o ia wale no ke kumu i hoopauia ai o Pahu. Aole i hoo- pauia o Awana ahiki i kona hoahe- waia ana e ke kiure nui; a aole no hoi oia i kapaeia. "O na haawina i ano like me ia i ikeia maloko o ke keena o ka lunanana kukulu hale, e hoomaha ana i na la i kaahope loa aku nei i ka wa o Louis S. Cain, ka mea a Meia Wilson i paakiki loa ai e hauhoa maluna o ka noho o ke ku- lanakauhale ame kalana ma ke ano i enekinia no ke kulanakauhale a kalana. Ua ike no o Meia Wilson i keia mau haawina i keia wa a i na manawa no i hala ae nei, ma- mua o kona hoopii ana ae ia Louis S. Cain i enekinia. Kekahi Poe e ae i Hoohuoiia "Eia nae, elike me keia haawina e ikeia nei i kulike loa aku me ko ke keena wai, ua hoole loa o Meia Wilson i ka lawe ana ae i kekahi keehina hana. Ke hoomau nei oia ma ka oihana i na kanaka, aole nae i hoahewaia e ke kiure nui a i ole hoahewaia aku no ka pili o kekahi hewa ia lakou, aka i hoohuoi nui loa ia no nae ka pili ia lakou o ka hewa apuka a hoopono ole i ka hana. "Eia hou, aole e hiki ia'u malo- ko o kekahi manao pepa elike me keia ke waiho aku i kekahi hoike oiaio kupono loa elike me ia e ma- kemakeia ana e kekahi aha hooko- lokolo. Aole ia he hana kupono o ka hoike maoli ana ae i ko'u lima malia paha he mea ia nana e koi aku i ka mea hewa e lanakila. O ka nui o na ike, o ia hoi, a'u i hoo- kahua ai i ka'u mau koi hoahewa, ua waihoia aku ia maloko o na lima o W. H. Heen, loio o ke kula- nakauhale a kalana, a ua apono iho o Mr. Heen ia mea ma o ka hana olo ana i kekahi hana. "No keaha! "E hoomaopopoia he kanaka ka- lepa a he lala walo no au no ka papa o na lunakiai. Aole au he makaikiu a i ole loio paha, aole no hoi he loea noii buke. Aole e manaoia mai na'u e hoomakaukau i na ike apau a waiho aku imua o ka aha hookolokolo elike me ia a'u i hoike ae nei i wahi e hoo- pa 'iia ai ka poe apuka a hoopono ole ma ka lawelawe ana i ka lakou mau hana. Hiki ke Ike i na Hana Poholalo "Ke i nei au, me ka loaa ole o ka naauao elike aku me ko Black- stone a i ole ka ike makaikiu o Kelaka Homa, ua hiki loa ia'u ke ike i na hana poholalo elike me ia ai ikemakaia maloko o ke keena wai a aia pu he kumu kupono e hoomaopopo ai o ia haawina hoo- kahi no ka mea e pahola nei ma- loko o ke keena o ka lunanana ku- kulu hale. Ina ua hiki loa ia 'u ke hoomaopopo i keia mau hana poho-	lalo o ia haawina hookahi no ke loaa i ka Meia John H. Wilson a no ka mea aole o Mr. Wilson he kanaka hupo. "Na hooiaio apau loa a'u i hoo- kahua ai i ko'u mau manao no na hana poholalo a popopo e lawelaweia uei maloko o na keena o ke aupuni kalana i hoikeia ae nei ua maopopo ia mau mea la Meia Wilson ame Loio Kalana Heen. Heaha ke ku- mu o ka lawelawe ole ia ana o ke- kahi keehina hana? "He mea makehewa ia Mr. Wil- son e ku maluna o ke kulana hoo- kauhihi wale ana aku i ka hewa malana o kekahi mea, aole ia he mea e hoopa 'iia ai o kekahi mea ahiki i ka pili maoli ana o ka hewa iaia. He loina naauao ia elike me ka mea maamau ia no i ka paa ana i na kanaka i hoohuoi nui loa ia no ka malama pono ole i ka hano- hano o ka hana. Ua Ike no ka Meia "Ua maopopo no ia Meia John H. Wilson na inoa o keia poe Kana- ka ; ua maopopo iaia na kumu ku-e e pili aha ia lakou. "Heaha ka mea lawe ole ae ft Meia Wilson i kekahi keehina hana! Heaha ke kumu o kona hoopaakiki loa ana e paa no keia mau kanaka i ka lakou mau oihana! E oi aku ania mamua o kekahi ku'iku'i puu- puu hou aku a ka Meia Wilson ma- mua o ka hiki ana iaia ke pane i keia ninau a. kulike me ka make- make o na makaainana a poe uku auhau. Oiai aole he hana maalahi ka wai- ho ana aku i na ike oiaio imua o ka lehulehu na hoike a'u i hookahua ai i ko'u mau manao ku-e ia Meia Wil- son; o na ike oiaio apau a'u i kau- lele nui ai no ka hooiaio ana mai i ka'u mau mea i hoike ae ai e pili ana no ke pa 'u o ke keena wai ame ke keena o ka lunanana kukulu hale me na hana apuka, aia nae he mau mea hou ae a'u i manao loa ai e hoakaka aku i ka lehulehu i hiki ai ke hoomaopopo, pono loa ia ke ino o keia mau hana e pahola nei. Loaa ka Ike "O keia iho malalo nei kekahi o na ike i loaa mai ia'u: Mamua o ka lilo ana o Louis S. Cain he enekinia no ke kalana, a oiai oia e noho ana ma ke ano he lunanana kukulu hale, ua ike a ua maopopo iaia na kumu hoopii ku-e e ku-e ana i kekahi mau kanaka hana oloko o ke keena o ka lunanana kukulu hale. Oiai i ka wa e lawelaweia ana na hana noii maloko o ke keena o ka lunanana kukalahale ua hui kuka pu o Mr. Cain me kekahi o na kanaka maloko olaila. He elua mau kanaka haua iloko o ke keena o ka lunanana kukulu hale i waiho ae i kekahi mau palapala i hoohikiia imua o ke keena o ka loio kalana e pili ana no kekahi limahana olo- ko o ia keena, ka mea i hoohuoi nui loa ia ua pili iaia ka hewa apuka. "He hookahi manawa ua halihali- ia aku kekahi mau laau kukula hale ma ka halekula o a Kahumanu a ma kekahi la ae ua laweia aku kela mau laau no kekahi wahi, ua uku ke kalana no kela mau laau; aole he haua i hanaia ma ka halekula. Aia hoi he hookahi lunakiai, aole nae o ia he lunakiai i keia wa, ua hoo- ponopono hou ia kona hale me ke pena pu ia ana, a na na limahana o ke keena o ka lunanana kukulu hale i bana ka hana, he hapa wale no o ka uku bana kai ukuia eia. Ae, ua A'oa'oia "Ua penaia ka bale o kekahi mau kanaka hana elua oloko o ke keena o ka lunanana kukulu hale a hoo- ponopono hou ia e na kanaka hana o ke aupuni, eia nae aole he mau kaki i hoopaaia maloko o na buke o ke keena o ka lunanana kukulu hale. "He hookahi hale i hooponopono hou ia no kekahi makaainana e na kanaka malalo o ke keena o ka lu- nanana kukulu bale. "Ua a 'oa 'oia na kanaka hana oloko o ke keena o ka lunanana kukulu hale i ka lakou mau mea e olelo ai imua o ke kiure nui. (Nana ma ka aoao 2)