Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 20, 15 Mei 1924 — HE HOALOHALOHA NO MRS HANNAH KEKUIALONO J. M. KEAUNUI. [ARTICLE]

HE HOALOHALOHA NO MRS HANNAH KEKUIALONO J. M. KEAUNUI.

Mr. I.i:Tiahof'|*onopono oka Nuper.< Knokoa. kc kilohana pookela o kr. Hnw.'.ii, Aloha kakou:— L rif- oluolu niai oo o ko makou nhonu:. ina hoi he wahi rum. kuawale kekahi o ka hiwaliiwa n ]:a lahui, no makou ka hoi ia -*-ahi rumi, a na kou hoi ia e aha'i mama aku, a na kou papa lioi ia e hii aku i ka ukana luuluu a ka puuwai; a maloko o ca keena lahilahi a'ia'i 0 koa papahele, mai ka puka ana boi a ka la ma Kumukahi, a ka wlona a ka la i ke kaohi ana 1 l.ehua. hai iho .oe i na kini makainaka, na hoaloha ame ka nui ohana i koe, o ka makou mea aloha, na hooko-o nai la i ka pili aloha ana i ke kane na keiki ame na moopeaa. I-uulnu wale! Nahae na kieke wai a ka ua, i ka tr.aka o ka opua, ke hanini hele ae la manka o Xuuanu e, anu. Ua anu kolo maeele i ke aloha, ke hiki mai ahiki mai. Hiki mai ko aloha e nve no makou. Auwe ka ehaeha « ka naau e! Ae, ua puanuanu ka hale, ua hala ka nhane o ka makou mea aloha, ua hoopale mai oia i kana kane, a ia makou na keiki na moopuna ame ka »u_*ohana. Walohia wale! £ ka ua kaalina o Kahana e, ame ka makani wili ahiu hoi e, eia aku nei paha o Keknialono m« olua, a i ole eia paha iloko o kou mau oawa, kati i walea ai i ka olu, i ke a-la kepaoa o na lau nahele o ka wao, ea ahiu ka wahine, ua eena na maka. Aloha no! Alia hoi, e ninau mua ao makou i na akua o Tatiti. E na kapuai wawae o Kajae ame Kanaloa e, ua īke anei olua i ka makou mea minamina? Ae, o ka hala ana iho la 110 ia, eia ao n& meheu wawae ke waiho mai nei. Auwe no hoi kou lokoino ia makou e! E Kaluapuleho e, eia no ka hoi xne oe ka makou mea aloha, ke hoomakaleho maoli no nou iaia, nawai hoi e ele ka pipili i kou kanaka 1: 'i niaoli no. E ka wai hu'i o Keaniani e, aole r inu hou ana o Kekuialono i kou -wni OT3O. a oki loa'aku hoi kona kiei j ii:,u ana iho maluna ou, ua pau, ua! pau no ka wa mau loa. Minamina j w.-;!e! ■ E ke kula o Ahulili e, ea hulili waiP hoi na raaka o ko lei ia oe e, her.Jja la hoi kau hala nui i hana ai i hoomaka-e aku ai oia ia oe. Alnha v.-ale makou e noho nei el i: Maipma e. «3ia makou la ua r r J '-. ikn eha lima ole ake aloha, v.;i ka niaka o ua mea r.:oha r,ei a kakou, aohe ike wale ih'>. Walohia wale hoi e! E Punaluu e. e Maliko hoi, eia sr;. i lue olua ku leihulu a kakou? X:: olu.i hoi i pulama iaia i kona pnn•; Ir. o ka wnhine u ? i? A i ole ri.-i rku nei paha i ka luukai i ka ]r« 'i o Makaiwa e. Aole, ua luu :.];u la kona kino, i ka opu ana ole 0 ka Tr.;skuahine lionua, kahi o na h »iiu o!a apau. E Makaiwa r, aole e hoopulu hou r.::a kou ma- hunakai, i.kona mau aloha. aia la ke hooipo la Niolopua. i ka aina moeuhane. O •makou ka ke alolia e luaiele neu e kuewn nei i ke ala me ka -v2inir!ka. nawni hoi e paa ka waimaka. vo kn jnea, o ke aloha ka mea i u-. .-.010 e mokuhia i na waikahe he Mnaponao wale hoi makou ia «•C h'E Waiono e, eia ka makua mea li'oha :a, ua hnaleie mai, huna ke j-.loha p'.-o īnaloko, haiua ia ae e ka wfc!maj::i hsnini niawaho, e hoona ?e ana i ko aloha pehea la ia e pau :i. Aloha wale! E Pnheemiki hoi, auwe no hoi ko liaknu hoohemahema i ka maleua e, ;<:n la ko hee mai ln i ka nalu 0 Kiiia e-, e hee ana i lea lala hoi i ka r.vjku. Ke hookokoke ae la i Kalehuaweī*e e. nana no i wehe mai la i ka pili aloha ana, ke au ao nei makou ao}e oia. ua hala ka anoi, ua hele {•u nkn Jn jio me ka hali'a, o haeha.-» ana hoi i ko makou mau puu-v.-ai ]>akahi. Lihaliha wale lioi makoa ia oe a! E Kapano e. kahi hoi a makou e luana ai me ka makou mea aloha, aole e hehi hou ana kona mau kapuai -wa-n-ae i kou papahole kameki, i.ole kakou e ike hou ana iaia i na la koho baloka e hiki mai ana, oki īoa hoi ka lohe hou ana i leo; a makou nae e hoomanao nei me ka nnaua luuluu, aia no kona mau kspuai wawue, ke waiho la no me >.» maikai i na huna lepo aloha ou e Kapauo e. Aloha, aloha wale p is msn la. Minamina wale hoi mak«m ia oe a! E HaJeaha. e, eia aku nei paha o Kekuialono maloko o kou luakinl «ioha? Heaha hoi kau hala nui i ha&lele al:n ai oia ia oef Luuluu wale hoi e! E Kuumi e, eia makou la ua po- ]<*■:"; i kou aloha e uumi wale ana no 1 k? aloha aole e na, e -hoala ana ī ko makou hiamoe e; a makou •■'i e hoomanao m{ju nei ia oe i ka me ke ao. Aloha no! C Waipuhi e, Kaluakauwa hoi, C'd anei ke aloha a kakou mo olual Ajoha ua'e na amaama 'momona r.ine na opae, o ko olua mau kahawai 1, aole oia e ai hou ana ia fi.au i"a ono. Ea, puhili ka ike ame k.*i niana hoola o na keiki a kanaka. i. wawa ia' no lie hale kanaka, uav r.' e wawa ka hale kanaka ole. Ua pili aloha wale ia no keia mau wahi, ame na lae kahakai 0 waiho iī,ni nei e. Eia aku nei paha oe i Eleio? Oko aka kino wailua ka nakou i ike aku r,ei i ka mio ana ilo. Aia la ke nihi ae la mauka 0 Kaliuwaa e, i kii aku la paha 1 aa waa o laua ine Kamapuaa, i vaa holoholo i na moku, o Tahiti e. 1 -ki mai ko aloha e uwe no makou Aīoha wele na pali hauliuli 0 ke Koolan ame ka makani kipu 0 ka rīr.s <». o halihali mai ana i ke ehujme ho la o kou aloha pu keVahi. f"r ; kiaolau k.i wahine. ua lilo i n ka liewahewa. Eia aku ne; ■ h- i MuMwai me ia* kupunakane nie Makalii, ka lawai'a nui o :r. i:-rh:3? ]īe mea liilii anei ko aloha i* o:\ i . l ::;a'ojo manawa ino mai ai tc i:? T3r?:oi:? , Aia !a ke wallio oni 010 mai la fcs ki-ao, i k» pua kahana o Lanae, r.i lrrru ka luhi o ka wahine liikae ho a-a Lo ka hale, Un i l*a papt!

alamihi, he mihi make ua hala ka wa pono e. Walohia wale hoi e! Ua hanauia ka makou mea aloha i ka maliina 0 Maraki la 16, M. H. ISQ7, ma Oopana, Kawela mai ka puhaka mai o Kauhane (w) ame Akina Pake, a hoonaauaoia ma ke kuia Hawaii o Kahuku ia mau la, e noho kumukulaia ana e Kahai, a he hoahanau hoi no ka Ekaleaia Ahahuina 0 Kahuku ame Hauula i huiia. No Moloaa, Kauai, na kupuna oia hoi 0 Pilipi K. moe ia Kehehuna (w) loaa mai o Kekaikuihala (w) o Kekaikuihala (w) moe ia Uilama K, puka mai 0 Kauhane (w) laua 0 Kaaleikaiwiohanuulani (k). O Kauhane (w) moe ia Akina Pake loaa mai o Mrs. Hannah Kekuialono Keaunui. 0 Kahoolemakaniopohakueaea (k) ame Kekuialono (w) na kahu hauai o Kauhano (w) luaui makuahine 0 ka makou mea aloha. I ke alo, no 0 na kahu hanai 0 Kauhane ahiki 1 kona mare ana me Akina Pake kanā kane, ahiki i ka loaa ana o ka Inua maka hiapo hookahi wale, oia o Kekuialono. . Ke ano o na kupuna ia mau la he mea nui loa na moopuna, pela no keia mau kahu hanai, a kupuna no hoi. 1 ka piha ana o na makahiki he umi a oi ia Kekuialono, make ako la Kona makuahine 0 Kauhane, nolaila ua kaa aku la kona hanaiia ana i na kuūuna, na keia mau kupuna oia i hanai a nui. Ia mau la, he hana maamau ia lakou ka hele aku a hele mai, a no ka mea, eia kekahi ohana i Kaipapau. nei, kahi i noho paa ai, o ia hoi kona kupunawahine 0 Kamoa (w), Wahine maikai (k) Naalualu (k), na kupuna o Kekuialono, a me ia mau īnakuakane han>iuna no ona, oia o Kekuahiwionepaa ame Maunakilika. E noho ana .-.kou i ka la 0 Kawela a hoomanao ae i keia ohana, pupu hoolei loa noho ana i Kaipapau. Ko keia mau la he kaa mikini, ko ia mau la aole, ma ka lio kekahi poe, a . hele wawae no hoi kekahi poe. l Pela iho la ke ano 0 ka noho ana 0 keia poe mo ka lakou moopuna, me Kekuialono ahiki i kona nui ana. I ka piha pono ana o na makahiki he umikumamawalu ia Kekuialono, va hoohuiia iho la oia ma ka berita maemae 0 ka mare me Mr. Joseph Maluae Kealohalulehua Keaunui, e ka Rev. Kekiokalani ma Kahana, Koolauloa, Oahu, i ka mahina 0 Aperila la 8, M. H. 1885; nolaila ua malamaia 0 laua ka berita maemae 0 ka more me ka inaikai; a mailoko mai 0 ko laua noho mare ana, i hoohuaia mai ai na hua ohaha he ehiku, mai ko laua puhaku mai. He poe wahine wale no, 110 lakou na inoa malalo iho nei: Mrs. Emalia Kanehoaokalani Joe, Mrs. Mary Kaheiau 0 Mookini Ahina, Mrs. Catherin' Kekaikuihala Hiram, Mrs. Valentina Mauna Kilika Browii aia ma Hilo Hawaii, he kumukula kana hana; Miss Graee Kaluaipihana Ke aunui, he kumukula kana hana aia 1 Pearl City, Mrs. Rosēlina Kaaleikaiwiohanuulani Ah Quin ame Mrs. Joseph Kealohalulēhua Pake, Jr., ka muli loa. Mailoko mai 0 na kaikamahine, | ekahi, elua ekolu, eha ame ka eno i puka mai ai na moopuna he 13, a mailoko mai -0 ka puhaka 0 kana i kaikamahine hiapo,- i puka mai ai na moopuna kuakahi h'e 4 ka nui. Nolaila he 17 ka huiua nui 0 na moopuna i loaa i ka makou mea aloha. 0 ke kulana o ka makou mea aloha, he hainule, noho malie, hoopono akahai, liaaliaa, aole maauhele i ko hai ipuka hale, aole holoholoolelo, aole puni nani. He makua'iine i piha me ka makaukau mo na ike hanalima apau, i pili aku no ka noho homo ana, a pela pu no me kekahi mau ik-e a na kane. He inakuahino oluolu, heahea, lokomaikai a piha aloha i ka ohana na makamaka amo na hoaloha, e hookipa ana i ka poe kiekie ame ka haahaa, 0 haawi ana i na mea nui ame na mea liilii; aole hoi i hoopunahele i kekahi ohana a hoowahawaha i kekahi, he like wale no na mea apau iaia. E hoomanawanui ana hoi ia makou i na keiki ame na moopuna. L*a loihi no ka lioomailo ana a ka ma'i i kona kino, he ma'i kau paha ma kekahi olelo ana; 0 ia hoi ke ano, ke poniuniu ame ka maka pouli; a makou i manao kuhihewa ai i ka nui maikai o ke kino, ua kaawale aleu ka pilikia mai iaia aku, eia ka aole. Na keia ma'i 0 ke anu ame ka poniuniu i hoomoe mau aku iaia ma kahi moe, ahiki i ka emi pu ana mai o ke kino. Iloko no 0 ka nawaliwall o kona kino, aolo ia he mea e aku ai na hanalima mai iaia aku ; e malama like ana lioi i na moopuna ia wa hookahi, aole ia mea he huhu, a i ole kunukunu paha iloko ona; ka/nea hoi a makou 1 minaminn nui ai iaia, i kona mau ano maikai a eLiolu 0 hiki ole a» i kekalii poe makuahine ke lioohiilike aku me ia, ;!.ia hoi i moni aku ai i ni olelo i kipehiia aku maluna ona. Ma ka mah'n.i o Maraki aku la ī hala, i ano ko'iko'i loa ai ka pilikia i loaa i ka makou mea aloha, no laila ua lave aku la kana kaikamahir.c hiapo ;;iia ia Kauka Wahie (Dr. Wood) 0 Waialua, nia kana iko, aole he maikai o ke koko, ua haawiia mai no ka laau no ia ma'i. Ua paa mau ka manawa ai |aau iaia, aole no nae he loaa mai 0 ka maha. Kaheaia no hoi ke kauka 0 ka mahiko, oia 0 Dr. Buffet, aolo nae 6ia ma ka hale ia la, nolaila ua hoopau wale ia, ia manao. 1 ke kakahiaka nui 0 ka Poalua, Maraki 18, hiki mai ana k:z lohe ia makou na leeiki, 0 mama ua ma'i loa, makemake ana kekahi o kana kaikamahine e kelepona ia Kauka Buffett 0 Kahuku, ko makou kelopona ana ia Dr. Buffett aole e hiki iaia ke helo koke mai, i ka manawa a makou i makemake ai, aia a mahope e ka hora elua, alaila oia hilei mai. Ho manawa ia no ke kuka ana, nol.-uia ua hooholo iho la ko makou manao kelepona i ko makou kauka ohana i Honolulu ; nolaila ua hookoia ko t makou manao, ma o ka hiki kino ana ni.ii o ke kauka i ka manawa i makemakeia. O ka ike a ke kauka he ma'i puuwai, aia kokahi pilikia i ke akepaa, no kela pilikia iloko 0 ke nkopaa, holo ka lena iloko 0 na maka; a ua papalna iho ka ikaika pana o koua puuwai, nolaila ua loaa mai la ka laau o hoemi mai ana i kela ikaika pana 0 ka puuwai. Ua papa pu mai la ke kauka. ina no ka pau 0 kona aole oia •

lawelawe hou i na hana 0 ka home ame kekahi niau hana e ae, a no ka mea, ua nui loa koua hooikaika i ka hana i kona wa ikaika, a oi loa aku hoi i kona wa nawaliwaliI ka ai ana i ka laau a ke kauka ua loaa mai la ka maha i ko makou mau noonoo pakahi ma o ko makou ike ana aku i ka lana mai o ka mea ma'i. I ka hiki elua ana mai a ke kauka ha J i mai aua ua maikai ke pana ana 0 ka puuwai, 0 ke akepaa wale no koe. Hai mai ana ke kauka e hoomaha ka laau o ka puuwai, a e inu nui i ka wai, i hoomaemaeia ai ke kino holookoa, mahope auanei loaa i ke kokoino, a e ai pu i ka laau ia wa hookahi. E i aku e i mai ka manawa haawi laau, ua moe mua aku la kela. E maikai wale ana no i ke kakahiaka ahiki i ke awakea, a mahope aku o kela manawa he moe wale no ka hana- Pela wale iho la 110 kona ano, ahiki i ke ko'iko'i loa ana 0 ka ma'i maluna ona; a ma ke awakea 0 ka Poaha, Maraki la 27 pau ka ike, pau ka lohe, pela wale iho la no kona waiho ana iloko 0 ia kulana ahiki i ka | Poaono. 1 Ma ke kakahiaka ponlponi wale 0j ka Poaono la 29, o ka mahina o Maraki, hora 9:45 M. H. 1924, ua oluolu i ka Makua Lani ka lawe ana aku i ka uhane makamae 0 ka makou mea aloha nui ia; a waiho iho la i ke kino puanuanu na makou na ka ohana, e u aku me ka na.au j minamina i piha me ke kaumaha; ame ka luuluu. ICo iho la ka olelo a ka Buke 2Cui, he mahu ke ola 0 ke kanaka i pu-a ae a nalo iho. Oke kanaka i hanauia e ka waliine, ho hapa kona mau la, a ua piha i lia popillkia. Puka mai no ia me he pun, la a ua okiia okiia aku, a holo aku no ia me he aka la, aole ia e mau. Ua piha i ka makou mea aloha he 57 makahiki, 12 la o ka hanu ana i na inea 0 keia ola mauleule ana; a maanei iho la i moku ai ke kaula gula o ka mare, ana lioi i hoopaa ai me kana kane imua o ke Akua; a okaoka liilii iho la ko kiaha gula, a naha hoi lea bakeke ma ka punawni. Aneane e piha na makahiki he 39 0 ko laua nolio mare ana, he mau wahi la helu nah- no koe, eia nae | ua o-u koke ia ae ]a e ka make. j Ua nohoia nae e laua iloko 0 lee apo 0 ke aloha me ka maluhia, a na ke Akua 110 e hoomama mai i ko | makou mau luuluu. E hoomaikaiia Kona iuoa in<'( nu lani kiekie loa, he malu ma ka liouua he aloha i kanaka. Ke liaawi aku nei makou i na hoomaikai ana he nui i ko mnkou makua loela Kiakahi, no kau pule hoomaikai maluna 0 ke kino 0 ka kakou mea aloha, oiai oia e moo oni ole ana iloko 0 leona hale pahu, a pela pu hoi i ka poo apau i mele liko m{ii 1 na himeni 0 ko lesu aupuni; a ke hoomaikai pu aku nei makou i na makamaka, na hoaloha anie ka nui ohana, 1 ka 'i like aku iloko o ka huaka'i 0 ka makou mea alolia no kona home lna ma Lanakila; a ke pahola pu aku nei makou ka ohana i ka makou hoomaikai paleua ole ia oe e Rev. J. K. Akimo, no kau pulo hoomaikai hope loa maluna 0 lea mea i hala, oiai oia ma kona home lua; a ko iho la ka olelo a ka Buke Nui; alaila e hqj. ka lepo i ka honua elike me ia nTarnua, a 0 ka uhane, 0 hoi ia i lee Akug/ nana ia i mai; a lioomaha iho la oia i na auwe ame na ehaeha 0 keia ao, no lee kali ana i ka la hookolokolo nui o lee ao nei, e ikeia ai ka nani o ke Keiki hiwahiwa a ke Akua eliko me ka hoakaka a ka Buke Nui. Ke pahola pu aku nei makou i na hoomaikai ana he nui ia oe e%lr. Sol. Hanohano ka Lunahooponopono 0 ka Nupepa Kuokoa no lea ae oluolu ana mai, me kou puuwai alionui 1 keia mau manao hoalohaioha no ka makou mea aloha; ame na keiki oniuhua metala kila 0 kou keena pa'i ko makou welina pau o^e. O makou iho no mo ka luuluu, J. M. KEAUNUI, MR, & MRS. M. JOE, • MRS. MARY C. AHINA, MR. & MRS. W. M. HIRAM MB. & MRS. ,T. BROWN, MISS G. K. KEAUNUI, MR, um. AII QUIN MR. & MRS. D. PAKE, JR,