Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 15, 10 April 1924 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Eha Mau Kepani I Hopua E Wise me Cox

 

E hoakaka ana ka lono o ka loaa ae mai hilo mai i ka paa ana mai nei o kekahi mau wahi puhi rama nui elua ma ke kakahiaka Poaono i hala i ka hopuia e ka Akena hooko waiona John Wise ame ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox, ma ka manawa a laua o ka hoea ana aku no HIlo me na kauoha i ailaia mai ke keena aku o ka Loio Apana Federala, a o ka mua o ia mau kauoha i eilaia ua weheia ma ka manawa i komoia ai e hopu kekahi hale o kekahi Kepani ma ka Apana o Keaukaha.

 

Ma ka hora 7:30 a.m., ka hoomakaia ana e hopu o kekahi hale ma Puumaile maloko o kekahi wahi hanai puaa no kekahi Kepani o Ike ia ka inoa.

 

He Ilio nui ke Kiai

 

Mamuli o ke kuhikuhi i hoolakoia aku i na luna aupuni i komo aku ai laua me na makai i kauohaia aku e kokua mai ia laua iloko o kela wahi. Ua hookaawaleia he ekolu mau rumi malalo o ka hale, me ka hanaia a nalowale ka puka kahi e komo aku ai, a ma ka puka e komo aku ai i ka hale lua he ilio nui ka i nakiiia i kiai malaila.

 

I ka hookaawaleia ana aku o ka ilio, a ia komo ana aku o na makai iloko o ka hale malaila i loaa aku ai he 21 mau pahu bareal nunui o 52 galani pakahi, he 17 o ia mau barela ua piha me ka rama i hoawaawaia a o ke koena iho ua piha me ka wai.

 

Iloko aku ka o kekahi rumi he 200 glani okolehao i loaa aku a i makaukau no ke kuaiia aku maloko o na omole kuaka, me kekahi mau ipu lepo lehulehu.

 

POHO KA MANAOLANA NO KA MARE WAHINE

 

O ka manaolana o kekahi Kepani no ka mare i kana wahine, ua poho wale ia, mamuli o kona halawai o ana me kekeahi ulia poino, ka mea nana i hoopokole mai i kona ola ana, elike me ka meahou o ko hoounaia ana mai no Honolulu nei, mai Waiohinu, Kau, Hawaii mai, ma ka pule aku nei i hala.

 

Ma keia Sabati iho e mare ai kela Kepani nona ka inoa o I. Fukunaga, he kiakaa, no ke kaa kalaka o ka halekuai o Naalehu, Kau eia nae, ma ka po o ka Poalua o ka pule aku la i hala, i halawai ai kona kaa me ka ulia poino, ma ka hora umi o kela po, a he hapalua hora wale no mahope mai, i make loa aku ai oia.

 

Ma ke ahiahi o kela Poalua, ua kau ae la kela Kepani me kekahi poeKepani e ae maluna o ke kaa, a holo aku la no Honuapo, no ka hooponoono ana i na mea e pili ana i kona mare, a ia lakou i huli hoi mai ai, a ma kahi uakee ka o ke alanui, ua huli aku la kela Kepani ihope e kamailio ai i kona mau hoa, o ka wa ia ihooku'i aku ai ke kaa, me ka pale pohaku ma ka aoao o ke alanui, a kiolaia aku la oia mailuna aku o ke kaa, nolalo o ke alanui paakiki.

 

Ua hoihoi awiwi ia aku oia noloko o ka halema'i o Naalehu, eia nae. iloko o ka hapalua hora wale no. ula lele loa ae la kona hanu.

 

He elua mau Kepani e ae i kukonukonu k olaua eha, aole nae he poino e make ai. aka no kekahi mau Kepani e ae elua, aole he wahi pilikia iki i loaa ia laua ma kekahi ano.

 

PAU HE HALE KAA OTOMOBILE I KE AHI

 

He halekaa otomobile i onaia e M. Uyeno, ma College Hills, ma uka ae nei o Manoa, ka i lilo ae i puulehu ma ka hora 11 o ka po o ka Poakahi nei. Ua hoea aku no kekahi o na kaawai kinaiahi ilaila mai Makiki a mai ko Kikowaena aku, eia nae, ua ikaika loa ka a ana a ko ahi ia manawa, e hiki ole ai ke hoopakele ia ia hale kaa otomobile, a o ka hale noho o M. Uyeno ka mea i hoopakeleia ae mai ka ula ahi mai e na keiki kinaiahi. He kaa otomobile Ford e ku ana iloko o ka halekaa ma ka manawa o ka holapu ana ae a ka ahi ka i pau pu me ka halekaa. O ke kumu o kela ahi o ka hoomaka ana ae, aohe i maopopo. Ma ke koho a ka Hope Lunakinaiahi Blaisdell, aia makahi o ka $300 ke poho.

 

LOAA AKU KE KAA OTO I AIHUEIA AI

 

O ke kaa otomobile i lawe aihue ia ai mai ia J. Nakagawa aku, ma ka po o ka Poaono o ka pule aku la i hala ma ka auwina la o ke Sabati nei ka loaa ana aku ma Waialua i ka Hope Makai Aiau. He elima mau kanaka opio e kau ana iluna o ia kaa ia manawa a hoopaa ia ae i halepaahao, a ma ke kakahiaka Poakahi nei ka lawe nui ia ana mai i Honolulu nei.

 

Ma ke alanui Nuuanu kahi a Nakagawa i kukulu ai i kona kaa ma ka pau ana o ke alanui o ke kaa uwila, o kona ike hope ana ia, a i  ka hoi ana mai mee ka manao e hoi no kona wahi, ua lilo ke kaa. Ua hoololiia ka helu o ke kaa i ka manawa i loaa aku ai. I ka manawa i ike ai o Nakagawa ua aihueia kona kaa, ua hoike koke ae la oia i ke Kapena Makai Kauhaihao, a ua hoike koke aku o Kauhai hao i na makai apuni o Oahu ma ke kelepona o makaala mai i kekahi mea a poe paha e holo aku ana maluna o ke kaa i hoikeia aku ai o ka helu. I kulike me ka ke Kapena Makai Kauhaihao o ka hoike ana ae, i ka manawa o na kanaka opio i hoea aku ai i Waialua maluna o ke kaa oto, ua paa koke mai la lakou i ka hopuia e ka Hope Makai Aiau, a noho ana i ke puhi.

 

Ma ka Poalima aku he kaa otomobile no Neill Slattery ka i aihueia e Francis Keawe a ma kahi kokoke aku i Moanalua i paa aku ai oia i hopuia e ka Makai John Jardine, ma ke ahiahi o ka Poaono mai ka hookomoia ae o ka hoopii e kue ana iaia no ka aihue i ko hai waiwai me ka manao kolohe.

 

MAI KUAI I NA POO AKU!

 

Mamuli o ka ike maoli o na lunana i'a ma na makeke, i ke kapulu ame ke kupono ole o na poo aku i okiia a kiolaia aku maloko o na kini nunui, e aiia e na kanaka, pela hoi me ka opua o ke aku, ua kauia na pepa hoolaha ma na makeke, e hookapu loa ana i na Pake ame na Kepani, mai ke kalewa ana aku i na poo aku, ame na opu aku, no ke kuai ana iwaena o na kanaka Hawaii.

 

Ua hookapu pu ia ke kuai ana i na pooaku, maluna o na pakaukau, o ka mea wale no i aeia, o ia ke kuai ana ma ke aku hoolookoa; no laila malia paha o hoea aku na Pake ame na Kepani me na poo aku no ke kuai ana, pela e hoike mua ia eku ai ka lohe, a e haawiia aku nei hoi ka ike, aole e kuai mai i kela mau wahi o ke aku, ua kupono wale no, kela mau wahi, nana holoholona e ai aole na ke kanaka.

 

O na Hawaii wale no ka poe ai i na poo aku, ma ka hoomo'a ana, pela no me ka opu o ke aku, a mamuli o ka ikeia ana, i ka waihoia o kela mau poo, maloko o na kini kupono ole, pela i kupono ole ai kela mau mea ke aiia.

 

KOMOIA KA HALE O KEKAHI WAHINE KEPANI E NA MAKAI

 

No ko loaa pono ana aku o kekahi wahine Kepani nona ka inoa o Kame Miyashiro e puni okolehao ana, a nona hoi na lako apau maloko o ia hale ma kahi kokoke mai i kona hale e noho ana ma ke alanui Kona ame ke alanui halema'i Pupule i ke Kapena Makaikiu Kellet ame ke Kakiana Ross ma ke Sabati iho nei, i paa ae ai oia i ka hopuia a laweia ae i ka halewai. O na galani rama i hoawaawaia he 300 ka i pau i ka nininiia a o ka ipuhao puhi rama, na galani okolehao elua, kapuahi aila ka i laweia ae i ka halewai.

 

Ma ia la no i paa ae ai o Juliet Marquet ka mea nana e hookele ana ke Kaimuki Social Club i ka hopuia e na makaikiu St. John ame McIntosh, a hoopiia ae no ka malama i kekahi hale kuai waiona me ka malama pu i kekahi hale hookamakama.

 

I kulike me ka ke Kapena Makai kiu Kellet o ka hoike ana ae, no na mahina ekolu aku nei ka i hala ka malama mau ana a kela wahine i nei ano hana ma kela wahi ma ke alanui Harding. Ua hokuuia aku oia mamuli o ka belaia ana ae e Charles Chile.

 

Ma ka po Poaono aku he Kepani o K. Asama ka inoa, ka mea i paa ae i ka hopuia e ke Kapena Makaikiu Kellett a hoopiiia ae no ke ku eana i na kanawai hookapu waiona. Ma ke kumuhoopii i hookomoia ae nona no kekahi manawa aku nei ka i hala ka hana a kuai waiona ana a nei Kepani ma ke hopuia, akahi no a paa iho la i ke hopuia, akahi no a paa iho la ke kuai ana mai i kekahi omole okolehao i kekahi o na makai, ua kuhihewa paha he kanaka okoa.

 

HE HOALOHALOHA NO SAMUEL W. KAAI

 

Mai kuu kaumaha luuluu o po, Ke hele au i ou la Iesu, Iloko o kou oli kou pomaikai, ke hele au Iesu.

 

Pela no i hele kohana aku la o Samuel William Kaai, i ka hora 1:30 P.M, o ka la 8 o Maraki, 1924, ma kona home me Kealia-uka, S. Kona, Hawaii.

 

He hoananau kupaa no ka Ekalesia o Pukaana, Hookena, aole oia i luli wale ma ke akamai o ke kanaka, aole hoi ma ke koko, aka, ma ka mana o ke Akua, a moe no iloko o ka maha. Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku.

 

Ma ka hala an aku o keia kanaka nui, o ko'iko'i o ka aina, he puuwaihamama, he halekipa no ka lehulehu nolaila, ua ili iho ka haawina luuluu, a kaumaha maluna ou e ka wahine kanemake, ame ka olua mau keiki pu, a me na moopuna, no laila,

 

Hooholoia, o makou o na ohua aloha o ka Haku iloko o ka Ekalesia o Pukaana, ka Ekalesia ana i pili aloha ai mai na luna, na hoahanau, na haumana Kula Sabati, ame na lala, ame na hoa o na Aha C. E., o ka elakesia ke komo aku nei makou, e auamo pu i na kaumaha i kau iho maluna o oukou e ka ohana, a ke pule nei makou i ka Makua Lani, e hoomaha mai i na naau luuluu, a chacha i kau iho maluna o oukou, a e

 

Hooholo pu ia no hoi, e heluheluia keia hoalohaloha imua o ka wahine kane make ame na keiki pu, a e hoounaia kekahi kope i ka Nupepa Kuokoa.

 

O makou iho no ma o ko makou mau komite la.

 

Kahu Ekalesia.

 

            JOHN KEALA,

Peresidenta C. E

            EMILY A HAAE,

Kakauolelo K S

            PILIPO HAAE

    Kealia, Maraki 23, 1924

 

HOOHUIIA MA KA MARE

 

Mr. Sol. Hanohano âme kou mau keiki limahei o kou papapa'i; Aloha oukou: Ma ke kakahiaka Sabati Mar. 16, A.D. 1924, ma ka home o Mr. ame Mrs. Kahlbaum o Waimanalo, a ma kahora 7:30 o ia kakahiaka no, i malamaia ai ka oihana laahia o ka mare mawaena o Master Chas. Mahiai o Waimanalo ame Miss Daisy Kahakauilao Kawaikau o Keanae, e ka Rev. Poepoe Kahu o ka Ekalasia o Kaumakapili.

 

Ua malamaia ka mare me ka eehia o na mea apau e ku pohai ana iloko o ka rumi hookipa o ka hale; na pilikana, ua makua, ame na hoaloha i akoakoa mai.

 

I ka pau ana o ka mare ana, ua nee aku ke anaina ame na makamaka no ka papaaina i hoomakaukauia, i hele a lehulehu i na ono like ole i hoomakaukauia. Ua ai a lawa i na mea i hoolakoia e na mea no laua ka la.

 

I ka ike aku a kou kiu nei, e oni ana na pauku kino, e pii ana ka akau, e iho ana ka hema, aka ua malamaia no ka maluhia o na mea no laua ka la me ka maikai, ahiki i ke kani ana o ka hora 4 o ia ahiahi, ua hoi kela ame keia mea no ko lakou mau home iho me ka manao hauoli.

 

Nolaila ia olua e na opio Mr. Ame Mrs. Charles Mahiai, na ke Akua e kiai a e hoomalu ia olua iloko o ko olua ola ana, a Nana no auanei e hoohua mai i ko olua kihapai i ua hua mohaha maikai iloko o ko olua mau la opio.

 

Nolaila ma ke kilohi ana a kou kiu nei, me he mea la, o keia kekahi o na paa mare hiehie loa a'u i ike ai ma ka apana o Waimanalo, a pela pu no hoi me ke kahunapule nana laua i hoohui iloko o kona kulana piha, a pela pu no hoi me na makamaka ua hoi kela ame keia me kahi puolo i ka lima, a ma kahi olelo ana ae, ua hoolawa like ia na mea apau.

 

Me oe e Mr. Lunahooponopono ke aloha, a ia na keiki okou keena pa'i ko'i adieu.

 

            Kou no a mau,

            BEN WILKINS,

Waimanalo, Mr. 24, 1924.

 

HOONANEA NO KA MANAWA

 

MOOLELO NO LONOKAMAKAHIKI KE ALII KAE'AE'A AOHE LUA MA KA HOOPAPA, AME KE AKUA

 

MOKUNA II.

 

(Kakauia e Z.P.K Kawaikaumaiikamakaokaopua) (Hoomauia mai)

 

No keia mea, hoouna aku la o Lonoikamakahiki i kekahi kahu on a, e kii i ke kakaolelo ia Kawaamaukele Ahiki mai la imua o Keawenuiaumi me Lomoikamakahiki, i aku la o Lonoikamakahiki:

 

"I kiiia aku nei oe no ko'u lohe ana he elemakule akamai oe i ka ike mai i ke alii waiwai ame ka ole.

 

"Nolaila, e nana mai ia'u, malia paha he alii ilihune au ma keia manawa aku, a e hai mai oe i ka'u mau hana ma keia hope aku."

 

I mai o Kawaamaukele: "He alii waiwai no oe i kekahi manawa, aia ahiki aku i kou wa kanaka makua, alaila ilihune oe, aole ou kanaka, aka, he alii koa oe."

 

I hou aku la o Lonoikamakahiki:

 

"I aha ka'u hana e hana ai i waiwai no'u, alaila , e a'o no kaua."

 

Noho ke kahuna a liuliu, me ke kali ana i kona manawa e olelo mai ai ia Lonoikamakahiki, alaila olelo aku la:

 

"O ka hana e kaulana ai oe apuni na moku, o ke kakaolelo, me ka hoopapa; in a e akamai oe ma na hana hoopapa, alaila, waiwai oe."

 

Ma ka olelo a ke kahuna kakaolelo hoolohe aku la no o Lonoikamakahiki. Mahope iho o ia manawa, a 'o ae la oia i ka oihana hoopapa ma ka aoao kakaolelo, a naauao oia ma ia hana.

 

O ia ka oihana i kaulana nui ai o Lonoikamakahiki apuni na moku; o ke kaulana hoi ia o ka Lonoikamakahiki mau hana akamai ahiki i kona make ana; a nui loa ka pilikia o kekahi poe alii iaia.

 

Mahope mai o kona a'o ana i ka oihana hoopapa ma Hilo hoi hou aku la oia me kona mau makua  a noho  ma Napoopoo, Kona Hema, Hawaii.

 

Hoomaka aku la oia i ka hoopapa me na hoa paani on a, a lilo iho la ka hana hoopapa i mea makemake nui na Lonoikamakahiki apau ka la, a pela aku; aka, o Lonoikamakahiki ua hoolawehala wale aku oia i kona mau hoa paani, i mea e hoopaapaa ai, he mea e hoao i kana oihana hoopapa.

 

O na puulu kamalii apau o Napoopoo, ame Kealakekua, ua hoopapa mau ia e Lonoikamakahiki, aka nae, aole i ike o Lonoikamakahiki i kona akamai ma ia hana hope ana i a'o ai, aka, o ka mea nana i a'o aku, ua ike aku oia i ke akamai ma ka hoopapa ana.

 

Ma ko Lonoikamakahiki mau la hookanaka makua, lawe ae la oia i kona kaikuahine ia Kaikilani i wahine nana. Ma ia manawa mai he pono no ko laua noho ana, aole i loaa ia laua ka mea ino ma ko laua noho pu ana.

 

Iloko o ka laua manawa i noho ai, aole i loaa keiki laua ahiki i ko laua makea ana; a eia no ke kino make o Lonoikamakahiki iluna o ka pali o Kealakekua e waiho mai nei.

 

Ua pau aku nei i ka make na kahu na lakou e malama; a o na pua keia e ola mai nei, aole paha lakou i ike; aka, o Kaikilani ka mea i hanau na keiki ekolu me kekahi mea e ae me Kanaloakuaana, he makuakane no, no ua o Kaikilani.

 

Ia ike ana o Kanaloakuaana me Kaikilani, loaa o Kalanioumi ame Keliiokalani, he mau kaikamahine laua, a o Keakealanikane he keikikane oia.

 

Mamua o ko Keawenuiaumi make ana, kauoha ae la oia ia Lonoikamakahiki e noho ma ka noho alii, aka, aole pela ko Lonoikamakahiki manao.

 

O ko Lonoikamakahiki manao i olelo aku ai i kona makuakane, aole on a makemake e ku koke i k amoku, aia a makaukau oia i na mea kaua, a ailolo hoi, alaila ku i ka moku; nolaila, hooili ae la o Keawenuiaumi i ka aina apuni o Hawaii no Kaikilani; a make aku la o Kaikilani i ka moku, oia ka wahine alii i ai i ka moku.

 

Ma hope mai o Kaikilani ai moku ana, kaapuni ae la o Lonoikamakahiki ia Hawaii apuni, e hoike ana i kona ike ma na mea ana i a'o ai o ka oihana kaua, a lanakila ae la oia ma ia mauhana. Aku, ku'i aku la keia mau hana a Lonoikamakahiki a lohe o Kanaloakuaana; a i ko hoi ana aku o Lonoikamakahiki mai kana huakai kaapuni aku, hoomaka ae la oia i ka mokomoko me Kanaloakuaana; no ka mea, he akamai oia i na oihana kaua apau. Aka i mea e ike ai o Kanaloakuaaana i ke akamai o Lonoikamakahiki, nolaila hoao hou laua i ka mokomoko. Alaila hoao aku la no o Kanaloakuaana ma ka oo ihe; i aku o Lonoikamakahiki : "Aole au i a'o i ka oo ihe, aka, o ka aol ihe ka'u mea i a'o a nilolo."

 

Hoao laua i ka alo ihe, ia Kanaloakuaana e manao ana aole paha ia i ike; ia Kanaloakuaana nae ka ihe, o ka alo ka Lonoikamakahiki; ia hoao ana a laua, ua ike o Kanaloakuaana ua akamai. Alaila, hoao hou aku la o Lonoikamakahiki no na ihe elua i ka manawa hookahi, a ua akamai no oia i ka alo ana no ia mau ihe elua.

 

Ike aku la o Kanaloakuaana ua akamai o Lonoikamakahiki alaila noao ae la no laua no na ihe eha, o hou i ka manawa hookahi, aka, he mea ole ia ia Lonoikamakahiki; a pela no ka laua hoao ana, ahiki i na ihe he umi.

 

Ike maopopo aku la o Kanaloakuaana, ua makaukau maoli o Lonoikamakahiki ma keia mau maka ihe, alaila, manao ae la o Kanaloakuaana e hoao hou ia Lonoikamakahiki i ka alo ana o ke owalu ihe, a i mea e maopopo ai i Kanaloakuaana ke akamai o Lonoikamakahiki ma ka oo ihe, lawe ae la oia ia Lonoikamakahiki ma Kailua ma ke one o Kaiakeakua.

 

Ahiki aku la ilaila ua kae'ae'a nei o ka pali kapu o Keoua, no ka hoike ana i ka ike houia mai, ame ka alo ana, olelo aku la o Kanaloakuaana ia Lonoikamakahiki.

 

"Ua makemake au e ike i ko akamai, nolaila au i lawe mai nei oe, e ike i ko akamai; ua hoao kaua i ka oo ihe hookahi, ahiki i ka umi."

 

A pau ka Kanaloakuaana olelo ana no keia mea, alaila, ku mai la ka poe oo ihe, ma ke alo mai a ma na aoao, koe kona kua, a ua like me kanakolu ihe e hou ana i ka wa hookahi. Aka, ia hoa ana aole i ku iki o Lonoikamakahiki.

 

Kahea hou o Kanaloakuaana, i kanakolu hou, aole no i ku; ahiki i ka elua kaau kanaka, he aha la ia mea? Me he opala la ia Lonoikamakahiki.

 

(Aole i pau.)

 

HE 449 KA NUI O KA POE I HOPUIA ILOKO O MARAKI

 

He 449 ka huina nui o ka poe i hopuia iloko o ka mahina o Maraki i hala aku la, o ka poe i hopuia no ke ku e i na kanawai a ke aupuni kulanakauhale i kau ai e pili ana no na kaa ka oi aku, he 98, elike me ia i ikeia maloko o ka hoike no ka mahina o Maraki i hoomakaukauia e ke Kakauolelo Henry Silva o ka hoopukaia ana ae. No ka hina o 449 poe i hopuia he 143 i hookuuia.

 

O ka huina o ka poe i hopuia no kela ame keia ano hihia oia keia malalo nei:

 

No ka piliwaiwai, he 87, no ke ku e i na kanawai hookapu waiona, he 40, no ka hoeha me ka mea eha ku i ka make, he 38, no ka auwanahele ma a maanei e maau ai, he 19, no ka on a, he 16, no ka aihue he 13, no ka moekolohe he 12, no ka hailiilii, he 11, no ka malama ole i ke ola he 6, no ka holonui i ke kaa oto me ka nana ole i ko hai pono, he 2, no ka hoeha ana me ka manaoino 1, no ke ku e me ka nana ole i ko hai pono, he 2, no ka hoeha ana ame ka manaoino, 1, no ke ku e i ke kanawai hookapu opiuma 1, a no na hihia huikau e ae 105.

 

No ka poe i hopuia a i hookaawaleia ma na lahui o ia keia malalo nei:

 

Na Kepani, he 93; na Pake he 45; na Hawaii he 36; na Pukiki he 21, a no na ano lahui e ae 125.

 

No na wahine haihai kanawai i hopuia no ka moekolohe ka oi aku ame ka auwana a haalele wahi moe; he eono ka nui o na wahine i hopuia no kela ame keia mau ano hewa. No ke ku e i ke kanawai waiona he eha wahine i hopuia, no ka hakaka ame ka hoea, he ekolu, no ka hailiili elua, no ka hana ino me na hana kolohe, ka hookeliweli, ka piliwaiwai, a no ka hoeha me ka manaoino, hookahi pakahi i hopuia.

 

No na wahine i hopuia ma na lahui, he eono Kepani, elima Hawaii, hookahi Pukiki a eono o na ano e ae.

 

HOAHEWAIA AE IMUA O KA AHA KAAPUNI

 

Ua hoahewaia e ke kiure hookolokolo a ka aha Kaapuni a Lunakanawai James J. Banks ma ke kakahiaka Poaha aku la o ka pule i hala o Carl Ontai, ka mea i hoopiiia ae ai no ke kue i ke kanawai a ke aupuni kulanakauhale i hooholo ai, e pili ana i ke kukulu ana i na hale maloko o ke kulana kauhale, mahope o ka hookolokoloia ana o Carl Ontai no ka manawa pokole, a he 10 wale no hoi minuke o ka papa kure o ka noonooo ana a hoihoi mai la i ka olelo hooholo e hoahewa ana i ka mea i hoopiiia. O ka hope loio kulana kaulahle H.E. Stafford ke kokua ma ka aoao o ke aupuni, a ma ka aoao hoi o ka mea i hoopiiia ka Lunakanawai mua James L. Coke.

 

Ua hoopaneeia mai e ka aha ke kau ana mai i ka hoopa'i maluna o Carl Ontai ahiki i ka Poaono, Aperila 12, he manawa i haawiia mai e ka aha, pela ka mea i hoomaopopoia, i loaa ai i manawa no ka mea i hoopa'iia e wawahi ai i ka hale ana o ke kukulu ana a ke aupuni o ka hoopii ana ae ua kukuluia me ke ku'e i ke kanawai.

 

Ma ke kanawai a ke aupuni kulanakauhale i hooholo ai ina no ke ku i ka hewa o ka mea i kue i ke kanawai e hoopaahaoia oia aole e oi aku mamua o hookahi makahiki aole oi e oi aku mamua o $1000.

 

Ma ka manawa o ka hoihoiia ana mai o ka olelo hooholo o ke kiure e hoahewa ana i ka mea i hoopiia, ua hoolaha koke ae ka Lunakanawai James L. Coke, ka loio o Carl Contai, he noi no ka hookolokolo hou ia o keia hihia. Ua hoakakaia ae e kekahi poe, mamuli o ke noi a ka Lunakanawai James L. Coke e hookolokolo  hou ia ka hihia , o hoao ae ana oia i ke ku o ke kanawai a ke aupuni kulanakauhale i hooholo ai e pili ana i na palena pauahi ma o ka lawe ana aku i keia hihia imua o ka aha kiekie, a imua o ka aha kiekie e maopopo ai i ke ku i ke kumukanawai ke kanawai a ke aupuni kulanakauhale i hooholo ai ame ka ole.

 

O ka hoopii i hoakaka maopopoia e ku e ana ia Ontai oia kona kukulu ana i kekahi hale o ka papa ekolu maloko o kahi i kaupalenaia no ke kukulu ana i na hale o ka papa elua maloko o ka apana Helu 2, a maloko mai hoi o 200 kapuai o ka apana palena pauahi Helu 1.

 

No ka hoomalu ana i na hana olohani a na limahana Pilipino ma na mahiko aupuni o Oahu nei, i hoounaia aku ai he poe makai kuikawa ma kela ame keia wahi o na kuaaina aku nei, mahalo o na hooponopono ana a kekahi mau kapena makai.

 

Maluhia ka apana o Kaneohe i keia manawa e nee nei elike me ka hoike i loaa mai i keia keena, a ua ike maoli ia aku ke kuio o ka lawelawe ana o na makai i ka lakou oihana.

 

HAINA NANE.

 

Mr. Lunahoopnopono:--E oluolu mai kou ahonui, e hokomo iho, ma kahi kaawale o ka hiwahiwa punahele a kaua "Ka Nupepa Kuokoa," no ka haina o ka nanae, a JK Kahuku i kukulu mai ai, a o ia hoi keia:

 

Aole ka manu a ke keiki o Kahuku i Kahiki, eia iho no imua o ko alo.

 

O ka'u wehwehe ana, e pili ana no ia i na hale kahiko, hale halau o ke au kahiko. Kukulu i na pou eha o ka hale, hele ka aaho apuni ka hale, a pii maluna moe ka aahoo a loaa ke kua o ka hale, moe ka aaho, a kau iluna o ke kua, hahau ke pili, a kau iluna o ka aaho, a kau iluna o ke kua, a kapaia kela mea e au kahiko, aha pueo.

 

O ka eheu o ka manu o keiki laeula o Kahuku; ke olelo nei, ka eheu, o ia ka iho ana omua, ame hope o ka hale loa aku la ka umiumi o ka manu a kaua, o ia no ke kaula i hau hooia ai ke pili aaho, ame ke kua. Kapaia he aha pueo.

 

Ke olelo nei ka nane owau kuu manu. Haina, Pueo

 

Ea, e kuu hoaloha puehu liilii aku la paha ka hulu o ka manu, a kaua, i ka makani Waihanau o kuu aina hookama nei!

 

Ko'u oiaio,

 

KA UHIWAI BOY,

 

O ka e'a o ka lepo ka i hele mai la a pohina na moku, he o ia mau no ke ku a ka manu a ka eueu o Kahuku i ke alo pali, aohe wahi mea a mahinu mai la. Iliki hou la mai!

 

---L. H.

 

HAINA NANE.

 

Mr. Solomon Hanohano; Aloha oe a nui: E oluolu mai kou hanohano, no'u kekahi rumi kaawale o ke Kilohana a ka lahui no ka'u haina o ka nane kupua a ke kae'ae'a o Kahuku lewa i ke kai.

 

E olelo ana ua keiki nei, he manu kana, ekolu on a ekkeu, umiumi kona mai kona ekkeu mai, a mai laila mai kona ola. Aohe ka on a poo, aole kona apahu, a aole no kona mau wawae, a ninau iho la ua keiki nei, owai la ka ino oa ka manu.

 

Haina: He Uwaki, o ia hoi na ano uwaki like ole.

 

Wehewehe ana: Manamana hora, minuke ame ka manamana sekona. O keia mau manamana apau, aia ko lakou umiumi malalo no o ko lakou manamana, o ia hoi na lipine (Spring).

 

Ina kakou e ki i ka uwaki a paa e hele ana ia manamana o ia na manamana nunui, pela pu no me ka manamana sekona. Ke paa ka lipine nui, e niniu ana na mehana o ka uwaki a loaa ka lipine o ka manamana sekona, o kona ola no ia a niniu.

 

Pela no, in a ua makemake ia mea, e hookapalulu i kana uwaki, e ki ana oia i ka lipine o ia mea hookapalulu. He mea oiaio e kapalulu ana ia uwaki. Pela no me na uwaki e ae, ai aia kiia ka uwaki a paa ka lipine,  o ia hoi (Spring) o ka hele no ia uwaki, o ia hoi na manamana o ka uwaki.

 

Ke manzo nei au, ua lawa keia wehewehe ana, me ka manaolana o ke keiki o ka Ua Loku, e pulu ana na ekekeu o ka manu i na kulukulu pakaua o kuu aina; Hanohano Hanalei i ka Ua Nui.

 

Me ka Lunahooponopono ame na keiki kokokikohua o kou keena ko'u aloha,

 

KA UA LOKU O HANALEI,

 

O ka hunahuna wale no o ka ua kaulana o ka aina ka i pa iho la iluna o kapuapua o ka manu a olua, pakele mai la no ua manu la, ke kau mai la i ka wai kaniuina o Molokama. Huli hou ia mai-- LH

 

He hoike Kula Sabati ke malamaia ae ana ma Puuloa, ma ke Sabati elua o Mei ae nei, me ke konoia o na Kula Sabati apau o Ewa e hoea ae ma ia hoike, ma kela la.