Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 6, 7 Pepeluali 1924 — HE MOOLELO NO KEONI MONOTANA A I OLE MAI KA AMANA LIKANAKA MAI A I KA LILO ANA I KANAKA ONAMILIONA WAIWAI LOA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KEONI MONOTANA A I OLE MAI KA AMANA LIKANAKA MAI A I KA LILO ANA I KANAKA ONAMILIONA WAIWAI LOA.

MOKUNA VIII. Ke ike la o Keoni Kaiakona, ma o ka malamalama o ke kukui, i ka mokaki mai o na apanapana pohaku liilii iluna o papahele, e hooiaio mai ana, i ka hooku'i ana o na paia pohaku mc ka ikaika i kahi hookahi, a paa loa; aole nae i lilo kona halawai ole ana me kekahi poino, i kumu no;ia e noonoo ai, no ka mea aia mau kona hilinai maluna o ke Akua. "Auhea oe e Wanada, e neenee mai a kokoke ia'u, aohe au mea e maka'u ai no'u. He oiaio oke Akua, ka mea au i kapa aku ai ka MaJamalama Nui, Oia ka mea Nana i alakai mai ia'u no keia wahi, a Nana no i hoonoho ia oe maanei, no ka hookipa ana aku ia'u; a he oiaio no hoi, e loaa ana ia oe ame kou mau kupuna ka makana kiekie loa, no ko oukou kiai makaala loa ana i keia luahuna waiwai. O ka'u wale no e nonoi aku nei ia oe, e alakai aku ia'u, no kahi e loaa ai ia'u ka ai, a e hooluolu aku ai ko'u kino." Me kela kauoha mai ka malihini aku, .huli aku la ka Ilikini hele, me ke kau ana ae i ka lamalama maluna o kona poo, ke ike la. hoi o .Keoni Kalakona, i ka anapa mai o na pohaku momi makamae, ma na wahi apau o kela luahuna, aia ke gula ame ke daimana ke anapa ae la ma kona mau wwae, a ma ka olelo f.»okole ana ae, ke hele la oia iluna o ke gula. 1 Ma keia alahele a Keoni Kalakona e hele nei, ua hele wale no a piha me ke gula, ma kona aoao akau ame ka aoao hema, pela maluna ae o kona poo, a malalo o kona mau kapuaiwawae, he memele wale no o ke gula kana e ike aku ana, mai na puupuu gula liilii, ahiki aku i na papaa gula nunui, ame na kia loloa, a iaia e ike la i kela mau waiwai nui hewahewa. olelo wale iho la no oia iloko ona, aole i hiki aku na waiwai o na aupūni apau o ka honua nei ke huiia ae, i ka hapalua o na waiwai o kela luahuna. He mea oiaio, ina o ka lima mana o ke Akua, ka mea nana i'o e alakai nei iaia; alaila ua loaa iaia iloko o kela manawa he mana nui loa, i loaa ole i kekahi meakino ma ka lionua nei, koe wale no ke Akua. No kekahi manawa loihi kela alakai ana aku a ka Ilikini ia. Keoni Kalakona, hoea aku la laua no kekahi wahi, e kau mai ana na ili holoholona, ma ke ano he pa-ku no ka puka, a maloko aku o na ili holoholona, aia hoi e waiho mai ana kekahi keena nui. a ma na hoailona apau ke nana aku, e hoike mai ana ia no ka ribhoia ana o kela keena e na kanaka no ka manawa loihi. Ua uhiia ka papahele o kela keena, me na ili o na holoholona, e laa ka ili o na liona, ka bufalo, ka bea ame na holoholona e ae i ikeia a i kamaaina ma na mauna o kela aina. He poepoe ke ano o kela keena, a iaia i nana aku ai iluna. ike aku la oia i ka malamalama o ka la, e oili mai ana ma kckahi wahi hakahaka o ka pali, ma kahi paha he' hookahi haneri kapuai ke kiekie. Ke nana loa la o Keoni Kalakona i kc ano o kela wahi, a oiai ua hoauheeia aku ka pouli, e ka malamalama o ka la ike aku la oia i kekahi wahi īeeena uuku iluna loa. a mai keia wahi mai e komo mai ai ka malamalama iloko, aia hoi he alapii kaula, i hanaia me ka ili o na holoholona, e lewalewa ana. 4 'o keia anei ke keena a kou mau kupuna ame kou mau ma-

kua, i kakali ai no na hanauna lehulehu no ko'u hoea mai?" i nalu wale iho ai no o Keoni Kalakona iloko ona. "E hele ae au e AVanada e haawi i na homaikai ana i ka Malamalama Nui, a ia oe e noho iho ai e kakali ia'u, e hoomakaukau aku oe i mau meaai na'u no ka mea ua hele au a pololi loa," me ka hele ana aku o ua o Keoni Kalakona, a kahi o ke Elapii kaula e lewalewa mai ana, o kona hoomaka aku la no ia e pii iluna. laia i hoea ai iluna o kahi i hoopaaia ai ke poo o ke alapii kau'a, eia ka o ka puka ia o ka luahuna, e hamama ana iluna e kekahi mauna kiekie. O kahi ana e ku la, ma kana koho iho aia paha ma kalu o ke kanalima kapuai ke palahalaha, a ke nana la oia, i ka waiho mai o na awawa kuhoho. ma kela ame keia aoao o ka mauna, me ke ku no hoi i ka nani o ka nanaina ke nana aku. Ke ike pu la oia i ka w r aiho mai o na moali alanui liilii, i heleia e na holoholona ahiu, me kona hohewahewa ole no kana wahi o ka hele ana mai, ma ka po mamua iho, ahiki i kona komo ana iloko o ka luahuna ma ke ano pohihihi loa. Mahope o ke kilohi ana aku i na hiona nani o ka aina no kekahi mau minuke, haule iho la oia ma kona mau kuli, a hapai ae la i kona mau lima, iluna o ka lani puana ae la oia i keia mau huaolelo: "Ke hoomaikai aku nei au ia Oe e kuu Akua, no kou haawi ana mai i ka waiwai a nui ia'u, a ma Kou inoa ihiihi loa, ke! kaena ae nei au, owau ka ona nona keia honua," me kona j hoopuka ana i kela mau olelo no-na manawa lehulehu. Xo ka hapalua hora paha kela noho ana a Keoni Kalakona iluna o ka piko o ka mauna, hoi hou mai la oia noloko o ke keena ana i haalele aku ai ia Wanada, iaia i hoea mai ai, ua makaukau na meaai, o kona hoomaka aku la no ia e ai. oiai ua hele oia a pololi loa, he elua la, aole i komo iki he hunaIhuna o kekahi meaai iloko o kona opu. Hakalia no a pau kana ai ana, hoi ae la oia maluna o kekahi noho loihi, o kona haule aku la no ia hiamoe me ka oluolu. a o keia no hoi ka manawa mua loa i loaa ai iaia he moe maikai ana, mahope mai o hopuia ana no ke karaima ana i hana ole ai, a i liia ai hoi oia' iluna o ka amana likanaka. Xo ka manawa mua loa. mahope iho o ka hoea ana noloko o kela luahuna waiwai. akahi no a komo mai ka manao iloko o Keoni Kalakona, ua hoea mai i ka pahuhopu, o kahi a ke Akua i alakai mai ai iaia, a mailoko mai o kela wahi, e hoomaka aku ai kona lawelawe ana i na hana a ke Akua i makemake ai iaia. No kekahi mau hora kela hiamoe ana a Keoni Kalakona, i ka moe kulipolipo, a i ke kaakaa ana ae o kona mau maka, ike mai la oia ia. Wanada e noho aku ana ma kona aoao. Ala ae la oia a noho iluna, alaila ninau mai la ia Wanada: "E hoike mai oe i ka moolelo e pili ana ia oe ame kou mau kupunal Ke makemake nei au e lohe i ka mea e pili ana i ke ano o ke kaa ana o keia luahuna malalo o kau mau kiai ana, pela hoi me kou kakali ana no ko'u hoea mai. Owai oe, a maihea mai kou mau kupuna, ka poe na lakou i kiai mua i keia mau waiwai ? "He nul na mea pohihihl a'u e makemake e lohe mal fa oe ma!, o kekahi o ia matt mea, o ia no ke kauoha i haawiia i kou mau kupuna, ame ke ano a ka haawiia ana © kela kauoha, a pela hoi ke ano o ke kakali ana o ke« mau kupiina, pela me kou mau makua ahiki loa U oe, m ke 4 u hiki mai, E

hoike mai oe ia'u i na mea oiaio wale no; a maluna ae o na mea apau, ua makemake pu au e lohe i ke ano o ka hiki ana ia oe ke kamailio i ka olelo Enelani." "Ua hiki ia'u ke kamailio i na olelo lehulehu," i hoomaka aku ai o Wanaela e hoakaka, no ka pane ana i na mea a ka malihini i makemake mai ai e lohe mai iaia aku. Ona olelo eae mawaho o ka olelo Enelani, ina au e kamailio aku ana ia oe, aole no oe e maopopo ana. "O ka olelo a'u e kamailio pu ai me kuu makuakane, nona ke kino puanuanu e waiho mai nei maloko o kekahi keena okoa aku o keia luahuna, he olelo ia i lohe hou ole ia ma keia aina, mahope o ka hiki mua ana mai o ke kanaka ili keokeo ma na kapakai o keia aina, he eha kenekulia makahiki i hala ae nei, aole hoi i kamailioia no na hanauna lehulehu mamua aku o kela manawa, aka o kona manawa i kamailioia ai, mamua aku o na la o ke aupuni kahiko loa, ke aupuni i hoohioloia mamua 0 ka hookumuia ana mai o ka moolelo o ka honua nei. "Ua hiki ia'u ke kamailio ma ka olelo Enelani, no ka mea, he makuahine ko'u, noloko mai o kou lahui, a noloko mai no paha o kou lahui, ka makuahine o ka'u mau keiki. ina aole oe 1 hoea koke mai nei, a ina no hoi i hana aku au elike me ia a kuu makuakane i hana ai, ma ka lawe koke ana mai i wahine nana, i hiki ai ke hoomauia ke kiai ana i keia luahuna waiwai o ka Malamalama Nui. "He mau makahiki lehulehu ne nei i hala, i ka manawa o na kanaka e noho ana ma ka hema aku o keia wahi, he kahuna ko'u kupunakane no ka heiau, a he meapaahana oia iloko o na lima o ka Malamalama Nui, ka mea nana e hoomalu ana ia lakou, elike me ke ano o na lahui o ka honua nei e noho hoomalu ia nei. "Ma ka moeuhane i hoouna mai ai ka Malamalama Nui i kekahi elele imua ona, e kauoha mai ana iaia e kaahele no ka ho-ku malamalama e olino mau nei i na po apau iluna o ka iuiu o ka lani, kela ho-ku mawaena o ka puka ana o ka la ame ka napoo ana o ka la, a ua hooko aku oia ia kauoha. "No na makahiki loihi, ke kakali ana o kana mau keikikane ame na kaikamahine, o kona hoi mai, ua hoea i'o mai la oia, mahope nae o ka hala ana aku he umi o lakou ma kela aoao o ka honua. Ma ke ano kupaianaha kona hoea ana mai, elike no me ke kupaianaha o kona nalowale ana aku. "Aole oia i kamailio wale ae i ke ano o kana huakai hele, a oiai oia hookahi wale no ma kela hele ana, a me ka huli hoi hou ana mai, me ka ike ole ia e kekahi kino kanaka, hookahi olelo nui iloko o kela mau la, o ia no kona hoea ana aku no ka home o ka Malamalama Nui, malaila oia i a'oia mai ai i ka naauao, no kela mau olelo nae, aole oia i hoole mai i ka oiaio. "laia nae i make aku ai, he mau makahiki lehulehu mahope mai, a pii ae kana keiki hiapo, ma ke kulana kahuna nui, oia pu kekahi i kaahele ma ke alahele a kona makuakane i liele j ai, no ka ho-ku malamalama; he mau makahiki kela nalowale ana, ua huli hoi hou mai la oia, elike no me ke ano i hoea mai ai o kona makuakane; ua ike rnau ia keia haawina mahope mai, mai ka makuakane aku a i ke keiki, ahiki i ka manao loa ana o na mea apau, he ohana keia i oili mai mai ka papa mai o na akua, a ma ko lakou ano akua, e lawe mau ia ai ke keiki hiapo i kona wa e ola ana imua o ka Malamalama Nui. "No na hanauna lehulehu ke ku mau ana o keia ano kuluma maluna o ko'u ohana, aia hoi ua kipa mai la ka ma'i ahulau maluna o ka aina a ko'u mau kupuna e noho ana, na keia pilikia, i kono mai i na kanaka e hoohuli i ko lakou manaoio ma kekahi hoomana hou, o lakou hoomana ana i kekahi akua hou, he akua i makeiīiake mai, e waihoia aku na mohai, o ia-na kino ola ona kanaka imua o kona kuahu. Aole i puni aku ko'u mau kupuna i keia akua hou, aka mau no ko lakou hoomana ana i ka Malamalama Nui, a oiai aia na mea apau ma ka manoio hou, a i wahi e pakele ai, mai ka pepehiia mai, haalele iho la ko'u mau kupuna i ko lakou aina, a holo aku la no kekahi wahi okoa e noho ai. "Ma ka moolelo o ko lakou hele auwana ana, ua nolio ko'u mau kupuna mua .loa ma kapa o.kekahi muliwai nui akea, no na hanauna lehulehu, iwaena o kekahi lahui kanaka, no lakou na home i eliia iloko o na mauna, a maanei i huli ai lakou, ma ke ano o ka hoomana ana a kela lahui kanaka.

fi He mau kenekulia makahiki ko lakou noho pu ana me keia lahui kanaka, alaila ua hoea mai-la kekahi ma'i ahulau nui, ka mea nana i luku i kela lahui kanaka ma kahi o na kaukani, ahiki i ka pau loa ana i ka make, a koe hookahi wale no ko'u mau kupuna, hookahi nae kumu o ka pakele, mamuli no ia o ka haalele ana i kela wahi, a kaahele aku la ma ke alahele a kona makuakane i kuhikuhi mai ai iaia; aole nae no ka home o ka Malamalama Nui, elike me ka na kanaka i koho wale aku ai, aka no keia luahuna waiwai. 1 "O ka lahui Ilikini ka lahui e noho'ana ma keia aina, ua noho pu oia me lakou, me ke a'o ana ia lakou i ke ano o ka hoomana ana i ke Akua oīaio; aia mau nae kela ano maikai ole iloko o kona noonoo, nolaila i ka hala ana ae o kekahi mau makahiki, haalele iho la oia i kana wahine ame ka laua mau keiki, a kaalhele aku la no ke kukulu hema; i ka hala ana he mau makahiki loihi mahope mai, hoea hou mai la oia, me ka hoike ana mai, aia he lahui ili keokeo ke noho la ma ka hema aku 0 kahi a lakou e noho nei, a o kela lahui kanaka, ka mea nana e hoopuehu ia lakou, a hooneoneo i ka aina. "Ma kekahi la, i ka wa e makaukau ana ka lahui Ilikini e hele i ke kaua, ka lahui kanaka hoi i pili aloha ai ko'u mau kupuna, hoomaka iho la lakou e huli i kuu kupunakane, me ka manao, e hoopomaikai mua mai oia ia lakou mamua o ka hele ana i ke kaua me na enefhi, ua hele wale mai no lakou ahiki 1 ke kumu o keia mauna, pau ka hiki hou ana ia lakou ke hele | aku imua. oiai no nae maloko nei o keia luahuna kuu mau kupuna kahi i noho ai. "Mai keia manawa mai ke kakali ana o kuu mau kupuna no ka hoea mai o ka Malamalama Keokeo, o kona manao ma ka olelo kahiko a ko'u mau kupuna oia o Monotana. Ma ka mea " i hoikeia aku imua o lakou, e hoea mai ana o Monotana imua o lakou, i ka wa e ne-i ai kekahi ola'i ikaika loa, elike me kela • ola'i nana i hoohiolo i ke aupuni kahiko, i oili mai ai lakou. "Ua kauoha pu ia lakou e malama pono loa i ke ano o ka 5 hoomana ana i ke Akua oiaio hookahi wale no, nolaila mai 1 kela manawa mai ahiki i kou hoea ana mai la, i kukuli aku ai lakou, a hoomana i ka Malamalama Nui hookahi wale no, 5 oiai na lahui like ole o ka honua nei, e kukuli ana, a e hoomana 5 ana i na akua like ole, na akua i hana ole i ka lani ame ka 5 honua, a i hiki ole hoi ke hoopakele ae i na kanaka mai ka - inaina mai o ka Malamalama Nui. "Mai ka waha ponoi mai o kuu makuakane, i hoike mai ai oia ia'u, no kou hoea mai; a o oe ka meapaahana a kā" Malamai lama Nui; a e hele aku ana oe iwaena o na lahui kanaka e e noho ana maluna o ka honua nei, a hoike aku i ka oiaio, i pue lamaia ai ma keia mauna no ka manawa loihi, e ko'u mau kūpuna. J "Wahi ana i hoike mai ai ia'u, o oe wale no ka mea i ike i 3 ke ano o ka hoohana ana i keia mau waiwai makamae, i kapai ia he gula, me keia mau wniwai auanei, ame ka mana a ka i Malamalama Nui e hoolako mai ai ia oe, me ia mau mea e hiki a ai ia oe ke noho hoomalu maluna o ka henua holookoa, a e kulou mai ana na kanaka imua o kou alo, a "O Monotatta kou inoa ka Malamalama Alohiloh!, Aole i i hoopunipuni mai kuu makuakane imua e'u, aka ua hoike mai i, oia i ka mea oiaio loa, iaia i hoakaka mai ai e pili i keu heea e ana mal, L "Aele nae o kela wale ae la no kana mau mea i kamailio mai

ai ia'u, aka ua hoike pu mai oia, he meapaahana oe na ka Malamalama Nui, a ua kahikoia oe me kekahi mana i pakaukani ia ae ka nui, mamua o ka mana i loaa i kekahi kanaka ma ka honua nei. Ooe no o Monotana, ke keiki a Butana, a owau o \Vanada kau kauwa. "Aia ke waiho nei iloko o keia luahuna kekahi kuahu loa, i kukuluia e ka mua loa o ko'u mau kupuna, a oia no hoi ka mea mua loa i hoea mai no keia wahi, he mau makahiki koli'uli'u aku nei i hala, o ka mea nana oia i alakai mai no keia wahi, na Butana no. Imua o kela kuahu, i kamailio mai ai kuu makuakane e kukuli aku ai oe, a i ka wa e kau mai ai ka naauao ame ke akamai maluna ou, a ke manao oe e hele aku iwaena o na lahuikanaka o ka honua nei, alaila e lawe pu aku oe ia'u ame ka'u mamo, a e loaa ana ia oe ka mana i oi aku imua o ka mana o na moi o ke ao nei, mawaho ae o keia mau mea, e loaa pu ana ia oe ka waiwai nui, e waiho mai nei imua 0 kou alo, no ka mea ua ike mai ke Akua i ka nui o kou manaoio. "He nani ia, ua hoea mai nei oe, ua hoopiha mai oe i kuu naau me ka olioli, no ka mea aole au e noho mehameha ana ma keia wahi, elike me ia a kuu makuakane i noho kakali ai me ka hoomanawanui no na makahiki loihi. E lilo au i mea kokua aku ia oe, ma ka hooko ana i ka inaina o Butana, elike me ia a kuu makuakane i kamailio mai ai, a elike auanei me ke kauoha, pela no au e lilo ai i meapaahana nau, no ka mea he kauwa lawelawe aku au malalo ou, a malalo hoi ona." MOKUNA IX. No na la lehulehu mahope mai o ka hoea ana aku o Keoni Kalakona, noloko o ka luahuna waiwai o na akua, a i ikeia hoi ma keia hope aku ma ka inoa o Keoni Monotana, aole oia 1 haalele iho ialoko o kela luahuna waiwai, pela hoi me Wanada ka Ilikini kauwa, a iloko o kela mau la lehulehu, ua hoohala oia i kona manawa, ma ka nana ana i na keena apau oloko o kela wahi, ahiki i kona. kamaaina ana i na keena apau i like aku kona ike me ko Wanada.

Mamuli o na moolelo lehulehu a Wanada i hoike aku ai iaia, i loaa ai ia Keoni Monotana, ka ike no na mea apau, e pili ana i ka luahuna waiwai. Hookahi nae moolelo a Wanada o ke kamailio ana aku, i lilo ai i mea noonoo nui na Keoni Monotana, a hooholo iho la oia, e hoohana aku i kela ike i loaa mai, ma ka hooko ana aku i kana hana mua loa, ma ke ano he meapaahana na ke Akua. Ke hoomaopopo la no oe e ka makamaka heluhelu, i kela manawa o ka loaa ana o ka ulia i ke kaaahi, ka ulia hoi, i komo aku ai o Keoni Monotana, ma ka haawi ana i na kokua i na ohua i halawai me na poino, a o ka pahuhopu hoi o kana huakai kaahele maluna o na kaaahi; ma kela ulia kaaahi, e huli hoi ana o Wanada no ka luahuna waiwai, me na lako meaai, ana o ka hele ana e kuai, mai ke kulanakauhale kokoke mai. Ua halawai mua oia me kekahi poe kanaka ekolu, me ko lakou ike ole mai nae iaia nei, e wehewehe ana i na alahao kaaahi, oiai nae he hookahi wale iho no oia, a he nui hoi kana mau ukana e lawe pu ana me ia, aole oia i komo ake'ake'a wale aku i na hana hoopoino a kela poe kanaka, eia nae ua maopopo ko lakou mau ano apau iaia, a ua kamaaina 110 hoi oia ia lakou, e hiki ole ai iaia ke hoopoina i ko lakou mau inoa: Me he mea la nae, ua paa loa ka manao o ka Mea Nana i hoopakele, a i kiai ia Keoni Kalakona, e lilo oia i meapaahana no Kona inaina maluna o ka poe hakihaki i Kona mau kanawai; no ka mea ma kekahi la a laua e noho ana me Wanada maluna o kekahi pohaku palahalaha iluna o ka piika o ka luahuna waiwai, aia hoi, ike aku la oia i kekahi .poe kanaka ekolu, e noho a'na malalo o ke kumu o kekahi pali, alaila kuhikuhi mai la o Wanada iaia, o kela na kanaka na lakou i imi i na hana e hoopoino ai i ke ola o na ohua o ke kaaahi, o kekahi o kela poe kanaka, ua ike mua ae nei kaua e ka makamaka heluhelu, i kona make ana maloko o ka hale inurama, kahi a Keoni Monotana, i hele aku ai e hooko i kana hana. O Wanada ponoi no ka mea nana i kuhikuhi aku i kahi o na kanaka eli gula i noho ai, aia ma ka aoao komohana hema, o ka mokuaina o Monotana, ke kumu hoi o ka loaa ana mai o ka inoa Monotana, a na kupuna o \Yanada, i hooili mai ai maluna o keia kanaka malihini. O ka manao o ka inoa Monotana, ma ka olelo a na Ilikini, Fle Malamalama Keokeo, a o ke kānaka e heaia ana ma kela inoa he meapaahana oia na ke akua Butana. Aia iwaena o na waiwai o na ano like ole, e ahu mokaki ana iioko o ka luahuna waiwai kekahi palule i hanaia me ka mekala kila, i pakolu ia kona paa imua o ka hao kila paa loa o ke ao nei, eia nae he keu aku a ka palupalu o kela palule, o.ia no oe o na palnle e komo mau ia nei e na kanaka.

lle papule hao kila kela, i hiki ole ika ikaika oka poka oka pu ke komo iloko. pela hoi me ka oi o ka pahikaua, i ka wa i ike ai o Keoni Monotana i kela palule, ua lalau aku la oia, a komo iho la, me kona wehe ole mahope mai, aka e paa mau ana ia maluna o kona kino, maloko aku o kona palule keokeo, ma kana mau wahi apau e hele ai. Ua ike mua ae nei kaua, i kona hoea ana noloko o ka hale inurama, ame ka hoopaha'oha'oia ana o na kanaka maloko o ka hale inurama, no ka lilo o ka polea o ka pu panapana i mea ole imua ona, pela hoi kona huli hoi hou ana aku noloko o ka luahuna waiwai, a kaua no i ike mua ae nei, no kona haule ana aku hooluolu. Ua hoole aku oia i ka hoi ana e hiamoe maloko o ke keena a Wanada kana kauwa e kuhikuhi mai ai iaia, me ke koho ana, o kela wahi ana e hiamoe la, o kahi kupono loa ia, ana e hia-1 moe hope loa ai, malalo o ka inoa Iveoni Kalakona, a iaia e puoho ae ai mai kona hiamoe mai, aole oia e ike hou ia ma, kona inoa kahiko, aka e o aku ka inoa Keoni Monotana ma- j luna ona. | Oiai ua o Keoni Monotana la e hiamoe ana me ka oluolu ; loaa aku la he hihi'o moeuhane iaia, o ia kona ike ana aku, i ka hamama ana ae o na paia paa o kela luahuna waiwai, a waiho mai la imua 0 kona alo, kekahi nanaina ana i koho iho ai, me he mea la, o kona ano ia e hele aku ana e hui pu me na kanaka o ka lionua nei, iaia e haalele aku ai i ka luahuna waiwai. Ike iho la ka hoi oia, i kona piha me ka mana, me ka nui pu 0 kona waiwai. Ike pu aku la oia ina hiona, o kela karaima i hookolokoloia ai oia, a ahewaia e make maluna o ka amana likanaka; aia hoi e waiho mai ana imua o kona mau maka, kekahi moolelo, ana i heluhelu aku ai, no na hana ohumu i hoolalaia e hoopoino mai i kona ola, ka hana nana i hookahihi mai 1 ke karaima pepehikanaka maluna ona. i Ke ike pu la oia, ina helehelena oka poe na lakou i hana i maoli i ke karaima, i ahewa wale ia mai ai oia, aole lakou he poe i malihini iaia, aka ua kamaaina wale no lakou apau iaia, o lakou no kona mau hoa lawelawe oihana mamua. Ke ike pu la oia ia Mira, me kona puoho okoa ana ae mai ka hiamoe mai, iaia i halawai aku ai me kekahi hiona hoopihoihoi noonoo, o ia no ke alakaiia ana aku o Mira iluna o ke kuahu o ka mare, e ke kanaka hookahi no, nana i imihala e hoopoino iaia. Me niea Ja ma kana hoomaopopo aku e iiana okoa mai ana o Mira iaia, a e pahela mai ana kona mau lima, ma ke ano e uwalo mai ana imua ona, e heopakele ae iaia mai kela kanaka mai, (Aele 1 pau.)