Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 5, 31 Ianuali 1924 — KA MOOLELO KAHIKO O HAWAII NEI AME KE KUNANA MAI O NA MOKU MA KA PAEAINA O HAWAII NEI, AME KA OLELO KAUOHA A KO KAKOU ALII. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAHIKO O HAWAII NEI AME KE KUNANA MAI O NA MOKU MA KA PAEAINA O HAWAII NEI, AME KA OLELO KAUOHA A KO KAKOU ALII.

(Kakauia e J. H. K.) Mr. Sol. Hanohano, Aloha kaua a nui:—E oluolu mai hoi oe ia'u ina he rumi kaawale kekahi o ka kaua hiwahiwa, hoi ka Xupepa Kuokoa, no'u hoi ia rumi no kela mau hua e kau ae la maluna; oiai he mea 110 hoi ia e hoonaauao ai i na opio o keia au hou e nee nei, a i mea no hoi e hoomaopopo ai kekahi poe makua i ike ole ia mea mamua, he mea maikai ka hoopaa ana i na mea i a 'oia mai e ko kakou mau makua, a loaa ka ike ame ka hoomaopopo ana. 0 ka moolelo kahiko loa o Hawaii nei, ua powehiwehi ia. Eia ka mea i akaka ole ai, o ka ike ole o na kanaka o ia wa i ke kakau palapala. Ua paa kekahi mau mea ma ka naau o ka poe kahiko, aka ua paa kapekepeke no, aole. i paa pono. He oiaio kekahi a he hakuepa kekahi. O ka moolelo no na makahiki hou mai i hala iho nei, o ia ka mea akaka iki. I ka manao o kekahi poe naauao, aole paha aina maanei i ka wa kaliiko, he moana wale no. Manao lakou ua hoea mai na aina mailoko mai o ka moana, a o na ahi pelo ka mea i hoea mai ai. Eia ka mea i manao ai lakou pela: Ua ikeia kekahi mau moku i hoea mai, a ua like ke ano o ia mau aina me Hawaii nei. Eia ka mea akaka loa, he aina pele no keia paemoku, a pela no hoi na mokupuni apau ma keia moana. 0 na pohaku a|pau, he pohaku i hoohehee wale ia no. Aole i like na pohaku maanei mo ko na aina puniole; na ka pele wale no koonei pohaku. I keia wa, ua pio ka nui o na pele, aka, i ka wa kahiko he pele no ma M'aui a ma Oahu, a ma keia paemoku apau. Nolaila ua manao wale ia, ua hoea mai keia paeaina mailalo mai, aole nae i ike pono ia. Malia he aina no maanei mai kahiko mai. Hoomanao ae la ka mea kaknu i ke mele Hiiaka penei: Mai Kahiki ka wahine o Pele, Mai kn aina i Polapola; Mai ke ao punohu a Kane, Mai ke ao lalapa i ka lani, Lapaku i Hawaii ka wahine o Pele, Kalai i ka waa Honuamea. 1 akea ko waa e Kamohoalii, A poa mai ka moku i paa uaho.i, Holo mai ke au aeae Pele Hiiaka no ea, Aeae kiui o ke akua. Noho mai o Malau ka i 'a kaliu, īawai ka hope ka uli o ka waa, la Ku ma laua o Lono. Xolio i k.a honua aina. .. Ku i hoolewa moku i ke kai, Hele ae a komo i ka hale o Pelo, Huahuai Kahiki lapa uwila Pele, Huai e hu aina ae ana hoi, Ka mana o ko akua, I waho nei la e. Ua like ka helehelena o ko Hawaii nei me ko na mokupuni he nui loa ma keia moana, ho kokoke like no nae a ua kokoke like no hoi ka olelo. Nolaila ua maopopo no ka lahui kan-aka hookahi ko Hawaii nei, ame ko Nuuhiwa amo ko na mokupuni he nui loa. Ua akaka hookahi lahui kanaka. mamua. aka, aole i ikeia ko lakou wahi i hele mai ai, mai hea mai la? (Aole i pau.)