Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 4, 24 Ianuali 1924 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

me ka kali pu ole o kona mama, a o ka makamua loa iho la no hoi keia o kona ike a halawai ana me keia ano hana hooma@@oino he hana maa mau no hoi na keia puulu kamalii kolohe ka hana ana i na ano hana o keia ano i na malihini e kaalo aku ana ma kahi a lakou e akoakoa ai, a e lilo ai ia hana a lakou i mea no na malihini e eeke ai me ke konakona pu, a no ka makemake ole e ike hou aku i ka lakou ano hana lapuwale, ua hoomamao koke aku la na malihini ma kahi e hiki ole ai ke ike hou aku ia mau hana lapuwale a lakou.

            Ke haka pono la no ka Gelade nana ana maluna o na kamalii, a maluna hoi o kahi keiki i pepehiia, a ua ikemaka aku la oia eia malu@a ona ka noonoo nui o na kamalii, me he mea la ua piha i ka inaina iaia, ina nei no kona lele aku ilalo o kona hopu koke ia mai no ia a pepehiia, elike me ka lakou o ka hana ana iho i kahi keiki, ia lakou e nana mai ana ia Gelade us hoomaha ka lakou pepehi ana i ke keiki.

            Ke ike pu aku la o Gelade ia manawa i ka hookokoke mau mai o kahi keiki i pepehiia ai i kahi o ka laua kaalio e ku ana, @@ manawa i ala ae ai kekahi noonoo maikai iloko o Gelade. Kuloa aku la oia imua me he mea la e kamailio hou aku ana i na kamalii. Me kekahi lima ona e paa ana i ke ki o ke panipeka o ke kaa, o kona wehe ino mai la no ia a hamama, a me kekahi hoailona ana o ka haawi ana aku i kahi keiki, kahea aku la me ka leo moakaka:

            "E ke keiki pii mai iluna nei o ke kaa! E wiki; e wiki! mai kahi." Aohe hooluhi hou ana iho iaia ma ke kahea ana aku i kahi keiki hakalia no a ike mai oia i ka hamama ana ae @ ke panipuka o ke kaa o kona pii koke mai la no ia a noho ana iluna o ka papahele o ke kaa me ka nui o ka hanu ame ka haalulu pu. malalo iho o na wawae o kona hoopakele, a manao ae la ka palekana mai ka poe hoopoino mai iaia, me ka hele pu hoi ona a naeiki.

            Hakalia no a komo mai kahi keiki iloko o ke kaa o ko Gelade pani koke aku la no hoi ia i ka puka a paa. Ia manawa lama@@ma ae la kona mau maka i ka hauoli no kona lanakaila ana ame ka holopono hoi o kona hana hoopakale, a he leo mahalo hoi @ana o ka lohe ana aku mai ke kahukaa mai i ka i ana mai:

            "Me ka mahalo nui ia oe, e Miss Hunatere, no kau hana hoopakele me ka hikiwawe loa," aole nae ia mahalo mai ke kahukaa mai i mea no Gelade e haakoi ae ai, no ka mea, ua @ke mua oia ina no ka holopono o kana hoopakele ana i ke keiki, o ka uku ana no ia e loaa mai ana iaia no kana hana.

            No ka manawa wale no ka meha ana iho o na kamalii, a i ko lakou ike ana mai i ke keiki i ka pii ana mai a kau iluna o ke kaa kahi@@ ka palekana, ua hoopiha loa ia aku lakou i ka inaina @@ ka pakele ana alaila hoomaka hou ae la lakou e uwa m@ ka hoopuka mai i na huaolelo hailiili i ka mea nana i hoo@ak@le ko lakou enemi, ka lakou mea hana lealea hoi o ia manawa wahi a lakou e uwa mai ana, a me na manao lokahi, ku@@@@@ @@ke iho la lakou ilalo e hapuku i na lepo pipili opilopilo @ ke alanui e waiho ana, hana ae la i mau popo lepo na lakou, @ me ia mau mea i mano mai ai i ke kaalio e holo ana me ka @@@ iluna.

            A@he mana aku o Gelade ia hoonou mai a na kamalii i ka ak@@@ kaa me na huaolelo awahia i hoopukaia mai ko lakou mau waha mai: o na popo lepo i manoia mai ai i ko lakou kaa ma ka manawa wale no ka pili ana mai a helelei hou aku la a@@@@@e wale no ka lepo i pipili mai i ka uhi o ke kaa, aka @ @@ ia he pilikia koikoi loa. he mea hiki wale no ia ke @ ae a pau.

            Hoomau loa mai paha na kamalii i ka lakou hailuku ka lepo, ame ka homau pu mai i ka hahai ana mahope @ei, hookahi wale no kumu i pau ai, o ka hoea ana mai makai malaila ia manawa; ia ike ana aku a lakou ua pau @@ kamalii la i ka puhee, uwoki oe e mama ana na wa- holo a nalowale aku la ma kekahi kihi alanui, elike ma ka pua hipa i ike i ka ilio hihiu hae, a i ole, elike me ka @@ ike i na popoki, a holo e pee iloko o ka lua.

            @ ka pau ana aku o ua puulu kamalii kolohe la i ka holo, a pau no hoi ka hoonou ana mai i ka lepo i ko lakou kaa, akahi no a loaa ka maha ia Gelade, alaila ia manawa oia i haawi iho ai i kana noonoo nui ana maluna o kahi keiki e lapee ana luna o ka papahele. he keiki malihini loa hoi iaia akahi a lilo i hoaloha nona. iloko o ka manawa i makemake loa ia ai kana kokua a iloko hoi o ka manawa kupilikii loa o kahi keiki. I ka manawa elike me keia e ikeia ai ka hoaloha oiaio.

            "Noho ae iluna e ke keiki," i kamailio iho ai oia me ka oluolu loa. "Aole hiki i kela mau keiki lokoino ke hoeha hou mai ia oe i nei manawa, ua kaa mai la oe i kahi e loaa ai ka palekana."

            No ka mau no o kahi keiki i ka lapee, me ka naka o kona kino, me ka piha pu i ka maka'u, malalo iho o kona mau wawae, nana aku la oia i ke kahukaa a i aku la:

            "E Keoni, e oluolu hoi oe e hapai ae iaia nei a noho ae iluna, ua piha loa oia i ka maka'u e hiki ole ai ke eu ae i ka'u ike iho.

            "Ea, e kuu keiki, aohe au mea e maka'u hou iho ai i nei manawa, ua hala aku la kahi o ka pilikia, a eia oe i kahi ou e palekana a e maluhia ai," i pane iho ai ke kahukaa, me kona ku okoa ana ae iluna a lalau iho la i kahi keiki e naka wale ana no, i ka ua mea o ka maka'u ame ka eha pu i ka palukulukuia ana mai e na kamalii kolohe, a hoonoho ae la i kahi keiki ma ka aoao Gelade.

            I kinohi o kona hapaiia ana ae nana ae la oia iluna ia Keoni me na maka wiwo, aka nae, i kona manawa i nana mai ai ia Gelade a ike mai la i kona nana aku iaia me na maka i piha i ke aloha menemene nona, ua auhee aku la ka maka'u mai iaia aku a ia manawa akahi no a ikeia aku kona noho maikai ana.

            A liu wale, alaila kau ae la kona mau lima maluna o koha poo a he helehelena inoino kona ia manawa, me he mea la e hoike okoa mai ana no ua eha oia ma kona poo, a hoopuka ae la i kekahi mau hopunaolelo me ka maopopo ole.

            "M' ha! M' ha!" No ka makuahine paha ka manao o ia hoopuka ana ae ana. "E Keoni, heaha ka manao o kana mea o ka hoopuka ana ae la? Ua hoehaia mai nei anei oia e kela kamalii, pehea la kou manao?" Me ka nana pu ana ae i ka helehelena o kahi keiki.

            "Aohe maopopo ia'u la, malia paha no kona papale kana mea o ke kamailio ana ae la no ka nalowale ana. E nana iho oe la, aohe kona papale me ia."

            I ka lohe ana o kahi keiki i ka huaolelo papale, huli koke ae la oia e nana ia Keoni a kunou ae la kona poo, me ka akaaka p@ ana ae, a ahuwale kona mau niho keokeo.

            Ua hoomau hou ae la oia i ke kahea ana elike no me mamua, m@ ke ka o na lima ame ka pokaa no hoi o ka olelo i kona waha, me ka hiki ole i na mea e hoolohe mai ana ke hoomaopopo mai i kona manao.

            "Anoe maoli kana kamailio ana ame ke ano o kona helehelena ke hoopuka ae i kekahi huaolelo, he uu paha nei keiki, a i ole he lolo paha," wahi a Gelade.

            "He mea olaio hoi ia au i olelo mai la. Ma ka'u ike aku he keiki hupo maoli keia, ke ole au e koho hewa," wahi a ke kahukaa.

            "He hupo? O, kupanaha maoli ka! He maikai kona helehelena, o ka puka maikai ole mai nae hoi o kana olelo ka pilikia," wahi a Gelade. "E ke keiki, mai noonoo nui aku oe no ko papale, ua hiki ia papa ke kuai i papale hou nou i oi aku ka maikai mamua o ia papale i nalo wale aku la."

            Ua lohe kahi keiki i na olelo apau e kamailio ia iho ana iaia, o ka pilikia wale no aohe puka pono mai o kana olelo ana e hiki ai ke hoomaopopo aku i kona manao. I ka lohe ana mai o kahi keiki i ka Gelade mau olelo kunokunou wale mai la no oia, me ke kaukolo mai o kana nana ana maluna o kona hoopakele opio.

            "Owai kou inoa, a ihea kou wahi o ka noho ana?" i ninau iho ai ke kaikamahine, me ka nalu nui iloko ona no kana mea e hana aku ai me ke keiki ana i hoopakele ai mai na kamalii kolohe mai, ina e hiki ole ana i ke keiki ke hoike mai i kona wahi i noho ai ame ka inoa o kona mau makua.

            O kahi pane wale no a ke keiki no ka Gelade ninau, o ia kona haawi ana ae i kekahi minoaka me ka mea noonoo ole, ame kekahi mau leo nunulu hiki ole ke hoomaopopo iho i ka manao.

            "Auwe, aohe no he hiki iki ia oe ke kamailio mai la?" i ninau iho ai ke kaikamahine. "Owai kou inoa? E pono oe e hoike mai i kou inoa, a pela hoi me kou wahi i noho ai, i hiki ai ia'u ke hoihoi aku ia oe i kou mau makua, no ka mea, ina aole oe e hoike mai ana e maopopo ole ana ia'u kahi e lawe aku ai ia oe."

            Hapai ae la ke keiki i kona lima keokeo miomio a hoopa mai la ma ka papalina o ke kaikamahine, a ia manawa hoopuka mai la i kekahi mau olelo me he mea la e haawi mai ana i kona mahalo ia Gelade, o ka lohe maopopo ole aku nae hoi o ke kaikamahine, no ka Gelade hana maikai i hana aku ai iaia, a ma kona helehelena ke nana aku aia ka makemake nui iloko ona no kona hoopakeleia ana.

            Ma keia ano hana iho la ana i maopopo ai aole oia i hoopoino wale ia no ma ka noonoo aka ma kona alelo kekahi, me he mea la ua pilikia kekahi mea paahana oloko o kona kino i hiki ole ai iaia ke kamalio. O kona noonoo he maikai no o ke kamailio ana mai nae aohe hiki ke puka maikai mai ka olelo, no ia ano o ke keiki a Gelade e ike iho ana i hooholo iho ai oia i kona manao aole ka he hupo maoli ko keia keiki.

            I ka pa ana mai o ka lima o kahi keiki ma ko Gelade papalina pii iki ae la ka ula ma kona mau papalina, me ka holo ae la o ka maeele ma kona kino.

            "O keia ke keiki ui maoli a'u e ike nei," wahi ana, "aka, o ka pilikia nui hoi i loaa iaia oia ka hiki ole iaia ke kamailio maikai mai e maopopo aku ai la hoi kana mea i makemake ai. O ka'u e makemake loa nei, e Keoni, o ia ka maopopo o kona wahi i noho ai ame ka inoa o kona mau makua, i hiki hoi paha ia kaua ke hoihoi pololei aku iaia i kona wahi."

            "Oiano hoi, aka, e ka wahine opio, ke ike ole nei au i ka'u mea e kamailio aku ai," i pane mai ai o Keoni.

            "Ehia la ona makahiki i kau koho mai?"

            Nana pono mai la o Keoni i kahi keiki no kekahi manawa alaila pane mai la: "Ma ko'u manao ua oi aku kona mau makahiki mamua o kou, oiai nae, he uuku iho kona wahi kino i kou."

            "Ua oi aku kona mau makahiki i ko'u? Kahuhu, keia wahi keiki uuku la! O, aole kulike o ko'u manao me kou, "alaila huli iho la oia e nana i kahi keiki e noho ana ma kona aoao me ka oni mau o kona mau lima.

            "Heaha ana ka kaua mea e hana aku ana no nei keiki, e Keoni?" wahi a ka Gelade ninau.

            "Heaha auanei, o ka lawe pololei wale aku no hoi paha iaia ahiki i ke keenahana o ko makuakane, a hoike aku i ka kaua mau mea apau i ike a i hana ai, a nana ia e noonoo mai i ka mea pono e hana aku ai no nei keiki."

            "Oia: he manao maikai loa kena ou, e Keoni. E lawe io no kaua iaia ahiki i ke keenahana o papa a hoike aku iaia i na mea a pau, no ka mea, malia oia ka i ike i ka mea pono e hanaia aku ai no nei keiki," i hooia aku ai o Gelade.

            "Ae, oia maoli ko'u manao, no ka mea, o ko kaua hana e i kekahi mea no nei keiki, me ka maopopo ole ia kaua o ka mea pono e hana aku ai nona, malia he hookomo hou ana aku ia iaia nei iloko o ka pilikia i oi ae, a pilikia loa hoi nei uhane."

            "Ae, o ia ka hana maikai loa," alaila, kulou iho la o Gelade a hopu iho la i ka lima o ke keiki, a ninau iho la me ka malie loa, "aole ana anei e hiki ia oe ke hoike mai ia'u la i kou wahi i noho ai. E hoao oe e hoike mai, a na maua ia e hoihoi pololei aku ia oe i kou home."

            He nana wale ae la no iluna i kona mau maka ka ke keiki pane no keia ninau ana me ka akaaka iki ana ae, a me ka malie loa hopu ae la i ka lima o Gelade a paa iho la iloko o kona, me ka hoao ana e hoopuka mai i kekahi mau huaolelo aohe nae he hiki pono e puka mai, aohe no hoi he hiki ke loheia aku kona manao, o ka mumu wale no ka mea loheia iho.

            "O, kaumaha maoli au nona!" wahi a Gelade, me ka haale pu mai o na waimaka ma kona mau lihilihi. "O ka'u e makemake nei e maopopo i nei manawa ina he makuakane a i ole he makuahine kona, a i ole mau hoahanau a mau kaikuahine paha.

            "Ina he kaikunane ko'u elike me keia keiki, auwe ka mea ehaeha o ko'u naau, a me ia iho la ka oia e ola ai me ka maopopo ole i kekahi mea nona e pono ai.

            "E Keoni, e hoawiwi aku ka kakou holo ana, i hoea koke aku i ke keenahana o papa, i hiki ia papa ke hana mai i kahi mea no ia nei e pono ai."

 

MOKUNA V.

            I ka hoea ana aku a lakou i ke keenahana o Mr. Hunatere, lele aku la o Gelade ilalo, me ke kauoha ana iho ia Keoni e paa i kahi keiki iluna o ke kaa ahiki i kona lawe ana mai i kona makuakane me ia no ka nana ana i kahi keiki.

            Me ka mama loa o Gelade o ka holo ana aku a pii aku la ma ke alanuipii, a hoea aku la no hoi i ke keena o ka makuakane, i kona manawa e liuliu ana no ka hoi, a i ka ike ana mai ana ia Gelade he mea e kona hauoli no ko Gelade holo ana aku e kii iaia.

            Ia hui ana ae a laua hoakaka koke aku la no o Gelade i na mea a kaua, e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei, iaia e holo mai ana no ke kulanakauhale, a hoolohe pono mai la no hoi ka makuakane ahiki i ka pau ana; ia Gelade e noke aku ana i ke kamailio aia kekahi manao maikai ole o ka makuahe makaala loa oia me ka pulama loa i kana kaikamahine, no he makaala loa oia me ka lunama loa i kana kaikamahine, no ka maka'u mai no o pau auanei ka heu, a i ole halawai paha me kekahi poino i ike mua ole ia aku.

            "Ke manao nei au ua hana mai nei oe i kekahi hana ku ole i ka naauao, e kuu lei, ma kou hookau ana mai nei i kela keiki iluna o ke kaa me oe," me ka hoopili ana aku i ke kaikamahine iaia, a kulou iho la e honi i ka helehelena lamalama o ke kaikamahine e nana ae ana iluna. "Malia paha ua hele mai kela keiki mai kekahi ohana ma'i fiva mai, a mai kekahi wahi mai hoi i ikeia ka laha o ka ma'i fiva; mai oi loa aku ka maikai ina oe i haawi aku nei i kela keiki i ka lima o ka makai, a na ka makai ia e huli aku i na makua a i ole i ka hale o kela keiki."

            "Mai loaa no paha kena manao ia'u ina he makai kekahi a'u i ike aku ai ma kekahi wahi kokoke mai ia manawa, no ka piha loa o kela keiki i ka maka'u me ka nui pu o kona hanainoia mai, ua hiki ole ia'u ke nanamaka wale aku i kona hanainoia mai e kela puulu kamalii, no ia kumu au i hookau mai ai iaia iluna o ka maua kaa, o ka manao no ma ia hookau ana a maua, oia ka hookaawale ana mai iaia mai kela puulu kamalii mai.

(Aole i pau.)

 

i MAU KAHUNAPULE KUPONO NO NA KIHAPAI O KAKOU.

            Mai kuhihewa kakou he wahi mea uuku a liilii wale no ka hooko ana aku i ka hoohiki a Kaahumanu i hoopio ai i ka hewa o keia Paeaina no ko kakou Haku no Iesu Kristo. Aole kakou e noonoo e hooko ole ia ana ia manao, aka, e hookoia ana no ke hana kakou me ka ikaika me ka kanalua ole a hiki i ka hopena. Oia hookahi ka mea e hiki ai.

            Aole e hiki ia kakou ke puni wale a ko hilinai wale aku no maluna o na huina huahelu o na hoahanau i hoikeia e na elele maloko o na aha mokupuni o kakou. Aole no hoi ma na hoike papa helu o na ekalesia a ka Papa Hawaii e hoike mai nei ia kakou. No ka mea, he hapa uuku wale no o ia huina i makaukau io e lilo i mau paahana oiaio no ko Iesu aupuni no ka mea, he poe elemakule kekahi, he poe luahine kekahi, he poe kamalii opiopio loa kekahi, he poe nawaliwali kekahi ma ke kino, he ano naaupo, kekahi, a he poe hookamani kekahi,

a o kekahi hapa he poe makaukau ole e ku aku ma ke akea i alakai no na hana. A o ke koena iho he poe kakaikahi elike me na koa o Gideona, ua lawa no nae la mau wahi koa uuku e lilo i alakai me aloha ame ka manaoio e hana i ka Iesu mau hana me ka oiaio. Aka e akahele kakou i ka hookomo wale ana mai i ka poe kupono ole no ka hana.

            Aole pono ke hookomoia iloko o ka oihana laa ka mea ike ole me ka hawawa, o hoka auanei kakou, a lilo keia oihana i mea hauna i na pukaihu o ka poe mawaho.

            Aole loa e hiki i kekahi ke hapai i ka oihana kamana a amara paha, ke a'o oleia oia i kekahi o ia mau ike. Pela no ka oihana koa, aole e hiki i ka mea i a'o oleia ma ia oihana ke hele i ke kaua me ka ike ole, aia wale no a a'oia a ike, alaila, hele i ke kaua. Pela iho la no ke ano o ke komo ana o ke kanaka iloko o ka ke Akua hana, e pono ke komo iloko o keia hana me ka makaukau Aole o ka inoa kahunapule ka mea nui ma kela oihana. Aka, o ka imi aku a loaa mai ka makaukau io no ia oihana.

            He okoa no ka noho hoahanau ana no ka ekalesia, a he okoa no ka noho kahu ana no ka ekalesia. H@ oihana alakai keia i ke kanaka ia Kristo la. Pela e hiki ai i kekahi ko alakai i kanaka a lilo i haipule oiai ke a'o ole ia e ka kumu a ma ka uhana Hemolele o ke Akua.

            Aole no e holo keia oihana mamuli o ka ike ame ke akamai kanaka wale no, ma ka hoopololei ana i na huaolelo maloko o ke kumukanawai a kanaka i kau ai, me he mau kanawai la na ka ahaolelo i kou mai. He mau hana hoopaapaa wale no ia a hoomokuahana i ka noho ana o na hoahanau o na ekalesia, a he mau hana hoopau manawa wale no ia me ka waiwai ole. Eia ka mea hookahi e holo ai ka kakou oihana, o ka piha o ka naau i ke aloha ia Iesu. O ka makaukau pookela ia i oi ae mamua o na mea apau, hui pu ia me ke kokuaia mai e ke Akua alaila, holo ka kakou mau hana.

Ka Manao o ka Pule

            I ko kakou heluhelu ana i ka Palapala Hemolele, ike kakou malaila he mea mana ka pule. No ka mea, ua pule o Eliezera ahiki mai o Rebaka ma ka luawai. Ua pule o Iakoba a hui aloha pu me Esau. Ua pule o Hana a hanauia o Samuela. Ua pule o David a li o Ahitopala iaia iho. Ua pule o Asa a lanakila ka Iuda. Ua pule o Hezekia a make ko Asuria. Ua pule o Esetera a li o Hamana iaia iho maluna o ka amana ana i kukulu ai no Morekedai. Ua pule o Elia a paa ka ua i ka lani. Ua pule o Elisai a ola hou ke keiki make. Ua pule ka ekalesia a hemo o Petero ma mailoko mai o ka halepaahao. Ua pule ko Amerika poe ahiki mai na makua o ka pono i Hawaii nei. Ua pule na makua o ka pono ame na kupuna o oukou a hoihoila mai ke ea o ko kakou aina e Lo Keoki i ka makahiki 1843.

            Nani ka pili pono o kela mau huaolelo i kakauia maluna o ko kakou kalaunu. "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono." Na kakou ka pule na ko Akua mai ka mana.

S. H. ONI,

 

NA OLELO HOALOHALOHA NO MRS. RACHEL IKUWA.

            Ua hala, ua nalo, ua haalele mai i keia ola ana, o Mrs. Rachel Ikuwa.

            Elike me ka hekili ku'ipamalo, e nakolo hele ana ma na paia lewa o ka lewanuu, pela no ka lono kaumaha i hiki mai iloko o na ohana, na hoaloha, ame na makamaka, me ka maopopo ole, ua hiki mai ka pilikia.

            Ma ke kakahiaka Poakahi, Dec. 17, 1923, loaa mai la ka hoike ma ke kelepono mai ka makua Rev. Moses M. Kahiapo mai, e hai mai ana i ka lono kaumaha o Mrs. Rachel Ikuwa, ua haalele mai la i keia ola ana, ma Paia, Maui, Aloha ino!

            Ko ae la na mea i palapalaia maloko o Kana olelo: "Elike me ke ao e nalowalo ana, a e hele aku ana, pela ka mea e iho ana i ka luakupapau. Aole ia e ala hou mai iluna, aole ia e hoi hou i kona hale aole hoi e ike hou kona wahi iaia."

            Nolaila, ua ili iho na ehaeha, na kaumaha ame na luuluu, maluna iho o oukou ka ohana, na pilikana oiaio hoi o ka mea i haalele mai i keia ola honua ana, a hoi aku la ka lepo i ka lepo; a no ka mea, he lepo no keia kino, a o na mea lehu hoi iloko o na mea lehu.

            "Mai kuu kaumaha luuluu a po,

            Ke hele au i ou la Iesu,

            Iloko o kou oli, kou pomaikai,

            Ke hele au Iesu.

            O Mrs. Rachel i hala aku la, he hoahanau oia no ka ekalesia kalawina o Nahiku.

            He hoapaahana hooikaika i na hana a kona Haku aloha ma kona ekalesia i haiiia ae la maluna, a ua noho oia me ka maemae ma ia kulana i loaa iala, ahiki i kona hele ana, a noho ma Wailuku me kona hoapili he kane a pili aku oia me ka ekalesia makua o Kaahumanu, Wailuku, a haalele wale mai la no.

            E hooholoia: O makou o na hoahanau o ka ekalesia o Nahiku na haumana Kula Sabati ame na lala o ka Ahahui Hooikaika Kristiano a ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei makou me oe ke kane mare i hooneleia i kau mea aloha he wahine: ke kaikamahine hoi i hooneleia i ka mama, ame oe hoi e ka makuakane, i hooneleia i kau lei aloha he keiki, na kaikuaana ame na pokii loaa ia haawina hookahi. Luuluu wale hoi Hanalei i ka ua nui.

            E hooholoia: Ke pule nei makou i ke Akua e hoomamaia ae, na kaumaha, a Nana no e holoi ae i ko kakou mau waimaka o ka ehaeha.

            O makou iho no na komite,

S. K. KAAILUA,

Komite Ekalesia: -

MRS. EMILY,

Komite Kula Sabati: -

P. MAUAE,

Komite C. E.: -

Keanae, Dec. 28, 1913.

 

NA KEIKI HUKIHUKI KAULA MA LAIE.

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha oe: - Imua o kou kuleana hookele, na mea apau e hoona aku nei ka Hawaii ponoi, ame kou mau limapaahana pu o kou papapa'i.

            Mamuli o ko Ebene Low hapai ana i na hana hooikaika kino a ua kahea mai i ka poe e makemake ana e hukihuki kaula ma Aala Paka, ua pii aku o Laie e hooko, a ma Laie ka lua o ka manawa i hookoia aku ai ka makemake o ke komite poo o ia hana.

            Akahi no a hookahua pono keia, hui huki kaula. Ua kohoia na luna ame na lala. Ua kauoha aku i paalole no na lima hukihuki elua, a ua hoounaia mai.

            Ke aa nei o Laie e hukihuki me na lima pilikua o Honolulu kahi o na tausani o na tausani o na lima lehulehu i piha me na aahuki wikani i noho ai ia pono nui i Honolulu, a Laie uuku e hoonahoa aku nei.

            A ke hoopaneenee mai nei ke komite, ame na lala e huki ana a ua pau aku la na la nui e hiki ai i ko ke kuaaina, ka manawa kupono e ike ai. O ka makemake o ko Laie, owai la o na aoao elua ke ahai i ka inoa moho huki kaula.

            E ha'i koke mai e Ebena Low i ka la e huki ai, aole e hoopaneenee aku i manawa hou.

            O Hamana Kalili no ke poo alakai o keia poe ame kona mau hoahanau ponoi no elua, he hookahi he 57 makahiki, no David Kamauoha ua oo oia he 62 kona mau makahiki he mau keiki hanau keia no ka aina ke elemakule mai nei lakou, a hookahi ua uuku he opiopio loa, ke aa nei lakou e huki; he nui ka poe kupono, aka, ua pau i ke alualu i ka nui mai o ke dala nolaila, ina aole e huki. E lilo wale ka inoa moho.

            O Hawaii Kuauli ponoi,

JOEL K. APUAKEHAU,

Laie i Kahuku.

 

            No ka pokole ana o ka waihona o ka nupepa Pake $6000 i hoopiiia ae ai ka lunahoohana mua o ka Nupepa Liberty News a paa oia i ka opuia no ekolu mau kumuhoopii e kue ana iaia no ka lawe aihue i ke dala i haawiia iaia e malama.

 

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI.

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a.m., Poaono, Feberuari 23, 1924,, ma ka puka mamua o ka Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 358 ame 380 et seq. o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915 ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917, ka Hoolimalima Laula o ka aina Aupuni malalo iho nei:

            Apana 28, na Apana Mahi o Wailua, Wailua, Kauai, nona ka iliaina o 3.88 eka, oi aku a emi mai paha, e hookoe ana mailaila mai i ka pono hoomoe hawai ame auwai e moe ke'a ana i keia apana, hui pu me na wai ame na pono pili auwai maloko a i na auwai i oleloia.

            E kaa no ka hoolimalima e hooliloia aku ana malalo o na kumu aelike ame na kulana apau o na Hoolimalima Laula Aupuni i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni.

            E kaa keia kuai malalo o na kulana mahope ae nei:

            a.  Manawa o ka hoolimalima, 15 makahiki mai Feberuari 23, 1924 aku.

            b.  Uku hoolimalima haahaa, $40.00 o ka makahiki, e uku hapa ma kahiki mua ia.

            c.  E uku mua ka mea e lilo ai ma ka haule ana o ka hamare, i ka uku hoolimalima o na mahina mua eono, hui pu me na hoolilo o ka hoolaha ana ame na kaki e ae apau e pili ana me ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            d. E koiia ana ka mea e lilo ai e waiho mai me ke Komisina o na Aina Aupuni ma, a i ole mamua ae o ka hanaia ana a i ole haawiia ana o ka hoolimalima, a i ole iloko o 30 la mahope aku o ka la o ke kuai, i bona maikai a lawa pono me ka huina o $500.00 me na hope i aponoia e ke Komisina o na Aina Aupuni, e hoakaka ana no ka hooko pono ia o na kulana apau ame na aelike i paa maloko o ka hoolimalima e hoopukaia aku ana mamuli o keia kuai.

            O ke kii palapala aina e hoikeike ana i ka aina o hoolimalimaia aku ana ame ke ano o ka Hoolimalima Aupuni Laula eia ke waiho nei ma kahi o na palapala a e ikeia no ma ke Keena o ka Hope-akena, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No na hoakaka i koe e ninau ae ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., maloko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, i keia la 17 o Ianuari, A. D. 1924.

C. T. BAILEY,

Komisina o na Aina Aupuni.

6592 - Jan. 24, 31.

 

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI.

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a m., Poaono, Feberuari 23, 1924 ma ka puka mamua o ka Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 358 ame 380 et seq. o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915 ame ke Kauawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917, ka Hoolimalima Laula o ka aina Aupuni malalo iho nei:

            Apana 36, na Apana Kanu Laiki ame Kula o Hanapepe, Hanapepe, Kauai, nona ka iliaina o 2.60 eka, oi aku a emi mai paha, e hookoe ana mailaila mai i ka pono hoomoe auwai ame hookahewai e moe ke'a ana ma ka apana i oleloia, hui pu me na wai ame na pono pili auwai maloko a i na auwai i oleloia.

            E kaa no ka hoolimalima e hooliloia aku ana malalo o na kumu aelike ame na kulana apau o na Hoolimalima Laula Aupuni i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni.

            E kaa keia kuai malalo o na kulana mahope ae nei:

1.  Manawa o ka hoolimalima 15 makahiki mai Feberuari 23, 1924 aku.,

2.  Uku hoolimalima haahaa, $20.00 o ka makahiki, e uku hapamakahiki mua ia.

3.  E uku mua ka mea e lilo ai ma ka haule ana o ka hamare, i ka uku hoolimalima o na mahina mua eono, hui pu me na hoolilo o ka hoolaha ana ame na kaki e ae apau e pili ana me ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            O ko kii palapala aina e hoikeike ana i na aina e hoolimalimaia aku ana ame ke ano o ka Hoolimalima Aupuni Laula, eia ke waiho nei ma kahi o na palapala a e ikeia no ma ke keena o ka Hope-akena, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No na hoakaka i koe e ninau ao ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., maloko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, i keia la 17 o Ianuari, A. D. 1924.

C. T. BAILEY,

Komisina o na Aina Aupuni.

6592 - Jan. 24, 31.

 

HOOLAHA KUAI O KA AINA AUPUNI

            Ma keia, ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a.m., Poaono. Feberuari 16, 1924, ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr. F. K. Kalua, Wailuku, Maui, malaila e kuai hooliloia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 348 ame 358 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915, ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917, ka aina pahale Aupuni malalo iho nei:

            Hapa o ka Aina Aupuni o Ualapue, e pili ana me ka L. C. A. 7392-D apana 1 ia Kawelo ma ka Hikina, Ualapue, Kona, Molokai, nona ka iliaina o .55 eka, oi aku a emi mai paha.

            E kaa no ka apana e kuai hoolilo ia aku ana maluna ae malalo o na kumu aelike e hookomoia ana ma ke ano he mau aelike paku'i ame na kulana maloko o ka Aelike Kuai Kuikawa e hoopukaia ana e pili ana i ka apana i oleloia penei:

1.  E kukuluia kekahi hale noho nona ka lilo aole e emi iho malalo o ka $1000.00, maluna o ka aina i oleloia iloko o hookahi makahiki mai ka la aku o ke kuai.

2.  E uku no ka mea iaia e lilo ai i kela ame keia makahiki mahope aku i na auhau apau maluna o ka waiwaiio o ke koina o ka aina i oleloia ame kekahi mau auhau e ae e kauia mai ana a i ole e auhauia mai ana maluna a i ole e pili ana i ka aina i oleloia a i ole i kekahi kuleana paha maloko olaila.

3.  E hoopukaia no ka Palapala Sila he hookahi makahiki mahope iho o ka la o ke kuai a i ole i kekahi manawa e ae paha mahope iho o ke kukuluia ana o ka hale, ka uku piha ia ana mai o ke kumukuai i lilo ai ame na auhau e ukuia ana i ke Teritore.

4.  E uku hapa ia ke kumukuai kia ka wa e haule ai o ka hamare ma ke kuike a o ke koe na he hookahi makahiki mahepe mai o ka la o he kuai me ka ukupanee o 6% o ka makahiki.

            E kaa keia kuai malalo o na kulana mahope ae nei:

a. Kumukuai haahaa, $70.00.

b.  O na makaainana Amerika wale no a i ole o ka mea i kukala ae ma ke ano ku i ke kanawai no kona manao e lilo i makaainana ke lilo i mea kuai mai.

c. E uku ka mea e lilo ai ma ka haule ana o ka hamare i na hoolilo apau o ka hoolaha ana ame kekahi mau kaki e ae e pili ana me ka hoomakaukau ana i ka Aelike Kuai Kuikawa e hoopukaia ana mamuli o keia kuai.

            O ke kii palapala aina e hoikeike ana i ka aina e kuai hoolilo ia aku ana eia ke waiho nei ma kahi o na palapala a e ikeia no ma ke Keena o ka Hope-akena, Wailuku, Maui, a i ole ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu.

            No na hoakaka i koe e ninau ma ke Keena o ka Hope-Akena, Mr. F. K. Kalua, Wailuku, Maui, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni. Hale, Kapitala Honolulu T. H.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., maloko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni i keia la 9 o Ianuari, A. D. 1924.

C. T. BAILEY.

Komisina o na Aina Aupuni.

6591 - Jan. 17, 24, 31.

 

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI.

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a.m., Poaono, Feberuari 16, 1024, ma ka puka mamua o ka Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, malaila e kuai hooliloia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 78 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 358 ame 380 et seq. o na Kanawai Hooponopono Hou ia @ Hawaii o 1915 ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917, ka Hoolimalima Laula o ka aina ame ka loko paakai malalo iho nei:

            Hapa o ka Aina Aupuni ame ka loko paakai ma Hanapepe, Kona, Kauai, nona ka iliaina o 59.20 eka, oi aku a emi mai paha, e hookoe ana i ka pono alanui alahao kaaahi e ke'a ana ia mea.

            E kaa no ka hoolimalima e kuai hoolilo ia aku ana malalo o na kumu aelike apau ame na kulana o na Hoolimalima Aupuni Laula i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni a e kaa pu hoi malalo o kekahi kulana paku'i o hookomoia aku ana maloko o ka hoolimalima e hoopukaia aku ana mamuli o keia kuai, e hoakaka ana elike me ia malalo iho nei:

            "Ma na ano apau aole loa e aeia ka Mea Paa Hoolimalima e oki a i ole lawe i kekahi wahie e ulu nei a i ole e ulu aku ana ma keia hope aku maluna o ka aina e hoolimalimaia ana."

            E kaa no keia kuai malalo o keia kulana mahope ae nei:

1.  Manawa o ka hoolimalima, 15 makahiki mai Feberuari 16, 1924 aku.

2.  Uku hoolimalima haahaa, $60.00 o ka makahiki, e uku hapamakahiki mua ia.

3.  E uku mua ka mea e lilo ai, ma ka haule ana o ka hamare i ka uku hoolimalima o na mahina mua eono, hui pu me na hoolilo no ka hoolaha ana ame na kaki e ae apau e pili ana me ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            O ke kii palapala aina e hoikeike ana i ka aina e kuai hoolilo ia aku ana eia ke waiho nei ma kahi o na palapala a e ikeia no ma ke Keena o ka Hope-akena, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ko Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No na hoakaka i koe e ninau ae ma ke Keena o ka Hope-akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Aupuni Kala@ Lihue, Kauai, a i ole ma ke Kea@ o ke Komisina o na Aina Aupuni Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., @@ ko o ke keena o ke Komisina @ Aina Aupunia i keia la 9 o Ianuari A. D. 1924.

C. T. BAILEY

Komisina o na Aina Aupuni

6591 - Jan. 17, 24.

 

HOOLAHA I KA POE

KOOLAU WATER @@?

LIMITED.

            Ma keia ke haawiia hoolaha i ka poe apau he i ke Koolau Water Company ted., he Hui Hawaii @ h lalo o ke kauoha a ka Teritore o Hawaii @ D 1923, no ka waiho ana imua o ke Kahuwaiw@ inoa malalo iho nei m@ ma ka Alexander @ mited, maloko o ka @ wald, ma ke Alanui @ ko o Honolulu, T. H., naiwa la mai keia la ak ka la mua o ka hoopuk keia hoolaha) a i ole e loa ia aku no ia.

            Honolulu, T. H., Ianuari

J. P. COO@

Kahu no ka Poe A@e Poe Paamahele o ke Water Company, Lim. oleloia.

6589 - Jan. 3, 10, 17, 24, 31,

 

Poi Makepon@

            E loaa no ka poi uouo kao@ puu makepono loa, maemae maiau o ka hanaia ana ma na ano apau.

28 PAONA NO $1.00 MA KE KUIKE

 

HALE WILI POI O

JONAH KUMALAE

1719 Alanui Liliha.

HELE MAI I IKE PONO

Mai Poina i ka Helu ame ke Alanui.