Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 4, 24 Ianuali 1924 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., IANUARI 24

 

HE LAWEOLA KA HEWA A NA KIURE I HOOHOLO AI

Ahewaia o Catalino Bitonia no ka Hewa Laweola me Kona Hoopa'i Hoopaahao ia no Umi Makahiki e ka Aaha

 

Mahope iho o ka baloka ana no ka manawa elima, ma ka auwina la o ka Poaono aku la i hala, i hoihoi ae ai na kiure i ka lakou olelo hooholo, imua o ka Lunakanawai Kaapani James J. Ranks, e hoike ana no ka pili o ka hewa laweola ia Catalino Bitonio, kekahi o na Pilipino i hopnia ai no ka pepehi ana ia Francis Wright a make he mau mahine ae nei i hala, a i holo mahuka aku ai no Vanakouwa, a i hoihoi hou ia mai ai no Honolulu nei.

 

He ewalu ka nui o kela mau Pilipino i hopuia ai no ke karaima pepehikanaka. eia nae he elua i ahewala, ma ke degere ekahi, me ka hookaula ana mai o ka hoopa'i make maluna o laua, he elima i ahewala ma ke degere elua o ka karaima pepehikanaka, ua make @@e hookahi o kela mau Pilipino maloko o ka hale paahao no ka ma'i, o keia Pilipino iho la ka ewalu o lakou, a i ahewala mai nei e na kiure.

 

Me ka manawa e hooloheia ana na hihia o keia mau Pilipino, i holo mahuka aku ai o Bitonio no Vanakowa. eia nae mahope iho o ka hoo@na ana i na ninau ma ke kelekalapa uwea ole i na mokuahi o ka haalele ana mai ia Honolulu nei, peia iho la i paa ai kela Pilipino i ka hopuia. ma ke ku ana aku o ka mokuahi ana i holo mahuka aku ai ma Vanakowa.

 

Ua hala kekahi mau la lehulehu, ma ka hoolohe ana i ka hihia o keia Pilipino, me ka nui o na hoike, i papaainauia ma na aoao a elua, a ma keia Poaono i hoomaka ai na @@@@ a ke aupuni ame ka loio o ka @@@ i hoopiiia e hoonohonoho i na @@@@@@ imua o ka aha.

 

He elua hora me ka hapa, i ku @@@@ lele a ke aupuni e hoonoho@@@@ i na ike imua o ke kiure no ka pono e hookauia mai ka lewa maluna o ka mea i hoopiiia ma ke degere ekahi o ke karaima pepehikanaka, a no na hora elua hoi i ku ai ka lolo o ka mea hoopiiia a hoa kaka i na kumu, e hookuuia ai ka lawehala, a i ole e ahewaia oia no ka hewa laweola.

 

O. A. E. Steadmana, ka loio a ka aha i koho mai ai no ke kupale ana i ka mea i hoopilia, he loio malihini keia, a o kela no hoi kana hihia pepehikanaka mu loa o ke kupale ana, me ka hooloheia o kapa mau hoakaka imua o ka aha, no ka pono o ka mea i hoopiiia, me na manao hialaai, a ua nui kona mahaloia no ka makaukau ame ke ku ka naauao, o kana mau kumu, i waiho aku ai imua o na kiure no ka pono o kona haku.

 

He manawa loihi a na kiure i haloka ai, mamua o ko lakou lokahi ana maluna o kekahi olelo hooholo. I kinohi o ka haloka ana, he elua mau kiure i koho ma ka aoao, e hookuu loa ana i ka mea i hoopiiia, me ke koho ole o kekahi kiure ma ke degere ekahi o ka pepehikanaka.

 

Ma ka elua o ka baloka ana. he eono kiure i koho ma ke degere elua o ke karaima pepehikanaka, he eha, no ka hewa laweola, a he elua, ma ka aoao e hookuu i ka mea i hoopiiia.

 

Ma ka ekolu o ka manawa o ka baloka ana, ua koho he ewalu mau kiure ma ka hewa laweola, he elua ma ke degere elua o ka pepehikanaka, a he elua e hookuu loa ana i ka mea hoopiiia.

 

I ka baloka ana no ka eha o na mauawa, he umi i koho ma ka hewa laweola a he elua no ka hookuu; a i ka elima no hoi o ka baloka ana, i lokahi like ai na kiure apau, no ka hewa laweola.

 

Ma ka Poakahi iho nei i hookauia mai ai ka hoopa'i maluna on a; e noho maloko o ka halepaahao me ka lawelawe i na hana ikaika no na makahiki elima, ka haahaa, a he umi makahiki ke kiekie.

 

LEHULEHU NA PAPAHELU KAA OTO I KUAIIA AKU ME KA HOLO

 

I kulike me na mea i ikeia ma loko o na buke a ka Puuku kulana hauhale ame kalana D. L. Conkling ma ka pule aku la i pau ma na la hope o ka pule, mai ka la 1 mai o Ianuari ahiki i ka la 19 o ka huina nui o na dala i hookaaia ae e ka poe he mau kaa otomobile ko lakou. no ka auhau i kauia aku ma luna o ko lakou mau kaa he $110,249.40, a he $4,741 no na papahelu o na kaa oto, ua like ia me $114,990.40 ka huina nui i ohiia e ke keena puuku.

 

No ia manawa like he makahiki aku la i hala, o ka huina nui o na dala auhau i hookaaia ae no na kaa oto he 80,181.68, a no na papa helu he $3,519, ua like ia me $83,700.68 i ohiia no ia mau mea. O ka oi aka o na dala i ohila no na kaa oto ame na papehelu i keia makahiki he $31,289.72.

 

O ka huina nui o na kaa i hoopaia maloko o na buke a ka Puuku kulanakauhale ahiki i ka la 19 aku la i hala he 4164, a no ia manawa like i ka makahiki i hala he 3519, he 645 ka oi hou ae i kela makahiki mamua o ko ka makahiki i hala. No na kaa huila lua, o ia na kaa motokaikala, he ewalu ke emi iho i ko ka makahiki i hala.

 

No ia manawa like i key makahiki, o na dal auhau i hookaaia ae maluna o 1168 mau kaa otomobile oi aku mamua o ko ka makahiki i hala. O ka manawa e pau ai ka hookaa ana ae i na auhau no keia mau ano kaa o ia ka la 29 o Feberuari, kaa aku mahope, he umi pakeneka e hoohuila iho ana.

 

O na dala auhau kaa otomobile ame motokaikala ua maheleheleia aku no na waihona alahui ma na apana like ole o ka mokupuni o Oahu elike me ia malalo iho nei:

 

Apana o Honolulu, he $92,565.70; Ewa, $6,072.05; Waianae, $423.20; Waialua, $2,358.10; Koolauloa $822.50; Koolaupoko $988.60; Wahiawa $7,019.45, huina nui, $110,249.45.

 

Mamuli o ka ahewaia ana o Catalino Bitonio ma ka hewa laweola e na kiure, a i kaula mai ai hoi kona hoopa'i hoopaahao mai ka elima makahiki ka haahaa a i ka umi makahiki, ua manaola, e hoopakoleia ae ana ke ola o na Pilipino lua, i ahewaia ai ma ke degere ekahi o ke kareima pepehikanaka

 

MA KAHI O KA 10,000 KE PHO O KA HUI HANA HALAKAHIKI O PAUWELA

 

Mai Wailuku mai kekahi lono mea hou o ka loaa ana ae i ka Advertiser mai ka Buro mai o ka Advertiser ma Wailuku e hoakaka ana no ka pau ana o kekahi mau hale o ka Hui mahi halakahiki ma Pauwela i ke ahi o ka holapu ana ae me ka maopopo ole o ke kumu, a ma kahi o $10,060 ke poho o ka hui no ia mau hale i lilo i puulehu.

 

O ka waiwailo o na hale a elua i pau mai la i ke ahi he $20,000, a ma kahi o $2,000 ke poho no na pepa manoanoa uhi kuakua o ka auwaha. Ua inieuaia ka ia mau hale no ka $12,000, o ka poho o ka hui aia ma kahi o ka $10,000.

 

Ma ka Poalima o ka pule aku la i hala ka pau ana o kela mau hale i ke ahi, hookahi o ia mau hale he halemoe, a he halehana kekahi. E hoakaka ana ka lono ahiki mai ka i na hora aumoe o ka Poaono mai, aohe ike maopopo iki i loaa ae e pili ana i ke kumu o kela mau hale i aia ai e ke ahi. Malalo ae o ka papahele o na halemoe ka hoomaka ana o ke ahi e a, pela ka manao ia, a ma ka oleloia he mau keiki ka i ikeia e paani ana ma kahi kokoke ia mau hale. O kahi ka i laki ai aohe poe oloko o ia mau hale ma ka manawa o ke ahi i a ai.

 

Ua kukuluia na hale moe elike me ke kii o ka U i ka 1920 no na hoolilo he $18,500. No ka halehana i ka makahiki wale aku la no i hala ke kukuluia ana a nona na hoolilo he $1500.

 

Hookahi wale no kumu i hoopakeleia ai ka na hale o na kanaka hana o ko lakou eeu ma ka makaala ana i ke ahi, in a ka ua holo ke oneanea ma ia mau wahi.

 

PAU NA HALE O KA HUI HALAKAHIKI O PAUWELA I KE AHI

 

I kulike ai me ka meahou o ka hoikeia ana mai no keia kulanakauhale ma ka Poalima aku la i hala, mai Wailuku, Maui, ua hooliloia na hale noho o ka hui kanu halakahiki o Pauwela, Maui, i puulehu, e na alelo ana ole o ke ahi, ma ka Poaha aku nei i hala.

 

Ua hoomaka ke a ana o ke ahi ma ka auwina la o keia Poaha, a aole i pio iki ahiki i ka hora ewalu o ka po ana iho, me ka nui o na poino, i hiki ole nae ke kohola ke poho, aka hookahi mea laki, aole

 

Kauia ke Kumu Hoopii no ka Pepehikanaka

Loaa na Ike i na Makai he Pilipino ka Mea Nana i Pepehi

Paaia oia malalo o na kumu hoohuoi

NO KA MAKE ANA O KE PUKIKI KIAIPO MA IWILEI I HOPUIA AI OIA

 

Mahope iho  o ka hoopaaia ana maloko o ka halepaahao, oiai e noii a e huli ana na makai, i na ike no ke kumu o ka make ana o Peter Silva, ke kinipo o ka hui American Can Co., makai ae nei o Iwilei, i kauia ae ai ke kumu hoopii e kuoana ia Antonio Augares, he Pilipino, no ke karaima pepehikanaka ma ke degere ekahi.

 

Iloko o ka mahina o Okatoba, o ka makahiki aku la i hala, i hopuia ai kela Pilipino malalo o na kumu hoohuoi, oia ka mea nana i pepehi a make ia Silva akahi no nae a loaa maoli ke kumu hoopii e kue aa iaia, a e waihoia aku ana kona hihia iloko o ka lima o na kiure kiekie, no ka nienielo pono mai.

 

Ua halawai o Peter Silva me ka make, ma ke ano pohihihi loa, oiai oia e hele ana i kahi o kana hana ma ka hora elima o ke kakahiaka. Ua loaa aku kona kino make, me na hoailona, no ka hahauia ana o kona poo, me kekahi mea eha ku i ka make.

 

Oiai na makaikiu e noii ana i na mea e pili ana i ka make ana o Silva, ua loaa mai la kekahi ike, no ka ale ana o keia Pilipino i no dala mai ia Silva mai, a ma ka la mahope mai o ka make ana aku o ke kiaipo, ua ike kela Pilipino me na bila dala he nui, e piliwaiwai ana; a oiai aole na dala pepa me Silva ma ka wa i loaa aku ai o kona kino, ua hopuia ua Pilipino nei, no ka ninaninauia.

 

 

Ma ka huliia ana oloko o ka rumi o kela Pilipino, i loaa aku ai he lole wawae ua hauka'e i ke koko, pela hoi me kekahi pepa, i kulike loa na ano apau me ka apana pepa o ka loaa ana i na makaikiu, e waiho ana ma kahi i make ai o ke kiaipo, me ko lakou manaoia, he apana pepa kela, i wahiia ai, ka mea eha o ka hahaula ana ma ke poo o Silva.

 

Ma ka noho aua a ke kiure kiekie ma keia la, o kela kekahi o ka lakou hihia e nieniele mai ana.

 

LOAA KE KINO O KEKAHI PUKIKI MAKE.

 

Iuka o ke kuahiwi, ma kahi he elima mile ka mamao mai ka home noho kuahiwi aku o Montague Cooke, i loaa aku ai ke kino make o kekahi kanaka i maopopo ole kona ano, aka nae ma ka likiki hookaa auhau i loaa aku ai maloko o kekahi pakeke o kona lole i maopopo ai o Antone Lewis kona inoa.

 

Ua loihi ka waiho ana o ke kino o kela mea, mamua o ka loaa ana aku, pela i hiki ole ai ke hoomaopopoia kona helehelena.

 

Ma kekahi mau manawa ae nei i hala, ua hoohikileleia ka manao o ka poe ma na Koolau. i ka hoea aku o kekahi Pukiki aoo, me ka maopopo mua ole, a e nalowale ana no hoi oia me ko lakou ike ole, aka i ko lakou hoomaopopo ana, aole on a hoopilikia wale aku i kekahi poe, ua hoopaula ae la ko lakou hopohope nona.

 

He pule ae nei nae i hala, aole o lakou ike hou i kela kanaka, eia ka ua halawai oia me ka make, a ma na mea i koho wale ia aku. Me he mea la, ua lawe okoa ae no kela kanaka i kona ola iho.

 

Ma ka olelo a kekahi poe, he Pukiki o Antone Lewis i noho hana mua ma ka mahiko o Waialua, no kekahi mau makahiki ae nei i hala he ola i poino.

 

Mawaho ae o na hale i lilo i mau puulehu. ua nui pu na pepa uhi o ka halakahaiki i pau i ke ahi. Aole he mau ike i loaa aku no ke kumu o kela pauahi.

 

Ma ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, i paa ae ai he Kepani nona ka inoa o T. Imai i ka hopuia no ke kuai hua opiuma, pela me kona kokoolua o Y. Masumoto ka inoa, i na luna oihana foderala, ko kaa otomobile a laua o kau ana no ke kuai ana i ka hua opiuma, i ka poe makemake nui.

 

O ka po o ka Poakolu, o ka pule aku la i hala, o kekahi ia o na manawa nui o na wahine Kepani i paa mai i ka hopuia no ke kuai i ka waiona, e na makaikiu o ke Kulauakauhale a Kalana o Honolulu nei.

 

He eha mau wahine Kepani o ka hopuia ana e na makaikiu ma kela po, a ma ka auwina la, o kela la no, he wahine Hawaii ka i hopuia no ke kuai no i ka waiona, a ua paa pu i ka hopuia ma kela la he elua mau kane, no laua na inoa o John Wilson ame Eugene Walker, no ke kue no i ke kanawai waiona, ua like pu me ehiku ka nui ka poe i kaa ae malalo o ku malu o na makai, no ke kuai waiona.

 

O kahi mua loa a na makaikiu o ka hele ana aku e hooko i ke kanawai, ma kekahi halekuai no ia ma ke alanui Beritania me Aala; he wahine Kepani ka mea i paa mai i ka hopuia ma kela wahi, no kona kuai ana mai i ka walona i na makaikiu, me kaloaa pu ana aku o na omole waiona lehulehu malalo o ka malu o kela wahine.

 

Ma kekahi hale kuai waimonmona ma ke alanui Mila, e kokoke la i ka Halema'i Moiwahine, malaila i hooa aku ai na makaikiu, me ke kuai ana mai o ka mea nana e malama ana i kela halekuai, he wahine Kepani no, i ka waiona i na kanaka o ke aupuni, no ia hana, i paa ai oia i ka hopuia: a ma kekahi halekuai waimomona mai no, e kokoke ana ma kela wahi, a e malamala ana no o kekahi wahine Kepani, i hoea aku ai na makaikiu, a i ka wa i kuaiia mai ai ka waiona ia lakou, ua paa aku la keia wahine i ka hopuia.

 

Ma kekahi kalapu hoohauoli, ma uka ae nei o Kapalama, i loaa aku ai i na makaikiu he barela i piha i ke suaipa, a paa mai o Eugene Walker, he Paele, i ka hopuia, no ke kue i ke kanawai waiona, a pela hoi me kekahi mau kanaka e ae elua, e noho ana maloko o kela hale, no ko laua komo hokai wale ana mai, i ka hana a na kanaka o ke aupuni.

 

Maloko o ka hokele Korea, ma ke alanui Liliha me Kukui, i paa mai ai he wahine Kepani i ka hopuia, no ke kuai no i ka waiona a he haole mai John Wilson, ka i paa ma Aala Paka, no ke kuai waiona.

 

Ma ka hooloheia ana o ka hihia o ka poe mamua ae nei, iloko o ka aha hoomalu, ma ke kakahiaka o ka Poaha mai, i ae okoa aku ai lakou no ka pili i ka hewa, a he elua haneri me kanalima dala, ka hoopa'i i kauia mai e ka lunakanawai.

 

Ua paa ka manao o ka Makai Nui Trask, e hopuhopu aku i ka poe kuai waiona apau e noho mai nei maloko o na wahi like ole o keia kulanakauhale, a ua haawiia aku no kauoha i na makai, e makaola loa. i ka poe hakihaki kanawai, no ka mea in a e lawelawela ana kekahi mau hana aihue, a mau hana kuai waiona paha, e ninaninaulu ana na makai, i kaa aku ai ka makaala ana i kela mau wahi maluna o lakou.

 

O na hale malama kekahi i na wahina hookamakama, a ka Makai Nui Trask, i makemake loa ai, e hoopau i ka lawelawe ana i kela ano hana, me ke kauoha okoa ia ana o ke kahi poe wahine e hoea ae imua on a, a ua a'ola aku lakou, e imi i mau hana kupono na lakou e lawelawe ai. aole o ka hoomau ma kekahi hana, e komo ai lakou iloko o ka poino.

 

HE 55 POE PILIWAIWAI I PAA AE I KA HOPUIA

 

Ma na hora kakahiaka loa o ke Sabati iho nei he 30 poe i paa ae i ka hopuia a hoopiiia ae no ka piliwaiwai iloko o eha mau wahi piliwaiwai i komoia aku e hopu malalo o ka ka Makai Nui kulanakauhale ame kalana Trask hookele maoli ana. Maloko o kekahi hale halawai o na Pake ma ke alanui Kamika ame Maunakea he 17 mau Pake piliwaiwai pai kau i paa ae malaila i ka hopuia, a laweia ae i ka halewai, malalo keia o ka Maka Nui Trask komo maoli ana aku me na Makaikiu Louis ame John, a mahope o ka hapukuia ana ae o nei poe hakihaki kanawai i ka halewai ua hookuuia aku lakou mamuli o ka bela nui ana ae he $15 pakahi.

 

O kekahi wahi hou a ka Makai Nui Trask i komo aku ai maloko o kekahi mau hale e piha mau ia ai e na Pake ma ke alanui Maunakea ame Moe, a he 11 poe hou i paa ae i ka hopuia malaila. He pai kau ano e ka piliwaiwai a na Pake e paani ana ma keia mau wahi.

 

Ma ka hora 2 o ka wanaao o ke Sabati ua lohe ae la ka Makai Nui Trask he piliwaiwai ka hana a kekahi poe ma ka apana o Puunui, he wahi e piha mau ia ai ka e na kalaiwa kaa otomobile hoolimalima; ma ia apana i loaa pono aku ai he 11 mau Pakiki ame na kanaka Hawaii kalaiwa kaa otomobile ua paa ae lakou i ka hopuia a hoopiiia ae no ka piliwaiwai.

 

Mamuli o ka hopuhopu mau ia o ka poe piliwaiwai e na makakio ua haalele iho lakou i ke kahua mau kahi a lakou e piliwaiwai ae maloko iho o ke Jeaona, a ua nee aku no na apana mawaho aku o ke kulanakauhale me ka manao paha e nalo ana ka lakou mau hana hakihaki kanawai, eia nae, ua lohela ae no ke ku mai o ka hohono o ka lakou mau hana, a i ka hannia ana aku ua paa ae la lakou i ka hopula a noho ana i kauhale. O ka poe i bela ae ka i hookuula aku.

 

Ma ka auinala Sabati nei ua holo aku la ke Kakiana o na Makakaikiu Edward Ross me kona mau kanaka no ka apana o Puuloa, a maloko o kekahi hale maloko o ia apana i paa aku ai he 27 mau Pilipino e piliwaiwai ana. O na mea apau e ahu ana maluna o ke pakauakau, mai ke dala a na una, ua paa pu i ka hopula a lawela ae i ka hale puuhao ma. Ewa, a ma ke kakahiaka Poakahi nei i hoolohola ai ko lakou mau hihia mamua o ka Lunakanawai apana Mr. Kulua Hookano.

 

LOAA HE BEBE HANAU HOU ILOKO O KA PAHU OPALA.

 

Ma ke kakahiaka o ka Poalua o ka pule aku la i hala elike me ka hoakaka ma ka moolelo ua loaa aku la i kekahi wahine Kepani mauka ae nei o Kapalama kekahi bebe hanau hou loa iloko o ka pahu opala, i lohe ka wahine Kepani i kea uwe o ka bebe, a mahope o kona hoolono ana no kekahi manawa a maopopo iaia he bebe ka mea nona ka leo hoomaka aku aku la oia e huli iloko o kekahi pahu opala e ku mai ana ma kahi kokoke mai laia, a loaa iho la ka bebe ua wa-hiia me ka pepa mauanoa, a hoihoi ia aku la eia i ka hale a holoi ia, a mahope iho i lawe mai ai oia i ua bebe la i ka hale o ka oihana makai.

 

Ua manao ka wahine Kepani i loaa ai ua bebe la i kinohi he bebe Pake a hapa Pake paha, mahope iho o ka hoomaemaeia ana o kona kino i ike maopopo ia iho ai he bebe Pake Riko ia. O ka hopena aku o ka mea i hanaia no ia bebe, oia hoi ua hookamaia paha a aole paha koe aku ia, a o ka makuahine o ia bebe nana i hookohi a hemo mai i keia ao aohe no he maopopo, hookahi mea i hoomaopopoia he keiki poo ole ia, a no ka hilahila o ka makuahine o ka bebe o ikeia ke hanau mai oia ma kahi e ikeia aku ai ua hookohi oia ia bebe ma kahi i ike oleia aku e kekahi mea, a i ka hemo ana, a oiai oia wale no ka i ike ua lawe aku la a waiho iloko o ka pahu opala me ka manao malaila e waiho ai a make, a i ole loaa aku paha i kekahi mea, elike iho la me ka loaa ana i keia wahine Kepani.

 

APONOLA NA HOOKOHU O NA HOPE O JOHN WISE.

 

Mahope iho o ka waiho ana no kekahi mau pule lehulehu ae nei i hala, i loaa mai ai na hooia ana mai Wakinekona mai, ma ka Poakahi nei, no ke aponoia ana, o na hookohu o na kokua a mau hope hoi no John Wise, ka luna oihana hooko i ke kanawai hookapu waiona ma Hawaii nei.

 

O na hope i loaa mai na apono ana a na poo ma Wakinekona, e noho hana maloko o ke keena hooko i ke kanawai waiona ma Hawaii nei, oia o Solomon H. Wong William K. Clark, Warren D. Kealoha, Jamon Conehoe, Henry L. Holstein ame Seisbo Yabiku.

 

Oiai nae e na inoa maluna ae ia, ka John Wise i koho ai i mau kokua nona, akahi no nae a loaa mai ia ke apono ana ia lakou, o James Moriyama hookahi, iwaena o na kokua o John Celburn, kana i paa mai ai, ma kona manawa o ka lawe ana ae i kona kulana oihana hou.

 

HOLO KA BILA PILI I NA PONO O HAWAII NEI

LOKAHI NA HOA O KA HALE O NA LUMAMAKAAINANA MA KE KOHO ANA

HOOUNAIA KA BILA I KA AHA SENATE

AOLE HE MAU KANALUA ANA A KOONEI POE NO KA LILO I KANAWAI

 

O ka nuhou hauoli, o ka loa ana mai i keia kulanakauhale, ma ka Poakahi aku la i hala, o ia no ka hoouna ana mai o Kiaaina Farrington, he kelekaiapa i ka Hope Kiaaina Raymond G. Brown, e hoike mai ana. no ka hooholo lokahi ana o na hoa o ka hale o na lunamakaainana, o ka ahaolelo lahui, i ka Bila No Na Pono o Hawaii Nei, ma kela la.

 

Ua hoounaia aku ka bila i ka aha senate, mahope o ka hooholoia ana e ka hale o na lunamakaninana, a ua manaola, e hooholo koke mai ana ke senate i ka bila, no ka hoounaia aku imua o ka Peresidena, a aole no he kanalua, no kona kakauinoa mai, e lilo ai i kanawai.

 

He bila keia i hookomoia aku iloko o ka hale o na lunamakaainana o ka Elele Lahui Jarrett, a no keia bila no hoi ke kumu nui o ka noho loihi o Kiaaina Farrington, ma Wakinekona, no ka hooikaika ana iwaena o kona mau hoaloha.

 

He bila keia e koi ana, e komo pu o Hawaii nei, iloko o na bila haawina federala, e laa na haawina no na alanui, na home hoohanau keiki, na hoonaauao ike hanalima, ka hana hoopulapula ame na pono ale dala.

 

Ma na la hope o ke kau ahaolelo kuloko i hala, i hooholoia ka Bila Kanawai No Na Pono o Hawaii Nei, a ua komo na mea ano nui o kela bila, iloko o ka Bila Kanawai o ka hooholoia ana mai la iloko o ka hale o na lunamakaainana, o ka ahaolelo lahui; a ma kekahi olelo ana ae hoi, he bila kela e kukulu aku ana i ke kulana oiaio o Hawaii nei, ma ke ano he hapa ia no Amerika, e pono ai e pahola mai na haawina dala federala maluna o Hawaii nei, elike me ia e loaa nei i na mokuaina ma Amerika.

 

He hookahi kumu o ka holopono o kela bila, o ia no ka hooikaika maoli o na ahahui ko'iko'i iloko nei o ka aina, pela me na hui kalepa o na kulanakauhale ma Amerika, ame na hoaloha o Hawaii nei; a hui pu iho hoi me na hooikaika ana a Kiaaina Farrington ame ka Elele Jarret.

 

No na makahiki lehulehu ae nei i hala, ua hooneieia o Hawaii nei, i na haawina federala no na alanui, ame kekahi mau hana e ae, i loaa i na mokuaina ma Amerika, ke lilo nae keia bila i kanawai, e komo ana keia Teritore, iloko o kona mahele o na haawina dala federala, e hooholoia ana e ka ahaolelo lahui.

 

I ka wa i loaa mai ai ka hoike i keia kulanakauhale no ka hooholoia ana o keia bila, ua hoouna koke aku ka ahahui kalepa o Honolulu nei i na hoomaikai he nui, ma o kona peresidena la, i ke Kiaaina Farrington, ka Elele Jarrett ame ka Lunamakaainana Curry, ka luna hoomalu o ke komite teritore.

 

O HOLSTEIN KA HOPE O KEONI WISE MA MAUI

 

He lono mai ka buro mai o ka Advertiser ma Maui, o ka loaa ana ae ke hoakaka ana no ka hookohuia ana ae o Henry Lincoln Holstein, he loio mua no Kohala, Hawaii, a o ka lunahoomalu hoi o ka hale o na lunamakaainana o ke teritore no iwakalua makahiki i kaahope aku, i akena no ka hooko ana aku i ke kanawai hookapu waiona no ka mokupuni o Maui. Ma ka Poalua iho nei ka loaa ana ae o ka lono i Maui mai Wakinekona ae e hoakaka ana o Holstein ka i hookohula ae ma kahi o Edward C. Crabbe, ka  hooko ana aku i ke kanawai hookapu waiona maloko o ke Teritore o Hawaii.

 

kua nona, akahi no nae a loaa mai ia ke apono ana ia lakou, o James Moriyama hookahi, iwaena o na kokua o John Colburn, kana i paa mai ai, ma kona manawa o ka lawe ana ae i kona kulana oihana hou.

 

 

PAU ELUA I LUAHI NA KA POKA O KA PU PANAPANA

Ki he Pukiki i Kana Wahine Marc Mua i ka Pu a Make ma ke Kakahiaka o ka Poalua Nei Lawe no i Kona Ola Iho

 

Ma ke kihi o na alanui Alapai ame Moi, ma ke kakahiaka o ka Poalua aku la i hala, i lawe @e ai o John G. Silva, he Pukiki @@@@@na, i ke ola o kana wahine mua nona ka inoa o Mrs. Antone Oliveira, ma ka ki ana iaia a make me ka pu panapana, a lawe okoa ae la no i kona ola iho.

 

Ua lawelaweia kela hana kipu, mahope iho o ka papaleo ana o Mr. Silva ame Mrs. Oliveira, no ka horra a oi ma kela kakahiaka; ae ka hoomaopopo o ka poe i kaalo ae ma ko laua wahi e kamailio ana, i ko lana hele a piha i ka huhu o kekahi i kekahi.

 

No na makahiki he umikumamahiku, ka noho mare ana o kela mau mea, a he eono mau keiki i loaa ma ia noho mare ana, aka nae mamuli o na pilikia iloko o ko laua noho ohana ana, i hookomoia ae ai he hoopii oki mare iloko o ka aha, me ka hookaawaleia o ko kare mai kana wahine aku, me ka haawi pu o ka aha i ka malama ana i na keiki eono, i ka makuakane.

 

He mau mahina wale ae nei no i hala, ua mare hou iho la ka wahine i ke kane, oia o Antone Oliveira.

 

He pule ae nei i hala, i loaa aku ai ka lohe ia Mrs. Oliveira, ua hoonohoia na keiki a ka aha i waiho aku ai na kana kane mua e malama, maloko o ka home o na keiki makua ole mauka ae nei o Kalihi, ne kela kumu, i hookomo okoa ae ai oia he hoopii iloko o ka aha, e koi ana e hoihoiia aku na keiki me ia e noho ai, a e uku mai ko lakou makuakane, i kanaiwa dala o ka mahina, no ka malam ana ia lakou.

 

O keia hoopii hou ma ka noao o ka wahine mua. O kumu o ke ala ana mai o ka pilikia nana i hoopokole ae i ke ola o na maku o na keiki eono. no ka mea o keia Poalima ka mana e noho ai ka aha e hoolohe i keia hoopii, halawai e nae na mea i kuleana i kela hoopii me ka make.

 

HALAWAI MA KE ALANUI

 

Ma ka hapalua o ka hora eono o kela kakahiaka, i halawai ai o Silva me kana wahine mua me ke alanui Alapi. olai kela wahine e hele ana i ka hane ma ka halo holoi lole, a hoomaka ko laua kamailio a@ @@@ @@@@ wahi, na hookahi hora @@ @@@@ ke hono mau o kela wahine kaawale mai ia Silva aku, aole @@@@ hoopono iki.

 

He nui na ka noa e hele ana ma ke alanui i ike i laua kamailio me na leo nunui, a oiai nae aole he mau hoailona maopopo, no ke ala mai o kekahi hana karaima, aole lakou i komo hokai mai i ka laua mau mea e kamailio ana.

 

No ka manawa loihi nae kela kamailio ana laua ua holo aku la ka wahi @@@@ hokahi aoao o ke alanui Alapai, @@ ka iho pololei and mai @@ @@ al@@@i Moi, ia wa i alualu mai ai @@@ a iaia. ahiki i ka loaa ana ma kahi e kokoke aku ana i ke kiai o na alanui Moi me Alapai, alaila hoomaka hou ko laua kamailio ana. me ke okipu ia ana o ka laua mau olelo. mamuli o ka unuhi ana ae o Silva he pu panapana mailoko ae o ka pakeke o kona lolewawae a kau pono aku la imua o ka umauma o ka wahine o ko kani aku la no ia. me ka hina ana o Mrs. Oliveira ilalo o ke alanui.

 

Ua komo ka poka i kiia aku ai iloko o ka puuwai me ka make koka ana o Mrs. Silva, aka no ka manao paha o Silva. aole i make ka wahine, ua ki hou iho la oia i ka pu panapana. a ku ka poka ma ka pepalina, alaila hoohuli ae la i ka pu panapana, ma kona poo o kona lawe okoa ae la no ia i kona @@@ i@@ me kona hina ana aku ilalo ma ka aoao o kana wahine mua.

 

Ua hoike koke ia aku ka lohe i ka halewai no kela kipu. a iloko o ka manawa pokole. i hoea maloko o kea makai. a hoihoiia aku na @@@@ make, no kahi waiho o na kina o kela ano, ma ka hale o ka papa ola, no ka mea ua make like laua a elua, me ka hiki ole he hana aku i kekahi mea e hoi hou mai ai ka ola i ke kino.

 

Ma ka hora umi o ke kakahiaka o keia Poaono. e noho ae ai ka kiure koronelo no ka ninaninau pono ana i na kumu. o ka make ana o keia mau Pukiki.

 

HALAWAI ME KA WAAPA O SPARKS MA KA MOANA

 

O na manao hophopo o ko Honolulu nei poe, no ka palekana o Ira Sparks, maluna o kona waapa, o ka haalele ana mai i keia awa, ma ka Poakolu, he elua pule ae nei i hala, ma kona alahele moana, no ka aina hemolele, ua hoopauia ae ia, mamuli o ke ku ana mai o kekahi waapa lawai'a o na Kepani, ma ka Poalima aku la i hala, a hoike ae la ke kapena o kela waapa lawai'a, no kona kamailio pu ana me Sparks iwaena moana, ma kahi he 250 mile, ma ke komohana hema aku o ka mokupuni o Niihau.

 

Ma ka wehewehena kaiao o ke kakahiaka o ka Poakahi, ka la 14 aku nei, ka ike ana o ka poe oluna o ka waapa Kepani lawai'a i ka waapao Ira Sparks, me ko lakou manao i kinohi, ua poino paha kela waapa. oiai ua pua ia na pe'a. nolaila hookokoke mai la lakou i kuhi o ka waapa o Sparks, me ko lakou kahea ana mai, ia wa ka i oili ae ai ke poo o Sparsk iluna o ka oneki, a kamailio mai la ia lakou, ua hiamoe oia, me ka olelo ana mai, aole on a wahi pilikia iki, aka e hoi mai kela poe Kepani, a hoike i kona mau hoaloha ma Honolulu nei, he maikai kona ola kino, a aole ana mea e maka'u ai, ma kana buakai.

 

Ua haalele iho kela haole ia Honolulu nei, ma ka la 9 o keia mahina, maluna o kona waapa, a i kulike ai me kana mau mea i kamailio mai ai i kona mau hoaloha maanei, e holo mua ana oia no ka Paeaina Makala, a mailaila aku no ke alahele moana, e hoea ai i Palesetina, ka aina hemolele, no ka imi ana i ka oiaio o ke Akua ma laila.

 

Iaia o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, ua hoopiha oia i kona waapa me ka ai me ka wai e lawa ai oia no na la he hookahi haneri.

 

Aia no ke noke ia mai la i kaninaulnau ke ano o ka pau ana o kekahi mau hale ma Kapaa, Kauai, a me na mea i loheia ae, ua loaa aku kekahi mau hoomaopopo ana, no ke a ana ae o ke ahi, mamuli e ko puhi kolohe ia.

 

NO KA OPIUMA KA HOPUIA ANA PAA PU ME KE KAA OTOMOBILE

 

He opiuma i hiki aku ka waiwaila i ka $1000 a oi ame kekahi kaa otomobile nona ka waiwaiio $1500, ka i paa ae i ka hopuia e na kanaka hopuhopu opiuma o ke aupuni federala H. H. Wouters ame Welis me ka paa pu o kekahi mau Kepani no laua na inoa o T. Imai a me Y. Masumoto, na kanaka i hopuia a hoopiiia ae no ke kalowa ma ke ano kuai liilii aku i ka opiuma.

 

Eia na Komisina o na Home Hawali, ke noonoo mai nei e wehe aku i kekahi mau eka aina o na aina hoopulupulu ma Molokai no ke kanu ana i ka halakahiki, me ka hoonoho aku i kekahi mau ohana Hawaii, e makemake ana i na aina e kela ano.