Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 51, 20 December 1923 — KA NINAU WAIONA MA HAWAII NEI. [ARTICLE]

KA NINAU WAIONA MA HAWAII NEI.

Aole paha hc manawa iloko o ka moolelo o Hawaii nei, elike mo keia ka ike nuiia aku o ka haaaia o keia mea o ka okolohao, mai kekahi pea o ka aina ahiki aku i keleahi. I na makahiki mamua aku o ke Kaua Honua, ua ike kakou, ua hanaia ka waiona a lia kuaiia aku me ka hoomalu ana o ke aupuni. Ua manaoia no hoi ia niau la, o ko ke kanaka kuleana no ia, ka inu an? 4 keia niea. Aka, i ka manawa i komo aku ai keia aupuni iloko o ke kaua honua, ua manaoia he mea pono ka hoopau loa ia ana o keia mea, aole wale no ma koua inu ia ana, aka, ma kona hanaia aua. A i keia la ke ku nei ke kanawai e papa loa ana i ka hanaia ana anio ke kuaiia ana o keia mea ma Amerika holookoa. Aka, o ka inu ia ana, ke mau uei no, a o ka hanaia ana ame ke kuaiia ana, ke hanaia nei no. me ka nana ole ia o ke kanawai. No Hawaii uei, na oi aku psha ka uui 0 na mea like ole e hanaia mai nei mamua o na ■\valii e ae. Eia na Kepani ke hana mai nei 1 ko lakou niea inu lahui, lee sake, a me na waiua like ole e liiki ana e kaomiia inai ka laiki mai. A aole wale no i na Kepani keia mea e kuaiia aku nei, aka, i na poe 110 apau e makemake ana i ka ona. Ua nui a mahuahua maoli no na wahi e hana nei i keia mea, a ua ano paakiki no hoi ka hiki ana e loaa aku malalo o na koi a ke kanawai. Eia ka waina ke hanaia mai nei e kekahi poe, a ke kuaiia ujai nei no. Eia kekahi poe ke hana mai nei i ke Smvaipa, a ke leuaiia mai 110. Eia kekahi poo ke puhi okolehao mai nei, mai na mea he nui wale, elike me ke ki, ke kulina, ke kopaa, ka malakeke, ka panini, ame na mea he lehulehu wale. O ka ninau nui, pehea la e pau ai keia mau haihai kanawai ana. Ma ka nana aku, aole kakou e manao ana e pau ka inuia ana, ina e mau ka hanaia ana. Nolaila, i mea e lilo ai keia mea i mea hiki ole e inuia, o ka pau o kahi o kona hiki ana mai ka hana nui. Ma keia wahi kakou e liuli ai a nana iho, mai hea mai e loaa mai nei keia meaf Ua maopopo no ia kakou, he elua wahi o ka loaa ana. Ka mua, ke hanaia nei ma Hawaii nei, a ma keia wahi, e ike mai kakou aole he mokupuni i nele ka loaa o ka hanaia ana o ka waiona. A o līa lua, ke hoopaeia mai nei mai na moku iuai. Nolaila, ma keia mau mea elua ka. kou e kukai manao ai. Ka mua ke hanaiu nei ma Hawaii nei. 0 ka imi aua aku i na mea e hiki ai e pau ka hanaia ana, ua maopopo ia kakou he hana paakiki. Ke hanaia mai keia mea, aole wale no ina na home, aka, ma na awawa ame na hihipea o ka nahele o keia mau paemoku. A ua kinikini na wahi e hanaia' mai nei. 0 na waiona e puhiia ana mai ke ki mai, ke hanaia mai nei ma na wahi mamao mai ke kulanakauhale aku. A ina paha ilaila wale no e hanaia mai nei, elike me na la kahiko o kakou ina ua mama ka hoopau aku. Aka eia ke hanaia mai nei nia na home, a ma keia mea i lilo ai i mea paakiki ka hoopau ana. ; Ina e hiki ana e loaa na kokua ana a ua kanaka e makemake nei e hoopauia keia mea ma Hawaii nei, e loaa io ana kekahi kokua ano nui. Aka, o ka īnea maamau, o ia no ka huna ana o na kanaka, me ka manao aole o lakou kuloana maluna o keia ninau. Ua hiki ia. kakou ke hoomaopopo mai, ina he 11103 ino keia, aole e hiki ana ia kakou ke alo i ke koikoi o ke kau ana mai 0 keia ninau maluoa pakahi o leakou, no ka mea ua ikemaka kakou 1 na hopena ino o keia mea. Aole paha he mea ino hookahi i oi aku mamua o ka ona rama. Ua lilo ka piiiwaiwai ame ke alualu wahine. i mau mea emi iho malah

0 keia mea, oiai no nae he mau mea lapuwale no keia a ekolu. A 0 ka rula e ike mau ia nei, ke hele like nei keia mau mea a ekolu, me ka paewa oie 0 kekahi mai kekahi mai. Ma kahi au e ike ai e inuia ana ka lama, e ike pu ana oe i na haua kii wahine ame ka piliwaiwai. O ka piliwaiwai nae, aole e niau ana ia mea, ke nelo ke kanaka me ko dala ofe. A pela no hoi ke a!ualu wahine. 1 loaa aku no ka wahine i ke kanaka, i ka loaa 0 ke dala. Aka, aole pela ka inu lama. Ua hiki e loaa ka lama mai na hoa inu mai. A no keia mea ua oi aku ke ino 0 keia mea 0 ka inu lama mamua 0 na hewa e ae. 0 kekahi no hoi 0 ka hopena e loaa aua i ke kanaka mahope o ka inu nui ana. Ua ona iho la 00, a ua like me ke kanaka pupule, e poina ana i na mea apau. E poiua apa i ka wahine ame na keiki. E poina ana i kona ano ame kona kulaua. Na keia mea no, kekahi, i hoolilo ae iaia i mea oi aku mamua 0 na ino apau 1 ikeia ma ka honua nei. Ina no he kanaka aloha wahine a keiki paha, ke ona, ua lilo oia i mea 010 a ke kanaka i aloha nui ai. Ua lilo kona manao mai iaia aku, a ua lilo i mea uhane ole. 1 ko kakou hoomaopopo ana he mea ino io keia. Aole anei he men pono e imi kakou i ka mea e ]uiu ai? Mamua aku nei, ua ku iho kakou ma ke kahua e imi aua i niau kanawai i mea e hiki ai e pulumiia aku keia mea ino mai ka honua aku. I keia la, ua lilo i ninau pili lahui, a ua ku ke kanawai e p;ipa loa ana i koua hanaia ana, kuai ame lawe ana. Mo ka loaa ana 0 ke kanawai, ua hoea aku kakou i ke kahua o ka hana ana i mea e pau ai. Ke ku nei ke kanawai mahope o kakou a ke kuhikuhi mai nei i ke ala e pau ai. Me keia, ua loaa io ia kakou ka mea e hiki ai 0 hoopau. Aka, aole e hiki ana i na luna aupuni wale no ke hoopau ke ole e loaa mai na kokua ana mai na kanaka mai apau e manao ana he mea ino keia. Ua kamaaina no kakeu, he hunaia keia mau liana, a 1 ka maopopo ana owai la na aupuni, e hana ia ana i ko lakau manawa e hele ae ai ina kahi e ikeia iwai ai. Aka, i na kanaka i pili ole mai me na luna aupuni, e hiki ana e loaa ia lakou na ike e hiki ai e hopuia ka uiea hailiai kanawai. O ka loaa 0 keia mau kokua ka mea nui. A ke kono ikaika ia aku nei na kauaka i manao e kokua mai, e haawi mai i ka lakou mau ike ame na mea e ae e hiki ai 0 loa:'„ ka mea kolohe. Eia na kanaka haipule ke manao nui e pau leeia mau hana hoopilikia a ka waiona, a 0 kekahi alanui e liiki ai e pau keia inea, 0 ka lilo i poe e kokua mai ana i na luna aupuni ma keia hana ano nui. Eia paha*na halo kuai malu ke ku ko"ko'ke mai nei i ko lakou mau'home, o ka hoike mai i keia mau mea kekah.i hana maikai. Ma ka ao.io 0 ua luna aupuni, ua hiki 110 e liunaia na inoa o na kanaka e makemake ole ana e ikeia, ke manao lakou e kokua mai.