Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 44, 1 Nowemapa 1923 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

He Moolelo Walohia

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino---Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

 

            I ka hoea ana aku a lakou i ka home o ka Haku elemakule he mea e ko Vekinia ma hauoli no ka ike maoli aku no i ka nani o ia wahi, aole ka maikai wale no o ka waiho ana o ka aina, aka, ka nani o ka ululaau hua ma kela a ma keia wahi, me kekahi muliwai nui e kahe ana ka wai alialia e hulali ana i ka la, na holoholona no hoi he lehulehu wale e hamu weuweu mai ana ma ke kula, ame ka lohe aku i ka hoene o ka leo o na manu e lelele mai ana maluna o na lala laau.

            O keia iho la ka hana nana i kahea koke mai ia laua e haalele koke iho i ke kulanakauhale o Ladana, a o ke kumu hoi i ikeia ai na loli ano nui iloko o ko laua ola ana mamua o ko laua hoi hou ana ae i Ladana.

            Ma ke ahiahi loa ana iho o ia la i hoea aku ai lakou i ka Enegelewuda, ka home o ka Haku Noatona, a ia lakou i lele aku ai mailuna aku o ka kaaahi a komo aku la i ka hale hoolulu kaaahi, loaa koke aku la no ia lakou kekahi kaalio e kakali mai ana ia lakou o ka hoea aku, no ka mea ua kelekalapa mua ia e Mr. Kakina i ka Haku Noatona e hoea aku ana oia me kekahi mau malihini he mau lede.

            I ka hoea ana aku a lakou i ka home o ka Haku elemakule he mea e ko Vekinia ma houoli no ka ike maoli aku no i ka nani o ia wahi, aole ka maikai wale no o ka waiho ana o ka aina, aka, ka nani o ka ululaau hua ma kela a ma keia wahi, me kekahi muliwai nui e kahe ana ka wai aliali a e hulali ana i ka la no holoholona no hoi he lehulehu wale e hamu weuweu mai ana ma ke kula, ame ka lohe aku i ka hoene o ka leo o na manu e lelele mai ana maluna o na lala laau.

            O keia home o ka Haku Noatona he hale pohaku a i kukuluia o ke ano kahiko eia nae, no ka malama pono ia no he oia mau no ka maikai ke nana aku; no ka hanaia ana me ka pohaku ua hiki no ke ikeia aku ka lumu e ulu mai ana ma kekahi mau wahi owaho. O keia ka home o ka Haku Noatona o ka noho ana me ka hauoli mai kona mau la opio mai ahiki i keia la me ka mare ole i wahine nana a i kokoolua hoi nona e noho ai me ka hauoli maloko o ia hale nui a nani, i lehulehu i na kauwa.

            Me kekahi kakahiaka mahope mai ua loaa kekahi manawa ao ka Loio Kakina e kamailio pu ai me ka elemakule ma’i, a iloko o ia manawa a laua o ke kamailio ana i hoike aku ai ka ioio i na mea apau e pili ana i ka loaa ana o Vekinia Alekanedero, ka pilikoko a ua Haku Noatona la i iini nui ai e loaa, i kauohaia ai na loio elua e holo i America e huli ai, elua makahiki i hala aku mamua a i hoi mai ai me ka loaa ole.

            I ka lohe ana aku o ka Haku Noatona i na hoakaka a ka ioio ua hoopiha loa ia aku oia me ka hauoli me ia nuhou, a ua hoike mai la no hoi i kona makemake nui e hoolauna ia aku kana kaikamahine hanauna ame kana moopuna imua ona ia manawa, oiai ua hoike aku ka loio iaia no kona lawe pu ana mai ia mau lede me ia a aia laua ma kahi kokoke loa iaia ia manawa.

            I kulike me ia makemake ona a mahope o ka loaa ana o ka maha iaia, ua lawe mai la ka loio Kakina i na lede imua ona a i ka minuke no a kona mau maka i ike mai ai ia Mrs. Alekanedero ua hooia koke mai la no oia ia Vekinia he ohana oiaio loa oia no ka ohana Noatona.

            “Ua kulike loa kou helehelena me ko kuu kaikuahine Nora Noatona aohe loli ae,” wahi ana, “oiai nae aole i like ka ui o kou makuahine me kou,” me ka hiohiona o ka mea e akaaka iho ana ma kona mau lehelehe.

            Ma ia manawa ua laweia mai la imua ona ka buke Baibala kahiko ame ka palapala mare o ke kaikuahine me ka Haku Barafoda, ke kane a ke kaikuahine i mare ai, he mau mea e hooiaio loa mai ana iaia o Vekinia io no e ku aku ana imua ona kana kaikamahine hanauna a o kona pilikana pili kokoke loa no hoi iaia e ola ana ia manawa. O kekahi mea nana i hooiaio loa iho la iaia o Vekinia e ku aku ana imua ona o kana kaikamahine hanauna no ia oia ka limakakau ana o ka ike ana iho ana i kamaaina loa ai i na manawa a pau a laua e holo leka ana me ke kaikuahine, a ia mnawa hookahi ua laweia mai la kekahi mau leka a ke kaikuahine o ke kakau ana mai iaia no ka hoohalikelike ana me ka limakakau e paa ana maloko o ka Baibala.

            “Aohe kanalua ana iho i koe o oe io no ka io o kuu io ame ke koko o kuu koke,” wahi a ka haku elemakule mawaliwali, mahope o ka nana ana me ke akahele loa i na palapala me ka hoohalikelike ana. O keia no kekahi hana naauao ma ko Vekinia aoao i ka manawa a laua i holo pu mai ai me ka loio Kakina ua lawe pu mai oia i keia baibala ame kekahi mau leka a ka Haku Noatona i kakau ai a hoouna aku i ke kaikuahine, a @ keia e ike iho oe, i ka waiwai o ia lawe ana mai ana.

            “Ae, aohe kanalua ana iho i koe.” whai a ka Haku Noatona o ka pane ana mai,” no ka mea ke ike nei au i na mea hoike oiaio loa, oia hoi keia buke baibala a kuu kaikuahine ame kona limakakau i kamaaina mau i ko’u mau maka oiai maua e hololeka mau ana.”

            “Ae: pela ko’u manao,” wahi a ka Loio Kakina, “a ke haawi aku nei au i ko’u mahalo ia oe no ka hookoia ana o kou makemake mamuli o keia loaa ana iho la o kou pilikoko pololei @ a pela hoi ia oe ka madame maikai.” wahi a Mr.Kakina o ka huli ana ae e kamailio ia Vekinia,” no keia loaa ana iho la o kaou pilikoko oiaio loa.”

            “Me ka mahalo nuiia oe, e Mr. Kakina no keia hana ahonui au.” i pane aku ai o Mrs. Alekanedero.

            “E Vekinia, nani ia ua loaa iho nei oe ia’u, e ninau aku ana au ia oe, e ae ana anei oe e noho pu mai me a’u” I ninau ae ai ka makuakane me ka hoihoi o ia nana ana ae ana no ka ike ae i ka ui o ka helehelena o kana kaikamahine a pela hoi kana moopunawahine. “Ke ike mai la no oe aohe o’u wahi i koe a haalele iho au i keia ola ana, aole e hala ana kekahi mau la loihi i koe, a no ka mea o na one o ko’u ola ua aneane e pau i ka helelei. He mau la kakaikahi a i ole he mau pule paha mai keia manawa aku a kaua e ike aku nei a ike mai e kaheaia mai ai au, a oiai kekahi mau wahi la kakaikahi i koe hke mea hoohauoli a hoolana loa mai i kuu uhane ka ike mau ana aku i kou mau maka imua o’u i kela ame keia la e noho kokoke mai ana ia’u ahiki i ko’u hopena.

            He mau olelo keia a ka anakala o ka hoopuka ana aku ihiki ole iho la ia Vekinia ke uumi i ka waimaka e pee maloko, nolaila ua hoohanini koke iho la oia i na wainaoa a ke kehau, mahope o kona haawi ana mai i kona ae me ka manao hauoli, a no ka mea iaia i ike mai ai i ke kulana nawaliwali o ka anakala ia manawa ua hooia koke io iho la no oia no ka pololei i na olelo a pau a ka anakala o ka olelo ana ae iaia.

            I ka holopono ana o keia @ ao ua lilo aku la o Vekinia ma ma na hana e ae a no kekahi mua ia elua ka noho ana o Loio Kakina ma ka Enegelawuda no ka hooponopono ana i na waiwai apau o ka Haku Noatona, e haawi ana i na mea apau i ona ia e ka haku elemakule ia Vekinia, koe kekahi mau dala i hookaawale mua ia e ka Haku Noatona i kana mau kauwa, i mea e pono ana ia mau kauwa i noho hana me ia me ka hoomanawanui no kekahi mau makahiki lehulehu i kaahope aku, he mau kauwa hoi ana i haawi ai i kona hilinai nui.

            Ma kela la a Vekinia ma i hoea ae ai i ka home o ka Haku Noatona ma ia la no hoi i halawai ai o William Hita me ka ka ulia poino, mamuli o kona haule ana mailuna iho o ka lio, a me kekahi kakahiaka ae a Vekinia i hui mua ai me kona anakala, ma ia la no i loaa aku ai ke kelekalapa i ke Sa wili ama Hita e hoike aku ana no ka halawai ana o kona hoahanau me ka poino ulia, elike me ia au e ka makamaka heluhelu e hoomanao la ma na mokuna ae nei i hala.

            Ma ke kaaahi o ka hora 2 auwina la i haalele aku ai ke Sa Wiliama Hita i ka Hitadela no Midelawita maluna o ke kaaahi e holo ana no Livapulu, a ua hoea aku no oi oia i ka Midelawita ma ka manawa like a Vekinia i hoea ae ai i ka home o ka anakala, nolaila he hapala wale no ke kowa mawaena o ko Vekinia hoea ana i ka home o ka anakala ame ko Sa wiliama Hita hoea ana ae i Midelawita, kahi o ka hoahanau Wiliama Hita e noho ana.

            Ekolu la mahope iho, i kulike ai me ka papa kuhikuhi hana a ke Duke Falamota o ka, hoolala ana, o wiliama Hita ke kakauolelo o ka Haku Noatona kekahi mea pono e kokua aku iaia ma ka hoopau pono ana aku i ka hana o ka buke a ka Haku Noatona i makemake loa ai i ka hanaia mamua o kona make ana, a oiai hoi ua eha o Wiliama Hita mamuli o kona haule ana i ka lio, a o ke kumu hoi o ke kauohaia ana mai o Sa Wiliama Hita e holo aku a lawe ae i ka hana a ka hoahanau ma ke ano he kakauolelo kokua, ua holo ae la ke Sa Wiliama Hita i ka Enegelawuda no ka ike ana i ka Haku Noatona, no ka hoomaka ana i kana hana ma ke ano he ka kauolelo kokua ma kahi o kona hoahanua, i hiki ai iaia ke hoomaka aku i kana hana malalo o na kuhikuhi ana a ka Haku Noatona, me kona moeuhane mua ole e halawai mai ana me ia kekahi mea hoopuiwa hoohauoli i kona noonooe kakali mai ana malaila o kona hoea aku.

            I kona hiki ana i ka hale, hookani aku la oia i ka bele a o kekahi o na kauwa ka i pane mai i kana kahea, a iaia i hoakaka aku ai ke sa wiliama Hita no kana hana o ka hiki ana aku; i ka maopopo ana i ke kauwa lawe pololei loa ia aku la oia no ka rumi moe o ka Haku Noatona, a loaa aku ua haku elemakule la e okuu mai ana no iluna o kona moe, ua paepaeia mai ohope o ke kua a kiekie me na uluna, a mamua mai ona e ahu ana no hoi kekahi ahua pepa a ua haku la o ka noke ana i ke kakau, a e kakali mai ana nona o ka hiki aku.

            He mau hora lehulehu i hoohalaia e ke Sa Wiliama Hita ma ka huli a hoomaopopo ana ina mea apau ana e hana aku ai, me ka hoolohe pono i na olelo mai ka Haku Noatona mai, i hiki ai iaia ke hana a kulike loa me ka makemake o ka haku elemakule ka mea nana ka buke ana e hana aku, ana a mana mea i ano pohihihi iaia nua lehulehu kana mau ninau o ka ui ana ae, a i ka pau ana, olelo aku la i kona hakuhana ma kekahi kakahiaka ae oia e hoomaka aku ai i kana hana ana, alaila haalele iho la ia rumi mahope o ka panaiia ana o na aloha.

            Iaia e hahai aku ana i ke kauwa ma ke alapii mai ka hale mai maluna, hoakaka mai la ke kauwa aole i makaukau kona kaalio, aka, ina e oluolu ana oia e komo iki ae maloko o ka ruli hoahu buke a kakali malaila ahiki i kona hele hou ana mai e hoike iaia, alaila o kona manawa ia e hoi aku ai.

            Ua pono ia manao o ke kauwa i ko Sa Wiliama Hita manao, nolaila ani wale aku la no kona lima e hoike aku ana i ke kauwa ua apono oia i kona manao, alaila, hele aku la oia maloko aku o ka holo akea ahiki i ka hoea ana aku i ka rumi hoahu buke nui, a ua hookahahaia mai kona noonoo i kona manawa i ike aku ai he holopapa buke wale no ma kella a ma keia aoao o ia rumi, a mai kaupoku no hoi ahiki i ka papahele ka piha i na buke o na ano like ole.

            He rumi nui a akea ia, a ua hoolakoia no hoi me na mea hoonani a kona naau i hookahaha loa ia at. He nani na mea apau ana e nana ae ana, a e hoike mai ana hoi i ko ka haku kahiko hoolilo nui ana i kona manawa ame kona noonoo ma ka hoonani ana ia home ame ka hoolako ana i kana rumi hoahu buke me na mea waiwai nui wale no.

            No kekahi minuke kona hoohala ana ma ka nana ana ma o a maanei me ka hoopiha ia o kona naau me ka hauoli, a ke noonoo pu la oia i ka pololei o na olelo ana i lohe ai no nei haku no ka makemake ole e hoopiha i kona hale me kekahi poe lehulehu, o lilo auanei kana hana nui i kaunui ai, oia hoi ke kakau ana i na buke moolelo, i mea hoouluhua i kona noonoo.

            He noho nui ke ku ana ma kahi kokoke i ke kapuahi hoopumehana, huki aku la oia a kokoke aku i ke kapuahi a haule iho la noho ma kahi kokoke i kekahi wahi pakaukau, hopu aku la i kekahi nupepa a hoomaka iho la ka heluhelu ana.

            Aohe i pau kekahi mau lalani he kakini iaia i ka heluheluia hemo mai ana ka puka mahope aku ona a komo mai ana kekahi mea a olelo mai la:

            “E Veki, o ka loaa koke ana mai nei no ia o kekahi buke baibala kahiko ia’u i ka hale maluna, maloko o ia buke ka moolelo e pili ana i ka ohana Noatona no na hanau na mare ame na make no kekahi mau hanauna lehulehu i hala hope aku. O kuu kupunawahine ame kuu mama kekahi maloko olaila a ua kulike loa hoi na mea i hoopaaia maloko o ia buke me ka buke baibala e malama ia nei e a’u.

 

MOKUNA XLIX.—KA HUI HOU ANA.

           

            No ka hapalua hora a oi aku ko Vekinia Alekanedero pii ana a noho maloko o kona rumi moe ma ka hale maluna, me ka haalele no ia Veki iloko o ka rumi hoahu buke e heluhelu ana maluna o kekahi noho pulu nui mahai o ke kapuahi hoopumehana.

            I ua o Vekinia e huli ana no kekahi mea ana i makemake ai maloko o kekahi wahi rumi uuku loaa aku la iaia ka buke Baiblal ana o ka olelo ana mai ia Veki, i olelo mua ia ae nei, a iaia i wehe ae ai i ike iho ai i ka moolelo kuauhau o kona ohana mai ka hanauna mua mai he kenekulia ame hapa i hala aku.

            No kona piha loa i ka hauoli no ka loaa ana o ia buke, ua hoi awiwi loa mai la oia i ka hale olalo no ka hoike ana mai i kana mea i ike ai ia Veki—he mau minuke liilii mamua aku iwaho o Kahua o Veki kahi i holoholo ai, a ua hoi mua mai nae oia iloko o ka rumi hoahu buke mamua o ka iho ana mai o ka makuahine, me kona ike ole mai i ke keonimana e noho ana maluna o ka noho, a ia komo ana mai a ka makuahine iloko o ka rumi me ka makemake loa e hoikeike mai i kana mea i ke ku okoa ana ae o Sa Wiliama iluna me ka hikiwawe loa, no ia ike ana aku ana i ke komo ana mai o Vekinia, a lohe maopopo aku la i ka leo i kamaaina mua i kona mau pepeiao, a oiai kona houpo e lelele ana i ka hauoli, huki pono aku la oia imua o Vekinia e ku mai ana mamua ona me ka puiwa loa.

 

HE MOOLELO NO

ALIKA

A I OLE

 

Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

 

            “Aohe he maopopo ia’u, o ka hana a keia laaumake a’u e malama ana, aka i ka wa i make ai o Alika Wadona me ka hikiwawe loa, akahi no a maopopo ia’u, ka waiwai o kela laaumake. He hoohiki ka’u i hana ai mamua aku, e pana’i aku i ka inoa no ka ina i hanaia mai e Miss Perekona, o ia kona hoole ana mai i ka’u noi iaia e lilo mai i wahine mare na’u, o keia ka manawa maikai loa a’u e hooko aku ai ia hoohiki me ka holopono loa. Ua ike au, o Miss Perekona hookahi wale no me kona hoahanau, ahiki i ka make ana o kela hoahanau ona, nolaila e kau aku ana na ahewa maluna ona, ke holopono ka’u mau mea i hoolala ai.

            Ma kela wa a ka ohana ame ke kauka, e lulumi ana ma ka aoao o ka moe o ka mea i make, ua komo malu aku la au iloko o ka rumi o Miss Perekona, a lawe mai la i ke kiaha aniani uuku, me ka ninini ana iho he mau kulu o ka laaumake iloko olaila, me kuu haalele ana aku i kela rumi, a hoi ae la no kekahi wahi kupono, no ke kakali ana, ahiki i ka wa e kaawale aku ai na mea apau mailoko aku o ka rumi, o ka mea i make.

            “No ka hora hokahi paha kela kakali ana o’u, pau loa aku la ka poe i ka haalele ialoko o ka rumi o Alika Wadona o ko’u awiwi aku la no ia, a poholo ana iloko me ka lulu ana aku i kekeahi mau kulu o ka laaumake ma ka helehelena o alika, a maluna o kona lole, alaila huna aku la i ka omole iloko o ka lehu o ke kapuahi hoopumehana, me ka waiho ana ae i ke kiaha aniani iluna o ke pakaukau.

            “Iloko nae o keia manawa, ua lohe aku la au i ka nehe mai o kekahi mau kapuai wawae iluna o ka papahele ma kekahi wahi, nolaila i wahi no’u e ike ole ia mai ai, ua holo aku la au a komo noloko o ke keena waiho lole, me ke pani ana mai i ka puka a paa, a mailoko mai o ka hakahaka o ka papa, i hiki ai ia’u ke ike eia ka o ka wahine malama ma’i ka mea nona ka nakeke a’u i lohe aku ai.

            “Ua piha au me ka maka’u ame ka haalulu pu, i ka wa i komo mai ai ka wahine malama ma’i noloko o kela rumi no ko’u loaa pona mai iaia; aia hoi ka hou ke hiolo la ma ko’u mau papalina, a oiai aole o’u hainaka e holo ae ai i ka hou, ike aku la nae au he haina-ka, e oioi ae ana iwaho o ka pakeke o ka epane e kau ana ma ka paia, lalau aku la i kela haina-ka a holoi ae la i ka hou, me ka hookomo hou ana aku i ka hainaka ma kona wahi mua a akahi no au a maopopo, ma kela hoi hoi hou ana aku a’u i ka haina-ka, i komo pu aku ai ka pepa me ka huaolelo laaumake iloko o ka pakeke o ka epane, oiai iloko no o kuu lima kela pepa kahi i paa ai; a no ko’u piha loa me na manao pihoihoi, aole e hiki ia’u ke hoomanao no kela pepa mahope mai.

            “Ua noho hoomanawanui au maloko o kela keena waiho lole ahiki i ka haalele ana iho o ka wahine maiama ma’i i kela rumi, o ko’u oili aku la no ia iwaho, me ka ike ole ia e kekahi mea. aole he kumu e ae nana i kono mai ia’u e kakau i keia mau mea a’u i hana ai no ka hoopakele wale ana ae no ia i kuu makuahine, mai ka ili ana aku o na hoohuoi ana maluna ona, no ka mea ana i hana ole ai. Ke hoohiki nei au, me ka oiaio loa, aole oia i ike a i maopopo iki i na meaai i hanaia e a’u, a aole i ili aku kekahi hewa maluna ona, ma ke ano paha e hoopilikia aku ia Miss Perekona; a ke manaoio nei au, ua manao maoli no kuu makuahine o Miss Perekona, ka mea nana i lawelawe i kekahi hana karaima, e make ai kona hoahanau.

            “O ka mea oiaio loa, aole he karaima i hanaia’ aole loa he laaumake i komo maloko o ka rumi o Alika Wadona, ahiki i ka piha ana he hora hookahi, mahope iho o kona make ana; nolaila ua make maoli no o alika, elike me na hoakaka a ke kauka, aole hoi i hanaiia i ka laaumake. Ke hoohiki nei au imua o ke Akua o ka lani, no ka oiaio o na olelo apau i kakauia maloko o keia palapala:--UILAMA WADONA.”

            Ua hooi loa ia aku ka hoopaiakuliia oloko o kela keena hookolokolo, e na leo huro o ka poe i huli mai ma ka aoao o Lola a me ka nana ole ia aku o ke kauoha a ke kahu o ka aha e hoomalu okoa aku la kekahi poe i ko lakou mau wahi e noho ana, a hele mai la e haawi i ko lakou aloha ia Lola, oiai hoi hoi kekahi poe e kakali mai la ahiki i ka hookuu ana o ka aha alaila hele mai e ike i ka mea hewa ole.

            Ualilo i’o kela palapala a k alunakanawai o ka heluhelu ana mai, imua o ka lehulehu e hoolohe aku ana me ka piha hialaai, i mea nana e mawehe ae i kekahi meahuna pohihihi; a i mea hoi nana e hoopakele ae i kekahi kaikamahine hewa ole, he kaikamahine i piha me ka maemae e auamo ana me ka hoomanawanui i na haawina ehaeha i kau aku maluna ona, a i huna i na olelo ku i ka lokoino a kekahi wahine aloha ole nana i hookikina mai iaia e lilo aku i wahine na ke kanaka nana keia hana karaima imihala o ka hilahila ole.

            Ehia la kaikamahine opio ma ke honua nei, i hiki ke hoomanawanui i na hana hoomaewaewa a ka makuahine ame kana keiki, elike me keia? Mailoko mai nae o ia mau hana hoopilikia, na hana imihala a kekahi wahine hilahila ole ame kana keiki, a mamuli hoi o kona hoopono, ka hoomanawanpi, ame ke ku mau ana ma ka aoao o ka oiaio, ua hoea mai la i ka minukue, o kona lanakila ana maluna o na enemi, a ua hoihoi hou ia mai hoi na hilinai ana ame na pulama ana a ka lahulahu, me ka haawi ana i na mahalo kiekie no keia kaikamahine.

            I ka hoi hou ana mai o ka maluhia maloko o kela keena, ua haawi ae la ka luna hoomalu o ka papa kiure i kekahi palapala i ke kahu o ka aha, a mahope iho o ka heluhelu ana i na manao o kela pepa, i kamailio mai ai kalunakanawai:

            “Ua lokahi na kiure ma ka lakou olelo hooholo, aole i pili ka hewa ia Miss Perekona, a he mea makehewa wale no ka hoomau ana aku i kona hihia; nolaila ma ka mana i loaa ia’u ma ke kanawai, ke kukala aku nei au, ua hookuu lanakila ia oe e Miss Perekona, a ua hiki ia oe ke hele ma kau mau wahi apau e manao ai me ka hoopilikia ole ia.

            “Oiai nae ua pili wale no na hoike maloko o ka palapala a’u i heluhelu aku nei, no ke ano o ka hoohanaia ana o ka laaumake, ka mea hoi, nana i hookuu la’ela’e ae ia Miss Perekona mai ka hihia pepehikanaka mai, ke koe nei no ka hihia a ke aupuni e ku-e ana ia Eloika Hakoka, nolaila e lilo i hana no keia aha, ka hoolohe ana aku i na ike apau ma ia hihia.”

            Ma kela manawa a ka lunakanawai e heluhelu mai ana i ka palapala a Uilama Wadona o ka hoouna ana mai i ka aha, ke noho hoopu wale mai la no o Mrs. Wadona me he mea la, ua like pu oia me kekahi mea i loohia i ka ma’i lolo, i ka hiki ole ke onioni ae, a i ka wa i heluheluia mai ai ka inoa o Uilama Wadona, kana keiki, me he mea la, ua aneane maoli oia e maule, no ka mea ua maopopo koke iho la iaia, eia ka o na hana hoohilahila ana i manao mua ai e kau aku maluna o Lola, kela kaikamahine nana i hoohoka mai i kona mau manaolana apau, e kau iho ana ia maluna o kana keiki punahele a maluna pu hoi ona.

            “Pehea ua noonoo mua anei oe no keia hopena e hoea mai ana ma keia hihia?” i hawanawana aku ai ka loio aupuni i ua o Mrs. Wadona; o ka pane nae ma ka aoao o na wahine nei, o ia ka luliluli wale ana ae no o kona poo o kona ku ae la no ia iluna, a haalele iho la ialoko o ka rumi hookolokolo aole e hiki iaia ke noho hou iho, a lilo i mea na ka lehulehu e nanakee mai ai me na manao hoowahawaha nona no kana mau hana.

            Ua maopopo nua ia Uilama Wadona ka hopena e oili mai ana o ka hihia o Miss Perekona, o ia ke kau aku o na manao hoohuoi maluna o kona makuahine, no ka mea ua loaa na ike hiki ole ke hooleia aku ka oiaio, ma ka aoao o Lola, nolaila i hoomamao e aku ai oia iaia iho a noho mahope o ke keena hookolokolo, a i kona ike ana aia ka nana ana a na mea apau maluna o ka mea ma ka noho hoike, o kona oili aku la no ia nowaho o ka hale hookolokolo a ma kekahi wahi mehameha i hoomaka ai oia e kakau, i na mea ana i hoouna mai ai imua o ke kahu o ka aha.

I ka paa ana o kana palapala i ke kakau, ua hele aku la oia oia e huli ahiki i ka loaa ana o kekahi kanaka ma ke alanui kauoha aku la iaia e lawe i kela papapala a haawi i ka lunakanawai, me ka uku ana aku i ka luhi o ka elele alaila holo mahuka aku la oia no kahi e paa ole ai i na makai i ka ho@.

I kela maopopo ana ae o Uilama Wadona, ka mea oiaio loa nana na hana imihala no ka hoopilikia ana ia Lola, ua hoouna okoa ia he makai no ka huli ana iaia, aole nae he loaa iki aka he hookahi makahiki mahope mai loaa mai la he leka i kona makuahine, no ka hoea ana o kana keiki no kekahi aina mamao, a he mau makahiki loihi mahope mai i loaa hou mai ai he leka, e hoike mai ana no kona make ana.

 

MOKUNA XXXIII.

 

            I kela nohoalii hou ana mai o ka maluhia ma kela keena hookolokolo, elike me ia i hoikeia ma ka mokana aku la i hala ua hoakaka mai la ka lunakanawai i kona manao, no ka hoomau aku i ka hoolohe ana i ka hihia e ku-e ana ia Elioka Hakoka, o ia ka lawe aihue ana i ke kino make o Alika Wadona mailoko aku o ka pahu kupapau.

            No ka ike o ka loio aupuni, a o ka loio hoi ma ka aoao o Mrs. Wadona, i ke kaa ana o ka lanakila ma ka aoao o ka loio o Lola ua hooikaika mai la oia ma na ano apau e kau aku ai na ahewa ana maluna o Elioka, i loaa like ai iaia na mahalo ana mai ka lehulehu aku no ke ahewaia o ka mea hewa.

            Wahi ana imua o ka aha, ina aole i pili ka hewa karaima ina Miss perekona, aole ia he kumu e aeia aku ai, kekahi kanaka e aihue ana i kekahi kino make e hele me ka lanakila, aka o kau aku na ahewa ana a ke kanawai maluna ona.

            Heaha ka hopena o ke kino o Miss Wadona, mahope iho o ka nana ana o Kauka Vana Dona? Mahea kona kino i kanuia aku ai? Ina ua ike o Kauka Vana Dona, ua make maoli no o Miss Wadona, mamuli o ka ma’i puuwai, heaha kona kumu i hoihoi hou ole aku ai i ke kino make maloko o ka pahu kupapau, a kanuia aku maloko o ka ilina o ka ohana Wadona?

            Ua hoakaka mai oia, oiai mamuli o ka mea a Elioka Hakoka i hana aku ai, a i kokuaia hoi e Kauka Vana Dona, ua kuekaaia ae kekahi ninau pohihihi loa, no ka lawelawe ole ia ana o kekahi karaima pepehikanaka a ua hookuuia aku hoi o Miss Perekona me ka hewa ole, aka e ili aku na ahewa ana maluna o kela mau kanaka, a e kauia ka hoopa’i ko’iko’i elike me ia i hoakakaia e ke kanawai, no ka hewa o keia ano.

            Mahope iho o ka hoakaka ana o ka loio aupuni i kona ma nao, no ke kupono loa e kau aku na ahewa ana maluna o na kanaka na laua i lawe aihue i ke kino o Alika Wadona, ua noi aku la oia imua o ka lunakanawai, e kauohaia na kanaka elua e hele ae no kahi o na hoike a e haawi mai i na pane no na ninau maluna ae, pela hoi ke ano o ka nalowale ana o ke ki o ka luapao o ka ilina o ka ohana Wadona.

            No ka pane ana aku nae, i na olelo hoakaka a ka loio aupuni i ku ae ai ka loio o Lola, a kamailio aku la, no ka maopopo ole o kahi i nalowale ai o ke ki o ka luapao i na kanaka elua. Wahi a oiai nae aole i ike hou ia kela ki mahope mai, aole ia i lilo i ka aihueia aka ua nalowale mamuli o na hana hemahema ma ka aoao o Mrs. Wadona a i ole a kana mau kauwa lawe lawe paha.

            Ua ae okoa aku ka loio pale no kona maopopo i ke ko’iko’i o ka hewa i hoopii ia ai o Elioka Hakoka me ke ko’iko@ pu hoi o ka hoopa’i no kela hewa e loaa ole ai he kumu ku pono e paleia ae ai ka hoopa’i mai ka mea hoopiiia ae, aka nae ua hoike aku la oia i ka aha, ma kona manaoio, ua hiki no iaia ke waiho aku i kekahi mau kumu kupono, no ka hookua ana i ka lawehala.

            No na mea a ka loio o ke aupuni, i hookau mai ai i na aho wa ana maluna o Elioka, no ka hoike mua ole ana mai, i na mea ana i hoohuoi ai ua hoakaka aku la oia, aia no he mau kumu maikai o kona hana ole ana pela, e kupale ana hoi no ka pono o ke kanaka opio, mamuli o kona loohia ana i ka ma@ no kekahi manawa loihi, e hiki ole ai iaia ke hoike ae i kekal@ mea, i kau aku ai na hoahewa ana maluna ona.

            No kekahi mau minuke ke ku ana o ka loio pale e hoakaka i kekahi mau manao kanawai, alaila noi aku la oia i ka aha mamua o ka lawe ana mai ia Elioka Hakoka ame Kauka Vana Dona, i mau hoike, no ka pane ana i na ninau a ka loio aupuni e aeia mai oia e lawe mua mai he hookahi hoike i koe, malia he mea ia e kokua nui mai ai i ka aha, ma ka hooholo ana i ka hihia.

            Ua aeia mai la kela noi a ka loio pale, ia wa i kauoha ae ai @ i ka makai o ka aha, me keia mau olelo.

            “Ke makemake nei au ia Mrs. Vana Dona e hele mai no kahi hoike!”

            No elua minuke paha ke kakali ana aku o ka lehulehu, aia hoi ua weheia mai la he puka, mahope aku o ke keena hookolokolo, komo ana no o Mrs. Vana dona, a e kalele aku ana hoi i kona poohiwi, kekahi wahine opio kino pilalahi i aahuia me ka lole silika eleele, a i paa hoi kona helehelena me ka uhi maka manoanoa.

            Me na kainawawae malie o Mrs Vana Dona e hele la me kona kokoolua no kahi o ka noho hoike, a i ka hoonoho ana iho a Mrs. Vana dona i kona kokoolua ilalo, wehe ae la ola i ka uhimaka, ia wa i ahuwale ae ai kekahi helehelena i hele a haikea me ka hele o ke anaina a pilipu ka hanu i kau a mea o ka piha ilihia i ka ike ana aku i kekahi kino me he mea la mailoko mai oia o ka lua kupapau.

            “E oluolu mai kou hanohano, ame na keonimana o keia kiure,” wahi a ka loio pale, i hoomaka aku ai e kamailio, me ke kunou mua ana aku imua o ka lunakanawai, alaila i na hoa o ke kiure, me ka leo kuoo, ka mea nan i hookomo aku i ka manao walohia iloko o ka poe makaikai. “O keia ka hoike hope loa a’u e lawe mai ana ma ka aoao pale, a ma o keia hoike la, e hoopauia ai na pohihihi i pili i ka hihia ano nui imua o keia aha. O keia hoike, oia no o Miss alika Wadona.”