Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 38, 20 Kepakemapa 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

'O, aole; aole keia lie paio ana aku ia oe; ua piha loa oe e ka Lede Linelona i ka. inaina, no ko'u Hooike ike aku i ko u aino makau imua ou no kau mau olelo hooweliweli; aole loa au e hooh.aahaa aku ana imua ou a i ole kulou aku paha, e ike iho ana oe i ka iike ole o ko'u ano i nei wa me ko ka manawa e hiki mai ana, i ka manawa au e noonoo iho ai i keia hana ma nei mua aku. "O ka'u e makemake nei i nei manawa e lilo kaua i mau h°~ aloha: he oi aku ko'u makemake e hana aku i ka mea maikai loa ia oe mamua o ka hana ana aku i kekahi mea nou e pilikia ai, a eia hou, eia me a'u i nei manawa he ope pepa nau a'u e manao nei e hoihoi hou aku ia oe i kekahi manawa kokoke ma nei mu2 aku. -He ope pepa na'u;! Ihea i loaa ai o ia ope pepa īa oe "' ? • • • t, "Aohe i loaa ia'u, he mea e ka mea i loaa ai, a nana 1 naawi mai ia'u me ke kauoha pu mai e malama maikai loa au ahiki i ka loaa ana o ka ona nana ia ope pepa, alaila haawi aku. Xo na makahiki lehulehu i hala aku ko'u malama ana :a ope pepa, a e i koke .aku nei no la akahi no a loaa ia u ka ike o oe ka ka mea nana ia waiwai a'u o ka malama loa ana. "He keu hoi ha a ke kupanaha o ka loaa ana o kekahi mea a'u ia oe, he mea hiki ole paha ia ke manao iho," wahi a ka Lede Hakona o ka pane ana mai me ke kahaha a kanalua nui iloko ona. Akaaka iho la ka Lede Alekanedero, a pane mai la. 'i mea e hoomohalaia aku ai kou noonoo i hele a pouli i ka inaina i nei manawa ea, e ae mai oe ia'u e hoakaka iki aku ia oe. He anakala no'u ka i hoi ae i Amerika mai ka Hikina loa •if he mau makahiki he umi-kumamalua a umi-kumamakolu paha i hala aku nei, a iaia ma kona alahele mai Ladana nei aku no Edineboro. a e kau pu ana hoi maluna o ke kaaahi hke me kekahi lede i lele aku ma kekahi o na hale hoolulu kaaahi. \ohc i maopopo iaia ka hale hoolulu kaaahi a ia lede o ka lele ana aku. a iaia i ala ae ai ua hala e aku ua lede la. "Ip. ;ila ana ae ana i loaa ai iaia ke ope pepa a u i hoike aku nei ia ne. ke ope]iepa a kela lede i haule ai, ahiki ole ai hoi iaia ke hoihni hou aku i kela lede, no ke kumu, aohe inoa i kakauia malum o ka ope pepa; no ia kumu ua hoihoi pu ae la oia i ke opepepa me ia i Amerika. "laia. <>ia hoi, kuu anakala Mareko Alekanedero, e moe ana maiuna o kona moe mamua o ka haalele ana mai o ke ola i kona kino, ua haawi mai la oia ia ope pepa ia'u mamuli o kona hilinai e malama maikai ana au ia mea, me ke kauoha pu ana mai e malama loa au ahiki i ka loaa ana o ka ona ia u. Ma kela ahiahi aku nei o ko kaua halawai ana maloko o ka home nani o na Danafoda i maopopo ai ia'u o oe ka orfa nana ia waiwai. a nani hoi ia ua maopopo iho la ia'u o oe ka ona nana ia waiwai, e hoihoi koke aku ana au ia mea ia oe, aole nae mamua ae o ka manawa a'u i hooholo ai." "Ea, e Alekanedero, ke manaoio loa nei au ua koho hewa loa oē. Aole a'ji ope pepa i haule maluna o ke kaaahi," i pane mai ai ka Lede Linetona. "Aole io no o oe ka lede nana e lawe ana a haule ai ia ope pepa. aka o ko hoaloha au i haawi aku ai i ua ope pepa la. "Pehea —owai auanei ia hoaloha o'u a'u o ka haawi ana aku a haule ai iaia?" "Ka. o ka mea au e poina ala, ka lede au i haawi aku ai a i hemahema ai ma kana malama ana. O ke kumu o ka maopopo ana ia'u nau kela ope pepa, mamuli o ko'u ike ana aku i ka hoailona Ke'a ame na huapalapala e kau ana ma ka puka 0 ko kaalio ma kela po au i hoea ae ai i ka home o na Danafota, au no e poina ole la. "I kuu manawa i ike aku ai i kela hoailona ke'a ame na olelo *Droit et Loval' ua ala koke ae la ka'u hoomanao ana no ke kulike loa o kela hoailona ame na huaolelo e kau ana, mc ka hoailona e kau ana mawaho o ke ope pepa e paaia nei e a'u, a i kuu ninau ana aku i kekahi mea e ku kokoke ana i ka ona nona ke kaalio o ka holo ana mai a ku oiai maua e makaukau ana e ee aku iluna o ko maua kaalio, hoikeia mai la nou ia kaalio, pela i maopopo ai ia'u o oe ka mea nan§ kela ope pepa. Ua kakau pu ia mawaho o kela ope pepa, "e puhiia kela ope pepa i ke ahi me ka wehe ole ia ina nei no ka make o ka ona nana ia." lloko o keia manawa a ka Lede Alekanedero e hoakaka aku ana ua piha loa ka Lede Linetona me ke nolaila e:ui aku la oia ihope a pili i ka paia, no ke koo ana ae iaia iluna 1 ole ai oia e hina iho ilalo, me ka heie ae la o kona helehelenl a keokeo pu, oia no oe o ka lole liliaa aiai loa i hropilna aku ma kona mau papalina, me ka haalulu hoi me ohe ia e luli'iuliia ana e ka makani, a e hiolo makawalu iho ana no hoi ka hou ma kona lae, me he mea la he hana ko'koi loa kana e hana ana * i la manawa. "Ea. he keu kau a ka moolelo kamahao! Ua loaa io anei ia oe ia mea?" wahi ana me na maka hulili: j "Ae. ua loaa ia'u. Ua loaa mai ma kekahi alahele kupanaha, aole anei ou manao pela? Ua loaa ia'u, a e hoihoi aku ana au ia oe ilōko o kekahi manawa kokoke ma nei mua aku, aole i nei manawa, aia a hiki i ke ko ana o ka'u mea e lia nei, ia manawa au e hoihoi aku ai. Ua lohe aku la oe, nolaila, o ke aloha kakahiaka no kou e ka Lede Linetona. He la -hana nui loa keia na'u, nolaila, aole hiki ia'u ke hoohala wale i kekahi manawa loihi maanei me oe." | Me keia mau huaolelo hope o ko Vekinia kaha aku la no ia hele, me ke kunou ana aku i ka lede, me kela ano ona mamua aku me he mea la, aohe mea hookuia mai iaia mamua o kona alahele, aohe no hoi i hoanoeia ae kona noonoo ma kekahi ano mamuli o keia halawai ana a kukai olelo me ka Lede Linetona, ka mea i enemi ino mai iaia, a o ke kaikuahine hoi o ke kane, Sa Wiliama Hita. No kekahi mau minuke elua a ekolu paha ko ka Lede Linetona ku ana, me ke pili i ka paia me he moo la, me ka oni ole; me ka aneane loa e lilo me he mea la i loaa i ka ma'i 1010, mamuli o keia mau mea a ka wahine mua a ke kaikunane ona o ka hoike ana aku la iaia, a i ka hala ana o ia mau minuke, hi-i kaka hele aku la oia mai ia wahi aku, me ka namunamu wale iho la no iaia iho: • | "He mea. kupanaha no i ka noonoo iho, o kela wahine iho la ka ka mea nana i malama kela ope pepa a'u iloko o keia mau I makahiki loihi, ka mea no hoi a'u i inaina aku ai! He wahinej oia i piha me ka maikai ma kona mau ano a pau, aka no'u nei ua hoolilo au ia'u iho i mea naaupo loa! aole hoi e hihi ua hanaia ka hana—he hana paakiki no ma «ko'u aoao i nei manawa ka 4iana ana aku me ka loaa ole o ka manaolana no ka holopono, no ka hoopoino a hoohoka ana .aku iaia, a he hana hiki pono ole no hoi ma ko'u aoao ka imi ana i mea no'u e pakele ai maiioko ae o ka'u mau hana ino a pau, a e kau ole

ia mai ai hoi kekahi hoopai maluna o'iī no kau mau hanahewa j i hana aku ai iaia!" Ua hoi pololei loa aku la oia i ĪA hale mailaila akij, no ka mea ua nele loa oia i ka ikaika ma ke kino a ma ka- uhane e hele aku ai e kuai kekahi mau mea nani iloko o ka halekuai na Liliana; no kekahi manawa okoa aku oia e kuai āi, ke loaa ka ikaika o ke kino ame ka uhane iaia. I kona hoea ana aku i ka hale loaa aku la iaia kekahi leka e kakali ana nona o ka hoi aku, mai ke kaikunane Sa Wiliama Hita mai, a he leka hoi ia i hoopiha loa ia iho ai me ke kahaha ame na manao kupilikii, elike ole ai kona noho lanakila ana o na manawa i hala m« ko na la e hiki mai ana, a ma kekahi- hapa o na manao i kakauia maloko o i leka, he mau manao e iioolalapa ia ae ai na manao inaina o na ohua apau o' i a home kahiko, a pela hoi na anaina aka poe koikoi ma kela ame keia wahi o Enelani. MOKUNA XLV^. —Ka Leka Hoopihoihoi Noonoo. I ka Lede linetona <? haule iho ana e noho maluna o kona noho mahai o ke pakaukau aina no kona aina awakea koniQ ana no ke kuene me kekahi leka a haawi n'iai la me ke kunou ana mai, a oili hou aku la iwaho. 0 ka hoi ana mai no ia o ka Lede Linetona a kani ana no ka bele ake kuene/a mahope o kona haalele arfe iho i kona koloka ame ka papale iloko o ka holo, hele pololei loa mai la noloko o ka rumiaina, me kona hoi mua ole aku, elike me ka hana maamau iaia mamua aku, nolōko o kona rumimoe, no ka wehewehe ana ae.i kona mau pono ame ka hooponopono ana I ae i kona lauoho mamua o ka hele ana ae e ai, o ke kumu ua maluhiluhi loa oia me ka haalulu pu e hiki pono ole ai iaia j ke pii aku ma .ke alanuipii no kona rumi. ; Ika loaa ana aku la oka leka, hahae koke ae Ia no ika wa-hi j a hoomaka iho la ka lehulehu ana a i ka pau ana hooho ae la j ma ke ano hikilele, a haule iho la ka leka mai kona mau lima iho a waiho ana iluna o ka papahele malalo iho o kona mau wawae mamuli mai keia o ka haalulu o kona mau manamanalima. 1 ka ike ana mai' o Liliama, ke kaikamahine, ninau mai la me ke pahaohao loa: "Auwe, e mama, heaha iho la hoi keia ou? Ua hele kou helehelena a nananakea loa, ke ano o ke akua lapu. Ua koikoi loa anei ko Kasina Wiliama ma'i, a i ole—ua make anei oia?" "Aohe—aka no kekahi mea kupanaha loa i ikeia'ma keia ao." "Pela no i ka'u hoomaopopo aku, he mea kupanaha loa kekahi au*i heluhelu iho la a lilo ia i mea hoanoe loa i kou noonoo ame kou helehelena, elike me keia a'u i ike aku nei ia oe. Heaha ia mea kupanaha loa. e hoike mai?" wahi a Liliana me kona makemake loa ia manawa e lohe koke aku. "Heaha mai auanei kau e mare hou ana no ko anakala Wiliama Hita i ka wahinel" "O ia anei ka mea oiaio. e mama?" i ninau mai ai ke kaikamahine, a i hou mai la: "He keu aku hoi ha a ke kupanaha! Heaha la auanei hoi, e loaa ans no kau mea i makemake ai, aole e lilo ana kona mare ana i mea nou e nele ai, e manaoio mai oe i ka'u. Ma ko'u noonoo iho aole no kela he mea kupanaha, no ka mea, no na kakini makahiki i hala hope aku nei ua makemake mau no oe iaia e mare i ka wahine, a nani hoi ia ke makemake hou mai la no oia e mare, heaha auanei kau keakea ana aku iaia, oiai, he kanaka kaawale no oia.i nei ma-na-wa, mahope o kona kaawale ana mai ka wahine mua mai ana o ka mare ana." "Ae, a ke hauoli nei au no ia mare hou aku ona!" wahi a ka makuahine, he hauoli nae ma ke ano kupanaha i ka ke kaikamahine hoolohe mai ma kona leo, oiai nae ma kona mau maka he hulili anoe me he mea la he hooio kona no kona lanakila ana maluna o Vekinia. "He keu aku a ka mea kupanaha," wahi a Liliana. "Ua kuhihew r a loa au ua pau la ko anakala Sa Wiliama Hita makemake ana i ka wahine, mahope o kona hoohokaia ana e kela wahine Amenka' pauaka mua ana o ka mare āna, eia ka, ke mau no ia makemake ona i ka wahine, aka nona ia kuleana, he mea hiki ole ia ia kaua ke keakea aku i kona makemake. Owai ana kana wahine e mare aku ana, e oluolu oe e hoike mai ?" . "He kaikamahine hanauna ka na ka Haku Noatona, kela Haku i make koke mai nei Ke hoomanao la no oe i ka mea i heluhelu ai i ka pule i hala no ka make ana o ka Haku Noatona, a oia hoi ka'u mea o ka haohao ana iho la, no ka hoike ole ana mai o ko anakala maanei no ia make ana o ka Haku Noatona, manao au no kona hoopilipiliia paha i kela wahine ana e mare aku ana ke kumu o ia hoike ole ana mai ana." "Alaila lalau hou iho la i ka leka e waiho ana maluna o ka papahele, a hoomaka hou iho la i ka heluhelu ana. "E heluhelu aku au i kana mea o ke kakau ana mai nei; he leka pokole loa no keia o na manao, aole hoi elike me kana mau leka mua i kakau mai ai he nui na manao, a ke nana iho ma na manao i kakauia, me he mea la na hai i kakau i keia leka nana, eia nae, o kona limakakau no keia, aka manao au e huikala aku no kaua iaia mamuli iho la o keia mau kumu." O keia malalo nei ka manao o ka leka a Sa Wiliama Hita i kakau mai ai: "E hookahahaia aku kou noonoo, me ke kanalua ole ke olelo ae, no na manao a'u i kakauia maloko o keia leka, a oiai he nui na mea iloko o ko'u noonoo e hoike aku ai ia oe, aka ke kaohi nei no au i ka hapanui o na manao, a ma na mea oiaio loa me ka pokole loa no au e hoike aku ai, o ke koena aku e kali ahiki i kuu hoi ana aku. "Ua maopopo mua ia oe ko'u lawe ana i ka hana a hpahanau Wilianfa ma ke ano he kakauolelo kokua iaia no ka manawa, no ka hoopau pono ana aku i na mea i makemake loa ai e pau ika hanaia mamua o kona make ana. I ka pule mamua iho o ko ka Haku Noatona make ana i pau ai ka hana ana oka buke ika hanaia e a } u, ua make oia ma k ala eiwa aku nei o keia mahina. "Iloko o keia manawa a'u o ka holo ana mai a kipa aku la e ike iaia, ilaila au i halawai ai me ke kaikamaliine hanauna huapala ana, he wahine opio, e hoike aku no au ia oe me ka oiaio, a o ka wahine nohea hookahi no'hoi a'u i halawai ai i * I i like ole me na wahine o ko kaua aupuni nei. Mamuli o ka make ana aku la o kona anakala, ka Haku Noatona, ua ili iho kona mau waiwai a pau maluna o kana kaikamahine hanauna, kona pilikoko pili kokoke loa hookahi wale no e ola ana, a i keia la o ka wahine a'u e mar| aku ana oia ka hooilina waiwai wahine o ka Haku i make. "O na waiwaipaa a pau o ka Haku Noatona i ikeia ma ka inoa Enekelawuda, malalo o ke Kalana Chester nei, me na waiwailewa apau, i hiki ole ke heluia, ame kekahi mau dala he mau miliona maloko o na banako, ame na kuleana lehulehu maloko o na hui panai ola like ole a ka Haku Noatona i komo ai, ua ili iho a pau loa maluna o kana kaikamahine, keia wahine a'u e mare aku ana. i papa ahaaina a kono aku i kela ame keia o na hoaloha e hele mai e hoohanohano ia mare, ua hooholo maua e mareia maua me ka ma-lu loa, me ke kono oleia aku o kekahi poe, a hoi o ka manawa kokoke loa, oia hoi maloko no o keia mahina, o ia ka Ia iwakalua-kumamakahi o keia mahina, ke ole e loaa' kekahi mau k£akea. (Aole i pau.) •